O Νίκος Ζαχαριάδης για τη Μικρασιατική Καταστροφή

Γράφει ο Βλάσης Αγτζίδης

Το πρόσφατο αφιέρωμα του «Ριζοσπάστη» με αφορμή τα 90 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή μας θύμισε μια παλιά ιστορία, που αποτελεί και τον πρόγονο της συγκεκριμένης προσέγγισης.

Πρόκειται για το άρθρο του γενικού γραμματέα του ΚΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη που έχει τίτλο « «ΜΙΑ ΕΠΙΦΥΛΑΞΗ» και δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ριζοσπάστης» στις 12 Ιουλίου 1935. Οι υπογραμμίσεις στη φωτογραφία είναι δικές μου.  Σημειωτέον ότι 3 χρόνια μετά, ο Ιωάννης Μεταξάς εν μέσω της εθνικιστικής του δικτατορίας μετωνόμαζε την Οδό Αποστόλου Παύλου στη Θεσσαλονίκη σε Οδό Κεμάλ Ατατούρκ και με τα λεφτά του ελληνικού δημοσίου χάριζε το σπίτι όπου υποτίθεται ότι γεννήθηκε ο Κεμάλ στο τουρκικό κράτος. To φιλοκεμαλικό συναίσθημα υπήρχε έντονο σε όλες τις πολιτικές αποχρώσεις των μεσοπολεμικών ελίτ!!!

Έλληνες στρατιώτες κρατώντας νεκρούς συμπολεμιστές τους. Μικρά Ασία 1919-1920.

Ο Ζαχαριάδης -πρόσφυγας και αυτός του ΄22 από την Ανατολική Θράκη είχε ασπαστεί τις μαρξιστικές ιδέες στην Προύσα της Μικράς Ασίας- με το άρθρο του αυτό απαντούσε στη θέση του Χαράλαμπου Θεοδωρίδη, ενός προοδευτικού Μικρασιάτη, καθηγητή φιλοσοφίας, ο οποίος φιλοξενήθηκε στο ‘Ριζοσπάστη» στο πλαίσιο του υπό δημιουργία Παλλαϊκού Αντιφασιστικού Μετώπου. Να σημειώσουμε εδώ ότι η Κομμουνιστική Διεθνής στο 7ο συνέδριό της τον Ιούλιο του 1935, είχε μεταβάλλει την άτεγκτη γραμμή της και είχε ορίσει μια νέα γραμμή και ένα νέο καθήκον για τα παραρτήματά της -που ήταν τα διάφορα κομμουνιστικά κόμματα: Να επιδιώξουν τη δημιουργία ευρύτατων αντιφασιστικών λαϊκών μετώπων στις χώρες όπου αυτά δρούσαν..

Ο Νίκος Ζαχαριάδης στο Νταχάου

Σ΄ αυτό λοιπόν το νέο πλαίσιο ο «Ριζοσπάστης» παραχώρησε τις σελίδες του και σε άλλους δημοκρατικούς πολίτες. Έτσι έγραψε και ο Θεοδωρίδης το άρθρο που φαίνεται ότι ενόχλησε τον Νίκο Ζαχαριάδη..

Ο Θεοδωρίδης υποστήριξε στο φύλο της 11ης Ιουλίου του 1935 τα εξής:.

«Τότε βρεθήκαμε εμείς με τις αφάνταστές μας σαχλαμάρες να δώσουμε καινούργια ζωή στην πεθαμένη Τουρκία. Η παραδειγματική νίκη που μόνο εμείς είμαστε ικανοί να χαρίσουμε στον εχθρό μας...»

Ο Θεοδωρίδης προσπαθεί να παραμείνει μέσα στην ευρύτερη αντίληψη του Μεσοπολέμου για το τι συνέβη στην Ανατολή. Παρότι θεωρεί εχθρούς  τους νικητές του ’22 Τούρκους εθνικιστές, τους αναγνωρίζει  ως «προοδευτικούς». Επίσης στο δίπολο Παλαιότουρκοι-Νεότουρκοι αντιστοιχεί το συντηρητικοί-δυτικόστροφοι.. Όμως, φαίνεται ότι ο Ζαχαριάδης θεώρησε ότι του δόθηκε η ευκαιρία να ξεκαθαρίσει προς όλες τις κατευθύνσεις ότι η αντιφασιστική συμμαχία των προοδευτικών δυνάμεων δεν θα οδηγούσε το ΚΚΕ στην απεμπόληση των βασικών του θέσεων. Και μια από τις κύριες θέσεις ήταν η στάση την περίοδο του μικρασιατικού εγχειρήματος. Ο Ζαχαριάδης φαίνεται ότι ένοιωθε τόσο κυρίαρχος και ασφαλής, ώστε θέλησε να δηλώσει με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο τα όρια των συμμαχιών στους ελεύθερης βούλησης προοδευτικούς πολίτες. Γι αυτό και δημοσιεύει την επομένη στην πρώτη σελίδα του «Ριζοσπάστη» το άρθρο του «ΜΙΑ ΕΠΙΦΥΛΑΞΗ», όπου μεταξύ άλλων -αφού εγκαλεί έντονα τον «πολίτη Θεοδωρίδη» για την άποψή του- σημειώνει:

«Αν δεν νικιόμασταν στη Mικρασία, η Τουρκία θα ήταν σήμερα πεθαμένη και μεις μεγάλη Ελλάδα!! Τη «λευτεριά» μας θα τη στηρίζαμε στην υποδούλωση του Τουρκικού λαού! Αυτό εμείς δεν το δεχόμαστε. Το αποκρούομε κατηγορηματικά. Η αστικοτσιφλικάδικη Ελλάδα στη Μικρασία πήγε όχι ως εθνικός απελευθερωτής μα σαν ιμπεριαλιστική δύναμη, όργανο των Εγγλέζων μεγαλοκαρχαριών. Πήγανε αυτού όχι μόνο για να διαιωνίσει την ξενική κυριαρχία πάνω στο Τουρκικό λαό μα και να κάνει την Τουρκία αντισοβιετικό ορμητήριο…

Η Μικρασιατική εκστρατεία δεν χτυπούσε μόνο τη νέα Τουρκία, μα στρεφότανε και ενάντια στα ζωτικότατα συμφέροντα του Ελληνικού λαού. Γι αυτό εμείς όχι μόνο δεν λυπηθήκαμε για την αστικοτσιφλικάδικη ήττα στη Μικρασία ΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΔΙΩΞΑΜΕ…»

Παρέλαση ελληνικών στρατευμάτων στο μέτωπο. Μικρά Ασία. 1919-1920.

Η επιβεβαίωση της αρχικής στάσης του ΣΕΚΕ-ΚΚΕ δια γραφίδος Ζαχαριάδη στο «Ριζοσπάστη«, 23 χρόνια μετά τη Μεγάλη Καταστροφή αποδεικνύει τη διαπίστωση ότι ο νέος ηγέτης του ΚΚΕ, εκπαιδευμένος στην ΚΟΥΤΒ της Μόσχας, είχε μια μεταφυσική αντίληψη για την ιστορία, ελάχιστα διαλεκτική, χωρίς καμιά ταξική ανάλυση, συνδεδεμένη αποκλειστικά και μόνο με τις επιλογές της σοβιετικής «μητέρας-πατρίδας», όπως αυτός τις αντιλαμβανόταν. Και αυτό μέσα από την ημιμάθεια ενός περιφερειακού στελέχους της Κομιντέρν που φαίνεται σαφέστατα  να αγνοεί τις προθέσεις της ΕΣΣΔ κατά την Άνοιξη του ’22 να στηρίξει την Αυτονομία της Μικράς Ασίας με μόνο αντάλλαγμα την αναγνώριση του σοβιετικού κράτους  από την ελληνική κυβέρνηση.

Έλληνες αξιωματικοί σε σιδηροδρομικό σταθμό. Μικρά Ασία. 1919-1920.

    .

Η θέση αυτή του Ζαχαριάδη αποτελεί την απόλυτη επιβεβαίωση ενός αντιδιαλεχτικού και εν τέλει αντιλαϊκού πνεύματος που επικράτησε στα ανώτερα κλιμάκια του ΚΚΕ, εξιδανίκευσε τον μιλιταριστικό τουρκικό εθνικισμό, δικαιολόγησε τις Γενοκτονίες και άφησε ως κληρονομιά το πνεύμα αυτό σε διάφορους κύκλους του  ΚΚΕ (αλλά και σε κάποιους της ΑΝΤΑΡΣΥΑ)…..

-Την αντίληψη της Αριστεράς για την Ανατολή, τους Οθωμανούς, τα χριστιανικά κινήματα, το Νεοτουρκικό μιλιταριστικό εθνικισμό μέσα από κείμενα της Ρόζας Λούξεμπουργκ, του Γεωργίου Σκληρού, του Δημήτρη Γληνού, της Ελληνικής Κομμουνιστικής Ομάδας Οδησσού κ.ά. -που βρίσκεται σε αντιδιαμετρικό σημείο απ’ αυτή που επικράτησε τελικά στο ΣΕΚΕ-ΚΚΕ,

-τη στάση του μικρασιατικού βιομηχανικού προλεταριάτου κατά τα κρίσιμα εκείνα χρόνια,

-τη σημασία αυτής της πολιτικής του ΚΚΕ -του μικρού αυτού   κόμματος που δημιουργήθηκε στην Παλαιά Ελλάδα- εν μέσω του μικρασιατικού πολέμου με τη δημιουργία ενός κοινού βασιλο-κομμουνιστικού αντιμικρασιατικού και αντιπολεμικού μετώπου κατά την προεκλογική περίοδο του 1920, καθώς και

-τη δράση των Αντιπολεμικών Πυρήνων στο μικρασιατικό μέτωπο, θα την παρουσιάσω σε μια από τις επόμενες αναρτήσεις, όπως επίσης και ενα σχολιασμό του πρόσφατου αφιερώματος του «Ρ»……

Μικρασιατική εκστρατεία, Έλληνες πρόσφυγες από την Κιλικία στο κατάστρωμα ατμόπλοιου. Μικρά Ασία. 1921-1922.

πηγή