Τρίτη 25 Νοεμβρίου 2014

Ισως δεν μάθουμε ποτέ την ταυτότητα του νεκρού της Αμφίπολης


Η προσέλευση εκπροσώπων των ελληνικών και ξένων ΜΜΕ ήταν μεγάλη το Σάββατο στην Αμφίπολη. Στη μικροσκοπική αίθουσα του αρχαιολογικού μουσείου πάσχιζαν να χωρέσουν καμιά τριανταριά δημοσιογράφοι. Η συνέντευξη Τύπου του υπουργού Πολιτισμού Κ. Τασούλα είχε προαναγγελθεί από μέρες και ήταν λογικό οι δημοσιογράφοι, ανάμεσά τους Γερμανοί και Κινέζοι, να προσδοκούσαμε «κάτι πολύ καλό». Ο υπουργός προσήλθε στο αρχαιολογικό μουσείο, όπου θα έκανε την ενημέρωση, περιχαρής, γεγονός που έκανε πολλούς εξ ημών να πιστέψουμε ότι «κουβαλάει μεγάλη είδηση».


Δεν είχαμε αντιληφθεί ότι οι δεκάδες μαθητές-εκδρομείς που τον περίμεναν στην είσοδο για να τον χαιρετίσουν ήταν από τα Ιωάννινα, εκλογική του περιφέρεια, γεγονός που μάλλον του έφτιαξε περισσότερο τη διάθεση!

Η συνέντευξη στο δωμάτιο-κλουβί ξεκίνησε με τον κ. Τασούλα να ενημερώνει ότι η πρώτη φάση της ανασκαφής ολοκληρώθηκε με επιτυχία και να διαβεβαιώνει πως το έργο θα συνεχιστεί, μέχρις ότου αποκαλυφθούν πλήρως και τα όποια άλλα μυστικά του τύμβου.

Κατόπιν έδωσε την είδηση των τελευταίων ημερών, που δεν ήταν άλλη από την ανίχνευση στα επιστύλια του τάφου «εντυπωσιακών αχνών παραστάσεων με ανθρώπινες απεικονίσεις» που όπως είπε μένει να αναδειχθούν σιγά σιγά από τους συντηρητές με τη βοήθεια της τεχνολογίας.

Η ανακοίνωση του νέου ευρήματος «ζωντάνεψε» κάπως το ενδιαφέρον της συζήτησης καθώς ήγειρε το ερώτημα εάν η πλήρης ανάδειξη και μελέτη των έγχρωμων παραστάσεων μπορεί να οδηγήσει σε συμπεράσματα για την ταυτότητα του νεκρού. Η κ. Λίνα Μενδώνη, που παρενέβη, άφησε να εννοηθεί ότι δεν αποκλείεται οι απεικονίσεις να αποτελούν απλώς μια διακόσμηση και επομένως να μην έχουν καθοριστική συμβολή στην περαιτέρω έρευνα.

«Και τι προσδοκάτε από την ανθρωπολογική εξέταση του σκελετού;», έπεσε η ερώτηση, με την κ. Μενδώνη να χαμηλώνει τον πήχυ λέγοντας πως «η ταυτότητα, το όνομα δηλαδή του νεκρού ίσως να μην αποκαλυφθεί ποτέ…».

Οπως σημείωσε, «από εκεί και ύστερα ανάλογα, οι ανθρωπολόγοι μπορούν να πουν αμέσως για το φύλο, να πουν εύκολα αλλά λίγο αργότερα τι έτρωγε, ενδεχομένως να πουν και πόσων χρόνων ήταν ο νεκρός».

Με απλά λόγια όπως μας έδωσαν να καταλάβουμε στη συνέντευξη και μετά το τέλος της: μπορούν οι ανθρωπολόγοι να αποφανθούν για το εάν ο νεκρός ήταν άντρας ή γυναίκα, για την ηλικία του, ακόμα και για το ύψος τους. Δεν μπορούν, όμως, τουλάχιστον με τα μέχρι τώρα επιστημονικά όπλα, να «δώσουν» ονόματα. Ετσι μπορεί και να μη μάθουμε ποτέ εάν ο νεκρός ήταν ο Κάσσανδρος, ο Ηφαιστίωνας, ο γιος του Αλέξανδρου ή κάποιος από την οικογένεια των Μακεδόνων βασιλέων. Ενδεχομένως, αν βεβαιωθεί ότι πρόκειται για γυναίκα, να καταλήξουν, και πάλι με επιφύλαξη, αρχαιολόγοι και ιστορικοί, ότι μπορεί να ανήκει στην Ολυμπιάδα ή και τη Ρωξάνη.

Και το DNA; Κατ’ αρχήν, λένε οι ειδικοί, θα πρέπει τα οστά του σκελετού της Αμφίπολης να είναι σε κατάσταση που να μπορεί να ληφθεί δείγμα γενετικού υλικού κάτι που δεν θεωρείται καθόλου βέβαιο, αφού υπάρχει η πιθανότητα να άφησαν οι κατά καιρούς τυμβωρύχοι το δικό τους. Στη συνέχεια, για να διαπιστωθεί εάν ο νεκρός σχετίζεται με τον βασιλιά των Μακεδόνων Φίλιππο θα πρέπει να ταυτοποιηθεί με γενετικό υλικό από τους ευρεθέντες σκελετούς της Βεργίνας.

Εκεί, πάλι, προσκρούουν στο ότι όταν βρέθηκαν από τον Μανώλη Ανδρόνικο, δεν είχε αποκωδικοποιηθεί το ανθρώπινο DNA και η συγκομιδή τους έγινε χωρίς προφυλάξεις, με τα κόκαλα να έρχονται σε επαφή με ανθρώπινα χέρια που άφησαν το δικό τους DNA. «Ποιος ξέρει όμως; Η επιστήμη εξελίσσεται και ίσως σε βάθος χρόνου μπορέσει να μας απαντήσει στο «προσκλητήριο» του νεκρού της Αμφίπολης», έλεγε στην «Κ» αρχαιολόγος που παρακολουθεί στενά την όλη υπόθεση της ανασκαφής. Η αδυναμία ταυτοποίησης του νεκρού, ουδόλως βεβαίως αφαιρεί κάτι από τη λάμψη και το μεγαλείο του μοναδικού αυτού ευρήματος, που δεν αποκλείεται να μας «θαμπώσει» ακόμα περισσότερο με τις συνεχιζόμενες εργασίες για την «ακτινοσκόπηση» και ενδεχομένως ανασκαφή και του υπόλοιπου τμήματος του τύμβου.

"Κ"

Δεν υπάρχουν σχόλια: