" ΠΕΡΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ " ( Του Σαράντη Μιχαλόπουλου )

Ο καιρός καλά κρατεί και το καφεδάκι στην παραλία συνεχίζει να είναι η πρώτη επιλογή, τουλάχιστον για τους συνταξιούχους.

Νάμαι λοιπόν πάλι με τον φίλο μου τον Κώστα να συζητάμε περί ανέμων και υδάτων.

«Διάβασα αυτά που έγραψες στα τοπικά sites», μου λέει κάποια στιγμή. «Είναι ακριβώς αυτά που συζητούσαμε τις προάλλες».

«Χαίρομαι που τα διάβασες», του απαντώ, «αλλά διερωτώμαι πόσοι τα διαβάζουν».

«Είναι αρκετοί, νομίζω», μου λέει ο Κώστας.

«Σίγουρα όμως δεν είναι πολλοί. Δεν φαντάζομαι ότι όλοι οι κάτοικοι και κυρίως αυτοί της μεγαλύτερης ηλικίας να είναι εξοικειωμένοι με τα ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας. 

Από την άλλη μεριά όμως, πέρα από το πόσοι ενημερώνονται με τον παραπάνω τρόπο, υπάρχουν και δύο ακόμη ζητήματα, που σίγουρα θα πρέπει να συζητηθούν.

Το πρώτο είναι κατά πόσο τέτοιου είδους «επιστολές αναγνωστών» δημοσιεύονται ή όχι. Για τα συγκεκριμένα μέσα της Ιτέας έχω τη βεβαιότητα ότι δεν κάνουν «περικοπές ή επιλογές», όμως σε θεωρητική βάση κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί.

Το δεύτερο, και σημαντικότερο του πρώτου, είναι ότι η διατύπωση απόψεων από κάποιο πολίτη σε πολύ λίγες περιπτώσεις προκαλεί σχολιασμό, που μάλιστα, αν συμβεί, τις περισσότερες φορές είναι ανώνυμα. Με άλλα λόγια, στην ουσία δεν αναπτύσσεται ένας «διάλογος» που είναι χρησιμότερος από την απλή ανάδειξη ενός θέματος.

Θα σου δώσω δύο παραδείγματα.

Παράδειγμα 1 : Κάποιος κάτοικος της Κίρρας έγραψε σε ένα ηλεκτρονικό μέσο της Ιτέας :

Κάθομαι και σκέπτομαι βλέποντας τις εργασίες που γίνονται για το μουσείο της Κίρρας. Τόσα λεφτά δαπανώνται για ένα έργο που δεν θα αποφέρει τίποτα στους κατοίκους της περιοχής. Δεν θα υπάρχει άνθρωπος να το λειτουργεί, όπως τόσα άλλα μουσεία στην Ελλάδα. Δεν θα μπορούσε αυτό το κτίριο να χρησιμοποιηθεί για ένα άλλο σκοπό, πχ παιδικό σταθμό, ώστε να προσφέρει και κάτι στους κατοίκους της Κίρρας ; Και άλλα πολλά μπορούν να γραφτούν , αυτά όμως νομίζω είναι αρκετά. Να κάνουμε κάποια έργα για τα μάτια του κόσμου και για να πούμε  ότι κάτι κάναμε. Με εκτίμηση,
ε. το.

Στην παραπάνω άποψη, γράφτηκαν τα εξής σχόλια (ανώνυμα) :

Σχόλιο 1 : Και μόνο το ότι κάποιοι ονομάζουν μουσείο ένα χώρο 100 τετραγωνικών μέτρων και μάλιστα σε δυο ορόφους και κάποιοι άλλοι, παρότι ξέρουν ότι αφορά μόνο 100 τετραγωνικά μέτρα, συζητάνε σαν να μπορεί αυτό το πράγμα να θεωρηθεί μουσείο, δείχνει το πόσο χαμηλό είναι το γενικό επίπεδο της αντίληψης των ντόπιων εμπλεκομένων για το τι συμβαίνει στον άλλο κόσμο. Είναι λυπηρό.

Σχόλιο 2 : Δυστυχώς, και αναφέρομαι γενικότερα και όχι για το συγκεκριμένο :
- φτιάχνουμε σπίτι χωρίς να υπάρχει δρόμος για να φτάσουμε στο σπίτι,
- αγοράζουμε cd χωρίς να έχουμε συσκευή για να παίξει.
Θεωρώ ότι υπάρχουν σοβαρότερα προβλήματα να λυθούν πρώτα και μακάρι, αφού αυτά έχουν αντιμετωπιστεί να φθάσουμε στο σημείο να μας απασχολεί μόνο η δημιουργία και ομαλή λειτουργία ενός μουσείου. Και στην τελική θα πρέπει να λάβουμε υπόψη και την οικονομική δυνατότητα που έχει κάθε τοπική κοινότητα και τον τρόπο που διαχειρίζεται. Πρέπει να ιεραρχηθούν οι ανάγκες. Δεν είναι λογικό να αγοράζω αυτοκίνητο και να μην μπορώ να αγοράσω βενζίνη για να το κινήσω.

Εγώ αναρωτιέμαι ποια ήταν η τύχη αυτών των σχολίων. Απάντησε κανείς από πλευράς της υπεύθυνης Δημοτικής Αρχής ; Εξήγησε κανείς αν αυτή η επιλογή στηρίχθηκε σε συγκεκριμένο σκεπτικό ή αν, παράλληλα με αυτό έχουν δρομολογηθεί και άλλα έργα, σαν αυτά που αναφέρονται στα σχόλια των κατοίκων ; Ξέρουν άραγε οι κάτοικοι όλο το σχέδιο δράσης της Δημοτικής Αρχής (αν υπάρχει βέβαια τέτοιο), το κόστος του και την πορεία υλοποίησής του ;

Σχόλια όμως και απόψεις κατοίκων σαν τα παραπάνω διατυπώνονται πολλά, είτε με έναν «τυπικό» τρόπο (επιστολή, αναφορά, αίτηση, κλπ.), είτε με έναν άτυπο (προσωπικές επαφές, συζητήσεις με την ευκαιρία μίας συνάντησης, τοποθετήσεις σε κάποιες εκδηλώσεις, κλπ.). Για τα περισσότερα πιστεύω ότι μένουν αναπάντητα.

Υπάρχει όμως τρόπος καλύτερης διαχείρισής τους ; Το δεύτερο παράδειγμα ίσως μας δώσει κάποιες ιδέες.

Παράδειγμα 2 : Βουλευτής, όχι του Νομού αλλά της ευρύτερης γεωγραφικής ενότητας, κατέθεσε την παρακάτω ερώτηση προς τον αρμόδιο Υπουργό :

Προς την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, κ. Λίνα Μενδώνη.Θέμα : Χρήση των νέων τεχνολογιών για την ανάδειξη της πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομίας της Φωκίδας

Κυρία Υπουργέ,

Η χρήση νέων τεχνολογιών ανοίγει νέους δρόμους στην προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς. 

Η ψηφιοποίηση του πολιτιστικού αποθέματος, η παρουσίαση μνημείων και η αναπαράσταση της ζωής και των μύθων του παρελθόντος μέσα από ολογράμματα και νέες τεχνολογίες, μας δίνει πλούσια εκπαιδευτικά εργαλεία και μπορεί να επαναφέρει στο κέντρο του τουριστικού ενδιαφέροντος, περιοχές και μνημεία που έως σήμερα δεν έχουν την απαιτούμενη προσοχή και φροντίδα μας.

Στην περιοχή της Φωκίδας υπάρχει σημαντικός πολιτιστικός και ιστορικός πλούτος και, μέσα από συνέργειες του Υπουργείου Πολιτισμού και της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, μπορούν να αναζητηθούν μέτρα, δράσεις και χρηματοδότηση για την χρήση των νέων τεχνολογιών στην υπηρεσία του Πολιτισμού.

Στα πλαίσια αυτά, θα ήταν χρήσιμο να δημιουργηθεί εφαρμογή (app) που θα τίθεται σε λειτουργία μπαίνοντας στα όρια του Νομού Φωκίδας και θα δίνει πληροφορίες, ψηφιακές εικόνες, video, για  ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και δραστηριότητες, όπως για παράδειγμα, για τον αρχαιολογικό χώρο και το Μουσείο των Δελφών, την ιστορική παρακαταθήκη του Γαλαξειδίου, το πρόγραμμα εκδηλώσεων του καλοκαιριού ανά περιοχή κ.ά. Στην ίδια κατεύθυνση, θα μπορούσε να δημιουργηθεί ψηφιακή παρουσίαση του αρχαιολογικού χώρου του Ναού του Ηρακλέους στην Πυρά Φωκίδας και του μύθου που τον περιβάλλει, καθώς και ψηφιακή αναπαράσταση της μάχης στο Χάνι της Γραβιάς.

Κατόπιν αυτών, ερωτάσθε κ. Υπουργέ :

1. Σκοπεύει το Υπουργείο να αναλάβει πρωτοβουλίες για τη χρήση των νέων τεχνολογιών προς ανάδειξη της πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομιάς της Φωκίδας και αν ναι ποιες είναι αυτές ;
2. Υπάρχει πρόγραμμα του Υπουργείου Πολιτισμού σε συνεργασία και με την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, στο οποίο θα μπορούσε να ενταχθεί και να χρηματοδοτηθεί η δημιουργία εφαρμογής (app) ενημέρωσης των επισκεπτών για την πολιτιστική κληρονομιά της Φωκίδας καθώς και η ψηφιακή παρουσίαση αρχαιολογικών και ιστορικών χώρων της Φωκίδας;

Προφανώς, το παραπάνω θέμα έθεσαν κάποιοι κάτοικοι της περιοχής, ίσως και η Δημοτική Αρχή ή κάποια Δημοτική Παράταξη. Σύμφωνα με τον Κανονισμό της Βουλής, ο αρμόδιος Υπουργός είναι υποχρεωμένος να απαντήσει σε τακτή προθεσμία. Αν ο ερωτών βουλευτής δεν ικανοποιηθεί από την απάντηση, μπορεί να καταθέσει εκ νέου το ερώτημα, αυτή τη φορά σαν «επερώτηση», πράγμα που σημαίνει ότι Υπουργός υποχρεώνεται πλέον να απαντήσει στην Βουλή με τη διαδικασία «Κοινοβουλευτικός Έλεγχος – Επερωτήσεις Βουλευτών».

Αναρωτιέμαι γιατί δεν μπορεί να εφαρμοστεί κάτι ανάλογο σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Και αν θεωρηθεί «υπερβολή» να μπορεί ο κάθε πολίτης να καταθέτει «ερωτήσεις» ή «επερωτήσεις», δεν θα μπορούσε άραγε αυτό να καθιερωθεί σε επίπεδο Δημοτικών Παρατάξεων ;

Προχθές διάβασα μία ανακοίνωση της «αντιπολιτευόμενης» δημοτικής παράταξης του Δήμου Δελφών, που έθετε ορισμένα ερωτήματα στη Δημοτική Αρχή. Αυτά τα ερωτήματα που και πως θα απαντηθούν ; Μήπως μέσα από σχετική συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο με αφορμή τη συζήτηση κάποιων άλλων, ενδεχομένως σχετικών, θεμάτων που έχουν προγραμματισθεί ή αυτοτελώς, επειδή έχουν τεθεί από μία παράταξη ; 

Δεν γνωρίζω τις σχετικές διαδικασίες, αλλά σκέφτομαι κάτι απλό που μπορεί να υιοθετήσει η οποιαδήποτε δημοτική αρχή, χωρίς να χρειάζεται έγκριση από κάπου. 

Προτείνω λοιπόν να οριστεί σε επίπεδο Τοπικών Συμβουλίων μία ημέρα, ας πούμε κάθε ένα ή δύο ή και τρεις μήνες, όπου το Συμβούλιό, δεν θα συνεδριάζει για λήψη αποφάσεων επί συγκεκριμένων θεμάτων, αλλά μόνο θα ακούει ιδέες ή παρατηρήσεις, ή παράπονα πολιτών, τα οποία θα καταγράφει, θα επεξεργάζεται και, όποτε εκείνο κρίνει ότι έχει να δώσει μία απάντηση ή να ανακοινώσει μία ενέργεια, τότε θα το κάνει σε κάποια επόμενη συνεδρίαση αυτής της «ημέρας ακρόασης και ενημέρωσης πολιτών».

Ταυτόχρονα, αυτή η ίδια μέρα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σαν ευκαιρία ενημέρωσης των πολιτών για εκκρεμή θέματα, για τα οποία είναι χρήσιμη μία πληροφόρηση για την εξέλιξή τους, έστω και αν δεν υπάρχουν καινούργια στοιχεία για την πορεία τους.

Μία τέτοια διαδικασία, θα έλεγα ότι είναι απαραίτητη, και για να είναι πάντα οι πολίτες ενημερωμένοι για τα θέματα που τους απασχολούν και τους αγγίζουν, αλλά και γιατί έτσι εξασφαλίζεται μία υπεύθυνη και σωστή πληροφόρηση για όλα όσα συμβαίνουν και σε άλλα επίπεδα διαχείρισης των τοπικών ζητημάτων (Δήμος, Περιφέρεια, Πολιτεία, κλπ.), όπως για παράδειγμα το θέμα της Πλατείας Θεάτρου, το θέμα του Κολυμβητηρίου ή ακόμη το θέμα του αποχετευτικού και του βιολογικού καθαρισμού, για το οποίο σε κάποια ενημερωτική συγκέντρωση αναφέρθηκε από επίσημα χείλη ότι λειτουργεί με υπερβολική επιβάρυνση από υπόγεια ύδατα που εισρέουν στο αποχετευτικό δίκτυο.

Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι όλα τα μέλη των Τοπικών Συμβουλίων γνωρίζουν πολύ καλά και αφουγκράζονται τους πολίτες των τοπικών κοινωνών. Σίγουρα όλοι οι κάτοικοι έχουν τη δυνατότητα να μιλήσουν μαζί τους και να τους θέσουν διάφορα θέματα. Όμως μία τέτοια «άτυπη» και μη δομημένη επικοινωνία θα ήταν πολύ καλύτερο να μετατραπεί σε κάτι πιο οργανωμένο και θεσμικό. 

Κάτι τέτοιο, και τους πολίτες θα βοηθήσει να συνειδητοποιήσουν ότι έχουν κάποιο βήμα για να ακουστούν, αλλά πολύ περισσότερο θα συμβάλει, αφενός να αναδειχθούν καινούργιες ιδέες, αφετέρου δε να ξεδιαλύνουν πράγματα που, λόγω μη πλήρους ενημέρωσης των πολιτών, οδηγούν πολλές φορές σε λανθασμένη εικόνα

Το παράδειγμα που προανέφερα με την ερώτηση του βουλευτή τι άλλο μπορεί να σημαίνει από το ότι κάποιοι πολίτες δεν νοιώθουν ότι έχουν ένα τέτοιο βήμα και καταφεύγουν στον βουλευτή τους. Είναι όμως αυτό λύση ; Πιστεύουν ότι επειδή ο βουλευτής θα κάνει μία ερώτηση στον Υπουργό, θα τακτοποιηθεί το θέμα ;».

«Αλήθεια, πιστεύεις ότι μπορούν να εφαρμοστούν τέτοιες διαδικασίες στο δικό μας επίπεδο ;», ρώτησε ο Κώστας.

«Γιατί όχι», απάντησα εγώ.

«Φίλε μου παραείσαι αισιόδοξος και ρομαντικός», έκλεισε την κουβέντα ο Κώστας. «Μακάρι όμως κάποιος να σε ακούσει».