ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ - Του Σαράντη Μιχαλόπουλου

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Πριν λίγες μέρες είχα μία συζήτηση με φίλο μου στην Ιτέα. Θέμα της συζήτησης η ανάπτυξη της περιοχής. Μία ανάπτυξη που είναι ζητούμενο για όλη την χώρα αλλά που ιδιαίτερα στην φτωχή Φωκίδα είναι κάτι παραπάνω από αναγκαίο, κατά τον φίλο μου είναι ζήτημα επιβίωσης.

Η περιοχή τα προηγούμενα χρόνια είχε μία σημαντική ανάπτυξη σε πολλούς τομείς. Τα μεταλλεία Βωξίτη ήταν σε άνθηση απασχολώντας μεγάλο αριθμό υπαλλήλων που σχεδόν στο σύνολό τους ζούσαν στην Ιτέα. Ο τουρισμός ήταν αυξημένος, έστω και αν κυρίως στηριζόταν στους διερχόμενους τουρίστες (camping). Η οικοδομή ήταν και αυτή σε έξαρση, δημιουργώντας και υπεραξίες στη γη, αλλά και προσφέροντας εργασία σε πολλές τεχνικές ειδικότητες. Τέλος, η γεωργία, με κύριο εκφραστή την ελιά, πρόσφερε ικανοποιητικά εισοδήματα, έστω και σαν συμπληρωματικά, σε μεγάλη μερίδα του πληθυσμού.

Μετά όμως από εκείνη την περίοδο της οικονομικής άνθησης, ήρθε η κρίση, σιγά – σιγά στην αρχή, γρηγορότερα λίγο μετά, σχεδόν σε όλους τους τομείς. Στα μεταλλεία οι θέσεις εργασίας μειώθηκαν δραστικά, ο τουρισμός σχεδόν εξαλείφθηκε, η γεωργική δραστηριότητα περιορίστηκε, επιχειρήσεις έκλεισαν, η οικοδομή νεκρώθηκε, οι υπηρεσίες επίσης μειώθηκαν και οι κάτοικοι σήμερα αναζητούν για τα παιδιά τους ευκαιρίες απασχόλησης εκτός του Νομού της Φωκίδας.

Όπως είναι φυσικό, οι συζητήσεις για την ανάπτυξη της περιοχής είναι σε ημερήσια διάταξη, έστω και σε επίπεδο μικρών ομάδων πολιτών. Τις τελευταίες όμως ημέρες, με αφορμή το χωροταξικό σχέδιο της περιοχής που αποφάσισε η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, ξεκίνησε ένας νέος γύρος συζητήσεων, που επικεντρώνεται στο δίπολο «βιομηχανία – τουρισμός».

Ο φίλος μου που ανέφερα στην αρχή, είναι υπέρμαχος, πρωτίστως της προστασίας του Δελφικού Τοπίου, και εξ αποτελέσματος αντίθετος σε μία ανεξέλεγκτη «βιομηχανική» δραστηριότητα, που στη συγκεκριμένη περιοχή και με το προαναφερθέν χωροταξικό σχέδιο μεταφράζεται σε μεταλλευτική δραστηριότητα, ανεμογεννήτριες και ιχθυοκαλλιέργειες.

Θεωρεί ότι η μεταλλευτική δραστηριότητα, με τις επικρατούσες συνθήκες στην παγκόσμια αγορά ως προς τον βωξίτη και το αλουμίνιο, αποκλείεται να δημιουργήσει αξιόλογο αριθμό νέων θέσεων εργασίας, ενώ αντίθετα θα αποτελέσει αποτρεπτικό παράγοντα για την ανάπτυξη του τουρισμού.

Κάτι αντίστοιχο ισχύει και με την εγκατάσταση ανεμογεννητριών, που, μέσω ενός μικρού εισοδήματος για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, δεν θα «χρηματοδοτήσει» παρά ελάχιστες θέσεις εργασίας στον τομέα των υπηρεσιών.

Τέλος, σε σχέση με τις ιχθυοκαλλιέργειες, η χωροθέτησή τους με τον σημερινό τρόπο, δηλαδή μέσα στους όρμους της περιοχής, εκ των πραγμάτων λειτουργεί και αυτή αποτρεπτικά στην ανάπτυξη του τουρισμού. Η μόνη αποδεκτή λύση, κατά τον συνομιλητή μου, στον συγκεκριμένο τομέα είναι η απομάκρυνση των ιχθυοκαλλιεργειών σε μεγάλη απόσταση από την ακτή, ώστε να μην γίνονται αισθητά ορατές από τις ακτές.

Με βάση τα παραπάνω, ο φίλος μου πιστεύει ότι πρέπει να δοθεί έμφαση στην τουριστική ανάπτυξη και μάλιστα σε μία ανάπτυξη που δεν θα στηρίζεται παρά ελάχιστα στην «εγχώρια αγορά», δηλαδή τους Έλληνες παραθεριστές και τουρίστες. Επομένως, πρέπει να δημιουργηθούν συνθήκες για ανάπτυξη σχετικά μεγάλων μονάδων, που θα προσελκύσουν ξένους τουρίστες.

Στο σημείο αυτό η κουβέντα μας διακόπηκε, λόγω μίας επαγγελματικής υποχρέωσης του φίλου μου και έτσι έμεινα μόνος να σκέφτομαι και να προσπαθώ να λύσω απορίες που μου είχαν δημιουργηθεί.

Για παράδειγμα, πρώτη απορία ήταν τι θα ήταν αυτό που θα έκανε κάποιες ομάδες τουριστών να επιλέξουν την Ιτέα ή την ευρύτερη περιοχή για διακοπές. Το μεγαλύτερο ρεύμα τουριστών στη χώρα μας κατευθύνεται σε προορισμούς που έχουν άμεση πρόσβαση με αεροπλάνο, έχουν ένα κοσμοπολίτικο χρώμα (νησιά) και προσφέρουν δυνατότητα πολλαπλών δραστηριοτήτων, όπως π.χ. επισκέψεις άλλων κοντινών χώρων όπως είναι οι αρχαιολογικοί, χώρων με στοιχεία διασκέδασης, χώρων αθλητικών δραστηριοτήτων (γκολφ, ιστιοπλοΐα, κλπ.). Κάποια από αυτά, θα μπορούσαν ίσως να υπάρξουν στην Ιτέα, κάποια άλλα όμως, σίγουρα όχι.

Βέβαια, ο φίλος μου αυτός κάποια στιγμή μου είχε πει ότι ο ίδιος είχε εκπονήσει στο παρελθόν επιχειρηματικά σχέδια για λογαριασμό επενδυτών, τα οποία έδειχναν ότι μπορούσαν τέτοιες επενδύσεις να σταθούν, αλλά οι υποθέσεις δεν είχαν προχωρήσει, κυρίως λόγω του ότι δεν υπήρχε ένα σταθερό και ευνοϊκό για τέτοιες δραστηριότητες περιβάλλον, κυρίως από την πλευρά της διασφάλισης μη ανάπτυξης «οχληρών» για τον τουρισμό δραστηριοτήτων, όπως οι μεταλλευτικές ή οι αλιευτικές.

Πραγματικά, δεν γνωρίζω πόσο όλα τα παραπάνω δικαιολογούν την άποψη ότι το μέλλον της περιοχής πρέπει να συνδεθεί με την ανάπτυξη του τουρισμού. Πολλά πράγματα αλλάζουν, όπως, για παράδειγμα το περίφημο έργο του Ελληνικού στην Αθήνα, που φιλοδοξεί να μετατρέψει την περιοχή σε Ριβιέρα και το οποίο, όποτε γίνει, θα αλλάξει σοβαρότατα τον τουριστικό χάρτη της Ελλάδας Από την άλλη μαθαίνουμε ότι προωθείται επένδυση στη Δεσφίνα με πεντάστερο ξενοδοχείο που κατά το ρεπορτάζ θα δημιουργήσει μέχρι 1.000 θέσεις εργασίας, πράγμα που σημαίνει ότι οι ευκαιρίες για τουριστική ανάπτυξη πιθανότατα υπάρχουν.

Τα συν και τα πλην λοιπόν είναι πολλά. Γι’ αυτό, εκείνο που σίγουρα θα χρειαζόταν είναι να γίνει μία πολύ διεξοδική συζήτηση, σε επίπεδο τοπικών κοινωνιών, με επικεφαλής οπωσδήποτε την Τοπική Αυτοδιοίκηση, ώστε να υπάρξει κοινή θέση και κοινή δράση, για να μπορέσει να αναπτυχθεί ο τόπος.

Όταν όμως όλοι έχουν κοινό ζητούμενο την ανάπτυξη, δεν δικαιολογείται η εμμονή σε κάποιες θέσεις και η στείρα αντιπαράθεση, διότι τελικά οι πολίτες δεν βλέπουν κανένα φως και ο τόπος παρακμάζει. Η Φωκίδα δεν αντέχει να γίνει Σκουριές με αντιμαχόμενες ομάδες, άλλες υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος και άλλες υπέρ των θέσεων εργασίας που συνδέονται με μία «βιομηχανική» (υπό την ευρεία του όρου έννοια) δραστηριότητα.

Γι’ αυτό το τελευταίο, δηλαδή τη διαμορφωμένη σήμερα κατάσταση, πρέπει με σύνεση και ορθολογισμό να εξετασθούν και μέτρα βελτίωσης κάποιων πραγμάτων.

Για παράδειγμα, η απομάκρυνση των ιχθυοκαλλιεργειών από τους όρμους και η μετακίνησή τους σε ικανή απόσταση από τις ακτές είναι εφικτή ; Και επιπλέον, μήπως δημιουργεί πρόσθετο κόστος, που για τα δεδομένα λειτουργίας τους είναι ίσως απαγορευτικό ;

Επίσης, η σκάλα φόρτωσης βωξίτη στον κόλπο της Αγκάλης, μήπως μπορούσε να «καλυφθεί», ώστε οπτικά να μη φαίνεται, έτσι όπως είναι σήμερα ; Και θα ήταν κάτι τέτοιο εφικτό, με ένα εύλογο κόστος ;

Τελειώνοντας αυτή μου την αναφορά στην «αναζήτηση της ανάπτυξης» για την Ιτέα, θα ήθελα να σημειώσω, χωρίς όμως να αναφερθώ καθόλου σε λεπτομέρειες, στην ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα, δηλαδή της γεωργικής και κτηνοτροφικής παραγωγής. Είναι ένας τομέας που κάποτε άνθησε και αυτός και τώρα φαίνεται ότι βρίσκεται σε πολύ χαμηλό σημείο. Όμως, και ο τομέας αυτός μπορεί να αναπτυχθεί εκ νέου, αρκεί να υπάρξουν και εκεί κατευθύνσεις και παρεμβάσεις που να καλύπτουν τις σημερινές απαιτήσεις της αγοράς.

Το θέμα όμως αυτό θα προσπαθήσω να προσεγγίσω σε κάποια επόμενη αναφορά μου. Προς το παρόν μένω σε αυτά που προέκυψαν από η συζήτηση με τον φίλο μου και τα οποία κατέγραψα, αν μη τι άλλο, σαν μία συμμετοχή στον γενικότερο προβληματισμό για την ανάπτυξη της περιοχής στην οποία σήμερα ζώ.

Υστερόγραφο

Σε προηγούμενη αναφορά σε ευκαιρίες ανάπτυξης, είχα επικαλεσθεί ένα παράδειγμα, αυτό του Μουσείου Βρέλλη κοντά στα Ιωάννινα και αναρωτιόμουνα : Ένα μουσείο που θα αναπαριστούσε την ιστορία της περιοχής (διάβαζε βιβλίο Δ.Κολοβού) με κορωνίδα την Ναυμαχία της Αγκάλης, που θα συνδύαζε και στοιχεία λαογραφίας αλλά και άλλων δραστηριοτήτων, όπως αγροτικών (ελιά) ή μεταλλευτικών (Βαγονέτο), δεν θα μπορούσε να αποτελέσει πόλο έλξης τουριστών, έστω και των περαστικών (Δελφοί), που θα οδηγούσε τους οργανωτές κρουαζιερών ή άλλων επισκέψεων στην περιοχή να προσθέσουν στο πρόγραμμα μία ακόμη μέρα με παραμονή στην Ιτέα;

Κάποιος που διάβασε την παραπάνω αναφορά, σχολίασε: ΚΥΡΙΕ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΕ, ΑΝΤΕ ΚΑΙ ΗΡΘΕ Ο ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ ΚΑΙ ΕΙΔΕ ΤΑ ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ!
ΤΙ ΝΑ ΦΑΕΙ ΚΑΙ ΠΟΥ? ΤΙ ΝΑ ΠΙΕΙ ΚΑΙ ΠΟΥ? ΑΠΟ ΔΙΑΜΟΝΗ ΜΗΝ ΣΧΟΛΙΑΣΩ...
ΕΧΕΤΕ ΠΟΤΕ ΤΟΛΜΗΣΕΙ ΝΑ ΣΥΓΚΡΙΝΕΤΕ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΙΤΕΑΣ ΜΕ ΑΛΛΕΣ ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΠΟΛΕΙΣ?
ΑΣ ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΣΤΩ ΚΑΙ ΕΛΑΧΙΣΤΑ ΡΕΑΛΙΣΤΕΣ!

Η παραπάνω παρατήρηση είναι πολύ σωστή ως προς την υπάρχουσα σήμερα εικόνα και κατάσταση της Ιτέας. Όμως, η αναζήτηση ευκαιριών τουριστικής ανάπτυξης, πιστεύω ότι θα οδηγούσε και σε ανάπτυξη των «υποδομών» της πόλης, καθώς «το αγώγι ξυπνά τον αγωγιάτη», γιατί παγκοσμίως και σε όλους τους τομείς της αγοράς, η «ζήτηση» είναι αυτή που κινητοποιεί την «προσφορά».

Σαράντης Μιχαλόπουλος

Κάτοικος Ιτέας