ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΑΣΚΑΛΟΙ // ΜΙΑ ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ – ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ (του Σαράντη Μιχαλόπουλου)

Πριν λίγες μέρες συνάντησα στο ταχυδρομείο Ιτέας μία ομάδα μικρών μαθητών (Δημοτικού), μαζί με τους δασκάλους και τις δασκάλες τους. Σκοπός της επίσκεψης ήταν μία ξενάγηση των μικρών παιδιών σχετικά με τη λειτουργία του ταχυδρομείου.

Χάρηκα πολύ για την πρωτοβουλία αυτή, που πιθανότατα να εντάσσονταν στο γενικότερο πρόγραμμα του σχολείου. Και αναρωτήθηκα τι άλλες τέτοιες  ενέργειες κάνει το σχολείο αυτό αλλά και τα υπόλοιπα, στα πλαίσια των ευκαιριών που τους δίνονται σε περιοχές που οι βασικές κοινωνικές δομές και υπηρεσίες είναι λιγοστές, όπως συμβαίνει στη μικρή μας πόλη.

Από την άλλη μεριά βέβαια, τέτοιες πρωτοβουλίες δεν είναι απαραίτητο να σχετίζονται στενά και αποκλειστικά με τον τόπο μας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι επισκέψεις μαθητών στη Βουλή των Ελλήνων, όπως συχνά βλέπουμε να ανακοινώνεται κατά τις συνεδριάσεις της, ή και το παράδειγμα του μουσείου ΒΑΓΟΝΕΤΟ, που όπως έχω πληροφορηθεί το  επισκέπτονται πάρα πολλά σχολεία και από μακρινά μέρη.

Σε όλα αυτά, πέρα από προγράμματα του Υπουργείου Παιδείας που σίγουρα υπάρχουν, ο ρόλος των εκπαιδευτικών είναι ιδιαίτερα σημαντικός, διότι έχουν την ευκαιρία να προσθέσουν και αυτοί την προσωπική τους «πινελιά» στην ενημέρωση των μαθητών. Σκέφθηκα λοιπόν να απευθυνθώ δημόσια προς όλους τους εκπαιδευτικούς, και της περιοχής μας αλλά και γενικότερα, καταγράφοντας κάποιες ιδέες που μπορούν να διανθίσουν αυτό το πρόγραμμα δραστηριοτήτων, εκτός του βασικού κορμού του εκπαιδευτικού προγράμματος.

Αγαπητέ μου δάσκαλε και αγαπητή μου δασκάλα, αγαπητέ μου καθηγητή και αγαπητή μου καθηγήτρια.

Ήσασταν πάντα, όλοι εσείς που διακονείτε την εκπαίδευση, ο ακρογωνιαίος λίθος στην διάπλαση των μικρών παιδιών, όχι μόνο από την πλευρά της μεταφοράς γνώσεων, αλλά κυρίως από την πλευρά της καλλιέργειας αυτού που λέμε «παιδεία».

Λόγω ηλικίας, είμαι αρκετά μακριά από τις συνθήκες κάτω από τις οποίες ασκείτε σήμερα το λειτούργημά σας. Χωρίς να ξέρω τις λεπτομέρειες, μπορώ να φανταστώ κάποιους περιορισμούς και δυσκολίες που έχετε, όμως εκείνο που πιστεύω απόλυτα είναι ότι οι δυνατότητές σας είναι σχεδόν χωρίς όρια. Και το λέω αυτά, διότι πραγματικά υπάρχουν τόσα πολλά μικρά και απλά πράγματα που μπορεί ο καθένας να κάνει, χωρίς, ούτε τις επίσημες γραμμές και κατευθύνσεις της επίσημης Πολιτείας να παραβιάζει, ούτε με την κοινωνία και τους φορείς που την εκφράζουν να έρχεται σε αντίθεση.

Σπεύδω ευθύς εξ αρχής να δηλώσω ότι δεν φιλοδοξώ να καταθέσω ιδέες και προτάσεις καινοφανείς και πρωτότυπες, ίσως μάλιστα πολλές από αυτές να εφαρμόζονται ήδη και επομένως δεν θα «κομίζω γλαύκας εις Αθήνας». Όμως, και μόνο η προτροπή για αναζήτηση συνεχώς καινούργιων πραγμάτων, μπορεί να προσθέσει ένα μικρό λιθαράκι στον ευαίσθητο και τόσο κρίσιμο για το μέλλον της κοινωνίας μας χώρο της παιδείας.

Ξεκινώ από την παρακάτω φωτογραφία που είδα στο διαδίκτυο.

Το καθένα από τα μηνύματα αυτά, αλλά και από άλλα που μπορούμε να σκεφθούμε, δίνει την ευκαιρία για πρωτοβουλίες και ανάπτυξη θεμάτων που μας απασχολούν σαν κοινωνία.

Ας πάρουμε το παράδειγμα του «λέμε ΟΧΙ στη βία».

Πριν κάμποσο παρευρέθηκα σε ένα ποδοσφαιρικό αγώνα μεταξύ της τοπικής ομάδας ΑΣΤΕΡΑΣ και της ομάδας του ΦΩΚΙΚΟΥ, όπου βίωσα μία εμπειρία καθόλου ενθαρρυντική. Δυστυχώς, η εικόνα, όχι του αγώνα, αλλά των θεατών, ήταν ένα απόλυτα αντιπροσωπευτικό δείγμα αυτών που βλέπουμε και σε μεγάλους αγώνες. Οι φωνές, οι βρισιές, οι κροτίδες, τα καπνογόνα συνέθεταν την εικόνα ενός «γνήσια αθλητικού πνεύματος», όπου, αν δεν υπήρχαν και κάποιο ψύχραιμοι, ίσως κατέληγε και σε συμπλοκές και ξυλοδαρμούς.

Με δεδομένο ότι η ομάδα των φανατικών οπαδών ενός Συλλόγου είναι τα παιδιά της «διπλανής πόρτας», κάλλιστα θα μπορούσε κάποιος να ελέγξει τα άτομα αυτά ως προς την κατοχή και χρήση αντικειμένων που απαγορεύονται, ή, θα έπρεπε να απαγορεύονται (κροτίδες, καπνογόνα, κλπ.). Το σημαντικότερο όμως πράγμα είναι ότι θα έπρεπε, είτε σε ατομικό επίπεδο, είτε καλύτερα σε γενικό, να γίνονται «κηρύγματα» στα σχολεία, που θα στηλιτεύουν τις αντικοινωνικές συμπεριφορές και θα προβάλλουν τα πραγματικό νόημα της ευγενούς άμιλλας.

Αναρωτιέμαι πόσοι μαθητές γνωρίζουν τον ύμνο των Ολυμπιακών Αγώνων, δηλαδή το «Αρχαίο Πνεύμα Αθάνατο Αγνέ Πατέρα, του μεγάλου, του ωραίου και τ’ αληθινού, κατέβα, φανερώσου και άστραψε εδώ πέρα…». Δεν θα έπρεπε να διδάσκονται τα νέα παιδιά τέτοιες αρχές και αξίες ; Δεν θα έπρεπε να οργανώνονται εκδηλώσεις που θα έκαναν κάποια στιγμή αυτά τα παιδιά να ξεφύγουν από τον «οπαδισμό» και να ενστερνιστούν την ομαδικότητα και κατ’ επέκταση την κοινωνικότητα ;

Εδώ οι εκπαιδευτικοί μπορούν να πάρουν επάνω τους αυτή την υπόθεση, αν η Πολιτεία δεν δείξει πρόθυμη να οργανώσει εκείνη κάτι τέτοιο. Και επίσης, μπορούν να το επεκτείνουν και σε θέματα  που σίγουρα δεν είναι αντίθετα με το κοινό αίσθημα αλλά και τις επίσημες θέσεις της Πολιτείας, όπως «ΟΧΙ ΣΤΟ ΡΑΤΣΙΣΜΟ» ή «ΟΧΙ ΣΤΟ ΦΑΣΙΣΜΟ».

Πέρα όμως από τα «μείζονα», εύκολα μπορούν να προωθηθούν και μερικά απλούστερα θέματα. Για παράδειγμα, την Ιτέα υπάρχουν περίπου 20 κύριοι δρόμοι, στον βασικό ιστό της πόλης, με ονόματα, είτε ιστορικά (π.χ. Χαριλάου Τρικούπη, Αθανασίου Διάκου, Καραϊσκάκη, κλπ.), είτε κάποιων ανθρώπων της Ιτέας που σίγουρα έπαιξαν κάποιο σημαντικό ρόλο στα κοινά (π.χ. Παπαλεξανδρή, Αγουρόπουλου, Τρίγκα, κλπ.).

Εκείνο που αναρωτιέμαι είναι αν τα μικρά παιδιά γνωρίζουν το περιεχόμενο αυτών των ονομάτων. Θα μπορούσε λοιπόν να γίνονται εμβόλιμες συζητήσεις για τα ονόματα αυτά, π.χ. «Γιωργάκη, σε ποια οδό μένεις;». «Στην οδό Άστιγγος, κυρία». «Ξέρεις τι είναι αυτός ο Λόρδος Αστιγξ, που για να τον τιμήσουμε, δώσαμε το όνομά του σε ένα δρόμο της πόλης μας;». «Όχι, κυρία» ή «Μάλιστα κυρία». Και έτσι αρχίζει μία μικρή συζήτηση για τα ονόματα αυτά.

Το «παιχνίδι» αυτό των ερωτήσεων θα μπορούσε να περιλάβει πολλά ακόμη ονόματα, όχι μόνο των δρόμων. Για παράδειγμα, Μικτή Χορωδία Ιτέας «ο ΟΡΦΕΑΣ» (τι είναι ο Ορφέας), Σύλλογος Δυτών και Αυτοδυτών «ο ΚΡΙΣΣΑΙΟΣ» (τι σημαίνει Κρισσαίος), Πολιτιστικός Σύλλογος «ΚΑΡΤΕΡΙΑ» (τι είναι η Καρτερία), κλπ.

Και μια και η αναφορά σε διάφορους Συλλόγους και Σωματεία, σίγουρα θα ήταν ενδιαφέρον να κληθούν αυτοί οι φορείς να κάνουν στους μαθητές μία παρουσίαση του σκοπού και των δραστηριοτήτων τους. Έτσι, οι μαθητές θα άκουγαν για θέατρο, για κινηματογράφο, για χορούς, για λαογραφία αλλά και για Μικρασιάτες, Θεσσαλούς και λοιπές μικρότερες «κοινότητες» στα πλαίσια της μεγάλης κοινότητας της Ιτέας ή Κίρρας.

Αγαπητοί μου Καθηγητές και Δάσκαλοι

Επειδή, αυτά που σκέφτομαι και θέλω να σας μεταφέρω, είναι πολλά, τελειώνω εδώ αυτό το γράμμα – έκκληση, με την ελπίδα ότι κάτι από όλα όσα εξέθεσα μπορεί να διεγείρει το ενδιαφέρον και την προσοχή σας, αλλά και με την υπόσχεση ότι θα επανέλθω και με νέο γράμμα μου προς εσάς σύντομα.

Σαράντης Μιχαλόπουλος

Κάτοικος Ιτέας