Του Γιώργου Καισάριου
Διαβάζουμε ότι η ελληνική οικονομία βγαίνει οριστικά από την
ύφεση. Απόδειξη αυτού, μας λέει το ΥΠΟΙΚ, είναι ότι η ύφεση (η συρρίκνωση του
ΑΕΠ) περιορίστηκε στο 0,9% αντί εκτίμησης 1,1% το πρώτο τρίμηνο. Από την πλευρά
των επενδύσεων, η μείωση έχει επίσης περιοριστεί για πρώτη φορά από το 1ο
τρίμηνο του 2010 σε μονοψήφιο αριθμό.
Η πρώτη παρατήρηση είναι ότι η ύφεση έχει μειωθεί μεν, αλλά
σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε ακόμα να μιλάμε για έξοδο από την κρίση ή για
ανάπτυξη.
- Η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε για πρώτη φορά από το 1ο
τρίμηνο του 2010 κατά 0,7%, ενώ το πρώτο τρίμηνο του 2013 υποχωρούσε κατά 8,7%.
-Σημαντική αύξηση 48,7% στις άδειες κυκλοφορίας αυτοκινήτων
τον Μάιο, έναντι του αντίστοιχου μήνα του 2013, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ.
Εισαγωγή στο Pentupdemand
Pentupdemand χαρακτηρίζεται η συσσωρευμένη ζήτηση για
προϊόντα και υπηρεσίες έπειτα από μια ύφεση. Σε περιόδους ύφεσης, καταναλωτές
και νομικά πρόσωπα αναβάλουν δαπάνες για διαρκή αγαθά και υπηρεσίες. Όταν όμως
η οικονομία καλυτερεύει, τότε καταναλωτές και νομικά πρόσωπα διεκπεραιώνουν
αυτές τις δαπάνες, διότι στις περισσότερες περιπτώσεις έχουν ανάγκη να τις
κάνουν.
Για παράδειγμα, μπορεί να αναβάλει κανείς να συντηρήσει ή να
αγοράσει ένα νέο αυτοκίνητο, αλλά κάποτε θα πρέπει (λόγω ανάγκης) να κάνει αυτή
τη δαπάνη. Μπορεί να αναβάλεις να ανανεώσεις τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές στο
γραφείο, αλλά μέχρι ενός σημείου. Αναγκαστικά σε κάποια φάση θα πρέπει να
κανείς αυτή τη δαπάνη, διότι αν δεν την κάνεις, ή δεν θα μπορείς να
λειτουργήσεις ή θα σου κοστίσει σε παραγωγικότητα.
Το pentupdemand είναι σημαντικό, διότι μοχλεύει την
αναπτυξιακή προσπάθεια. Για να μπορεί όμως να γίνει αυτό, θα πρέπει να υπάρχουν
και οι προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο.
Για παράδειγμα, όταν τελειώνει μια ύφεση οι μισθοί αρχίζουν
και ανεβαίνουν. Στην Ελλάδα έχω την αίσθηση ότι δεν είμαστε ακόμα σε αυτή τη
φάση. Επιπλέον, το γεγονός ότι όλοι γνωρίζουμε ότι οι συντάξεις θα συνεχίσουν
να μειώνονται, μάλλον σημαίνει ότι αύξηση μισθού ο μέσος πολίτης δεν θα δει
(εύκολα τουλάχιστον).
Όταν έχει χαθεί το 25% του ΑΕΠ, ουσιαστικά η οικονομία έχει
χάσει τα αντανακλαστικά της. Είναι σαν ένα ελατήριο που συμπιέζεται τόσο πολύ,
ώστε χάνει την ελαστικότητά του. Δεν θα είναι εύκολη η επανεκκίνηση της
οικονομίας χωρίς βαθιές θεσμικές μεταρρυθμίσεις και αλλαγές στο πολιτικό
οργανόγραμμα αυτής της χώρας. Εγώ τουλάχιστον δεν βλέπω ακόμα τέτοιες αλλαγές.
Προκειμένου να διευκολυνθεί η αναπτυξιακή προσπάθεια (και να
πιάσει τόπο και το pentupdemand), συνήθως μειώνονται οι φόροι και γίνονται
διευκολύνσεις. Στην Ελληνική περίπτωση, έχω την αίσθηση ότι ακριβώς το αντίθετο
διαδραματίζεται.
Περαιτέρω η αξία των κατοικιών και των μετοχών έχουν σχεδόν
μηδενιστεί, και χωρίς ανάκαμψη αυτών των αξιών, είναι δύσκολο (αν όχι απίθανο)
να δούμε pentupdemand που θα έχει διάρκεια, διότι απαιτείται και η διάρκεια και
όχι απλά μια αναλαμπή.
Κατάληξη
Ας μην χαίρονται ορισμένοι με μικρές αναλαμπές κατανάλωσης,
διότι αυτές στις περισσότερες περιπτώσεις είναι δαπάνες που πρέπει να γίνουν
και έχουν ημερομηνία λήξεως, καθώς δεν θα είναι αρκετές για να συντηρηθεί η
αναπτυξιακή προσπάθεια
Επίσης ας μην βιάζονται για πολιτικούς λόγους να μας πουν
ότι τελειώνει η ύφεση. Η ύφεση θα τελειώσει όταν η ανεργία θα έχει μειωθεί κάτω
από 8%. Διότι ακόμα και 1% ανάπτυξη να δούμε, δεν σημαίνει απολύτως τίποτα και
δεν θα προσφέρει ανακούφιση σε κανέναν (ίσως μόνο στους ιδίους).
Τέλος, στην καλύτερη περίπτωση έχουμε πατώσει και ξύνουμε
πάτο. Αλλά προσοχή, διότι μπορεί να ξύνουμε πάτο για πολλά χρόνια ακόμα. Και
όσο θα ξύνουμε πάτο χωρίς προοπτική ανάκαμψης, τόσο πιο δύσκολη θα είναι η
ανάκαμψη, όσο pentupdemand και να δούμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου