3 του Σεπτέμβρη - 40 χρόνια ΠΑΣΟΚ: Αναστέλλοντας την αναγκαία αλλαγή

Γράφει ο Ηλίας Τσίγκας

Μια ημερομηνία με πολλά σημαινόμενα και περισσότερες συναισθηματικές συνυποδηλώσεις στο θυμικό ευρείας μάζας των ελλήνων πολιτών θεωρείται η ιστορική αφετηρία του καταγωγικού της μεταπολίτευσης κόμματος

παρόλο που στο χώρο της Πολιτικής Επιστήμης όλο και πιο εδραία τον τελευταίο καιρό αυτή αναζητείται στο καλοκαίρι του 65 και στα γεγονότα που έμειναν στη νεότερη ιστορία γνωστά ως "Ιουλιανά". Δεν μπορώ να σταθμίσω με ασφάλεια αν ο πασίγνωστος μαρξιστικός αφορισμός που συσχέτιζε ευθέως την επανάληψη της ιστορίας με τη φάρσα ή την τραγωδία έχει πλήρη και καθολική ισχύ, στην προκειμένη περίπτωση, πάντως, το ξεχείλωμά του, με την επιμονή του "Κινήματος" να δηλώνει παρόν και στη νέα εποχή ταιριάζει απολύτως.

Τον Οκτώβρη του 81, στις ιστορικές εκείνες εκλογές το ΠΑΣΟΚ επαγγελλόταν την "Αλλαγή" (εκείνη που σύμφωνα με τον Παρασκευά Αυγερινό τελείωσε νωρίς), ενώ η ΝΔ υπό τον τότε Πρωθυπουργό Γεώργιο Ράλλη επιχειρούσε τη δική της ρελάνς με την "Απαλλαγή". Αυτός ο διχαλωτός συνειρμός προκαλείται τώρα, όταν η αφορμή των τεσσερακοστών γενεθλίων του κόμματος υπενθυμίζει επιτακτικά την ανάγκη απαλλαγής του κεντροαριστερού χώρου από το κόμμα της μια φορά κι έναν καιρό "Αλλαγής" στο δρόμο για τη δική του αλλαγή και την επανασύσταση σε βάσεις που επιβάλλει η νέα πραγματικότητα που αναδύθηκε μετά την επέλευση της "Κρίσης". Ως φάρσα αντιμετωπίζει τη συνέχιση της ύπαρξης του ΠΑΣΟΚ η συντριπτική, εδώ και καιρό, πλειοψηφία των Ελλήνων. Ως τραγωδία οιονεί θα τη χαρακτήριζε κανείς, ιδίως αν αναλογιστεί τους λόγους που το κόμμα συνεχίζει να δηλώνει "δυναμικά παρόν", αλλά, και κυριότατα, αν συσχετιστεί με τις διεργασίες και τις εξελίξεις που εμποδίζει η ύπαρξή του να εκλυθούν, όχι στο σώμα του κεντροαριστερού χώρου απλά, αλλά στο συνολικότερο πολιτικό και κοινωνικό εποικοδόμημα.

Το αρχετυπικό κόμμα της μεταπολίτευσης συνεχίζει να υφίσαταται αποκλειστικά και μόνο προς χάρη της πολιτικής ύπαρξης της ηγετικής του ομάδας (εκείνης που τέλος πάντων έχει απομείνει), καθώς και των δορυφορικών σε αυτήν παραγόντων και παραγοντίσκων. Με άλλα λόγια πλήρως αυτιστικό, αυτοαναφορικό κι αυτοεξυπηρετικό, χρήσιμο μόνο στους ιδίους και στην άλγεβρα της κυβερνητικής πλειοψηφίας του νεοδεξιού ποπουλισμού. Και είναι τόσο μη ιάσιμα τοξικό, παρ όλες τις προσπάθειες μακιγιαρίσματός του με διαφόρων ειδών συνέδρια, επανιδρύσεις, επαναθεμελιώσεις της δημορατικής παράταξης κι επικλήσεις κυβερνητικής σταθερότητας, που μεταγγίζει την τοξικότητά του και απειλεί με ασφάλεια να καταστήσει θνησιγενή κάθε απόπειρα επαναπροσδιορισμού της σύγχρονης κι αναγκαίας - σε όλο το φάσμα του πολιτικού συστήμστος - φυσιογνωμίας της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας. Ή, για να είμαστε ακριβέστεροι, τη για πρώτη φορά δημιουργία της, αφού κατ ουσίαν το ΠΑΣΟΚ ποτέ δεν ήταν τέτοιο. Τουλάιστον με ευρωπαϊκούς όρους. 'Οσον αφορά την αναγκαιότητα, ας συλλογιστεί κανείς τις επόμενες εκλογές και την πολωτική αναμέτρηση που θα επικρατήσει σε αυτές των δύο εκδοχών του ελληνικού λαϊκισμού με τις εναλλακτικές προτάσεις που (δεν) υφίστανται...

Και μετά το ΠΑΣΟΚ τι;

Ιδιοτελείς απολογητές, όχι μόνο του ΠΑΣΟΚ, αλλά και του ιδεολογικού κληρονόμου κι επικαρπωτή της αλλοτινής του πελατείας και των άλλοτε "μη προνομιούχων" και νυν προνομιούχων που διαβιούν και παρεπηδημούν στον αυτοαποκαλούμενο χώρο της "ριζοσπαστικής Αριστεράς" επισημαίνουν την προσφορά της μεταπολίτευσης και του ΠΑΣΟΚ στην ιστορική πορεία της χώρας. Μόνο που κινδυνεύουν να καταστούν γραφικοί της ιστοριολαγνείας, καθώς οι αναφορές στο παρελθόν της μεταπολίτευης δεν μπορούν ούτε κατά φαντασία να προσεγγίσουν τις αναζητήσεις και τις ανάγκες της συγχρονης εποχής. Άλλοι, αμήχανοι αρχιτέκτονες της επανασύστασης της Κεντροαριστεράς επισημαίνουν την ανάγκη ύπαρξης σε κάθε διεργασία του κόμματος αυτού. Χωρίς, ωστόσο, πειστικά επιχειρήματα και με μόνη την τετριμμένη επισήμανση τη (μη) θέση περί αδυνάτου της παρθενογένεσης.

Η ανάγκη σάρωσης σε ό,τι παραπέμπει ή έλκει την καταγωγή από το παρελθόν κι από το (βαθύ) κυβερνητικό ΠΑΣΟΚ και τον κομματικό σωλήνα είναι εκ των ων ουκ άνευ. Το είχε εισαγάγει και στον πολιτικό λόγο ένας σοσιαλιστής. Ο Φρανσουά Μιτεράν. Η πολιτική είναι η διαχείριση των συμβόλων. Και κάτι τέτοιο ενέχει κολοσσιαία συμβολική και πολιτική σημασία. Αν δε γινει αλλιώς, θα προκύψει νομοτελειακά από το εκλογικό σώμα σύντομα. Το δείχνει κι η φορά των πραγμάτων. Παράλληλα, ωστόσο, δεν αρκεί κι η απλή αντικατάστασή του από την αξιόλογη δεξαμενή των νέων ατόμων που διαθέτει ο συγκεκριμένος ιδεολογικός χώρος.

Η επαναθεμελίωση του πολιτικού συστήματος, κι όχι απλά στο σοσιαλδημοκρατικό χώρο, θα πηγάσει από την προώθηση στην κορυφή της ατζέντας των αλλαγών που έχουν συμβεί στο οικονομικό κι εργασιακό πεδίο. Και της προσαρμογής της χώρας σε αυτές. Κι όχι του διαγκωνισμού για το ποιός υπόσχεται ελκυστικότερα την (αδύνατη) αναστήλωσή τους. Όταν αναληφθεί η ευθύνη, που δεν μπορεί να προκύψει από τον αριστερό και δεξιό λαϊκισμό, του να εξηγήσει κανείς πως το "ελληνικό θαύμα" έχει σαρωθεί από τον τυφώνα της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης. Πως το sui generis εγχώριο μοντέλο της υψηλής, αναλογικά με τα διεθνή πρότυπα, αυτοαπασχόλησης, των χύδην ελευθέρων επαγγελματιών, των σχεδόν προκαπιταλιστικών εργατικών σχέσεων και της συνακόλουθης οικονομίας, της παρασιτικής προσοδοθηρίας, της δημοσιουπαλληλίας, της συνδικαλιστικής παντοδυναμίας, των "ειδικών" σχέσεων με "ειδικές ομάδες συμφερόντων", των κλειστών επαγγελμάτων και της κρατικά επιχορηγούμενης και συντηρούμενης επιχειρηματικότητας έχει ενταφιαστεί αμετάκλητα στο σύγχρονο διεθνή καταμερισμό εργασίας από τους ανέμους της διεθνοποιημένης οικονομίας. Πως κοινωνική κινητικότητα πια δεν αποτελεί η ατομική στρατηγική επιβίωσης που βασίζεται στις πελατειακές σχέσεις (όσο αυτή υπήρξε πράγματι "κινητικότητα"), αλλά πρέπει να επαναναζητηθεί αλλού. Και πως το κλειδί της αναστροφής της πορείας είναι η δραστική ενίσχυση της (τριτοκοσμικής ελληνικής) ανταγωνιστικότητας.

Συνείδηση που ταυτόχρονα επιβάλλει τις πραγματικές προτεραιότητες σε ένα σύγχρονο σοσιαλδημοκρατικό πολιτικό λόγο. Αλλά η ηγετική του ιντελιγκέντσια το μόνο για το οποίο ενδιαφέρεται και που μπορεί να επιδοθεί (με ημερομηνία λήξης) είναι η διάσωσή της στο πολιτικό παίγνιο. Σ αυτό το πλαίσιο παρατηρώντας τις εκδηλώσεις για τα σαραντάχρονα του κινήματος δεν μπορεί να μη σου έρθει το μυαλό ο στίχος του Σαχτούρη: "Μακριά, σε έναν άλλο κόσμο γίνηκε ετούτη η αποκριά"...

http://amfissaface.gr/