Ιωάννα Δρέττα: Βιώσιμος τουρισμός: Μια ευκαιρία και μια πρόκληση

Η Ιωάννα Δρέττα CEO της Marketing Greece πιστεύει πως η ανάγκη για ολιστική προσέγγιση της αειφορίας και η ανάγκη για ψηφιακό μετασχηματισμό αποτελούν δύο βασικούς πυλώνες του τουρισμού του μέλλοντος.

 

Ι.Δρέττα

Η ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΑΝΕΤΡΕΨΕ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΠΟΥ ΖΟΥΜΕ και αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο. Η οικονομία υπέστη μεγάλο πλήγμα και ο τουρισμός, ενώ παρέμεινε για μεγάλα χρονικά διαστήματα «κλειστός», προς έκπληξη πολλών έδειξε μεγάλη ανθεκτικότητα, κόντρα στις προβλέψεις και στις πρωτόγνωρες δυσκολίες, στηρίζοντας την οικονομία και την κοινωνία, φτάνοντας στο 20% και 55% του 2019, το 2020 και το 2021 αντίστοιχα.

Ταυτόχρονα, κατά τη διάρκεια της πανδημίας ο τουρισμός άλλαξε. Ο ίδιος ο ταξιδιώτης άλλαξε. Ουσιαστικά, η πανδημία λειτούργησε ως επιταχυντής τάσεων που προϋπήρχαν. Η ανάγκη για ολιστική προσέγγιση της αειφορίας και η ανάγκη για ψηφιακό μετασχηματισμό αποτελούν δύο βασικούς πυλώνες του τουρισμού του μέλλοντος. Οι διεθνείς ταξιδιώτες θα επιλέγουν κατά προτεραιότητα, αν όχι αποκλειστικά, προτάσεις που θα σέβονται έως και θα ευνοούν το περιβάλλον, την τοπική κοινωνία, θα προτάσσουν το τοπικό χρώμα, τη γαστρονομία, τα ήθη, τα έθιμα και την ξεχωριστή ταυτότητα του τόπου.

Η επόμενη μέρα της πανδημίας θα βρει τον ελληνικό τουρισμό σε προνομιακή θέση. Η βασική πρόταση αξίας της Ελλάδας, η αυθεντικότητα του προϊόντος, η φύση, ο πολιτισμός, ο τρόπος ζωής, η επαφή με τους ντόπιους, είναι αυτό που αύριο θα είναι καθολικά το ζητούμενο. Ταυτόχρονα, η έννοια της ευεξίας, που αποτελεί τάση της εποχής, υπηρετείται κατά πολλούς τρόπους στη χώρα μας: αίσθημα ευεξίας στη φύση λόγω των καιρικών/περιβαλλοντικών συνθηκών, γαστρονομία και πρώτες ύλες, φιλοσοφία ζωής. Ακόμα και η έννοια του ελληνικού καλοκαιριού, του πιο δημοφιλούς μας τουριστικού brand, εμπεριέχει την έννοια της θεραπευτικής εμπειρίας. Έλληνες και ξένοι αναμένουμε εξίσου το ελληνικό καλοκαίρι για να «θεραπεύσουμε» ό,τι έγινε τον χειμώνα και να κάνουμε ένα νέο ξεκίνημα. Δίνεται, λοιπόν, η μεγάλη ευκαιρία να επανατοποθετήσουμε το προϊόν μας με κύριο άξονα τη βιωσιμότητα και να ωφελήσουμε με αειφόρο τρόπο την οικονομία και την κοινωνία.

 

Φυσικά, για να αποδώσει αυτή η ευκαιρία απαιτείται σκληρή δουλειά, πόσο μάλλον στην Ελλάδα, όπου στα ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος βρισκόμαστε χαμηλά, επομένως απαιτούνται επιπλέον βήματα για να φτάσουμε τον στόχο. Άλλωστε, στις αρχές του 2020 το κύριο θέμα που απασχολούσε τον τουριστικό τομέα ήταν η ανάγκη ενίσχυσης των υποδομών, κυρίως κοινής ωφελείας, στους προορισμούς προκειμένου να αντέξουν τις τουριστικές ροές που προγραμματίζονταν για τότε.

Και όπως όλα τα θέματα του τουρισμού, η κύρια δυσκολία έγκειται στο ότι απαιτείται συντονισμός και συνέργειες όλων των εμπλεκομένων μερών, δηλαδή της κυβέρνησης, των περιφερειών, των δήμων και φυσικά του ιδιωτικού τομέα. Σε αυτήν τη διαδικασία τα σημαντικότερα στοιχεία είναι ο διάλογος, τα στοιχεία και το όραμα. Ο οργανωμένος, ειλικρινής και ουσιαστικός διάλογος είναι αναγκαίος για να μπορέσουν να συγκλίνουν οι διαφορετικές πλευρές. Τα στοιχεία και οι μελέτες είναι εξαιρετικά σημαντικά ως βάση για τη λήψη αποφάσεων, ειδικά στον τουρισμό, όπου επικρατούν εσφαλμένες εντυπώσεις. Τέλος, το όραμα και η έμπνευση είναι βασικές προϋποθέσεις, ο μόνος τρόπος οι δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις που απαρτίζουν τον τουριστικό κλάδο να κατευθυνθούν προς έναν συλλογικό στόχο.

 

Η βασική πρόταση αξίας της Ελλάδας, η αυθεντικότητα του προϊόντος, η φύση, ο πολιτισμός, ο τρόπος ζωής, η επαφή με τους ντόπιους, είναι αυτό που αύριο θα είναι καθολικά το ζητούμενο.

 

Στη ζύμωση αυτή κυβέρνησης, τοπικής αυτοδιοίκησης και ιδιωτικού τομέα απαιτείται κάθε πλευρά να «ξεβολευτεί» και να προσέλθει στη διαδικασία του διαλόγου έχοντας ως στόχο τη λήψη αποφάσεων που ωφελούν τον τόπο. Η κυβέρνηση καταρχάς δημιουργεί το πλαίσιο, διαμορφώνει οδικούς χάρτες για τις ιδιωτικές επιχειρήσεις αλλά και τους προορισμούς, οργανώνει τη δημόσια συζήτηση, παρέχει εργαλεία παρακολούθησης χρηματοδοτικά, δεδομένα, και, φυσικά, εμπνέει. Η τοπική αυτοδιοίκηση, που εκ της θέσης της βρίσκεται πιο κοντά στην κοινωνία και στην πραγματική οικονομία, εργάζεται προς την κατεύθυνση της αρμονικής συνύπαρξης τουριστικής δραστηριότητας και κατοίκων και της εκμετάλλευση όλων των συγκριτικών πλεονεκτημάτων ενός τόπου. Ο ιδιωτικός τομέας μεταφέρει την τεχνογνωσία της αγοράς, εντοπίζει τις ευκαιρίες, καλές πρακτικές και τις νέες τεχνολογίες ανά τον κόσμο, αναλύει τον ανταγωνισμό και, φυσικά, είναι εκείνος που διαμορφώνει το προϊόν. Δεν αφορά στενά τον τουριστικό τομέα, αλλά ευρύτερα τους κλάδους της οικονομίας που είναι συναφείς, επηρεάζουν και επηρεάζονται από την πορεία του τουρισμού.

Οι βασικοί πυλώνες του βιώσιμου τουρισμού ταυτίζονται με τα βασικά συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας μας: φύση, πολιτισμός, τρόπος ζωής, γαστρονομία, άνθρωπος. Η αυθεντικότητα είναι η πολύτιμη έννοια που τα διαφοροποιεί και τα ενισχύει. Γι’ αυτό, άλλωστε, λέγεται πως η «πολυτέλεια βρίσκεται στην αυθεντικότητα».  Η απαράμιλλη ομορφιά της ελληνικής φύσης αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα του ελληνικού τουρισμού. Οι δραστηριότητες στη φύση, ήπιες ή έντονες, είναι ραγδαία αναπτυσσόμενος κλάδος και εκείνος που θα επανέλθει ταχύτερα μετά την πανδημία. Στη χώρα μας υπάρχουν σημαντικοί πάροχοι τέτοιων δραστηριοτήτων, περισσότεροι απ’ όσο νομίζουμε, που παρέχουν καλές υπηρεσίες, εμπλουτισμένες με την εμπειρία στον τόπο. Υπάρχει όμως μεγάλο περιθώριο ανάπτυξης και είναι μια εξαιρετική απασχόληση για όποιον επιλέγει τη ζωή στην περιφέρεια. Όσο μεγαλύτερη η εφευρετικότητα, τόσο πιο πρωτότυπο το αποτέλεσμα και ο ταξιδιώτης σήμερα ψάχνει να ζήσει ξεχωριστές εμπειρίες στη φύση. Στρατηγική ευκαιρία για τη χώρα μας προς αυτή την κατεύθυνση αποτελούν τα μονοπάτια.

Ο πολιτισμός, βέβαια, είναι κι αυτός ένας πυλώνας ανάπτυξης του βιώσιμου τουρισμού του μέλλοντος. Απ’ άκρη σ’ άκρη είναι χώρα είναι γεμάτη αρχαία, βυζαντινά και νεότερα μνημεία, ιστορικούς τόπους, μικρά και μεγάλα μουσεία, με άλλα λόγια το πνευματικό της κεφάλαιο είναι μεγάλο. Αυτό που λείπει είναι το βιωματικό αφήγημα και η χρήση ψηφιακών μέσων για την ενίσχυσή του. Στην έννοια «πολιτισμός», φυσικά περιλαμβάνονται τα ήθη, τα έθιμα και το τοπικό χρώμα, που δίνουν ταυτότητα στο προϊόν. 

Η αγροδιατροφή καταγράφεται στις έρευνες ως τομέας με μεγαλύτερη προοπτική για τη χώρα ακόμα και από τον πολιτισμό, που όμως σήμερα δεν τυγχάνει ανάλογης εκμετάλλευσης. Απαιτείται ειδικός οδικός χάρτης για την ανάπτυξή της, αφού είναι κι εδώ πολλοί και διαφορετικοί οι εμπλεκόμενοι, από τον παραγωγό έως το κατάστημα εστίασης ή την ντόπια επιχείρηση που θα το προτείνει ως τοπικό προϊόν ή αναμνηστικό δώρο.

Τέλος, ο άνθρωπος, σύμφωνα με έρευνες, αποτελεί το ισχυρότερο συγκριτικό πλεονέκτημα του προϊόντος μας. Η ευκολία με την οποία οι επισκέπτες έρχονται σε επαφή με τους ντόπιους, επαγγελματίες και κατοίκους, καθιστά την εμπειρία στη χώρα μας μοναδική. Είναι ζητούμενο το προϊόν να έχει ένα ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα.

Η ευκαιρία βρίσκεται εδώ, ολοκάθαρη, μπροστά μας. Τα χρηματοδοτικά εργαλεία είναι διαθέσιμα. Είναι στο χέρι μας να κάνουμε όσα πρέπει να γίνουν για να ωφεληθεί η χώρα μας σημαντικά. Στη διάρκεια της πανδημίας ο τουριστικός τομέας κατέγραψε μεγάλη επιτυχία στη διαχείριση πρωτόγνωρων καταστάσεων, αυτήν τη δυναμική πρέπει να χρησιμοποιήσει για να κάνει το επόμενο βήμα. Είναι πράγματι μεγάλο και απαιτητικό σχέδιο, αλλά, ας μην ξεχνάμε, ότι οι αλλαγές στον τουρισμό χρειάζονται συλλογική προσπάθεια, ας βάλουμε, λοιπόν, όλοι το λιθαράκι μας.

 

πηγή