Ειδικό προστατικό αντιγόνο ή PSA: τι πρέπει να ξέρουν οι άνδρες

Το PSA είναι ένα ένζυμο που παράγεται στον προστάτη και παίζει ρόλο στη ρευστοποίηση του σπέρματος. 

Μετράται με εξέταση αίματος στο μικροβιολόγο.

Παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν την τιμή του είναι ο καρκίνος του προστάτη, η λοίμωξη (οξεία προστατίτιδα), η εκσπερμάτιση και οι χειρισμοί στην περιοχή (για παράδειγμα κυστεοσκόπηση ή δακτυλική εξέταση). Για αυτό το λόγο συμβουλεύουμε τους άνδρες να μετρούν το PSA μετά από ολιγοήμερη αποχή από την εκσπερμάτιση και όχι αμέσως μετά τη δακτυλική εξέταση την ίδια μέρα. Επίσης το PSA δεν είναι αξιόπιστο στη φάση της οξείας προστατίτιδας που συνήθως είναι πολύ υψηλό. Σε αυτή την περίπτωση συστήνουμε μέτρηση μετά από 2 έως 3 μήνες.

 Δυστυχώς το P.S.A δεν είναι ειδικό μόνο για τον καρκίνο του προστάτη και βρίσκεται ανεβασμένο και σε άλλες καταστάσεις, όπως στην καλοήθη υπερπλασία του προστάτη και στη χρόνια προστατίτιδα. Οι ενδεικτικές φυσιολογικές τιμές είναι 0-4 ng/ml. Όμως υπάρχει πιθανότητα να υπάρχει καρκίνος ακόμα και σε μετρήσεις κάτω του 4 ng/ml. 

Συνήθως μεγαλύτεροι υπερπλαστικοί προστάτες έχουν υψηλότερες τιμές PSA και συχνά σε επίπεδα 4 έως 10 ng/ml (γκρίζα ζώνη- group). Η εξέτασή σας από τον ουρολόγο είναι αναντικατάστατη. Αυτός θα αποφασίσει σε συνδυασμό με τα άλλα ευρήματα αν υπάρχει λόγος να κάνετε βιοψία ή με πιο τρόπο να παρακολουθηθείτε.

Σε τιμές PSA από 4 έως 10 ng/ml μιλάμε για τη λεγόμενη ‘γκρίζα ζώνη’. Εκεί μπορεί να δοθούν δύο διαφορετικές γνώμες (για παράδειγμα άμεση βιοψία ή επανάληψη της μέτρησης σε λίγους μήνες) που να είναι και οι δύο σωστές. Ο ουρολόγος αξιολογεί εκτός του PSA, τα ευρήματα της δακτυλικής εξέτασης, το μέγεθος του προστάτη, την ηλικία και τη γενική κατάσταση του άνδρα και εξηγεί τις επιλογές. Γενικά η προσπάθεια παγκόσμια αυτή τη στιγμή είναι να βρούμε τρόπους ώστε να ελαττώσουμε κατά το δυνατόν τον αριθμό των βιοψιών και την υπερδιάγνωση του προστατικού καρκίνου. Μία πολλά υποσχόμενη εξέταση απεικόνισης είναι η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία προστάτη που μπορεί σε έμπειρα χέρια και με αξιόπιστο μηχάνημα να ανιχνεύσει έως και το 95% των επικίνδυνων προστατικών καρκίνων. Το πρόβλημα στην καθημερινότητά σήμερα είναι ότι δεν έχει εκπαιδευθεί στην αξιολόγηση της εξέτασης η πλειοψηφία των συναδέλφων ακτινολόγων και δεν είναι όλοι οι μαγνητικοί τομογράφοι κατάλληλοι για την εξέταση. Τα επόμενα όμως χρόνια αναμένουμε διορθώσεις σε αυτά τα προβλήματα.

Μετά την ηλικία των 75 ετών ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ανδρών έχουν μικρές εστίες καρκίνου στον προστάτη, οι οποίες δεν θα απειλήσουν σχεδόν ποτέ τη ζωή τους. Το ποσοστό αυτό μετά τα 80 έτη μπορεί να φθάνει το 80%. Έτσι χρειάζεται μεγάλη προσοχή γιατί υπάρχει σοβαρός κίνδυνος υπερδιάγνωσης της νόσου, να διαγνωσθεί δηλαδή κάτι που δεν θα απειλούσε ποτέ τη ζωή του άνδρα με όλες τις ψυχικές και άλλες επιπτώσεις που αυτό θα έχει. Ο ουρολόγος πρέπει να αξιολογήσει τη γενική κατάσταση του ηλικιωμένου και το προσδόκιμο επιβίωσης και να αποφασίσει αν πρέπει να προχωρήσει σε περαιτέρω έλεγχο.

ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΟΥΡΟΛΟΓΟΣ - ΑΝΔΡΟΛΟΓΟΣ

Βάιος Παπαδημητρίου

ourologos.eu