ΑΝΑΠΤΥΞΗ (Συν Αθηνά και χείρα κίνει)

Ανάπτυξη…..επίκαιρη λέξη στα χείλη των κυβερνόντων και στο κέντρο ενδιαφέροντος των Media ,  που γέννησε την ανάγκη να παραθέσω την άποψή μου για το θέμα αυτό , όσον αφορά στο περιβάλλον του Νομού μας , που κατέχει στην οικονομική κλίμακα της χώρας προτελευταία θέση και ίσως να βρίσκεται ήδη και στην έσχατη .Νομός,  που τα όριά του καθορίζονται από μεν τον βορά από άγονα βουνά με παρυφές χαμηλού υψομέτρου από δε τον νότο από την θάλασσα του Κορινθιακού κόλπου. Τα βουνά είναι καλυμμένα από ήπια δασική βλάστηση. Έχοντας κατά νου την φυσιολογία του εδάφους θα προσπαθήσω να δώσω μια εικόνα της οικονομικής δραστηριότητας της περιοχής μας προκειμένου να γνωρίσουν και οι νεότεροι συμπατριώτες μας τον τρόπο καλλιέργειας που επικρατούσε προ 60 ετών περίπου.

Οι εκτάσεις για τις οποίες έχω από το παρελθόν , εικόνα στον νου μου ,  ανήκαν στους κατοίκους των γύρω χωριών του Νομού μας και καλλιεργούντο μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’50. Μετά εγκαταλείφθηκαν ως ασύμφορες και από τότε παραμένουν χέρσες.

Η κύριες καλλιέργειες αφορούσαν σε κριθάρι , μια τοπική ποικιλία σιταριού , και ψυχανθή (βίκο-λαθούρι). Το πετρώδες έδαφος δεν επέτρεπε μηχανική καλλιέργεια ούτε καν χρήση ιππήλατου άροτρου . Όλες οι εργασίες ,σπορά-θέρισμα-αλώνισμα , πραγματοποιούνταν με  τα χέρια που προσέφερε ολόκληρη η οικογένεια του γεωργού-γαιοκτήμονα . Χαρακτηριστικό σκαπτικό εργαλείο η «αξίνα Παρνασσίδος» που κατασκευαστικά αποδίδεται στους σιδηρουργούς «γύφτους» των χωριών , σε μεγαλύτερη δε κλίμακα και σε τρία μεγέθη αξίνας ,  ως προϊόν παραγωγής της βιοτεχνίας Αφών Ηλιοπούλου στο Αίγιο. Η στρεμματική απόδοση των εκτάσεων αυτών για τις οποίες γράφω εδώ , υπό ευνοϊκές συνθήκες , ήταν τέτοια , που το εισόδημα που απέφερε θα μπορούσε να συγκριθεί με αυτό του σημερινού Μπαγκλαντές.

Το συμπλήρωμα του εισοδήματος αυτών των οικογενειών προερχόταν από την εργασία των μελών τους ως «θεριστάδες» την περίοδο του καλοκαιριού στα καμποχώρια και ως τρυγητών σταφίδας στην Πελοπόννησο , ενώ τον χειμώνα αποκτούσαν ένα πρόσθετο εισόδημα από την πώληση καυσίμου πουρναρόξυλου στα νοικοκυριά των αστικών περιοχών καθώς και φορτίων σφάκας. Φυσικά κανείς «αστός» δεν θα αρνείτο την αγορά λίγων φρέσκων αυγών , κρασιού και άλλων γεννημάτων που ενδεχομένως να στερούσε από την οικογένειά του ο φτωχός γαιοκτήμονας.

Έτσι θυμάμαι πως ήταν η οικονομική ζωή των γεωργών των γύρω χωριών του Νομού μας και ήταν συνυφασμένη απόλυτα με την καλλιέργεια των άγονων χωραφιών προ και μετά την κατοχή και ίσως και μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’50.

Στον ίδιο χώρο συνυπήρχε και επιβίωνε μια μικρή τάξη μικροεπαγγελματιών και η ακόμη πιο φτωχή τάξη των μικροκτηνοτρόφων  που ζούσε μαζί με το κοπάδι των ζώων της , μέσα στην στάνη από ξερολιθιά , προκειμένου να έχει άμεση επαφή με την φύλαξη ,συντήρηση και εκμετάλλευση του ζωικού κεφαλαίου , δηλαδή την συγκέντρωση του γάλακτος , την παραγωγή τυριού και την πώληση μαλλιού και δέρματος. Οι συνθήκες διαβίωσης των κτηνοτρόφων  , όπως καταλαβαίνει κανείς , δύσκολες και επικίνδυνες , αρκεί να αναλογισθεί κανείς την έκθεση των ανθρώπων αυτών στο κρύο και την ζέστη , με μόνη προφύλαξη τον «τσίγκο» της στάνης που ζεμάταγε το καλοκαίρι και πάγωνε τον χειμώνα με την «καπότα» για φορεσιά και στρώμα όπως λέει κι ο ποιητής.. Τα δε παιδιά των δύσμοιρων αυτών κτηνοτρόφων υποσιτιζόμενα αναγκάζονταν να περπατήσουν χιλιόμετρα προκειμένου να μάθουν μια αράδα κολλυβογραμμάτων στα σχολειά των πόλεων , ρίχνοντας τις νυχτιές κλεφτές ματιές στα λιγδωμένα βιβλία κάτω απ το αχνό φώς του λιχναριού.

Η ελπίδα των οικογενειών τους , να μάθουν γράμματα και να ξεφύγουν απ αυτή την επίπονη και μίζερη ζωή χωρίς καμμιά προοπτική. Τα λιγοστά χρήματα που κέρδιζαν τα δαπανούσαν στην πληρωμή της χλωρονομής του χωραφιού που βοσκούσαν τα ζώα τους , πληρώνοντας στον γεωργό τις περισσότερες φορές αντί για χρήματα, ένα κατσίκι ή ένα αρνί ή μια βεδούρα γιαούρτι ή τυρί. Χαρακτηριστικό της βουκολικής διαβίωσης οι συνεχείς διενέξεις μεταξύ γεωργών και κτηνοτρόφων που κατέληγαν στα δικαστήρια επειδή κάποιο πρόβατο ή γίδι ξέφυγε απ το κοπάδι και έφαγε την βούλα της αγριλιάς ή κανένα φύλλο του δέντρου!!. Έτσι έβρισκαν τρόπο οι γεωργοί αφ ενός μεν να καρπούνται όλα και περισσότερα γεννήματα των κτηνοτρόφων , εμμέσως δε με τις δικαστηριακές αποφάσεις αποκτούσαν δικαιώματα ιδιοκτησίας σε αγρούς ή δασικές εκτάσεις που ανήκαν στο κράτος!!.

Κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμου αλλά και μετά απ αυτόν και μέχρι σήμερα , πολλές απ  αυτές τις εκτάσεις παραμένον χέρσες και ακαλλιέργητες ενώ η ιδιοκτησία τους έχει περάσει στο Ε9 των κληρονόμων-απογόνων των πρωταγωνιστών της βιοπάλης , ήτοι των κτηνοτρόφων και των αγροτών.

Τουλάχιστον για 60 χρόνια οι εκτάσεις αυτές δεν έχουν προσφέρει τίποτε στην Εθνική Οικονομία , ούτε σαν φορολογητέο εισόδημα αλλά ούτε και ως αυτόνομη φορολογητέα περιουσία . Τα βουνά σκεπάστηκαν με πυκνή δασική χλωρίδα σε τέτοιο βαθμό πολλές φορές που είναι απροσπέλαστα ακόμη και από ελέφαντα!!.

Νομίζω πως τέτοιες ακριβώς περιπτώσεις μπορεί κανείς να παρατηρήσει και σε άλλους , εκτός της Φωκίδας , Νομούς.

Με βάση την υφιστάμενη Νομολογία περιοχές αυτού του είδους που προανέφερα χαρακτηρίζονται ως δασικές , με ιδιοκτήτες όμως τους κατέχοντες , με τον ένα ή τον άλλο τρόπο , ιδιοκτησιακούς τίτλους , απογόνους όπως είπαμε των μικροκτηνοτρόφων και των μικροκαλλιεργητών. Αποτέλεσμα αυτού του καθεστώτος ιδιοκτησίας δασικών εκτάσεων είναι η αέναη προσπάθεια των ενδιαφερομένων να προβούν στον αποχαρακτηρισμό και στην εν συνεχεία εκμετάλλευση της γης , με χρονοβόρες δικαστικές διαδικασίες . Η όλη αυτή προσπάθεια  δηλητηριάζει και αποδομεί την πολιτεία διαφθείρει τόσον την σχέση του πολίτη με το κράτος , όσον και την σχέση του πολίτη με την κοινωνία. Ας ανατρέξει κανείς στα κατά καιρούς δημοσιεύματα του τύπου για το πώς σ αυτές τις δασικές περιοχές ξεφυτρώνουν οι βίλλες διαφόρων ευπόρων πολιτών , ίσως και φοροφυγάδων που μαζί με αυτές των παραθαλάσσιων περιοχών και των βορείων προαστίων των Αθηνών συνθέτουν την χλιδάτη ζωή του Έλληνα νεόπλουτου , «αυτοδημιούργητου» και «επιτυχημένου» επιχειρηματία.

Περιμένει κανείς ανάπτυξη ; 

Περιμένει κανείς να γυρίσει ο νέος στο χωριό του προκειμένου να ζήσει και να δημιουργήσει σε συνθήκες που περιέγραψα προηγουμένως ; Προφανώς πρέπει νάναι κανείς αφελής ή να πλανάται πλάνην οικτράν !

Έρχομαι εδώ να παραθέσω την προσωπική μου άποψη όσον αφορά στις διαδικασίες και στον τρόπο αύξησης της εγχώριας παραγωγής και κατανάλωσης , οικονομιών που αναπτύσσονται χωρίς βασικές αλλαγές στις παραγωγικές δομές τους , κάτι που θα ταίριαζε και στην περίπτωση τόσον της τοπικής κοινωνίας όσον και του κράτους μας. Ενός κράτους που ενώ βρίσκεται μεταξύ ανεπτυγμένων δυτικών οικονομιών χαρακτηρίζεται ακόμη σαν υπο-ανάπτυξη.

Θεωρώ πως είναι επιτακτική η ανάγκη ριζοσπαστικής αλλαγής σε κοινωνικοοικονομικές δομές και καινοτόμες μεταρρυθμίσεις.

Στην περίπτωση της άγονης και χέρσας ζώνης του Νομού μας θεωρώ απαραίτητη μια μεταρρύθμιση της υφιστάμενης Αγροτικής οικονομίας  και κτηνοτροφικής-κυνηγετικής κάρπωσης που θάχει στόχο την εξασφάλιση προσοδοφόρου απόδοσης της καλλιέργειας και την επάρκεια κρέατος για την εγχώρια κατανάλωση. Και στις δύο περιπτώσεις απαιτείται επιστημονική αναδιοργάνωση της γεωργίας και της βόσκουσας κτηνοτροφίας. Πρέπει να αποφευχθεί η σταβλισμένη κτηνοτροφία ως ασύμφορη επειδή ο κύριος όγκος ζωοτροφών είναι εισαγόμενος. 

Θα δικαιολογούσα την εμμονή της οικονομικής Τρόϊκας της χώρας μας στην φορολόγηση του «εδάφους» , με την προϋπόθεση όμως αφορολόγητης της καλλιεργήσιμης γης που έτσι κι αλλιώς φορολογείται από την  πρόσοδο του παραγομένου προϊόντος και εξυπηρετεί στην συγκράτηση της αστυφιλίας και της βελτίωσης του δείκτη ανεργίας που ήδη ευρίσκεται στο κόκκινο. Τι απομένει λοιπόν για την φορολόγηση στον συντελεστή παραγωγής «έδαφος» ;; Κατά την άποψή μου πρέπει να φορολογηθεί με υψηλό συντελεστή η ιδιοκτησία «εγκαταλειμμένου» , «χέρσου» και ανεκμετάλλευτου αγροτεμαχίου που ο νόμιμος ιδιοκτήτης του παράτησε προκειμένου να ενταχθεί σε άλλο κλάδο της οικονομίας που ενδεχομένως θα του εξασφάλιζε παχυλό μισθό υπαλλήλου ιδιωτικού ή Δημοσίου και στην συνέχεια υψηλή σύνταξη . Αλήθεια σε ποιο κράτος παραμένει κανείς ιδιοκτήτης  γης και μάλιστα αφορολόγητης μετά από συνεχή εγκατάλειψη εξήντα και πλέον ετών;

Μ αυτό το μέτρο, της υψηλής δηλαδή φορολόγησης ,ίσως η εγκαταλειμμένη γη περάσει στα χέρια ακτημόνων νέων που επιθυμούν την επιστροφή στο ύπαιθρο και στα χωριά των πατέρων τους με σκοπό την τόνωση της γεωργίας και κτηνοτροφίας σε άλλη όμως παραγωγική βάση με επιστημονική υποστήριξη και νέες ιδέες. 

Τα επί εξήντα και πλέον χρόνια , χέρσα εγκαταλειμμένα κτήματα καλυμμένα πλέον με δασική χλωρίδα πρέπει να περιέλθουν στην κρατική ιδιοκτησία τόσον με την επίσπευση και επικαιροποίηση του Εθνικού Κτηματολογίου όσον και με την τροπολογία αντιστοίχων άρθρων του Συντάγματος.

Το κράτος οφείλει να παραδώσει , με συμβολικό μίσθωμα , την ανεκμετάλλευτη γη σε νέους ανθρώπους που έχουν σπουδάσει την επιστήμη της γεωπονίας και ζωοτεχνίας και να βοηθήσει αυτούς να οργανώσουν αγροκτήματα κατάλληλα αφ ενός μεν για παραγωγή αγροτικών  αγαθών εφ όσον διαθέτουν παροχή νερού και εύφορο έδαφος ,  αφ ετέρου δε σε κτηνοτροφικά-κυνηγετικά εφ όσον είναι βραχώδη και άνυδρα.

Επειδή ίσως να φαντάζουν απραγματοποίητες τέτοιες σκέψεις , υπενθυμίζω εδώ το επίτευγμα του κράτους του Ισραήλ που στην κυριολεξία «πρασίνισε» την έρημο με αποτέλεσμα ακόμη και στο Ελληνικό τραπέζι να προσφέρονται πορτοκάλια ή καρπούζια Γιάφας. Είναι δύσκολο λέτε για τον πολυμήχανο Έλληνα να μετατρέψει τα ξεροβούνια μας σε αρχοβούνια και χρυσοπηγές; Ιδού η πρόκληση αλλά και η αναγκαιότητα των χαλεπών καιρών που βιώνουμε.

΄Ολος αυτός ο άγονος όγκος του Νομού Φωκίδος προσφέρεται για οργανωμένες κτηνοτροφικές-κυνηγετικές μονάδες που θα περιγράψω την οργάνωση και τρόπο λειτουργίας τους σε επόμενο άρθρο μου λόγω προσωπικών εμπειριών από την 10ετή μου διαβίωση στην Αφρική και ενασχόλησή μου με το αντικείμενο αυτό αλλά και την φιλία που διατηρώ ακόμη με αρκετούς ιδιοκτήτες ή διαχειριστές τέτοιων μονάδων από τις συνολικά 245 που λειτουργούν επίσημα στην Νότιο Αφρική , την τρίτη κατά σειρά κρεατοπαραγωγική χώρα του κόσμου. 

Η ανάπτυξη είναι έννοια συνυφασμένη με την προσμονή για ευημερία και όρεξη για ζωή και δημιουργία. Γεννάει την ελπίδα στους εξαθλιωμένους απ την ανεργία και ανασφάλεια νέους της πατρίδας μας για ένα καλύτερο αύριο. Δεν επιτρέπεται η λέξη αυτή να ξεστομίζεται χωρίς νόημα και πίστη ,  καθημερινά απ τα χείλη των «προσκυνημένων» πολιτικών και των άθλιων Μ.Μ.Ε εμπαίζοντας έτσι τον πονεμένο λαό.

Δεν διατηρώ πολλές ελπίδες ότι οι σημερινοί πολιτικοί , τα διαπλεκόμενα συμφέροντα και τα κατευθυνόμενα Μ.Μ.Ε μπορούν να δώσουν ξανά την ελπίδα για ανάπτυξη στον δοκιμαζόμενο Έλληνα πολίτη , καθότι είναι εξαρτώμενοι από την πελατειακή πολιτική των τελευταίων δεκαετιών που δεν τους αφήνει να διακρίνουν το καλό καγαθό απ το κακό , το άξιο και ωφέλιμο απ το συμφέρον και να ξεχάσουν το πολιτικό κόστος μιας νοοτροπίας που οδηγεί εμφανώς πλέον σε αδιέξοδο.-

Άρθρο του Δήμου Γ. Παπαδήμα

όπως είχε δημοσιευθεί στην "ΩΡΑ ΤΗΣ ΦΩΚΙΔAΣ"