Επιδίκαση Αποζημίωσης Για Ανεπιθύμητες Διαφημιστικές Κλήσεις

WRITTEN BY ΟΛΓΑ ΚΟΥΡΕΛΗ

Στην εποχή της τεχνολογικής ανάπτυξης και της προσπάθειας επίτευξης επιτυχούς επιχειρηματικής πορείας η διαφήμιση αποτελεί καίριο τρόπο επικοινωνίας μιας επιχείρησης με το καταναλωτικό κοινό. Στο πλαίσιο, λοιπόν, της διαμόρφωσης και της δημιουργίας μιας αποτελεσματικής στρατηγικής marketing, η ποικιλία των μέσων που αξιοποιούνται σταδιακά διευρύνεται πέραν των παραδοσιακών, όπως είναι η τηλεόραση ή το ραδιόφωνο. Το διαδίκτυο, άλλωστε, πλέον συνιστά μια από τις βασικότερες μεθόδους προώθησης, όπως και η χρήση των σύγχρονων “έξυπνων” κινητών (smart phones), με τα οποία επιτυγχάνεται η άμεση και εστιασμένη αλληλεπίδραση με τον καταναλωτή. Παράλληλα, έχει εδραιωθεί και η τακτική προώθησης προϊόντων μέσω τηλεφωνικών κλήσεων στους καταναλωτές.

Η διαφήμιση προϊόντων και υπηρεσιών μέσω τηλεφωνικών κλήσεων αποτελεί άμεση προώθηση και νόμιμη εμπορική δραστηριότητα. Καθώς το οριζόμενο εκ του νόμου πλαίσιο στο οποίο δύναται να κινηθεί η διαφημιζόμενη εταιρία είναι συγκεκριμένο, η νομοθετική προστασία καθίσταται επαρκής για τον καταναλωτή. Μάλιστα, εμφανής είναι η μέριμνα του νομοθέτη, τόσο σε στάδιο προληπτικό όσο και σε στάδιο δικαστικής προστασίας για όσους ενοχλούνται.

Νομοθετικό Πλαίσιο 

Στο επίπεδο της ελληνικής έννομης τάξης, το Σύνταγμα και ο Αστικός Κώδικας προβλέπουν την προστασία της προσωπικότητας ως άμεσα συνυφασμένη με τις επικοινωνίες και, κατ’ επέκταση, με τις τηλεφωνικές κλήσεις (9Α Σ, 57-59 και 914 επ. ΑΚ). Επίσης, με τον Νόμο 3471/2006, ο οποίος ψηφίσθηκε κατ’ εφαρμογή της Οδηγίας 2002/58/ΕΚ που αφορά στην επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και στην προστασία της ιδιωτικής ζωής στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, παρέχεται προστασία στους συνδρομητές που έχουν δηλώσει ότι δεν επιθυμούν να δέχονται μη ζητηθείσες κλήσεις για διαφημιστικούς σκοπούς (άρθρο 11).

Ο εν λόγω νόμος, ως θεμελιώδες νομοθέτημα που ρυθμίζει τη διαφήμιση μέσω τηλεφωνικών κλήσεων, επιτρέπει την πραγματοποίησή τους υπό την προϋπόθεση ότι δεν αντιτίθεται σε αυτό ο δεχόμενος την κλήση καταναλωτής (άρθρο 11§2). Οποιοσδήποτε συνδρομητής, δηλαδή, διαθέτει το δικαίωμα αιτήσεως στον πάροχο τηλεφωνίας του να εγγραφεί ο αριθμός του στον ειδικό κατάλογο συνδρομητών του άρθρου 11. Σε αυτόν αναγράφονται δωρεάν οι συνδέσεις των συνδρομητών που δηλώνουν πως δεν επιθυμούν να δέχονται μη ζητηθείσες κλήσεις. 

Απόφαση 172/2018

Σύμφωνα με το ιστορικό της απόφασης που έλαβε το Ειρηνοδικείο Αμαρουσίου, καταναλωτής (ενάγων) που είχε αιτηθεί στον τηλεπικοινωνιακό του πάροχο την ένταξη του αριθμού του στο Μητρώο του άρθρου 11 του Νόμου 3471 /2006 άσκησε αγωγή με αφορμή το γεγονός ότι οι υπάλληλοι συγκεκριμένης εταιρείας παροχής ηλεκτρικής ενέργειας (εναγόμενη) πραγματοποίησαν κλήσεις προς τον τηλεφωνικό του αριθμό. Παρά τις συνεχείς -τόσο έγγραφες, όσο και προφορικές- συστάσεις που ο ίδιος έκανε προς τους εκπροσώπους της εταιρίας αναφορικά με την όχληση από μεριά τους, οι κλήσεις εξακολούθησαν να πραγματοποιούνται. Ο ίδιος, μάλιστα, ισχυρίστηκε τον ψυχικό κλονισμό του και την προσωπική του αναστάτωση, καθότι με τις διαρκείς κλήσεις ο προσωπικός και εργασιακός του χρόνος περιοριζόταν σημαντικά, αφού ο επαγγελματικός χώρος του ταυτίζεται με την κατοικία του.

Καταληκτικά, το Ειρηνοδικείο Αμαρουσίου επιδίκασε στον ενάγοντα ποσό ύψους 3.000 ευρώ ως αποζημίωση για παραβίαση της νομοθεσίας περί τηλεφωνικών κλήσεων για την απευθείας προώθηση υπηρεσιών για διαφημιστικούς σκοπούς.

Η Αποζημίωση Και Το Ύψος Της

Η διάταξη που αφορά στην αποζημίωση για πρόκληση ηθικής βλάβης από παραβίαση τον διατάξεων για τις διαφημιστικές κλήσεις προβλέπει ως ελάχιστο όριο αποζημίωσης το ποσό των 10.000 ευρώ (άρθρο 14§2 του Νόμου 3471/2006). Το συγκεκριμένο είδος και ποσό αποζημίωσης είναι αυστηρά καθορισμένο με κυριότερο μέλημα τη διασφάλιση της ολοκληρωτικής προστασίας των καταναλωτών από κάθε είδους προσβολή της προσωπικότητας και των προσωπικών τους δεδομένων. Μάλιστα, η προστασία της προσωπικότητας και της αξιοπρέπειας του προσώπου αποτελεί και συνταγματικά θεμελιωμένη αρχή, γεγονός που καταδεικνύει το μέγεθος της σημασίας της (άρθρο 2§1 Σ).

Στην εν λόγω απόφασή του, το Δικαστήριο έκρινε την ως άνω διάταξη του Νόμου 3471/2006 -τη σχετιζόμενη με το κατώτατο χρηματικό όριο αποζημίωσης- ως αντισυνταγματική.

Ως βασική αιτιολογία προβλήθηκε η αντίφαση μεταξύ των άρθρων του Συντάγματος περί της αρχής της αναλογικότητας και της διάταξης του άρθρου 14§2 του Νόμου 3471/2006. Το Σύνταγμα παρέχει στον νομοθέτη την εξουσία να θεσπίζει τα ελάχιστα ή ανώτατα όρια, εντός των οποίων ο δικαστής έχει δυνατότητα να ελιχθεί εκτιμώντας τις εκάστοτε συνθήκες. Συγχρόνως, όμως, αυτή η εξουσία του δικαστή περιορίζεται από τον νομοθέτη, ο οποίος δύναται να προσδιορίζει και τις προϋποθέσεις αποζημίωσης και το ελάχιστο ποσό στο οποίο αποτιμάται η προσβολή του εννόμου αγαθού.

Στον αντίποδα του άρθρου 14§2 βρίσκεται το άρθρο 25§1 εδ. δ’ του Συντάγματος, που προβλέπει την εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας στον τομέα των δικαιωμάτων. Μόνη η παραβίαση των διατάξεων περί προσωπικών δεδομένων για τον καθορισμό του ελάχιστου ορίου χρηματικής ικανοποιήσεως στο ποσό των 10.000 ευρώ δεν συμβαδίζει με το πνεύμα του συνταγματικού νομοθέτη. Δίχως να λαμβάνεται υπόψη το είδος και η βαρύτητα της προσβολής, δεν είναι αναλογικός ο προσδιορισμός του εν λόγω ποσού. Γι’ αυτόν τον λόγο, το δικαστήριο καλείται να ερευνά ενδελεχώς κάθε περίπτωση ξεχωριστά και, μάλιστα, είναι σημαντικό να εξετάζει και να εκτιμά εάν με την επιδίκαση του ελάχιστου ορίου χρηματικής ικανοποίησης παραβιάζεται η συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή της αναλογικότητας.

Εν προκειμένω, το δικαστήριο απεφάνθη ότι το είδος του θιγομένου αγαθού, το μέγεθος και η ένταση της προσβολής, οι συνθήκες τέλεσης αυτής, η υπαιτιότητα της εναγομένης και η κοινωνική και οικονομική κατάσταση των διαδίκων αντιστοιχεί στην εύλογη χρηματική αποζημίωση ύψους 3.000 ευρώ.

Επίλογος 

Συνολικά, η διαφύλαξη του τηλεφωνικού αριθμού του εκάστοτε συνδρομητή από ανεπιθύμητες διαφημίσεις είναι άμεσα συνυφασμένη με την εγγραφή του στο μητρώο του τηλεπικοινωνιακού του παρόχου. Καθώς οποιαδήποτε επεξεργασία του αριθμού του για σκοπούς εμπορικής προώθησης προϊόντων και υπηρεσιών καθίσταται αυτομάτως παράνομη, οποιαδήποτε παραβίαση μπορεί να τον οδηγήσει σε ευθύνη προς αποζημίωση, όπως φάνηκε και από την εν λόγω δικαστική απόφαση. 

Πηγές:

1. Law & Tech. (2017). Η Νομική Προστασία από Τηλεφωνικές Διαφημιστικές Κλήσεις.https://lawandtech.eu/2017/04/10/spam-calls/
2. Οδηγός του Πολίτη. (2018). Αποζημίωση σε καταναλωτή για ανεπιθύμητες κλήσεις προώθησης υπηρεσιών και προϊόντων. http://www.odigostoupoliti.eu/apozimiosi-se-katanaloti-gia-anepithymites-kliseis-proothisis-ypiresion-kai-proionton/
3. Σακελλαρόπουλος, Τ. (2017). Η Νομική Προστασία από Τηλεφωνικές Διαφημιστικές Κλήσεις (Ανάλυση). http://foroline.gr/archives/17226
4. Παχύγιαννη, Μ. (2010). Σχέση διαφημιστικής δαπάνης και πωλήσεων στον κλάδο κινητής και σταθερής τηλεφωνίας. http://dione.lib.unipi.gr/xmlui/handle/unipi/3533
5. Το ΒΗΜΑ. (2012). Το μέλλον της διαφήμισης ανήκει στα κινητά τηλέφωνα.https://www.tovima.gr/2012/03/26/media/to-mellon-tis-diafimisis-anikei-sta-kinita-tilefwna/
6. ΝΟΜΟΣ 3471/2006. http://www.dpa.gr/pls/portal/docs/PAGE/APDPX/LAW/PROSOPIKA%20DEDOMENA/FILES/%CE%9D3471_06.PDF
7. Ειρηνοδικείο Αμαρουσίου. (2018). Επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα (ν. 2472/1997). Τηλεφωνικές κλήσεις για σκοπούς απευθείας προώθησης προϊόντων ή υπηρεσιών και για διαφημιστικούς σκοπούς (ν. 3471/2006). Αποζημίωση ποσού 3.000,00 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. http://www.dsanet.gr/Epikairothta/Nomologia/eiramarousiou%20172_2018.htm