Ποια επιχειρηματολογία προβάλλεται υπέρ της εξέλιξης αυτής και ποιοι οι πραγματικοί λόγοι πίσω από τους σχεδιασμούς της νέας κυβέρνησης
Από την Έντυπη Έκδοση
Τη συναίνεση των δημάρχων μέσα από τη νοθεία της απλής αναλογικής, με την πρόφαση της «κυβερνησιμότητας», και μέσα από την παραχώρηση της πλειοψηφίας της Οικονομικής Επιτροπής θα επιχειρήσει να αποσπάσει το Υπουργείο Εσωτερικών
Γράφει ο Ηλίας Τσίγκας
«Είναι εμβληματική μεταρρύθμιση στα πλαίσια της αποκέντρωσης και προφανώς για να πετύχει χρειαζόμαστε την Τοπική Αυτοδιοίκηση αρωγό, τόσο στη μεταβατική περίοδο, όσο και στη συνέχεια. Κάνει πράξη χρόνιο αίτημα της αυτοδιοίκησης να μπορεί να διαχειρίζεται η ίδια τα του οίκου της», είχε δηλώσει ο επικεφαλής τότε της αξιωματικής αντιπολίτευσης Κυριάκος Μητσοτάκης κατά τη συνέντευξη Τύπου που είχε παραχωρήσει στα πλαίσια της παρουσίας του στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης τον περασμένο Σεπτέμβριο, για να συμπληρώσει: «Καμία μεταρρύθμιση δεν μπορεί να γίνει ερήμην των δήμων αλλά σε συνεργασία μαζί τους, σε αντίθεση με την κυβέρνηση που «συστηματικά εργαλειοποιεί την Τοπική Αυτοδιοίκηση προσδοκώντας άλλα οφέλη».
Αυτός ο σχεδιασμός του κυβερνώντος, πλέον, κόμματος γίνεται πράξη, σύμφωνα με τα ρεπορτάζ των αθηναϊκών μέσων. «Νέος εκλογικός νόμος για τις εθνικές εκλογές, αλλαγή του εκλογικού συστήματος της απλής αναλογικής στην τοπική αυτοδιοίκηση και μεταφορά του ΕΝΦΙΑ στους ΟΤΑ. Αυτές είναι οι κυβερνητικές προτεραιότητες που θα πρέπει να υλοποιήσει άμεσα η νέα ηγεσία του υπουργείου Εσωτερικών, με βάση τα κύρια σημεία του κυβερνητικού προγραμματισμού που δόθηκαν στη δημοσιότητα», αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, ενώ ανάλογη πληροφόρηση υπάρχει σε σωρεία ρεπορτάζ πολλών άλλων μέσων, αναφορικά με τις άμεσες προτεραιότητες της νέας ηγεσίας του υπουργείου Εσωτερικών υπό τον Τάκη Θεοδωρικάκο.
Πώς θα λειτουργεί το σύστημα
Σε κάθε περίπτωση, αυτό θα γίνει γνωστό κατά την ανάγνωση των προγραμματικών δηλώσεων της νέας κυβέρνησης στη Βουλή. Εν τούτοις, με βάση όσα έχουν βγει στο φως της δημοσιότητας κατά καιρούς από κεντρικά στελέχη του κόμματος και από Μέσα ενημέρωσης που απηχούν τις απόψεις της ΝΔ, ο σχεδιασμός είναι η κατάργηση των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) (της εγγυημένης, δηλαδή, κρατικής χρηματοδότησης προς τους ΟΤΑ ά βαθμού) και η αντικατάστασή τους μέσω της μεταφοράς της συλλογής του ΕΝΦΙΑ από τους δήμους, έσοδο το οποίο και θα αποτελεί την βασική πηγή χρηματοδότησής τους!
«Η προτεινόμενη μεταρρύθμιση έχει σημαντικά οφέλη και από μόνη της είναι ικανή να αλλάξει εκ βάθρων τη δομή και τη φιλοσοφία της λειτουργίας του κράτους, να αποτελέσει το πρώτο και πιο ουσιαστικό βήμα για την αποκέντρωση και τελικά να οδηγήσει σε μεγαλύτερη ωριμότητα του πολιτικού συστήματος. Από το 2021 και μετά, κάθε δημοτική αρχή θα μπορεί να κρατά σταθερό τον φόρο ακίνητης περιουσίας, να τον μειώσει αν κρίνει ότι μπορεί να παρέχει τις ίδιες υπηρεσίες με χαμηλότερη δαπάνη, ή να τον αυξήσει αν επιθυμεί να κατασκευάσει έργα (π.χ. αθλητικούς χώρους, βελτίωση σχολείων, κατασκευή νέων παιδικών σταθμών, κ.λπ.). Σε κάθε περίπτωση, η δημοτική αρχή θα είναι υπόλογη στον πολίτη: αν δεν παρέχει καλές υπηρεσίες δεν θα μπορεί να μεταθέτει τις ευθύνες στο κράτος, ενώ αν λαμβάνει τα χρήματα που ζητεί και δεν είναι αποτελεσματική, τότε θα είναι εκτεθειμένη στη λαϊκή δυσαρέσκεια», αναφέρει σε άρθρο του στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ στις 2 Οκτωβρίου 2018 ο τότε γραμματέας Τοπικής Αυτοδιοίκησης Ν.Δ. Τάσος Γαϊτάνης. Είναι όμως έτσι;
Σήμερα η παροχέτευση των ΚΑΠ στους δήμους γίνεται με τρόπο που εγγυάται τη σύγκλιση στη χρηματοδότησή τους μέσω πολλαπλών κριτηρίων, όπως η νησιωτικότητα ή η ορεινότητα (και οι δύο δήμοι της Φωκίδας πρόσφατα εντάχθηκαν στην δεύτερη κατηγορία, γεγονός που αύξησε τη χρηματοδότησή τους), το τοπικό ΑΕΠ, οι τοπικές ιδιαιτερότητες κ.α. Με το νέο σύστημα θα δημιουργηθούν με μαθηματική ακρίβεια δήμοι πολλαπλών ταχυτήτων, καθώς η φοροδοτική ικανότητα και η αντικειμενική αξία των ακινήτων φυσικά δεν είναι ενιαίες σε όλη την επικράτεια. Με άλλα λόγια άλλα ποσά θα μαζεύει ένας δήμος των βορείων προαστίων κι άλλα πχ ο Δήμος Δωρίδας.
Βέβαια, κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι θα προβλεφθούν μηχανισμοί εξισορρόπησης, ώστε πόροι από τους «πλεονασματικούς» δήμους να μεταφέρονται προς τους «ελλειμματικούς». Ωστόσο, σε όχι λίγες περιπτώσεις οι διαφορές είναι κραυγαλέες και εξόφθαλμες και το μόνο βέβαιο είναι ότι οι «μηχανισμοί» αυτοί δεν θα επαρκέσουν, ώστε να καλύψουν τις τεράστιες ανισότητες που θα δημιουργηθούν.
Παράλληλα, οι ίδιες κυβερνητικές πηγές επισημαίνουν ότι η συγκεκριμένη «μεταρρύθμιση», η μεταφορά των πόρων του ΕΝΦΙΑ στους δήμους, με ταυτόχρονη κατάργηση των ΚΑΠ, θα συντελέσει στην πραγματική «αυτονομία» των δήμων, στην κατεύθυνση του να γίνει πραγματικότητα η αυτοδιοίκηση. Όμως, για ποια πραγματική αυτοδιοίκηση μπορούμε να μιλάμε όταν τα «μακριά χέρια» του κεντρικού κράτους ελέγχουν ασφυκτικά τις αποφάσεις των δημοτικών συμβουλίων και των αιρετών μέσω θεσμών όπως οι αποκεντρωμένες διοικήσεις, ο Επίτροπος κλπ, για την κατάργηση των οποίων, βέβαια, δεν γίνεται ούτε λόγος;
Η θέση των δημάρχων
«Δεν αποδεχόμαστε τη δημιουργία δήμων δύο ταχυτήτων»: Γιώργος Πατούλης, Πρόεδρος της ΚΕΔΕ, δήλωση στις 21 Σεπτεμβρίου 2019. Το ρεπορτάζ συνεχίζει: «Παράλληλα, ο κ. Πατούλης στην ανακοίνωσή του έσπευσε παράλληλα να καταλογίσει στην κυβέρνηση «υποκρισία για τα οικονομικά των δήμων, επαναφέροντας το χρόνιο θέμα των παρακρατηθέντων. «Θετική η μεταφορά του ΕΝΦΙΑ στους δήμους». Γιώργος Πατούλης, Πρόεδρος της ΚΕΔΕ, δήλωση στις 25 Σεπτεμβρίου 2019. Το ρεπορτάζ συνεχίζει: ««Πιστεύουμε στη φορολογική αποκέντρωση και γενικότερα στην αποκέντρωση» αλλά αυτό πρέπει να σημαίνει πρόσθετους πόρους στους δήμους και όχι αφαίρεση ή μείωση των τωρινών, τόνισε ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Γιώργος Πατούλης». Τα συμπεράσματά δικά σας…
Άλλο ένα εξαιρετικά αμφιλεγόμενο σημείο, εν τούτοις, είναι η πρώτη δήλωση του νέου ΥπΕσ. Τάκη Θεοδωρικάκου κατά την τελετή παράδοσης-παραλαβής του υπουργείου: «Κάθε αλλαγή θα γίνει με τη σύμφωνη γνώμη των δημάρχων». Ωστόσο, και όπως αποδεικνύεται, η κυβέρνηση προχωράει άμεσα στις αλλαγές που έχει κατά νου αγνοώντας τη στάση των ίδιων των νεοκλεγέντων δημάρχων. Όπως είναι γνωστό, οι δήμαρχοι που εξελέγησαν στις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές αναλαμβάνουν καθήκοντα την 1η Σεπτεμβρίου. Πώς όμως η νέα κυβέρνηση θα λάβει υπ όψιν την γνώμη και τη βούλησή τους, αφού πολύ πιθανόν η απόφασή της να μεταφέρει το βάρος του ΕΝΦΙΑ στους δήμους θα γίνει νόμος του κράτους πριν καν συσταθεί η νέα ΚΕΔΕ και οι καινούριες ΠΕΔ;
Στην πραγματικότητα, από αυτό που προκύπτει είναι ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα επιχειρήσει να κατευνάσει τις αντιδράσεις των διαφωνούντων δημάρχων, κι είναι πολλοί αυτοί, μέσα από την παραχάραξη της απλής αναλογικής ψηφίζοντας νόμο που θα προβλέπει ούτως ή άλλως πλειοψηφία στους δημάρχους στην Οικονομική Επιτροπή, το τρίτο κορυφαίο όργανο του δήμου μετά το Δημοτικό συμβούλιο και την Εκτελεστική Επιτροπή.
Με απλά λόγια, άσχετα αν θα υπάρχουν συνεργασίες μεταξύ των παρατάξεων στη δημοτική αντιπροσωπεία, η κυβέρνηση σχεδιάζει να παραχωρήσει εν λευκώ και απροϋπόθετα στον κάθε δήμαρχο το χρηματοκιβώτιο το δήμου και την πλειοψηφία επί των αποφάσεων της οικονομικής πολιτικής. Η κίνηση αυτή, σε συνδυασμό με τις διακηρυγμένες ήδη και επίσημα προθέσεις αλλαγής του εκλογικού νόμου επί το πλειοψηφικότερο και επαναφορά του στα μέτρα του παρακμασμένου «δημαρχοκεντρικού» μοντέλου, προορίζεται να αποτελέσει το δέλεαρ για τη συναίνεση των συνδικαλιστικών οργάνων των δημάρχων, κεντρικά και περιφερειακά, στη μεταφορά του ΕΝΦΙΑ στους δήμους.
Οι πραγματικοί λόγοι της «μεταρρύθμισης»
Ό ΕΝΦΙΑ είναι ένα πολιτικά τοξικό και θανατηφόρο μέτρο. Ήδη έχει σε μεγάλο βαθμό ρίξει και τις δύο τελευταίες κυβερνήσεις. Κατά συνέπεια, το εκλογικό/πολιτικό κόστος του είναι ιδιαίτερα επαχθές. Η κυβέρνηση, μεταφέροντας το φόρο αυτό στις πλάτες των δημάρχων, επιχειρεί κατ ουσίαν να αποβάλει από τους ώμους της το φορτίο αυτό εναποθέτοντάς το στους δημάρχου «ντύνοντάς» το βέβαια με την ανάλογη «εκσυγχρονιστική» και «μεταρρυθμιστική» ρητορεία. Πλέον, δεν θα είναι ο πρωθυπουργός ή ο υπουργός οικονομικών που θα αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη της επαχθέστατης αυτής φορολόγησης, αλλά ο κάθε δήμαρχος στην περιοχή του.
Πέρα από την διαιώνιση της ανισότητας μεταξύ των περιοχών της χώρας, ανάλογα με την οικονομική αξία της γης τους, η στρατηγική αυτή της Πειραιώς, ή μάλλον πλέον του Μαξίμου, κινείται στα όρια της πολιτικής ηθικής. Προκειμένου να απαλλαγεί ο Μητσοτάκης και ο νέος υπουργός επι των οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας από το δυσβάστακτο πολιτικό κόστος που επιφέρει ο συγκεκριμένος φόρος, όσο κι αν σχεδιάζεται να μειωθεί κατά 30% σε βάθος διετίας -αν πρώτα βέβαια γίνει εφικτό να μειωθεί, οι ανά την επικράτεια «ταγκαλήδες» και «καπεντζώνηδες», οι δήμαρχοι δηλάδη, που η πλειοψηφία τους πρόσκειται πλέον μετά τις δημοτικές εκλογές στη ΝΔ, προορίζονται να αποτελέσουν την «Ιφιγένεια», προκειμένου να φυσήξει ούριος άνεμος στα πανιά της νέας κυβέρνησης. Με άλλα λόγια, θυσιάζονται μια σειρά από κατώτερα περιφερειακά στελέχη, όπως είναι οι ανά την επικράτεια δήμαρχοι, ώστε να περιοριστεί η φθορά των μεγαλοστελεχών…
Βοήθεια στον Ιανό
Ο πρώτος βαθμός της τοπικής αυτοδιοίκησης κατά τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια εμφανίστηκε με δύο πρόσωπα. Πρωταγωνίστησε δημιουργία της κρίσης μέσα από την κατασπατάληση πόρων, μέσα και από τα περίφημα «σαρανταπεντάρια» των δημάρχων για να γίνεται εφικτός ο ωκεανός των αμφιλεγόμενων απ ευθείας αναθέσεων, πρωταγωνίστησαν και στις διαδικασίες του περιορισμού των συνεπειών της κρίσης προς τα ευάλωτα κοινωνικά στρώματα, μέσα από τις κοινωνικές υπηρεσίες και τις δομές αλληλεγγύης που ανέπτυξαν τα τελευταία πέντε χρόνια.
Αν χρειάζονταν κάτι οι δήμοι, αυτό ήταν η αύξηση πόρων, όπως τελευταία συνέβη με το «Φιλόδημο» και ταυτόχρονα ο περιορισμός του «βουνού» των αρμοδιοτήτων τους, με πρώτη και καλύτερη την Πολεοδομία. Σίγουρα, πάντως, το να γίνονται παίγνιο των ιδιοτελών σχεδιασμών της νέας κυβέρνησης, οι δήμοι κάνουν άκοντες ένα ακόμα γενναίο βήμα προς τα πίσω!
Με δεδομένο ότι ο νεοφιλελευθερισμός ως ιδεολογία και πολιτικό ρέυμα ήταν πάντα εξαιρετικά μειοψηφικός ακόμα και μέσα στη ΝΔ και με δεδομένο επίσης ότι οι πολλοί νεοδημοκράτες δήμαρχοι δεν είναι οι ίδιοι νεοφιλελεύθεροι, με εξαίρεση ορισμένους «ευρωπαϊστές» των βορείων και των νοτίων προαστίων της Αθήνας, έχει τεράστια πολιτική σημασία και τεράστιο ενδιαφέρον η στάση που θα κρατήσουν οι δήμαρχοι αυτοί μπροστά σε αυτές τις εξελίξεις. Και στα καθ ημάς, η στάση που θα τηρήσουν ο Γιώργος Καπεντζώνης και ο Παναγιώτης Ταγκαλής. Ιδίως ο τελευταίος που τώρα κάνει το δημαρχιακό ντεμπούτο του και ο οποίος με άλλες συνθήκες εξελέγη και άλλες καλείται να αντιμετωπίσει ως εκλεγμένος πια δήμαρχος…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου