Η Καρτερία και τα δάνεια της Αγγλίας

Το παλαιό ημερολόγιο έδειχνε 17(ή 18) Σεπτεμβρίου 1827 όταν η Καρτερία, στην Αγκάλη του Κρισαίου κόλπου ανατίναζε και βύθιζε 4 οθωμανικά πλοία. 

Μια καθοριστική πολεμική επιτυχία, από το πρώτο στην ιστορία, ατμοκίνητο πλοίο με πολεμική δράση.

Στην Ελλάδα και στο λιμάνι του Ναυπλίου η Καρτερία κατέπλευσε ένα χρόνο πριν, 3 Σεπτεμβρίου του 1826  με πλοίαρχο τον Άγγλο Φιλέλληνα Φρανκ Χέιστινγκς (γνωστός σαν Φραγκίσκος Άστιγγας). Το πλοίο, αν και με πολλά μηχανικά προβλήματα, προσέφερε μεγάλες υπηρεσίες  στον αγώνα της ανεξαρτησίας, έως το 1830 που αποσύρθηκε.

Αυτό όμως που ενδιαφέρει το άρθρο δεν είναι οι πολεμικές επιχειρήσεις - της Καρτερίας, αλλά η διαπλοκή δανείων, οπλισμού, κυβερνήσεων το μακρινό αλλά  «τόσο παρόμοιο» με τους πρόσφατους χρόνους, 1821.

 Φαίνεται ότι η ιστορία που επαναλαμβάνεται σαν φάρσα, στην περίπτωση της πατρίδας μας της εξάρτησης και των δανείων επανέρχεται σαν τραγωδία.

Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να ξεδιπλώσουμε φανερά μυστικά και ντοκουμέντα μέσα από την διαθέσιμη βιβλιογραφία.

Τους πρώτους μήνες της επανάστασης «λειτουργεί» η επαναστατική ηθική «…κάθε Έλληνας εθεωρούσε καθήκον του την εισφορά του διά τα μαχόμενα στρατεύματα…ώστε η φράσις –διά το γένος- έγινε παροιμιώδης…» θα γράψει ο  Ν. Σπηλιάδης στα απομνημονεύματα του.

Μετά όμως την Α εθνοσυνέλευση αρχίζει αφενός η λεηλασία των επαναστατικών πόρων, αφετέρου η μηχανή των δανείων μαζί με τους εμφύλιους πολέμους. Η κατάσταση αυτή (η λεηλασία) διέφθειρε με ελάχιστες εξαιρέσεις ΤΟ ΣΥΝΟΛΟ των παραγόντων «…και υπήρξε τόση η διαφθορά από την εγχώρια πλουτοκρατία όσο και από τον αγγλογαλλικό παράγοντα, που την υποδαύλιζε (γιατί η διαφθορά άνοιγε τις πύλες της εξάρτησης και της προστασίας», αναφέρει ο ιστορικός Γ. Κατσούλης, ώστε «…το σκυλί δεν εγνώριζε πλέον τον αφέντη του…εκοιμάτο τις εν μέσω φίλων και εξυπνών ευρίσκετο μέσω εχθρών…» (Ι. Οικονόμου)!!!

Μπορούμε να καταλάβουμε την έκταση της διαφθοράς ανατρέχοντας στο πόρισμα της επιτροπής ελέγχου της διορισθείσας από την Γ εθνοσυνέλευση στο οποίο αναφέρει ανάμεσα σε πολλά άλλα «…για 653 οκάδες Ρακής για τους στρατιώτες, οι μεν Υπουργοί της Οικονομίας και του Πολέμου έλαβον δυο φορές τα χρήματα του ρακίου τούτου, ο δε κύριος του αυτού ρακίου εισέτι απλήρωτος…»!!! . Από τότε λοιπόν φαίνεται ότι έμεινε η ρήση «όποιος ζημιώνει το έθνος κανέναν δεν ζημιώνει».

Με αυτά και με τούτα το δημόσιο ταμείο μετά το 1822 είχε μετρητά 80 γρόσια!!!.

Μονόδρομος λοιπόν τα δάνεια.

Τον Ιούνιο του 1823 η Κυβέρνηση εξουσιοδότησε τους Ι. Ορλάνδο, Α. Ζαΐμη και Α. Λουριώτη να πάνε στο Λονδίνο και να συνάψουν δάνειο 4.000.000 ισπανικών ταλλήρων. Με καθυστέρηση λόγω έλλειψης χρημάτων για την μετάβαση, στις 26/1/1824, ο  Ορλάνδος και ο  Λουριώτης έφθασαν στο Λονδίνο και συνομολόγησαν δάνειο αξίας 800.000 λιρών με τους Longman, O΄ Brien, Ellice με τόκο 5%, προμήθεια 3%, ασφάλιστρα 1,5%, περίοδο αποπληρωμής 36 χρόνια και στο 59%. Δηλ με 59 λίρες έπαιρνες μετοχές αξίας 100 λιρών. Μετά από διάφορα χρηματιστηριακά κόλπα και τερτίπια το ποσό που έφτασε στην χώρα ήταν 298.000 λίρες! (Τα στοιχεία από το βιβλίο του Ν. Μπελογιάννη: «Το ξένο κεφάλαιο στην Ελλάδα»).

Με αυτά τα χρήματα δυνάμωσε η παράταξη του Κουντουριώτη στην  εμφύλια διαμάχη.

Τον Ιούλιο του 1824, αποφασίζεται η σύναψη δεύτερου δανείου, το οποίο ανέλαβε ο τραπεζικός οίκος  Ιακ. & Σαμψών Ρικάρδο με ονομαστικό κεφάλαιο 2.000.000 λιρών, στο 55,5% & τόκο 5% Από αυτό έφτασαν στη χώρα 572.000 λίρες.

 Από το δάνειο αυτό δόθηκε η παραγγελία στην Αγγλία για 6 καράβια, μια κορβέτα και πέντε ατμοκίνητα, (2 μικρά και 3 μεγάλα). Καθώς και δύο φρεγάτες στην Αμερική.

 Από τα έξη μόνο τρία έφθασαν στην Ελλάδα («Καρτερία», «Επιχείρηση», «Ερμής»). Οι τιμές που συμφωνήθηκαν –αναφέρει στην ιστορία της Ελλάδος ο Μπαρτόλδυ – ήταν 130.000 λίρες με τον όρο να βρίσκονται στην Ελλάδα στα τέλη του 1825. Κατέπλευσε μόνο η Καρτερία το 1826 και τα άλλα δύο το 1827. Τα άλλα τρία διαλύθηκαν για παλιοσίδερα στα ναυπηγεία του Λονδίνου. (155.000 λίρες διατέθηκαν για τη ναυπήγηση των δύο φρεγατών στη Νέα Υόρκη, από τις οποίες μόνο η μία («Ελλάς») ήλθε στην Ελλάδα, ενώ η δεύτερη πουλήθηκε για να χρηματοδοτηθεί η πρώτη)!!!

Ας παρακολουθήσουμε όμως την ιστορία των έξη καραβιών στην Αγγλία. Αναφέρει λοιπόν ο Γ. Ρωμαίος στο βιβλίο του « Η Ελλάδα των δανείων και των χρεοκοπιών» τα παρακάτω σε ελεύθερη απόδοση «… Η ζημιά για την Ελλάδα δεν ήταν μόνο οικονομική. Η ανάγκη για ενίσχυση του στόλου ήταν άμεση για αυτό είχε προταθεί η αγορά έτοιμων πλοίων. Προσφέρθηκε τότε το ατμοκίνητο Βαλενσια αντί 11000 λιρών αλλά απερρίφθη … Η κατασκευή της Καρτερίας ανατέθηκε στα ναυπηγεία Γκαλαγουαίη,  αλλά επειδή δεν είχαν τεθεί ποινικές ρήτρες, καθυστέρησε η παράδοση της ένα χρόνο. Κατέπλευσε στην Ελλάδα σε κακή κατάσταση διότι κατά τον πλου «ουχί άπαξ η μηχανή επαύσατο λειτουργούσα». Η ανάθεση στα ναυπηγεία Γκαλαγουαίη δεν ήταν τυχαία. Ο Γκαλαγουαίη είχε σχέση με τον Μεχμέτ Αλή της Αιγύπτου στην αυλή του οποίου υπηρετούσε ο γιός του! Τα πλοία ήταν ελαττωματικά σε γνώση του ναυπηγείου αλλά έτσι και αλλιώς καθυστερούσαν την παράδοση πιστεύοντας ότι στο μεταξύ διάστημα οι Έλληνες θα έχαναν τον πόλεμο…»

Κατά τα λοιπά:

 Το 1825 η κυβέρνηση κήρυξε την πρώτη πτώχευση. Οι “ελεύθεροι πολιορκημένοι” του Μεσολογγίου, που έτρωγαν φύκια και ποντίκια, αφέθηκαν στην τύχη τους.
Τον Απρίλιο του 1826, στην Γ΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, ανέλαβε η κυβέρνηση Α. Ζαΐμη, που βρήκε στο ταμείο μόνο 16 γρόσια !!!

 «…μόλις ξέσπασε η επανάσταση, ο λαός πρόσφερνε ότι είχε κ δεν είχε» γράφει ο Ν. Μπελογιάννης στο βιβλίο του «Το ξένο κεφάλαιο στην Ελλάδα» και συνεχίζει «οι αστοκοτσαμπάσηδες ξέρετε τι πρόσφεραν; ..βουτήχτηκαν και μεταξύ τους ποιος θα πρωταρπάξει περισσότερα χτήματα από αυτά που παράτησαν οι Τούρκοι».

Και σε άλλα με υγεία!!!              Χρ. Βανδώρος