Στις επιπτώσεις της πανδημίας στη διεθνή τάξη πραγμάτων αναφέρεται ο δημοσιογράφος της εφημερίδας Le Monde, Marc Semo, σημειώνοντας, ότι από το 2003 υπήρχαν ήδη ειδοποιήσεις, αλλά όλοι εξεπλάγησαν, καθώς κανείς δεν είχε φανταστεί πραγματικά την έκταση της νόσου ή του κόσμου σε ακινησία, μία άνευ προηγουμένου πρόκληση.
Για τον Henry Kissinger (δήλωση στη Wall Street Journal στις 3 Απριλίου), «η πανδημία θα αλλάξει για πάντα την παγκόσμια τάξη», ενώ ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Joschka Fischer δεν δίστασε να τη συγκρίνει με έναν αστεροειδή που έπληξε τη Γη.
«Αλλά μόλις περάσει η μεγάλη έκπληξη ενός κόσμου σε ακινησία, φαίνεται όλο και πιο προφανές, ότι αυτό το σοκ, αναμφίβολα σημείο καμπής, θα είναι καταλύτης, επιβεβαιώνοντας και επιδεινώνοντας τις προϋπάρχουσες τάσεις», σημειώνει ο Jean–Baptiste Jeangène–Vilmer, διευθυντής του Ινστιτούτου Στρατηγικής Έρευνας της Στρατιωτικής Σχολής (Irsem), σε άρθρο στο περιοδικό Politique internationale, με τον προκλητικό τίτλο: «Δεν θα υπάρξει κόσμος μετά».
Η πανδημία θα ενισχύσει ρήγματα, που υπονομεύουν εδώ και χρόνια, σε μια ολοένα και πιο χαοτική διεθνή τάξη, που χαρακτηρίζεται από την επιστροφή των αντιπαραθέσεων μεταξύ δυνάμεων, στο πλαίσιο μιας κρίσης της πολυμέρειας και της διεθνούς τάξης, όπως σχηματίστηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
«Η κρίση που προκλήθηκε από τον Covid-19 μπορεί να θεωρηθεί ως η πρώτη ενός μετά-αμερικανικού κόσμου, με την πλήρη απουσία της αμερικανικής ηγεσίας να είναι άνευ προηγουμένου. Σε καμία περίπτωση ο Donald Trump δεν προσπάθησε να επιφέρει παγκόσμιο συντονισμό και ακολουθεί τη μονομερή λογική του μέχρι το τέλος», αναφέρει ο Thomas Gomart, διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (IFRI).
Για τον Bruno Tertrais, αναπληρωτή δ/ντή του Ιδρύματος Στρατηγικής Έρευνας (FRS), «το αίσθημα της αμερικανικής απόσυρσης είναι πιο σημαντικό από τον Covid-19, για να εξηγήσει την αύξηση των εντάσεων στην Ασία, τη Μέση Ανατολή ή την Ανατολική Μεσόγειο».
Η κρίση υγείας ενίσχυσε παντού την αναδίπλωση σε εθνικό έδαφος και την επιστροφή των συνόρων. «Η ταχύτητα με την οποία ο ιός εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο δείχνει την ανάγκη για μια ολοκληρωμένη αντίδραση. Όμως, ενώ η πολυμέρεια θα ήταν πιο απαραίτητη από ποτέ, επιδεινώνεται τόσο σε διεθνές επίπεδο, όπως αποδεικνύεται από την κρίση στο σύστημα των Ηνωμένων Εθνών, όσο και σε περιφερειακό επίπεδο, με την αρχικά διασκορπισμένη αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης», σημειώνει ο Bertrand Badie, ομότιμος καθηγητής στο Science Po.
Οι γεωπολιτικές συνέπειες της κρίσης είναι πραγματικές. «Η πανδημία είναι η συνέχεια με άλλα μέσα της σύγκρουσης μεταξύ των δυνάμεων», σημείωσε ο Jean–Yves Le Drian στη συνέντευξή του στην εφημερίδα Le Monde.
Ο διπολισμός ΗΠΑ-Κίνας, που είχε ήδη ξεκινήσει πριν από δεκαπέντε χρόνια, ενισχύθηκε, το στρατιωτικό και οικονομικό χάσμα έναντι της Ευρώπης και της Ρωσίας διευρύνθηκε, με τον ιό να προκαλεί περαιτέρω εντάσεις και σε Πεκίνο και Ουάσινγκτον να μη διστάζουν να κάνουν λόγο για ένα «νέο ψυχρό πόλεμο».
Οι ΗΠΑ παραμένουν μακράν η μεγαλύτερη δύναμη στον κόσμο, παρόλο που δεν είναι πλέον η υπερδύναμη του μονοπολικού κόσμου, που ακολούθησε την πτώση του Τείχους, ωστόσο, ΗΠΑ και Κίνα, σε αντίθεση με την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, παρά τις αντιφατικές τους σχέσεις, παραμένουν οικονομικά αλληλεξαρτώμενες.
Για τη Valérie Niquet, επικεφαλής του τμήματος Ασίας στο Ίδρυμα Στρατηγικών Ερευνών, «αυτή η πανδημία εμφανίστηκε για λόγους, που συνδέονται με την ίδια τη φύση του κινεζικού κομμουνιστικού συστήματος και αποκάλυψε τα εσωτερικά όρια του καθεστώτος, ασυμβίβαστα με το καθεστώς της ως δεύτερης παγκόσμιας δύναμης».
«Εάν η πανδημία συνεχιστεί, ή επιδεινωθεί, ελλοχεύει από τη μία πλευρά ο κίνδυνος σκλήρυνσης ισχυρών κρατών, τα οποία, όπως η Ρωσία, η Κίνα, η Τουρκία και το Ιράν, θα μπορούσαν να δελεαστούν από εξωτερικές περιπέτειες, ενώ οι λαοί τους υποφέρουν από την οικονομική κρίση και, από την άλλη, η αποδυνάμωση των αδύναμων κρατών – στην Αφρική, στη Λατινική Αμερική – με την άνοδο των εσωτερικών συγκρούσεων», προβλέπει ο Bruno Tertrais.
Τόσες πολλές προκλήσεις για την Ευρώπη. Κατάφερε να αντιδράσει οικονομικά με ένα άνευ προηγουμένου σχέδιο κοινής ανάκαμψης, ωστόσο, παρά τις εκκλήσεις του Γάλλου Προέδρου για ευρωπαϊκή κυριαρχία και ευαισθητοποίηση, η ΕΕ, «φυτοφάγα δύναμη σε έναν σαρκοφάγο κόσμο», κατά τον Hubert Védrine, εξακολουθεί να διστάζει να εφαρμόσει μια πολιτική κοινής ασφάλειας, παρά τις ενδείξεις αύξησης των κινδύνων στα σύνορά της, προς τα νότια και ανατολικά.
«Ο πειρασμός της απόσυρσης, που θα ενίσχυε μια μείωση της αμυντικής προσπάθειας, κινδυνεύει να είναι ακόμη πιο ελκυστικός για την κοινή γνώμη και τις δυτικές ελίτ, καθώς θα ενίσχυε περαιτέρω την αυξανόμενη αντίληψη της ματαιοδοξίας των στρατιωτικών παρεμβάσεων, παρουσιαζόμενες – λανθασμένα – ως ατελείωτοι πόλεμοι », ανησυχεί ο Corentin Brustlein, στην έκδοση Ramses του 2021, την ετήσια γεωπολιτική έκθεση του IFRI.
ΠΗΓΗ: Le Monde, Marc Semo, Le Covid-19, accélérateur des tensions mondiales
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου