Η πιο σκληρή τιμωρία επιβάλλεται στους πιο αθώους

Περίπου 1000 πρόσφυγες βγαίνουν κάθε βράδυ από τη θάλασσα στο μικρό Αγαθονήσι. Νησάκι  δίπλα στη Σάμο, με μόλις 150 κατοίκους, χωρίς καθόλου υποδομές και υπηρεσίες, υποδέχεται τα τελευταία χρόνια ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων. Η επιδείνωση του καιρού δεν έχει μειώσει τη ροή αλλά έχει δραματικά χειροτερεύσει τις συνθήκες. Η κατάσταση είναι απερίγραπτη.

Με τους ιδρυτές της ερευνητικής οργάνωσης «Αρχιπέλαγος», τονΘοδωρή Τσιμπίδη και την Αναστασία Μήλιου, γνωριζόμαστε εδώ και πολλά χρόνια. Από μικρό παιδί στη θάλασσα ο Θοδωρής, υδροβιολόγος η Αναστασία. Από το 1998 δουλεύουν αδιάκοπα με τα ιστιοφόρα και τις ερευνητικές τους βάσεις, υποδέχονται φοιτητές και εθελοντές, συνεργάζονται με ελληνικά και ξένα Πανεπιστήμια και Ινστιτούτα, Δήμους, τοπικές κοινωνίες, συλλόγους αλιέων, συγκρούονται με μεγάλους ρυπαντές, συμμετέχουν σε εθνικά και διεθνή γεγονότα, με αντικείμενο την προστασία των θαλάσσιων, παράκτιων και χερσαίων οικοσυστημάτων. Με αυταπάρνηση, επιστημονική συνέπεια αλλά και μαχητικό ακτιβισμό, με μεγάλο προσωπικό κόστος αλλά και με ικανοποίηση, είναι από τους ανθρώπους που σκοπό της ζωής τους έχουν να κάνουν το σωστό και από τους λίγους που συχνά το πετυχαίνουν.

Εδώ και καιρό, παράλληλα με όλα όσα κάνουν, έχουν αναλάβει ένα μέρος της συλλογικής μας ευθύνης απέναντι στο δυτικό έγκλημα κατά των αθώων και των φτωχών του κόσμου.  Βρίσκονται κυρίως στη Σάμο και στο Αγαθονήσι. Το νησί που συμπυκνώνει την αγαθή φρίκη. Φρίκη για τους αθώους, φρίκη στην οποία συνεργούμε προσποιούμενοι τους αφελείς. Εχθές μιλήσαμε τηλεφωνικά με τον Θοδωρή και πήρα την άδειά του για να μεταφέρω ένα μέρος από τη συνδιάλεξή μας.

Που βρίσκεσαι;

Θ.Τ.: Στο πέλαγος. Πάω για Αγαθονήσι με τρόφιμα, προμήθειες και υλικά.

Υπάρχει ενδιαφέρον; από πού παίρνετε βοήθεια;

Θ.Τ. : Από πολίτες κυρίως από όσους μας γνωρίζουν. Από όλη την Ελλάδα αλλά και από το εξωτερικό. Υπάρχει μεγάλη ανταπόκριση, αλλά είναι σταγόνα στον ωκεανό μπροστά στις ανάγκες. Χρειάζονται γιατροί, προμήθειες κάθε είδους, εισιτήρια για πλοία. Χθές βρήκαμε μια γυναίκα μόνη που κατέρρεε. Περιφερόταν νηστική πάνω από 15 μέρες στη Σάμο. Είχε χάσει την οικογένειά της. Αυτές οι γυναίκες έχουν μεγάλο πρόβλημα, είναι εντελώς απροστάτευτες και δεν τολμούν να ζητήσουν βοήθεια. Γενικά οι πιο αδύναμοι και φτωχοί είναι συνήθως αυτοί που δεν ζητούν. Προχθές πήγαινα παπούτσια σε ένα παιδάκι, το έχασα μέσα στο πλήθος. Μαζεύτηκαν γύρω μανάδες ζητώντας για τα παιδιά τους. Εξήγησα με νοήματα ότι έψαχνα ένα ξυπόλητο παιδάκι και ξαφνικά γέμισε γύρω μου ξυπόλητα ποδαράκια. Είχαν βγάλει στα  γρήγορα τα παπούτσια. Τους λείπουν τα πάντα και ψάχνουν για το κάθε τι. Ακόμη και για μια ξερή φρατζόλα γίνεται διαδήλωση.

Πως είναι η κατάσταση τώρα στο Αγαθονήσι; Έχει αλλάξει κάτι;

Δυστυχώς τίποτε. Σε αντίθεση με τα μεγάλα νησιά, όπως η Λέσβος, που το πρόβλημα είναι τεράστιο, αλλά τουλάχιστον έχει γίνει γνωστό σε όλο τον κόσμο, για το Αγαθονήσι δεν ενδιαφέρεται κανείς. Οι γνωστές και επιχορηγούμενες ΜΚΟ βρίσκονται μόνο στα μεγάλα νησιά. Αλλά και η κρατική μέριμνα απουσιάζει πλήρως. Η μόνη παρουσία στο νησί είναι η αστυνομία. Η απογραφή των προσφύγων γίνεται στην πραγματικότητα από τους ίδιους. Πριν ένα μήνα ένα μωρό 6 μηνών, βγήκε μισοπνιγμένο. Το έβαλαν σε κάτι καρέκλες στο καφενείο και πάλευαν να το συνεφέρουν. Μετά από 5-6 ώρες το μωράκι δεν άντεξε. Το χάσαμε. Μετά από αυτό το γεγονός, με μεγάλη επιμονή μας, μεταφέρθηκε γιατρός στο νησί για λίγες μόνο μέρες.  Άνθρωποι που βγαίνουν μετά από τέτοια ταλαιπωρία, ηλικιωμένοι, έγκυες, μικρά παιδιά έχουν άμεση ανάγκη περίθαλψης. Το νησί παραμένει χωρίς γιατρό, νοσοκόμους, κέντρο υγείας. Είναι αδιανόητο.

Και που μένουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι;

Όπου βρουν στο τσιμέντο, στην άμμο, μέχρι να πάρουν χαρτιά και το καράβι για τη Σάμο. Και εκεί πάλι γολγοθάς. Ακόμη και οι ΜΚΟ όπως ο Ερυθρός Σταυρός και οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, λίγα παρέχουν, παρότι παίρνουν κρατικές χρηματοδοτήσεις και χορηγίες. Λειτουργούν με γραφειοκρατία, ωράριο και χαμηλή αποτελεσματικότητα, ενώ ο κόσμος χάνεται. Να σκεφτείς, ένας μόνος του, ο γιατρός του ΚΕΕΛΠΝΟ στη Σάμο, δίνει μάχη μέρα νύχτα,  παρέχει πραγματικά πολύτιμη βοήθεια και έχουμε μαζευτεί να τον βοηθήσουμε όσο μπορούμε περισσότερο. Λένε ότι τα κονδύλια δεν επαρκούν αλλά ούτε αυτά που υπάρχουν για τους πρόσφυγες δεν αξιοποιούνται σωστά από τις αρμόδιες υπηρεσίες. 4-5 άνθρωποι και η βοήθεια που στέλνει ο κόσμος από το υστέρημά του και κάνουμε περισσότερα απ’ ότι η Πολιτεία.

Πολύ περισσότερα απ’ ότι καταλαβαίνω.

Ναι, είναι ντροπή. O προϋπολογισμός της  Frontex και μόνο, θα μπορούσε να καλύψει το μεγαλύτερο μέρος των βασικών αναγκών των προσφύγων.

Το αρμόδιο Υπουργείο τι κάνει;

Το Υπουργείο τουλάχιστον το προηγούμενο διάστημα απουσίαζε επί της ουσίας. Μόνο λόγια, στα νησιά κανείς ή ελάχιστοι και η τραγωδία συνεχίζεται.  Τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν. Με την ανεργία που υπάρχει θα μπορούσαν να καλέσουν γιατρούς, νοσηλευτές, βοηθητικό προσωπικό και διοικητικούς για ολιγόμηνη έστω απασχόληση, όπως κάνουν για τόσες άλλες ειδικότητες μέσω προγραμμάτων. Θα μπορούσαν να κάνουν πάρα πολλά, αρκεί να το ήθελαν. Ας συντονίσουν και ας διευκολύνουν όσους από την Ελλάδα ή από το Εξωτερικό θέλουν να βοηθήσουν. Ας συμβουλευτούν όσους ξέρουν από τέτοιες καταστάσεις. Και κυρίως ας βοηθήσουν τους πρόσφυγες να ζητήσουν νόμιμα άσυλο στη χώρα και ας μην τους εξαναγκάζουν να γίνονται θύματα της παράνομης διακίνησης με κίνδυνο της ζωής τους. Για τους χιλιάδες που πνίγονται στο Αιγαίο έχουμε μεγάλη ευθύνη.

Οι ντόπιοι τι λένε;

Είναι φοβισμένοι και αγανακτισμένοι λόγω των απαράδεκτων συνθηκών που βιώνουν και οι ίδιοι καθημερινά, αλλά υπάρχει και η άλλη όψη. Αρκετοί ζούνε πλέον από τους πρόσφυγες. Όταν πρωτοπήγαμε στο Αγαθονήσι ήταν πιο άσχημη η κατάσταση. Κάποιοι έκλειναν ακόμη και τις βρύσες. Έτσι βέβαια χειροτέρευαν τα πράγματα γιατί μπορούσαν να προκληθούν επεισόδια, παρότι σε γενικές γραμμές οι πρόσφυγες είναι απίστευτα καρτερικοί. Χρειάστηκε να βάλουμε εμείς ψύκτη και βρύσες που τα συντηρούμε ακόμη. Τώρα είναι κάπως καλύτερα τα πράγματα. Όταν κάθε μέρα έρχονται τόσοι άνθρωποι και υπάρχουν τέτοιες ανάγκες, δεν μπορεί να γίνει και αλλιώς.

Θέλεις να τα γράψουμε αυτά που λέμε;

Κάνε ότι μπορείς για να συγκινήσουμε και άλλους. Ο καιρός θα αγριέψει και λείπουν όλα, χέρια, χρήματα, προμήθειες. Σε αυτές τις ώρες έχουμε δει ανθρώπους που δεν το περιμέναμε να μπαίνουν μπροστά και να κάνουν ότι μπορούν και άλλους υποτίθεται ευαισθητοποιημένους να φέρονται με το χειρότερο τρόπο. Σε τέτοιες συνθήκες δοκιμάζονται και οι απόψεις μας και η ανθρωπιά μας. Τις προάλλες ήταν μια νέα γυναίκα που είχε χάσει και τα τρία της παιδιά στη θάλασσα. Δεν τολμούσε κανείς μας να πάει κοντά να την παρηγορήσει. Μέχρι πότε θα συνεχίζεται αυτή η κτηνωδία;

Ας προσπαθήσουμε τουλάχιστον όσο μπορούμε να βοηθήσουμε εμείς. Για να μπορούμε να λέμε ότι συνεχίζουμε να είμαστε άνθρωποι.

Όσοι θέλουν να μάθουν περισσότερα ή να επικοινωνήσουν:

Archipelagos – Institute of Marine Conservation: http://archipelago.gr/,https://www.facebook.com/Archipelago.gr?fref=ts,



 άρθρο της Δέσποινας Σπανούδη