Ο Γρηγόριος ο Ε’, κατά κόσμο Γιώργος Αγγελόπουλος, γεννήθηκε στη Δημητσάνα το 1745 από γονείς φτωχούς και άσημους. Διδάχτηκε τα πρώτα μαθήματα στην ακμάζουσα σχολή της πατρίδας του και στη συνέχεια, κατά το 1765 μετέβη στην Αθήνα όπου συνέχισε τις σπουδές του. Από εκεί πήγε στη Σμύρνη κοντά στο θείο του Μελέτιο που υπηρετούσε ως νεωκόρος σε κάποιο ναό. Φιλομαθής, συνέχισε τις σπουδές του επί 5ετία σε γυμνάσιο της Σμύρνης, μετά δε το πέρας αυτών έγινε μοναχός στις νήσους Στροφάδες παίρνοντας το όνομα Γρηγόριος. Λέγεται ότι μετέβη και στη Πάτμο για θεολογικές σπουδές το 1772. Πάντως το 1775 βρίσκεται και πάλι στη Σμύρνη και χειροτονείται διάκονος. Η επί 10ετία υπηρεσία του, από το 1775 ως το 1785, τον κατέστησε αγαπητό στις καρδιές των χριστιανών ως αρχιδιακόνου, πρεσβυτέρου και πρωτοσύγκελου. Χειροτονείται μητροπολίτης Σμύρνης το 1785 από τον πατριάρχη Προκόπιο.
Το έργο του ως μητροπολίτη υπήρξε πολυσχιδές και η δράση του καλύπτει όλους τους τομείς της κοινωνίας και εκκλησίας την εποχή εκείνη. Εκτιμώμενος απ’ όλους για την εθνικοθρησκευτική του δράση και μάλιστα από τους αρχιερείς του οικουμενικού πατριαρχείου, εκλέγεται πατριάρχης το 1797 στη θέση του παραιτηθέντος Γερασίμου Γ’. Τρεις φορές ανέβηκε στον οικουμενικό θρόνο, κατά την τρίτη δε φορά, σφραγίστηκε δια του μαρτυρικού του θανάτου.
Η πατριαρχία του υπήρξε πλήρης περιπετειών, οι οποίες καίτοι διαφορετικές ως προς τα ελατήρια και τα αίτια που τις προκάλεσαν, είναι ίδιες κατά τη σκληρότητα και τους τρόπους που εκδηλώθηκαν.
Ανέρχεται στον οικουμενικό θρόνο την 19η Απριλίου 1797, εξορισθείς έπειτα από ενάμιση χρόνο, την 17η Δεκεμβρίου 1798 στη μονή Ιβήρων του αγίου όρους, όπου παρέμεινε επί 7ετία. Το 1806 εκλέγεται για δεύτερη φορά πατριάρχης στη θέση του παραιτηθέντος Καλλίνικου Ε’, εξορισθείς πάλι έπειτα από λίγο, την 10η Σεπτεμβρίου 1808 στο άγιο όρος όπου παρέμεινε επί 9ετία. Τέλος, τον Ιανουάριο του 1819 ανέρχεται για τρίτη φορά στον οικουμενικό θρόνο και μένει εκεί ως την 10η Απριλίου 1821, ημέρα του μαρτυρίου του.
Η εκκλησιαστική συνείδηση τον επέβαλε σαν άγιο, διότι μαρτύρησε για τη πίστη του Χριστού. Η εκκλησιαστική συνείδηση έχει την πεποίθηση πως δεν ανακηρύσσεται κάποιος άγιος μόνο για τις υπηρεσίες του στο έθνος, αν ταυτοχρόνως δεν γίνεται και ομολογητής της πίστης. Στο Γρηγόριο τον Ε’ βρίσκουμε και τις δύο έννοιες, του ιερομάρτυρα και εθνομάρτυρα.
Οι επικριτές του μιλούν για προδοσία και ότι πολέμησε τον αγώνα του 1821. Τον κατηγορούν για πολλά, ας δούμε μερικά:
1ο Σύνταξε το κείμενο του αφορισμού το 1799. Αργότερα η εκκλησία το βρόντηξε στην ανθρωπιά του Καϊρη, του φωτισμένου σοφού, γιατί άρχισε να ξεμπροστιάζει τους παπάδες και να φωτίζει τον κόσμο.
2ο Αφόρισε τον Υψηλάντη και τους Φιλικούς, το μεγαλείο και το μυστήριο της Εταιρείας.
3ο Το 1819 με πατριαρχικό φιρμάνι απαγόρεψε στους παπάδες να βαπτίζουν τα παιδιά τους με ονόματα Ελληνικά.
Στη κατηγορία του αφορισμού με γράμμα την 23ην Μαρτίου 1821 που καταδίκαζε την επανάσταση, λένε οι υπερασπιστές του ότι, αυτό έγινε ενάντια στα αισθήματα και τις πεποιθήσεις του για να μη προδοθεί η ερχόμενη επανάσταση στα μάτια του σουλτάνου.
Στις 10 Απριλίου 1821, ημέρα της Ανάστασης, αφού τελείωσε τη θεία λειτουργία μαζί με άλλους 8 ιεράρχες, οδηγήθηκε στη φυλακή και έπειτα από λίγες ώρες απαγχονίστηκε στη μεσημβρινή πύλη του πατριαρχείου. Έπειτα από τριήμερο λιθοβολισμό και χλευασμό του πτώματος, περισυνέλλεξε αυτό στο Κεράτιο κόλπο ο πλοίαρχος Μ. Σκλάβος και το μετέφερε στην Οδησσό, όπου κηδεύτηκε μετά πολλών τιμών.
Το 1871, το έθνος τιμώντας τον Γρηγόριο αποφάσισε την επιστροφή του σκηνώματος του και σύστησε επιτροπή αποτελούμενη από τους αρχιεπισκόπους Φθιώτιδας και Ζακύνθου Καλλίνικο και Νικόλαο, τους αρχιμανδρίτες Αβερκίου Λαμπίρη και Αγαθαγγέλου Λεκόπουλου, τον ταγματάρχη του ιππικού Γεώργιο Αγγελόπουλο και τον διδάκτορα νομικής Κωνσταντίνο Καλοθή. Η επιτροπή πήγε στην Οδησσό και παρέλαβε το λείψανο στο Πειραιά με το ατμόπλοιο Βυζάντιο. Την 25η Απριλίου 1871 ο λαός των Αθηνών με επικεφαλή τον βασιλιά Γεώργιο υποδέχτηκε το λείψανο στο καθεδρικό μητροπολιτικό ναό της Αθήνας.
***Ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος, την 24ην Μαΐου 1968, εγκρίνει αίτηση του πρωτοπρεσβύτερου Ευάγγελου Μπονώρη δια την ακολουθίαν του αγίου ενδόξου ιερομάρτυρος Γρηγορίου του Ε’, ποιηθείσης υπό του αν αγίω Όρει μοναχού Γερασίμου Μικραγιαννανίτου, υμνογράφου της μεγάλης του Χριστού εκκλησίας.***
Α.Κ.Β
ΠΗΓΕΣ:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου