Karteria art : Παρουσίαση του Ιάπωνα καλλιτέχνη Κατσουσίκα Χοκουσάι (葛飾北斎)

O Κατσουσίκα Χοκουσάι 31 Οκτωβρίου 1760 - 10 Μαΐου 1849^[1]) ήταν Ιάπωνας καλλιτέχνης, χαράκτης & σκιτσογράφος της περιόδου Έντο. Στην εποχή του ήταν ο κορυφαίος Ιάπωνας καλλιτέχνης στην Κινέζικη ζωγραφική Όκιο-ε^[2].

 

Γεννημένος στο Έντο (σημερινό Τόκιο) είναι ιδιαίτερα γνωστός για τη σειρά ξυλογραφιών σε στιλ ουκίγιο-ε 36 απόψεις του Όρους Φούτζι (36 Views of Mount Fuji, π. 1831), που περιλαμβάνει την ιδιαίτερα δημοφιλή στο Δυτικό κόσμο, διεθνώς αναγνωρισμένη του σύνθεση Το Κύμα έξω από τη Καναγκάουα. Ο Χοκουσάι δημιούργησε τη σειρά αυτή λόγω της άνθισης των ταξιδιών στην Ιαπωνία και της προσωπικής εμμονής για το Όρος Φούτζι^[3]. Τα έργα του Το μεγάλο Κύμα (The Great Wave) και το Φούτζι με καθαρό καιρό (Fuji in Clear Weather), που εξασφάλισαν στον Χοκουσάι παγκόσμια φήμη πέρα από τα σύνορα της Ιαπωνίας^[4]. Αν και το έργο του Χοκουσάι πριν τη σειρά αυτή ήταν πραγματικά σημαντικό, ήταν η σειρά αυτή που επηρέασε βαθιά την παγκόσμια τέχνη. Μέχρι το έτος 1795 περίπου δημιούργησε πορτραίτα ωραίων κοριτσιών (Μπιτζίν-γκα), τα οποία ήταν επηρεασμένα από το στιλ των μεγάλων τεχνητών του είδους Κιγιονάγκα και Ουταμάρο, καθώς επίσης και διακοσμήσεις ποιητικών εκδόσεων και μικρές ευχετήριες κάρτες (σουριμόνο). Από το έτος 1798 ασχολήθηκε με ξυλογραφίες σε απομίμηση ευρωπαϊκώνχαλκογραφιών. Από το 1800 περίπου αυτά τα σχέδια τοπίων και παραστάσεων απέκτησαν το ιδιότυπο στιλ του καλλιτέχνη.

Ο Χοκουσάι ήταν ένας από τους πιο πολύπλευρους καλλιτέχνες του στιλ ουκίγιο-ε (εικόνες του επιπλέοντος κόσμου) με ιδιοφυή έλεγχο της σύνθεσης και της τεχνικής. Μετά το 1820 δημιούργησε τα πλέον ώριμα έργα του, ανάμεσά τους περισσότερα από 30.000 σχέδια και διακοσμήσεις σε πάνω από 500 βιβλία, καθώς επίσης πλήθος από σειρές ξυλοτυπιών με τοπία, πουλιά, άνθη κλπ.^[5].

Το μεγάλο κύμα έξω από την Καναγκάουα^[6]

Ο Χοκουσάι, του οποίου το παιδικό όνομα ήταν Τoκιταρό (Tokitarō), γεννήθηκε στο Έντο (σημερινόΤόκυο) την 23η ημέρα του 9ου μήνα του δέκατου έτους της περιόδου Χορέκι (Hōreki) (Oκτώβριος – Nοέμβριος 1760) από οικογένεια καλλιτεχνών^[1]. Πιστεύεται ότι ο πατέρας του ήταν ο δημιουργός καθρεπτών Ναγκασίμα Ίσε ^[1]. Στην ηλικία των 14 ετών (1779) έως 18 ετών μαθήτευσε και εργάστηκε στο εργαστήριο του ξυλογράφου Σουνς, του οποίου την τεχνική αρχικά μιμήθηκε στα έργα του, ξυλογραφίες και διακόσμηση βιβλίων. Στη συνέχεια μαθήτευσε στο στούντιο του Κατσουκάουα Σουνσό(Katsukawa Shunshō), ενός καλλιτέχνη ουκίγιο-ε (ukikyo-e) και ιδρυτή της σχολής Κατσουκάουα ^[1].

Ο Χοκουσάι άλλαζε το όνομά του συχνά, ανάλογα με την καλλιτεχνική του ενασχόληση. Τα διάφορα ονόματά του είναι χρήσιμα στο να διαιρέσουμε τη ζωή του σε καλλιτεχνικές περιόδους. Ο Χοκουσάι μαθήτευσε 19 χρόνια στη σχολή του Κατσουκάουα. Φήμες ισχυρίζονται ότι αποβλήθηκε από τη σχολή λόγω παράλληλων σπουδών στην αντίπαλη σχολή Κανό (Kanō). Το 1795, ο Χοκουσάι αλλάζει το καλλιτεχνικό του όνομα σε Σουνρό (Shunrō). Η περίοδος αυτή κατά τον ίδιο ήταν εμπνευσμένη: "Αυτό που αποτέλεσε το κίνητρο για την καλλιτεχνική μου εξέλιξη ήταν η ντροπή που ένιωθα στα χέρια του Σουνκό (Shunkō)"^[4]. Ο Σουνκό ήταν ο διευθυντής της σχολής. Το έργο του "Πυροτεχνήματα στη γέφυρα Ριογκόκου" (1790) προέρχεται από την περίοδο αυτή.

Ο Αμερικανός ζωγράφος John McConnell , μπροστά στο νεανικό του έργο : “Το μεγάλο κύμα έξω από την Καναγκάουα” σε τοιχογραφία στην Washington D.C

Η επόμενη περίοδος του Χοκουσάι ήταν με την σχολή Ταουράουα (Tawaraya) και την υιοθέτηση του ονόματος Ταουράιγια Σόρι. Την περίοδο αυτή ζωγράφισε πολλούς πίνακες για ευχετήριες κάρτες σουριμόνο (surimono), και διακοσμήσεις κουόκα-έχον (kyōka ehon). Το 1798, ο Χοκουσάι δάνεισε το όνομά του σε έναν μαθητή και ξεκίνησε την ανεξάρτητη καλλιτεχνική του καριέρα υιοθετώντας το όνομα Χοκουσάι Τομίσα (Hokusai Tomisa). Το όνομα αυτό κράτησε μέχρι το 1811 οπότε, σε ηλικία 51 ετών, το άλλαξε σε Τάιτο (Taito). Την περίδο αυτή δημιούργησε έργα σε στυλ Χοκουσάι Manga, έτεχον και βιβλία τέχνης^[1].

Το 1820 άλλαξε το όνομά του σε Ιίτσου (Iitsu) αρχίζοντας μία περίοδο που του έδωσε μεγάλη φήμη στην Ιαπωνία,αν και παγκόσμια η φήμη του εξαπλώθηκε μόνο μετά τον θάνατό του. Ήταν την περίοδο αυτή που δημιούργησε την ευρέως γνωστή σειρά συνθέσεων του 36 απόψεις του όρους Φούτζι. Επίσης παρήγαγε τις σειρές ξυλογραφιών Μια περιήγηση στους καταρράκτες της επαρχίας και Ασυνήθιστες απόψεις των γεφυριών της επαρχίας. Την επόμενη περίοδο που ξεκινά το 1834, ο Χοκουσάι υιοθέτησε το όνομα Gakyō Rōjin Manji (Ο γέρος άντρας που τρελαίνεται για την τέχνη). Την περίοδο αυτή δημιούργησε τη σειρά Εκατό απόψεις του όρους Φούτζι και άλλες σημαντικές παραστάσεις τοπίων.