Τώρα, παρά την όποια ωραιοποίηση -για τις εκλογικές «ανάγκες»- της εικόνας της κοινωνίας μας από τους φερόμενους ως «νικητές», γενική είναι η εκτίμηση ότι δυστυχώς η κατάσταση της οικονομίας θα συνεχίσει να ταλαιπωρεί την χώρα μας. Και αυτό ανεξάρτητα από την όποια ιδεολογικοπολιτική οπτική γωνία του καθένα. Τα φαινόμενα θα ενταθούν, όσο τα χρόνια διαρθρωτικά προβλήματα της οικονομίας και ο παρακμιακός τρόπος ζωής συνεχίζονται με τον ίδιο τρόπο.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι ένα από τα πολλά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας είναι και το ζήτημα της παραγωγής και της κατανάλωσης βασικών προϊόντων, κυρίως προϊόντων διατροφής, με μεγάλες ποσότητες να εισάγονται. Το φαινόμενο εξελίσσεται σε συνδυασμό με την εγκατάλειψη της υπαίθρου, αυτό που έδειξε και η τελευταία απογραφή. Η ύπαιθρος και τα χωριά της ορεινής και της ημιορεινής Ελλάδας τις τελευταίες δεκαετίες έχουν υποστεί σημαντική μείωση του πληθυσμού τους λόγω της εσωτερικής κυρίως μετανάστευσης και των λαθεμένων πολιτικών. Τα αποτελέσματα είναι αυτά που ζούμε: από τη μια η αλματώδης αύξηση του πληθυσμού των πόλεων, κυρίως της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, αλλά και των πρωτευουσών των νομών, και από την άλλη περιοχές ολόκληρες που μαράζωσαν και παραγωγικές δυνατότητες που εγκαταλείφθηκαν, τόσο στον πρωτογενή τομέα όσο και στον τομέα της παραδοσιακής μεταποίησης.
Η κάποια πληθυσμιακή μεταστροφή, που αναμένονταν κατά την περίοδο της κρίσης και μετά, δεν έγινε. Ελπίζαμε και λέγαμε ότι άνθρωποι που έχουν οικογενειακές ρίζες στα χωριά, θα επιστρέψουν προκειμένου να αντιμετωπίσουν από καλύτερες συνθήκες το πρόβλημα της επιβίωσης, στα πλαίσια και της «λιτής ευημερίας». Υπήρχαν και υπάρχουν αυτές οι δυνατότητες, τη στιγμή που οι καλλιέργειες έχουν περιοριστεί στα ελάχιστα ή και καθόλου, τη στιγμή που ο δασικός πλούτος παραμένει ανεκμετάλλευτος, τη στιγμή που η οικογενειακή κτηνοτροφία έχει μαραζώσει.
Για να προσεγγίσουμε με ορθολογικό τρόπο την πραγματική οικονομία και να αντιμετωπιστεί με σωστό τρόπο η «μονοκαλλιέργεια» του τουρισμού, πρέπει να δοθεί έμφαση στην παραγωγική ανασυγκρότηση της τοπικής οικονομίας, στην τοπικοποίηση και στην αποκέντρωση. Να σταματήσει η συγκέντρωση στις πόλεις και να προχωρήσουμε στο δρόμο της βιώσιμης, αποκεντρωμένης, ισόρροπης, πολυκεντρικής κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης αξιοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του κάθε τόπου και περιοχής.
Θα μου πείτε αυτά ακούγονται όμορφα ως θεωρία -μεγάλα λόγια!- αλλά στο δια ταύτα; Ας μιλήσουμε εδώ μόνο γι’ αυτό, που έχω αναφερθεί και άλλη φορά, την Κοινωνική Κινητικότητα. Οι επίσημες προσπάθειες του κράτους για την αντιμετώπιση των κοινωνικών αναγκών και την πρόνοια σήμερα είναι στην κατεύθυνση των επιδομάτων κατανάλωσης, των πάσης φύσεως “pass”, και της μερικής αντιμετώπισης της ανεργίας, της εξασφάλισης δηλαδή προσωρινών λύσεων. Τα διάφορα προγράμματα της Κοινωφελούς Εργασίας, με τις προσλήψεις μέσω του ΟΑΕΔ στους ΟΤΑ, είναι χωρίς καμιά προοπτική και συνέχεια∙ και δεν λύνεται το πρόβλημα. Αντίθετα τις περισσότερες φορές δημιουργούνται συνθήκες υποαπασχόλησης, αργομισθίας και υποτίμησης της προσωπικότητας των νέων, κυρίως, ανθρώπων. Τα προγράμματα Κοινωφελούς Εργασίας και οι πολιτικές των επιδομάτων, όπως υλοποιούνται σήμερα, δεν προσφέρουν καμιά προοπτική και διέξοδο για τους ωφελούμενους, άρα και για την ουσιαστική αντιμετώπιση των κοινωνικών αναγκών. Δεν κινούνται στην κατεύθυνση επίλυσης του προβλήματος της απασχόλησης, της ανάσχεσης της ανεργίας και της παραγωγικής ανασυγκρότησης της τοπικής οικονομίας, αλλά παγώνουν προσωρινά μια απαράδεκτα θλιβερή κατάσταση.
Ένα πρόγραμμα «Κοινωνικής Κινητικότητας» προσωρινής ή και μόνιμης εγκατάστασης απόρων και χρόνια ανέργων στην περιφέρεια, πιστεύουμε ότι είναι εφικτό να αποδώσει. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να υπάρξουν φορείς στο επίπεδο της πρόνοιας, που θα οργανώσουν την αποστολή τέτοιων ατόμων ή οικογενειών στην ύπαιθρο και στα χωριά. Φορείς αποστολής και φορείς υποδοχής που θα μπορέσουν να δώσουν μονιμότερη διέξοδο σε αρκετούς από αυτούς τους χρόνια άνεργους, που δεν έχουν καμιά προοπτική. Κι αυτό δίνοντας παράλληλα περιεχόμενο σ’ ένα σχέδιο αποκέντρωσης των αστικών κέντρων. Υπάρχουν χωριά, που με την ελάχιστη βοήθεια της Πρόνοιας την πρώτη κρίσιμη περίοδο της προσαρμογής, θα μπορέσουν να απορροφήσουν και να «ζήσουν» αρκετές οικογένειες. Αυτό όμως θέλει οργάνωση. Θέλει να υπάρξει συντονισμός και συνεργασία. Να υπάρξουν οι Συντονιστές, οι Φορείς Αποστολής και οι Φορείς Υποδοχής. Να γίνει υπόθεση όλο και περισσότερων δυνάμεων της κοινωνίας.
Τον συντονισμό του Προγράμματος πρέπει να τον έχει το ίδιο το Υπουργείο σε στενή συνεργασία με τους κεντρικούς φορείς της αυτοδιοίκησης. Φορείς Αποστολής μπορεί να είναι ίσως δομές που σήμερα λειτουργούν στα πλαίσια των αστέγων και της κοινωνικής αλληλεγγύης. Φορείς Υποδοχής μπορούν αντίστοιχα να είναι αυτοδιοικητικές δομές, οι Δήμοι και οι Κοινότητες. Οι φορείς αυτοί μπορεί να απασχολούν εθελοντές ή και αμειβόμενους υπαλλήλους με ειδικότητες, που θα βοηθήσουν στην προετοιμασία αυτών των ανθρώπων στο να δεχθούν να ενταχθούν στο Πρόγραμμα και να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες διαβίωσης.
Ορισμένα συμπληρωματικά στοιχεία:
Το Πρόγραμμα πρέπει:
- Να έχει συγκεκριμένους και αναλυτικούς στόχους, που θα προσπαθήσει να τους προσεγγίσει απόλυτα. Αριθμό απόρων και ανέργων που θα προωθηθούν ανά έτος, αριθμό Φορέων Αποστολής που θα συμβάλουν στο πρόγραμμα, αριθμό Φορέων Υποδοχής, προϋπολογισμό κλπ. Τα οικονομικά, όπως σε κάθε κοινωνική δομή, θα καλύπτονται είτε από τον προϋπολογισμό του Υπουργείου -που πρέπει να ανακατανείμει τα ποσά, τα οποία σήμερα δαπανώνται σε δράσεις αστέγων και άλλες προνοιακές δομές και τα οποία αφορούν τους ίδιους τους ωφελούμενους- ή από χορηγίες και άλλες πηγές εσόδων.
- Να οργανώσει και να εκπαιδεύσει τους φορείς και να ενημερώσει την κοινωνία και τους φορείς των αστέγων και των απόρων. Οι Φορείς Αποστολής και Υποδοχής πρέπει να πιστοποιηθούν για να συμμετάσχουν στο Πρόγραμμα, όπως γίνεται σε όλα τα εθελοντικά προγράμματα, αν υπάρξουν εθελοντές.
- Να στελεχώσει υπηρεσίες του Υπουργείου και των Περιφερειών που θα συμμετάσχουν
- Να προβάλει και να προωθήσει τα κίνητρα για τον κάθε φορέα που θα συμμετάσχει στο Πρόγραμμα. Τα κίνητρα μπορεί να είναι ποικίλα: από οικονομικά -άμεσα και έμμεσα- έως ηθικής αμοιβής κλπ.
- Να ελέγχει τακτικά με συσκέψεις, ημερίδες και συνέδρια την πορεία των στόχων και να παίρνει μέτρα βελτίωσης ή και τροποποίησης των παραμέτρων.
Ο Σύμβουλος ορίζεται από τον Φορέα Υποδοχής, είναι υπεύθυνος για την παροχή προσωπικής υποστήριξης στους ωφελούμενους και συμβάλλει στην ενσωμάτωσή τους στην τοπική κοινωνία. Διαδραματίζει επίσης σημαντικό ρόλο κατά τη συζήτηση με τον ωφελούμενο σχετικά με τη στέγαση και την εργασία. Οι ωφελούμενοι μπορούν να απευθύνονται στον Σύμβουλο για κάθε πρόβλημα. Υπάρχει η πιθανότητα να είναι ο ίδιος φορέας, φορέας αποστολής και φορέας υποδοχής στο Πρόγραμμα, αρκεί να έχει τοπικά παραρτήματα στις περιοχές που θα δραστηριοποιηθεί. Για να συμμετάσχει στο πρόγραμμα, θα πρέπει να έχει πιστοποιηθεί από τον Συντονιστή.
Όλα αυτά θα πρέπει να γίνουν αντικείμενο μιας σοβαρής καμπάνιας ενημέρωσης όλων των μερών και των ενδιαφερομένων. Πιθανόν να προκύψουν φόβοι και καχυποψίες από τους μόνιμους κατοίκους των περιοχών της υπαίθρου, γι’ αυτό θέλει προσοχή, πώς θα περάσει στις τοπικές κοινωνίες και με ποιον τρόπο. Η αλληλεγγύη είναι εργαλείο για την κοινωνική συνοχή, δεν είναι «φιλανθρωπία», αλλά είναι πολύ θεωρητικό στοιχείο για την μεγάλη πλειοψηφία των συνανθρώπων μας.
Στα πλαίσια του Σχεδίου επιβάλλεται ο έλεγχος και η βελτίωση του δικτύου υποδομών, κυρίως η απρόσκοπτη λειτουργία των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, των φορέων Υγείας και Παιδείας, καθώς και η περαιτέρω ψηφιοποίηση των βασικών τομέων επικοινωνίας με τις δημόσιες και δημοτικές υπηρεσίες εξαλείφοντας τους γραφειοκρατικούς πυρήνες τους. Αυτά, σε συνδυασμό με μια στοχευμένη στρατηγική για τη δημογραφική ανάκαμψη, θα πρέπει να είναι στη συζήτηση για την κατανομή των ευρωπαϊκών πόρων και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων για την επόμενη περίοδο.
Λαμία, 28.6.2023
Στέφανος Σταμέλλος
https://www.facebook.com/stefa
Πηγή: https://www.e-ecology.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου