Η Μικρασιατική Εκστρατεία σε σχέση με τα οικονομικά συμφέροντα των Μεγάλων χωρών για την κατασκευή Σιδηροδρομικής Γραμμής Βερολίνου - Βαγδάτης (μέσω Τουρκίας) και της πρόσβασης και απόκτησης δικαιωμάτων στα πετρέλαια της Μέσης Ανατολής
(Επιμέλεια : Ηλίας Καΐσιμος (Ilias Kaissimos) - Financial Services, MSc Money, Banking, Finance)
 |
Greece … Both on the right side of the history and losers... |
Εισαγωγή
-H Μικρασιατική εκστρατεία συσχετίζεται με τα δύο μεγάλα οικονομικά έργα στην Μικρά Ασία και Μεσοποταμία που ήταν σε φάση εκτέλεσης και θα άλλαζαν την γεωπολιτική βαρύτητα της περιοχής (τα κοιτάσματα του Ιράν ήταν σε εμπορική εκμετάλλευση από το 1913) :
α. η σιδηροδρομική γραμμή Βερολίνου – Βαγδάτης (ολοκληρώθηκε το 1940)
β. η εξόρυξη των πετρελαίων της Μοσούλης, Ιράκ (σε εμπορική εκμετάλλευση από το 1927)
-Ο Kemal Ataturk, μετά την ήττα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, διαφώνησε με τον διαμελισμό της αμφισβητώντας την εξουσία του Σουλτάνου Mehmed VI. Την 21.6.1919 με το πρωτόκολλο της Αμάσειας κάλεσε όλους τους Τούρκους να στρέψουν την πλάτη στο καθεστώς του Σουλτάνου και να συνταχθούν με το μέρος του. Την 23.7.1919 στο Συνέδριο του Ερζερούμ και την 4.9.1919 στο συνέδριο της Σεβάστειας αποφασίστηκε η Σύσταση Ανεξάρτητου Τουρκικού Κράτους.
Ανέλαβε μια σειρά πρωτοβουλιών από τον Μάιο 1919 έως το καλοκαίρι 1922 όπως η Συνθήκη Ρωσοτουρκικής Φιλίας 3.3.1921 (παλ.ημερ.), η ανακωχή με την Γαλλία στα νότια της Τουρκίας 9.3.1921 (παλ.ημερ.), η ανακωχή με την Ιταλία στο νοτιοδυτικά σύνορα της Τουρκίας 12.3.1921 (παλ.ημερ.) ενώ παράλληλα υπογράφηκαν με αυτές τις χώρες συνθήκες ειρήνης και οικονομικής συνεργασίας.
Τον Ιούνιο 1922 συμφωνήθηκε η εκχώρηση των πετρελαίων της Μοσούλης (Turkish Petroleum) ενώ αργότερα για αυτό τον λόγο υπογράφηκε την 5.6.1926 η Συμφωνία της Άγκυρας (Frontier Treaty of 1926) μεταξύ Τουρκίας, Αγγλίας, Βασιλείου Ιράκ (υπό Αγγλική διοίκηση).
Διέθετε στρατιωτικές ικανότητες και ανέπτυξε εξαιρετικές οικονομικές σχέσεις σε σύντομο διάστημα με όλες τις χώρες αφήνοντας την Ελλάδα πλήρως απομονωμένη αφού οι πρώην σύμμαχοι τακτοποίησαν τα συμφέροντά τους.
-Η σημασία των ενεργειακών πηγών και οι Διεθνείς σχέσεις των μεγάλων κρατών δεν ήταν μέρος της ελληνικής στρατηγικής των πολιτικών ηγετών της χώρας αν και οι περισσότεροι πόλεμοι γίνονται για την ενέργεια. Αντίθετα σύρθηκαν με την Μικρασιατική εκστρατεία σε ένα ρόλο που εξυπηρέτησε τα συμφέροντα των συμμάχων.
Οι Έλληνες πολιτικοί κρινόμενοι από το αποτέλεσμα φάνηκαν περιορισμένων δυνατοτήτων και επέφεραν ένα τεράστιο οικονομικό και ανθρώπινο κόστος (600.000 νεκροί και 1.500.000 πρόσφυγες) στον Ελληνισμό σβήνοντας ιστορία χιλιάδων ετών στην Μικρά Ασία.
Είναι άξιο προσοχής ότι ενώ όλοι γνώριζαν επίσημα την αλλαγή στάσης των συμμάχων από τον Φεβρουάριο 1921 στη Διάσκεψη του Λονδίνου (που είχε σαν θέμα την αναθεώρηση της συνθήκης των Σεβρών και την ειρήνευση στην Μικρά Ασία) ότι τα πράγματα οδηγήθηκαν σε αδιέξοδο με αποτέλεσμα ο ένας να κατηγορεί τον άλλο ενώ όλοι μαζί έκαναν συνεχώς τα ίδια λάθη (αυτό το βλέπουμε και στα χρόνια που ακολούθησαν έως σήμερα).
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο κάποιος που έβγαλε τα κάστανα από την φωτιά για τα πετρέλαια της Μοσούλης για τους Άγγλους (Βιβλίο Oil-Krieg, Anton Zischka Αυστριακός reporter του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου) και o Δημήτριος Γούναρης (που ενώ υποσχέθηκε ειρήνη και επιστροφή των στρατιωτών από το Μικρασιατικό Μέτωπο πριν τις εκλογές του Νοεμβρίου 1920 στην συνέχεια άλλαξε στάση και διέταξε την συνέχιση των στρατιωτικών επιχειρήσεων) έδωσαν την σκυτάλη στον επόμενο όταν η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο για να μην χρεωθούν οι ίδιοι την ήττα που στην περίπτωση της Ελλάδας ήταν μια συντριπτική καταστροφή.
Ο Δημήτριος Γούναρης ήταν ο ανερχόμενος πολιτικός, με προτάσεις για λήψη μέτρων για την εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας και τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης, έως το κίνημα του Στρατιωτικού Συνδέσμου στο Γουδί (14.8.1909), με επικεφαλής τον Νικόλαο Ζορμπά. Ανήκε στη στοά της Πάτρας “Παλαιών Πατρών Γερμανός”.
Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος στο Γουδί πρότεινε την πρωθυπουργία στους Δημήτριο Γούναρη και Στέφανο Δραγούμη αλλά αυτοί αρνήθηκαν και έτσι στράφηκαν στον Ελευθέριο Βενιζέλο.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος έλαβε την θέση του στην ελληνική πολιτική σκηνή αφού προωθήθηκε από τον Άγγλο πρόξενο στα Χανιά και τον Άγγλο πρεσβευτή στην Αθήνα Francis Elliot σύμφωνα με τον νομικό Γεώργιο Φιλάρετο (σημείωση iii στην ιστοσελίδα wikipedia.org στο βιογραφικό του Ελευθέριου Βενιζέλου). Κατά την εκφώνηση του λόγου στην πλατεία Συντάγματος την 6.9.1910 ο Άγγλος δημοσιογράφος ανταποκριτής των Times στην Αθήνα James David Bourchier ήταν στο μπαλκόνι μαζί του.
Η οικογένεια της πρώτης συζύγου του Ελευθέριου Βενιζέλου Μαρία Ελευθερίου-Κατελούζου μετακόμισε από την Σμύρνη στα Χανιά για εμπορικούς λόγους.
Ελευθέριος Βενιζέλος & Μαρία Ελευθερίου Κατελούζου (Gattilusio)
Ο Δημήτριος Γούναρης συνδεόταν με την Ασπασία Νάζου που καταγόταν από αρχοντική οικογένεια της Νάξου.
Από Αριστερά : Δημήτριος Γούναρης, Ασπασία Νάζου (πιθανώς), Ο Υπουργός Στρατιωτικών Νικόλαος Θεοτόκης
-Είναι εντυπωσιακό ότι μετά από 103 χρόνια επαναλαμβάνονται, με εκπληκτική ακρίβεια και προβλεψιμότητα, τα ίδια λάθη από τους ίδιους ανθρώπους (εκστρατεία στην Οδησσό της Ρωσίας το 1919 που ήταν προπομπός της Μικρασιατικής εκστρατείας και ενίσχυση της Ουκρανίας οικονομικά και στρατιωτικά το 2022-2025) πάντα συμμετέχοντας στην σωστή πλευρά της Ιστορίας χωρίς κανένα αντάλλαγμα με ανυπολόγιστη ζημιά για την χώρα ενώ η γειτονική μας Τουρκία έχει επωφεληθεί τα μέγιστα αφού ενίσχυσε την συνεργασία της με Ρωσία 1919-1921 και με Ουκρανία - Ρωσία 2022-2025 και παράλληλα τότε συνεργάστηκε άψογα με ΗΠΑ και Αγγλία όπως και σήμερα.
-Έχει γίνει λεπτομερής καταγραφή όλων των γεγονότων κατά ημερομηνία με την χρήση ιστοσελίδων αλλά και της τεχνητής νοημοσύνης αν και ακόμη είναι σε πρώιμο στάδιο (Chatgpt, DeepSeek, Grok).
-Δίνονται οι εξής πληροφορίες (ίσως για πρώτη φορά) :
α. οι σχέσεις μεταξύ προσώπων και εταιρειών και οι μετοχικές συνθέσεις των εταιρειών των πετρελαίων Ιράκ-Ιράν
β. αναδεικνύεται ο ρόλος του Winston Churchill για την απόκτηση δικαιωμάτων πετρελαίου για λογαριασμό της Αγγλίας στην περιοχή του Ιράν - Ιράκ ενώ αργότερα το 1940 θα ανέλθει στην Πρωθυπουργία της Αγγλίας με την στήριξη της ομάδας Focus με κύριο χρηματοδότη τον Robert Waley Cohen πρώην στέλεχος της Royal Dutch Shell
γ. αποσπάσματα από την εφημερίδα “Ελεύθερο Βήμα” φύλλο 18.10.1922 (με τη άδεια του Ομίλου Alter Ego Media) όπου γίνεται αναφορά σε συνεννοήσεις Ελλήνων και Τούρκων αξιωματούχων για την εκκένωση της Μικράς Ασίας από Ελληνικούς πληθυσμούς ήδη από τον Νοέμβριο 1921, Μάιο 1922 και Ιούλιο 1922
-Τα οικονομικά, ιστορικά γεγονότα καθώς και τα πρόσωπα έχουν συλλεγεί, επεξεργαστεί σαν δεδομένα (data) για την δημιουργία μιας συνολικής εικόνας που παρουσιάζεται στην εργασία. Για την βοήθεια του αναγνωστικού κοινού υπάρχουν στο κείμενο δεκάδες σύνδεσμοι (links) με μπλε χρώμα που ανοίγουν με το ταυτόχρονο πάτημα control και click.
Σιδηροδρομική Γραμμή Βερολίνου Βαγδάτης (μέσω Τουρκίας)
- Περίπου τo 1898 οι μεγάλες δυνάμεις βλέπουν τον κόσμο να αλλάζει με την χρήση μηχανών και προκύπτει η ανάγκη τροφοδοσίας τους με καύσιμο το πετρέλαιο. Η πρόσβαση στις πηγές πετρελαίου αναγκάζει τις μεγάλες χώρες να πάρουν θέση μάχης. Μια από τις μεγαλύτερες τότε γνωστές πετρελαιοπηγές ήταν στην Μοσούλη που ανήκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία (σουλτάνος Abdul Hamid II) με Άγγλους, Γερμανούς να διεκδικούν μερίδια.
-Το 1890 οι Γερμανοί υπέγραψαν συμφωνία με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, με κύριο μέτοχο και χρηματοδότη την Deutsche Bank και την συμμετοχή γνωστών Γερμανικών εταιρειών όπως η Krupp (οπλισμός και χάλυβας), Thyssen AG (βαριά βιομηχανία), Philipp Holzmann AG (κατασκευές) για 99 χρόνια (που επεκτάθηκε για 114 χρόνια) και ίδρυσαν την εταιρεία Société du Chemin de fer Ottoman d'Anatolie (Anatolian Railway) για την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής που θα συνέδεε την Κωνσταντινούπολη - Άγκυρα. Πράγματι η σιδηροδρομική γραμμή ολοκληρώθηκε έως την Άγκυρα (Ankara) την 31.12.1892, Κιουτάχεια (Kutahya) την 30.12.1894, Αφιόν Καραχισάρ (Afyonkarahisar) την 4.8.1895 και Ικόνιο (Konya) την 25.7.1896.
-Το 1903 ξεκίνησε το σιδηροδρομικό έργο Berlin - Baghdad Railway μετά από νέα άδεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (αλλά ολοκληρώθηκε το 1940) που θα συνέδεε Konya (Ικόνιο) - Adana (Άδανα) - Aleppo (Χαλέπι) - Baghdad (Βαγδάτη) με σκοπό να έχουν πρόσβαση οι Γερμανοί στα υποτιθέμενα αποθέματα πετρελαίου στο Ιράκ ανεβάζοντας τον ανταγωνισμό μεταξύ Άγγλων και Γερμανών για εξόρυξη πετρελαίων στην περιοχή.
2.Πετρέλαια Μέσης Ανατολής
Πίνακας σχέσεων μεταξύ των προσώπων/εταιρειών των πετρελαίων της Μέσης Ανατολής
Χώρα | Πρόσωπο/Εταιρεία | Συσχετιζόμενο Πρόσωπο/Εταιρεία |
Ιράν | William Knox D'Arcy κάτοχος δικαιωμάτων πετρελαίων Ιράν | -Πώληση 97% δικαιωμάτων πετρελαίου του Ιράν στην Burmah Oil Αγγλία) - Διευθυντής Anglo-Persian Oil Company (APOC) (Αγγλία) |
Ιράν | Burmah Oil (Αγγλική εταιρεία) ιδρύθηκε στην Γλασκώβη το 1886 από τον David Sime Cargill που απόκτησε δικαιώματα εξόρυξης πετρελαίου στην Myanmar | Προ του 1914 Μέτοχος 60%-70% Anglo-Persian Oil Company (APOC) (Αγγλία) Μετά το1914 Μέτοχος 30%-40% Anglo-Persian Oil Company (APOC) (Αγγλία) |
Ιράν | Αγγλικό Δημόσιο | μέτοχος 51% Anglo-Persian Oil Company (APOC) (Αγγλία) |
Ιράκ | -Αντιπρόσωπος στην Κωνσταντινούπολη της Anglo-Saxon Petroleum Co. θυγατρική της Royal Dutch-Shell) -Μέτοχος Turkish Petroleum Company | |
Ιράκ | Robert Waley Cohen | -Διευθυντής της Shell Transport and Trading Company -Αναπληρωτής CEO της Royal Dutch Shell -Κύριος χορηγός Ομάδας Focus που στήριξε τον Winston Churchill στην Πρωθυπουργία |
Ιράν Ιράκ | -Οκτώβριος 1911 αρχηγός του Βασιλικού Πολεμικού Ναυτικού της Αγγλίας -έπεισε το Αγγλικό Δημόσιο να επενδύσει στην κατά 51 % Anglo-Persian Oil Company (APOC) (Αγγλία) -Κεντρικό Μέλος της Ομάδα Focus | |
Ιράκ | α.Anglo-Persian Oil Company (APOC) β. Anglo-Saxon Petroleum Co. θυγατρική της Royal Dutch-Shell) γ. ΗΠΑ Standard Oil Company (από 1973 ExxonMobil Corporation) δ. Γαλλία CFP Compagnie française des pétroles (από το 1985 Total S.A.) | Μέτοχοι της |
Πετρέλαια Ιράν (Anglo-Persian Oil Co.)
-Tην 28.5.1901 υπογράφηκε η D'Arcy Concession μεταξύ του William Knox D'Arcy και του Mozzafar al-Din Σάχη της Περσίας για τα αποκλειστικά δικαιώματα πετρελαίου του Ιράν (Περσίας) για μια περίοδο 60 ετών (ο Σάχης κράτησε το 16% των κερδών). Οι γεωτρήσεις ξεκίνησαν το 1902.
-Το 1907 και ενώ ακόμη δεν είχε βρεθεί πετρέλαιο ο William Knox D'Arcy πούλησε ποσοστό 97% των δικαιωμάτων του επί των πετρελαίων του Ιράν (Περσίας) στην Αγγλική εταιρεία πετρελαίου Burmah Oil που ιδρύθηκε το 1886 (το έτος 2000 εξαγοράστηκε από την BP).
-Την 26.5.1908 βρέθηκαν οι πρώτες εμπορεύσιμες ποσότητες πετρελαίου στην τοποθεσία Masjed Soleiman του Ιράν (Περσία).
-Την 14.4.1909 ιδρύεται η εταιρεία Anglo-Persian Oil Company (APOC) που εισήχθηκε στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου (η Burmah Oil διατήρησε το μεγαλύτερο μέρος των μετοχών και ο William Knox D'Arcy ανέλαβε Διευθυντής της νέας εταιρείας).
- Ο Winston Churchill (αρχηγός του Βασιλικού Πολεμικού Ναυτικού της Αγγλίας από τον Οκτώβριο 1911) ενδιαφερόταν να περάσει η Αγγλία στην νέα εποχή με την χρήση του πετρελαίου για την κίνηση των μηχανών (αν είχε μεγάλες ποσότητες άνθρακα) για να αποδεσμευτεί από τις πετρελαϊκές εταιρείες Standard Oil Company (Η.Π.Α.), Royal Dutch-Shell (Ολλανδία).
-Το 1913 ξεκίνησε η παράδοση πετρελαίου από τα διυλιστήρια στο Abadan, Ιράν (το μεγαλύτερο του κόσμου).
- Το 1914 ο Winston Churchill έπεισε την Αγγλική κυβέρνηση να επενδύσει £2.2 εκ. και να λάβει το 51% της εταιρείας Anglo-Persian Oil Company (APOC) εθνικοποιώντας την εταιρεία για να διασφαλίσει την πρόσβαση των πολεμικών πλοίων στα πετρέλαια του Ιράν.
Μέτοχοι της Anglo-Persian Oil Company (APOC) | Ποσοστό |
Αγγλικό Δημόσιο | 51% |
30-40% | |
Ιδιώτες | 10-20% |
2.2 Πετρέλαια Ιράκ (Turkish Petroleum)
- Η ιστορία του Οθωμανικού (Τουρκικού - Ιρακινού) πετρελαίου είναι ταυτισμένη με τον Αρμενικής καταγωγής Calouste Gulbenkian. Ο πατέρας του, Sarkis Gulbenkian, είχε πετρελαιοπηγές στο Baku της Ρωσίας, ήταν έμπορος πετρελαίου και αντιπρόσωπος της εταιρείας πετρελαίου του Alexander Mantashev (Ρώσος επιχειρηματίας πετρελαίου Αρμενικής καταγωγής με πολυσχιδή δραστηριότητα όπως διύλιση πετρελαίου, εργοστάσιο κηροζίνης στο Baku, εργοστάσιο λιπαντικών και ναυτικών καυσίμων κλπ).
-Ο Calouste Gulbenkian σπούδασε μηχανικός πετρελαίου στο Πανεπιστήμιο της Oxford και αποφοίτησε το 1887. Το 1888 εργάστηκε για τέσσερις εβδομάδες στα πετρέλαια του Baku όπου οι Σουηδοί αδελφοί Nobel είχαν πετρελαιοπηγές με την μεγαλύτερη παραγωγή. Στην περιοχή είχαν συμφέροντα και οι Γάλλοι Rothschild.
-Το 1887 ο Υπουργός Οικονομικών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας Hagop Pasha (Αρμενικής καταγωγής) ανέθεσε στον Calouste Gulbenkian να κάνει μία έρευνα για πετρέλαια στην περιοχή της Μεσοποταμίας (Συρία, Ιράκ). Συνέταξε μια αναφορά για τις δυνατότητες εύρεσης πετρελαίου η οποία προκάλεσε το ενδιαφέρον του σουλτάνου Abdul Hamid II οπότε το 1904 μετέφερε τεράστιες εκτάσεις γης στο προσωπικό του επενδυτικό χαρτοφυλάκιο (σελίδα 47 Βιβλίο ‘’The International Petroleum Cartel” Αμερικανικό Δημόσιο) για να έχει τον έλεγχο λόγω μεγάλου ενδιαφέροντος από τους Άγγλους και Γερμανούς. Μετά την πτώση του Abdul Hamid II το 1909 οι εκτάσεις επανήλθαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
-Το 1897 ο Calouste Gulbenkian βρίσκεται στο Λονδίνο (λόγω των διωγμών των Αρμενίων από τους Τούρκους) όπου ασχολείται με το εμπόριο (όπιο, χαλιά, βαμβάκι).
-Το 1907 Calouste Gulbenkian έκλεισε την συμφωνία συγχώνευσης των εταιρειών :
α.Shell Transport and Trading Company (μετονομασία της “M. Samuel & Co.’’ των αδελφών Marcus Samuel και Samuel Samuel την 10.10.1897) και
β.Royal Dutch (εταιρεία που ιδρύθηκε το 1890 για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων πετρελαίου στις Ολλανδικές Ανατολικές Ινδίες σήμερα Ινδονησία)
και ιδρύθηκε η νέα εταιρεία Royal Dutch Shell με ποσοστά συμμετοχής 40% και 60% αντίστοιχα των συγχωνευμένων εταιρειών.
Εκτός από τον Calouste Gulbenkian ενεργό ρόλο στην συγχώνευση των δύο εταιρειών είχε ο Robert Waley Cohen εκ μέρους της Shell Transport and Trading Company ο οποίος ανέλαβε αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος της νέας εταιρείας Royal Dutch Shell.
Αργότερα θα τον βρούμε σαν τον κύριο χρηματοδότη της ομάδας Focus που στήριξε τον Winston Churchill να γίνει πρωθυπουργός την 10.5.1940.
Σημειώνεται ότι η εταιρεία M. Samuel & Co (Shell Transport and Trading Company) πήρε άδεια για την πρώτη διέλευση από τo κανάλι του Suez με το πλοίο Murex μεταφέροντας πετρέλαιο σε μορφή bulk το 1892 μειώνοντας σημαντικά τα κόστη.
.
-Το 1910 ιδρύεται η National Bank of Turkey (Αγγλικών συμφερόντων) με Γενικό Διευθυντή τον Calouste Gulbenkian.
-Την 31.1.1911 ιδρύεται η εταιρεία African and Eastern Concessions Limited που την 23.10.1912 μετονομάζεται σε Turkish Petroleum Company με έδρα το Λονδίνο, μετοχικό κεφάλαιο £80.000 και την εξής μετοχική σύνθεση:
Μέτοχοι Turkish Petroleum Company | Ποσοστό |
Deutsche Bank (*) | 25% |
National Bank of Turkey (Αγγλικών συμφερόντων) | 35% |
Anglo-Saxon Petroleum Co. θυγατρική της Royal Dutch-Shell) (**) | 25% |
Calouste Gulbenkian (CEO της National Bank of Turkey) | 15% |
*: Η Deutsche Bank για την απόκτηση του 25% των μετοχών της Turkish Petroleum Company παραχώρησε αξιώσεις που είχε στην εταιρεία Anatolian and Bagdad railways διότι ο Calouste Gulbenkian πίστευε ότι μια ικανοποιητική λύση στις διεκδικήσεις πετρελαίου της Μεσοποταμίας θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο με τη συνεργασία με τα γερμανικά συμφέροντα.
**: o Calouste Gulbenkian πούλησε ποσοστό 25% στην Anglo-Saxon Petroleum Co. θυγατρική της Royal Dutch - Shell
-Την 19.3.1914 η Anglo-Persian Oil Company (APOC) αντικατέστησε την National Bank of Turkey και η νέα μετοχική σύνθεση της Turkish Petroleum Company διαμορφώθηκε ως εξής:
Μέτοχοι Turkish Petroleum Company | Ποσοστό |
25.00% | |
Anglo-Persian Oil Company (APOC) (BP Αγγλία) μέτοχος κατά 51% το Αγγλικό Δημόσιο | 47.50% |
Anglo-Saxon Petroleum Co. (θυγατρική 100% της Royal Dutch-Shell Ολλανδία) | 22.50% |
5.00% |
-Την 18.6.1914 η Οθωμανική Αυτοκρατορία συμφώνησε να εκμισθώσει τα δικαιώματα πετρελαίου στην Μοσούλη και στην Βαγδάτη στην εταιρεία Turkish Petroleum Company (σελίδα 50 Βιβλίο ‘’The International Petroleum Cartel, Αμερικανικό Δημόσιο).
-Την 19.04.1920 στην διάσκεψη San Remo, Ιταλία οι σύμμαχοι της Entente (Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία) με αντιπροσώπους την Ελλάδα, Ιαπωνία, Βέλγιο αποφάσισαν να λάβει η Γαλλία το μερίδιο της Deutsche Bank 25% στην εταιρεία Turkish Petroleum Company σαν πολεμική αποζημίωση για τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι Η.Π.Α. δυσαρεστήθηκαν αφού δεν πήραν κανένα μερίδιο.
-Ιούνιος 1922 Συμφωνείται μεταξύ Kemal Ataturk δυτικών κρατών και πετρελαϊκών εταιριών η παραχώρηση των πετρελαίων του Ιράκ (περιγράφεται στο 3. Μικρασιατική εκστρατεία)
-Την 5.6.1926 υπογράφηκε η Συμφωνία της Άγκυρας (Frontier Treaty of 1926) μεταξύ της Τουρκίας (Υπουργός Εξωτερικών Tevfik Rüştü Aras), Αγγλίας (Ronald Lindsay) και Βασιλείου Ιράκ (υπό Αγγλική διοίκηση Nuri al-Said) για τα πετρέλαια του Ιράκ οπότε ορίστηκαν τα σύνορα μεταξύ Ιράκ και Τουρκίας.
-Την 31.7.1928 υπογράφηκε στην πόλη Ostend, Belgium η Red Line Agreement και οι νέοι μέτοχοι της Turkish Petroleum Company ήταν (οι Η.Π.Α έλαβαν ισότιμο μερίδιο τελικά με τις άλλες ευρωπαϊκές εταιρείες όπως είχε προσυμφωνηθεί τον Ιούνιο 1922) :
Μέτοχοι | Ποσοστό |
ΗΠΑ - Standard Oil Company (από 1973 ExxonMobil Corporation) | 23.75% |
Αγγλία - AngloPersian Oil Company (BP Αγγλία) μέτοχος κατά 51% το Αγγλικό Δημόσιο (από το 1954 BP Ltd) | 23.75% |
Ολλανδία - Anglo-Saxon Petroleum Co. (Royal Dutch-Shell ) | 23.75% |
Γαλλία - CFP Compagnie française des pétroles (από το 1985 Total S.A.) | 23.75% |
Mr 5% - Calouste Gulbenkian | 5.00% |
Σημειώνεται ότι επειδή η ιστορία επαναλαμβάνεται η ExxonMobil είναι πάλι στην περιοχή μας. “Η κοινοπραξία των εταιρειών ExxonMobil - HelleniQ Energy προχωρά στην επόμενη φάση του σχεδίου για τον ακριβέστερο εντοπισμό πιθανών στόχων με κοιτάσματα φυσικού αερίου στις δύο θαλάσσιες παραχωρήσεις “Δυτικά” και “Νοτιοδυτικά της Κρήτης (δημοσίευμα ‘Τα Νέα Κυριακή 24/2/2024).
-Tην 8.6.1929 η Turkish Petroleum Company μετονομάζεται σε Iraq Petroleum Company Limited.
3. Μικρασιατική Εκστρατεία
-Μετά το τέλος των Α’ & Β’ Βαλκανικών Πολέμων (1912-1913) ξεκίνησαν εκκαθαρίσεις των ελληνικών πληθυσμών από τους Νεότουρκους στην Ανατολική Θράκη (7.9.1913 Καλλίπολη, 6.4.1914 Aρκαδιούπολη, Bιζύη, Ραιδεστός, Σαράντα Εκκλησιές) και Δυτική Μικρά Ασία (12.6.1914 η σφαγή της Φώκαιας). Η Ελληνική κυβέρνηση την άνοιξη 1914 με τελεσίγραφο προς την Τουρκία απαίτησε την διακοπή των διωγμών. Την ίδια εποχή ο Ιωάννης Μεταξάς υπέβαλλε σχέδιο στον Ελευθέριο Βενιζέλο αιφνιδιαστικής κατάληψης των στενών των Δαρδανελίων αλλά ο αιφνιδιασμός χάθηκε όταν την 14.5.1914 ο τελευταίος απείλησε με πόλεμο την Τουρκία.
Εκδιώχθηκαν από τις περιοχές της Φώκαιας, Νίκαιας κ.λ.π. 96.363 πρόσφυγες και πήγαν στην Ελλάδα για να μην σφαγιαστούν (Βιβλίο 1909-1922: Επανάσταση και Αντεπανάσταση στην Ελλάδα, Γιώργος Καραμπελιάς, Σεπτέμβριος 2022).
Οι διώξεις στο Πόντο ξεκίνησαν το 1914 στην περιοχή της Σαμψούντας (Βιβλίο Αμισός (Σαμψούντα) και η Περιφέρειά της, Χρήστος Σαμουηλίδης 2004) και συνεχίστηκαν στην Αμάσεια, Κερασούντα, Σινώπη, Τραπεζούντα (Α’ & Β’ Φάση των διώξεων 1914-1918) οπότε δολοφονήθηκαν πάνω από 230.000 Έλληνες.
Οι μεγάλοι οργανωμένοι διωγμοί του 1915 και εφεξής αφορούσε 483.212 εκτοπισμένους από τα παράλια της Μικράς Ασίας, Ανατολικής Θράκης και Πόντου στα ενδότερα της Ανατολής. Οι διώξεις οργανώθηκαν με υπόδειξη του Γερμανού Otto Liman von Sanders (αργότερα στρατιωτικός σύμβουλος των Οθωμανών που είχε ενεργό ρόλο στην Μάχη της Καλλίπολης 17.2.1915-9.1.1916 όπου διακρίθηκε ο Kemal Ataturk).
Επαναπατρίστηκαν μόλις 200.000 (280.000 πέθαναν). Από το 1913 μέχρι την ανακωχή του 1918 οι Έλληνες που είχαν διωχθεί από τα σπίτια τους κυμαίνονταν από 500.000-750.000 (Βιβλίο 1909-1922: Επανάσταση και Αντεπανάσταση στην Ελλάδα, Γιώργος Καραμπελιάς, Σεπτέμβριος 2022).
-Την 2.11.1918 ο Ελευθέριος Βενιζέλος υπέβαλε υπόμνημα στον Άγγλο πρωθυπουργό David Lloyd George για το Ανατολικό ζήτημα. Το σχέδιο περιλάμβανε τη δημιουργία ανεξάρτητου αρμενικού κράτους, τη δημιουργία, υπό την αιγίδα της Κοινωνίας των Εθνών, ενός ανεξάρτητου κράτους Κωνσταντινούπολης και Ανατολικής Θράκης, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η ελευθερία των Στενών και την προσάρτηση της Δυτικής Μικράς Ασίας στην Ελλάδα (Βιβλίο Το όραμα της Ιωνίας, M. Llewellyn Smith, σελ. 149).
-12.11.1918-4.10.1923 Κατοχή Κωνσταντινούπολης από τις Συμμαχικές Δυνάμεις Άγγλων, Γάλλων, Ιταλών, Ελλήνων.
 |
| ΤΟ ΘΩΡΗΚΤΟ «ΑΒΕΡΩΦ» ΣΤΟ ΒΟΣΠΟΡΟ |
-Μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου την 27.11.1918 ο Πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος επισκέπτεται στο Παρίσι τον Γάλλο Πρωθυπουργό Georges Clemenceau με θέμα την εκστρατεία στην Ρωσία με αντιπροσφορά την επέκταση της Ελλάδας στη Θράκη κρατώντας αποστάσεις από τα άλλα αιτήματα όπως το ζήτημα της Σμύρνης (εκτός εάν προταθεί από την Αγγλία ή τις ΗΠΑ).
-Την 30.11.1918 οι Γάλλοι αποβιβάζονται στην Μερσίνη (Mersin) Νότια Τουρκία.
-Την 11.12.1918 ο Ιταλός διπλωμάτης Carlo Sforza συναντάται δύο φορές στην Κωνσταντινούπολη με τον Kemal Ataturk και δηλώνει την πλήρη υποστήριξή του.
-Την 20.1.1919 Ελληνικά και Γαλλικά στρατεύματα αποβιβάζονται στην Οδησσό για την προάσπιση των οικονομικών απαιτήσεων από δάνεια των Γάλλων, Άγγλων και Αμερικανών που δόθηκαν προς την τσαρική Ρωσία αλλά η νέα διακυβέρνηση των μπολσεβίκων προχώρησε σε στάση πληρωμών. Οι μπολσεβίκοι μετά την νίκη τους στην Οδησσό της Ρωσίας κατά των Γάλλων, Άγγλων και Ελλήνων στράφηκαν στο Kemal Ataturk.
-Την 4.2.1919 στην Συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων στο ανώτατο Συμβούλιο Συμμάχων ο Ελευθέριος Βενιζέλος ανέπτυξε τις εθνικές διεκδικήσεις για την Βόρειο Ήπειρο, την επικύρωση της ελληνικής κατοχής στα νησιά του Αιγαίου, τη Σμύρνη και την ενδοχώρα της και το σύνολο της Θράκης.
-Την 9.3.1919 οι Ιταλοί αποβιβάζονται στην Αττάλεια σε εφαρμογή της μυστικής συμφωνίας του Λονδίνου (26.4.1915) μεταξύ συμμάχων Entenne (Η.Π.Α, Αγγλία, Γαλλία) και Ιταλίας αλλά και την συμφωνία Αγίου Ιωάννη της Μωριέννης (Saint-Jean-de-Maurienn, Savoy, France) την 19.4.1917 με τις οποίες η Ιταλία πήρε το Ικόνιο και την Σμύρνη. Οι δυνάμεις των Ιταλών συνέχισαν την προέλασή τους προς το Αϊδίνιο και τη Σμύρνη, εδραιώνοντας την κυριαρχία τους στην ευρύτερη περιοχή του ποταμού Μαιάνδρου. Οι σύμμαχοι ΗΠΑ, Αγγλία, Γαλλία δυσαρεστήθηκαν με αυτές τις ενέργειες των Ιταλών διότι φοβήθηκαν ότι θα καταλάβουν όλη την Μικρά Ασία (εάν ληφθεί υπόψιν ότι οι Ιταλοί εκείνη την εποχή κατέχουν τα Δωδεκάνησα τότε με την κατάληψη της Μικράς Ασίας τότε θα δημιουργείτο μια νέα Ιταλία στην Ανατολική Μεσόγειο).
- Την 22.4.1919 οι Άγγλοι θορυβημένοι από αυτές τις κινήσεις των Ιταλών στην Μικρά Ασία προτείνουν την μεταφορά Αμερικανών στρατιωτών και Άγγλων στην Κωνσταντινούπολη, Γάλλων στην Συρία, Ελλήνων στην Σμύρνη για την προστασία του Ελληνικού πληθυσμού. Την ίδια ημέρα στέλνεται τηλεγράφημα από τον Ελευθέριο Βενιζέλο για προετοιμασία αποστολής στρατού στην Σμύρνη.
-Την 28.4.1919 τα Ελληνικά και τα Γαλλικά στρατεύματα αποχωρούν από την Κριμαία ηττημένα. Οι ελληνικές απώλειες ήταν 400 νεκροί, 650 τραυματίες και 15.000 πρόσφυγες.
-Την 3.5.1919 οι Ιταλοί αποβιβάζονται στην Έφεσο, Τουρκία.
-Την 6.5.1919 οι σύμμαχοι (Αγγλία, Γαλλία και Η.Π.Α) στο Παρίσι δίνουν εντολή προς την Ελλάδα να στείλει στρατεύματα στη Σμύρνη.
-Την 15.5.2019 (παλ.ημερ. 2.5.1919) ο Ελληνικός Στρατός αποβιβάζεται στην Σμύρνη.
-Την 16.5.1919 o Kemal Ataturk επιβιβάζεται στο πλοίο SS Bandırma και την 19.5.1919 φτάνει στην Σαμψούντα όπου ξεκινά ο Γ’ κύκλος σφαγής των Ποντίων.
Η ημερομηνία 19.5.1919 έχει διπλή σημασία :
α .ημέρα μνήμης για τον Ποντιακό Ελληνισμό με 353.000 νεκρούς (Βιβλίο "Σύγχρονος Γενική Ιστορία του Πόντου", Γ.Κ. Βαλαβάνης)
β. ημέρα κήρυξης του Πολέμου της Ανεξαρτησίας της Τουρκίας
-Την 24.5.1919 αποβιβάζονται Ιταλικά στρατεύματα στην Αλικαρνασσό, Τουρκία.
-Την 28.6.1919 στο Αϊδίνιο μετά από υποχώρηση του Ελληνικού στρατού, για τρεις μόνο ημέρες, οι Τσέτες προέβησαν σε σφαγές με συνολικά 4.000 νεκρούς.
-Την 23.7.1919 στο Ερζερούμ (Erzurum) της Τουρκίας συστήνεται το Τουρκικό Κράτος.
-Την 1.9.1919 ο Αμερικανός αντιστράτηγος James Harboord φτάνει στην Κωνσταντινούπολη με 17 πολεμικά πλοία και 9.000 πεζοναύτες για να διερευνήσει τις συνθήκες για νέο Αρμενικό κράτος.
-Την 22.9.1919-24.9.1919 ο Αμερικανός αντιστράτηγος James Harboord επισκέπτεται στην Σεβάστεια τον Kemal Ataturk.
-Την 21.11.1919 πραγματοποιήθηκε συνάντηση των Πρωθυπουργών της Βρετανίας David Lloyd George και της Γαλλίας Georges Clemenceau για αποχώρηση ξένων στρατευμάτων από την Μικρά Ασία.
-Την 20.1.1920 ο Alexandre Millerand κερδίζει τον Georges Clemenceau στις Γαλλικές εκλογές με αλλαγή στάσης υπέρ της Τουρκίας.
-Την 3.2.1920 οι Τούρκοι, στην πρώτη μάχη του Τουρκικού κράτους στην πόλη Marash (Γερμανίκεια) νοτιοδυτικής Τουρκίας, νίκησαν τους Γάλλους οι οποίοι εγκατέλειψαν την πόλη ενώ ακολούθησαν σφαγές των Αρμενίων.
-Την 22.2.1920 οι Άγγλοι παραδίδουν το μεγαλύτερο μέρος του σιδηροδρόμου στις δυνάμεις του Kemal Ataturk (πρώτο μήνυμα που δεν ελήφθη υπόψιν από τους Έλληνες πολιτικούς).
- Απρίλιος 1920-Φεβρουάριος 1921 - Γενοκτονία Ποντίων : Μεταφορά 53.000 Ελλήνων από το Καρς και το Βατούμ της Γεωργίας στην Θεσσαλονίκη.
-Την 19.04.1920 Διάσκεψη Σαν Ρέμο (San Remo) Ιταλίας της Entente (Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία) αποφάσισαν ένα καθεστώς πενταετούς ελληνικής κυριαρχίας στην περιοχή της Σμύρνης υπό την ψιλή κυριαρχία του σουλτάνου με δημιουργία τοπικής βουλής και ενδεχόμενο δημοψήφισμα και η Γαλλία να λάβει το μερίδιο της Γερμανίας 25% στην εταιρεία Turkish Petroleum Company σαν πολεμική αποζημίωση (δεύτερο μήνυμα που δεν ελήφθη υπόψιν από τους Έλληνες πολιτικούς).
-Την 7.5.1920 ο Τούρκος ανθυπολοχαγός Ιμπραήμ αναχωρεί από την Τραπεζούντα για την Μόσχα με πρόταση προς τον Υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας Georgy Chicherin για μπολσεβικοποίηση της Γεωργίας, επιστροφή του Αζερμπαϊτζάν (Azərbaycan) στην επιρροή της Ρωσίας και στρατιωτική επιχείρηση κατά της ιμπεριαλιστικής κυβέρνησης της Αρμενίας. Σε αντάλλαγμα ζητούσε μια προκαταβολή 5.000.000 χρυσών λιρών, πολεμοφόδια, σύγχρονα όπλα, υγειονομικό υλικό και τρόφιμα για τον στρατό του.
-Ιούνιος 1920 : “Η άνοδος του Kemal Ataturk περιπλέκει την κατάσταση διότι μια βρετανική εκστρατεία δεν ήταν πλέον δυνατή για την διασφάλιση των πετρελαίων της Μοσούλης λόγω της μεταπολεμικής κοπώσεως ενώ Γάλλοι και Αμερικανοί έχουν ήδη προσεγγίσει τον Kemal Ataturk. Η Αγγλία χρειαζόταν συνεπώς κάποιον να της βγάλει τα κάστανα από την φωτιά και αυτός ο κάποιος ήταν η Ελλάς ή καλύτερα ο Ελευθέριος Βενιζέλος“ απόσπασμα από το Bιβλίo Öl Κrieg - Wandlung der Weltmacht Öl, Αυστριακός reporter του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου Anton Zischka, Λειψία, παρουσίαση Μελέτης Μελετόπουλος 22.1.2023 λεπτό 52:15).
-Την 6.6.1920 ο Ελληνικός στρατού προελαύνει προς τον βορρά της Μικράς Ασίας μαζί με τους συμμάχους και έως το τέλος του Οκτωβρίου είχε πετύχει να καταλάβει τη γραμμή Νικομήδεια (Ismit) - Προύσα (Βursa) - Ουσάκ (Usak).
-Την 10.6.1920 η Τουρκία αναβαθμίζει τις σχέσεις της με την Ρωσία με άφιξη διπλωματών στην Άγκυρα. Οι πρώτοι διπλωματικοί υπάλληλοι, που θα στελέχωναν τη ρωσική πρεσβεία, έφθασαν στο Ερζερούμ (Erzurum) της Τουρκίας στις 5 Σεπτεμβρίου και κατευθύνθηκαν ακολούθως προς την πόλη Ερζιντζάν (Erzincan). Στις αποσκευές τους, μεταξύ των άλλων, μετέφεραν και 200 κιλά χρυσού (τρίτο μήνυμα που δεν ελήφθη υπόψιν από τους Έλληνες πολιτικούς).
-Την 20.6.1920 ο Kemal Ataturk απαντά στην Επιστολή του Υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας Georgy Chicherin για τη διευθέτηση των συνόρων με το Κουρδιστάν και την Αρμενία.
-Την 7.7.1920 παραδίδεται υπόμνημα των Ποντίων στον Ελευθέριο Βενιζέλο που βρισκόταν στο Παρίσι για χτύπημα εναντίον των Τούρκων στην Σεβάστεια που δεν υλοποιήθηκε ποτέ.
-Την 19.7.1920 η Τουρκία στέλνει στην Ρωσία τον Υπουργό Εξωτερικών Bekir Sami και τον Υπουργό Οικονομικών Yusuf Kemal με αίτημα παροχής ρωσικής βοήθειας και της από κοινού άμυνας των Δαρδανελίων. Στο μεταξύ, ο ανθυπολοχαγός Ιμπραήμ, που είχε μεταφέρει την πρώτη τουρκική πρόταση στη Μόσχα, επέστρεψε από τη Ρωσία στην Τραπεζούντα μεταφέροντας την είδηση ότι οι Ρώσοι ανταποκρίθηκαν στο αίτημα των Τούρκων. Η ρωσική βοήθεια αποτελούνταν από 60.000 τουφέκια, 112 ελαφρά και 10 βαρέα πυροβόλα και 2.000.000 λίρες, από τις οποίες οι μισές θα ήταν χρυσές. Οι Ρώσοι υποσχέθηκαν, επίσης, ότι στην επιτροπή των υπουργών θα παρέδιδαν άλλες 120.000 χρυσές λίρες.
-Την 10.8.1920 με την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών (πόλη Sevres της Γαλλίας) με θέμα τον διαμοιρασμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα τα νησιά Ίμβρος, Τένεδος, Ανατολική Θράκη μέχρι τη γραμμή της Τσατάλτζας κοντά στην Κωνσταντινούπολη. Η περιοχή της Σμύρνης έμενε υπό την ονομαστική επικυριαρχία του Σουλτάνου αλλά θα διοικούνταν από Έλληνα Αρμοστή ως εντολοδόχο των Συμμάχων και θα μπορούσε να προσαρτηθεί στην Ελλάδα μετά από πέντε χρόνια με δημοψήφισμα.
Το πρόβλημα όμως προέκυψε άμεσα αφού κανένα συμμαχικό κοινοβούλιο δεν επικύρωσε την Συνθήκη των Σεβρών.
-Την 01.09.1920 στο συνέδριο της 3ης Κομμουνιστικής Διεθνούς στο Baku, Azerbaijan αποφασίζεται η απελευθέρωση 10.000 Τούρκων αιχμαλώτων, εξοπλισμός τους από τους Μπολσεβίκους, αποστολή τους στην Άγκυρα καθώς και στρατιωτική, οικονομική βοήθεια προς την κυβέρνηση του Kemal Ataturk.
-26.09.1920-01.12.2020 Εισβολή των Τούρκων στην Αρμενία με προσάρτηση των περιοχών που είχαν παραχωρηθεί από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στην Ρωσική Αυτοκρατορία μετά τους Ρωσοτουρκικούς πολέμους του 1855 και του 1878. Την 02.12.1920 ο Ρωσικός στρατός καταλαμβάνει το Γερεβάν ενώ την 3.12.1920 υπογράφεται η συνθήκη του Αλεξαντροπόλ (σημερινό Γκιουμρί) μεταξύ Αρμενίας και Τουρκίας για διαμοιρασμό της Αρμενίας μεταξύ Τουρκίας και Ρωσίας.
-Την 25.10.1920 επιστολή του Ελευθέριου Βενιζέλου προς τον Πρόεδρο των Η.Π.Α Henry Wilson για ίδρυση της Δημοκρατίας του Πόντου.
-Την 25.10.1920 απεβίωσε ο Βασιλιάς Αλέξανδρος Α’ λόγω σηψαιμίας.
-Την 1.11.1920 ο Ελευθέριος Βενιζέλος οδήγησε τη χώρα σε εθνικές λόγω της απροθυμίας όλων των μερών να επικυρώσουν τη Συνθήκη των Σεβρών, την τουρκοσοβιετική προσέγγιση και την διαφαινόμενη αλλαγή στάσης της Μεγάλης Βρετανίας απέναντι στον Μουσταφά Κεμάλ και άρα απέναντι και στην Ελλάδα.
Η ενωμένη αντιπολίτευση του Δημητρίου Γούναρη (με σύμβολο την ελιά λόγω προεκλογικών εξαγγελιών για ειρήνη με την κεμαλική Τουρκία) νικά στις εκλογές με κύρια αιτήματα την επιστροφή του Βασιλιά Κωνσταντίνου και την αποχώρηση από την Μικρά Ασία.
-Την 5.12.1920 αναλαμβάνει νέος διοικητής Στρατιάς Μικράς Ασίας ο Αναστάσιος Παπούλας.
-Την 6.12.2020 στο Bari της Ιταλίας ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος Α' κατά την επιστροφή του από την Ζυρίχη στην Αθήνα δήλωσε για την νέα ενθρόνισή του “Θα συνεχίσουμε την ηρωική προσπάθεια του στρατού μας στην Μικρά Ασία” (η μεγαλύτερη αλλαγή θέσης στην Νεοελληνική Ιστορία) απόσπασμα παρουσίαση Μελέτης Μελετόπουλος 22.1.2023 λεπτό 32:50.
Από την Ζυρίχη επέστρεψαν μαζί με τον Βασιλιά Κωνσταντίνο Α' όπου τον είχαν ακολουθήσει η Ελένη Χατσοπούλου - Χατζηανέστη (Λαίδη Λο) και ο αδελφός της Γεώργιος Χατζηανέστης οποίος θα αναλάβει την 25.5.1922 Διοικητής Στρατιάς Μικράς Ασίας και μετά την “δίκη των ΕΞΙ” εκτελέστηκε στο Γουδί την 15.11.1922.
Η Ελένη Χατσοπούλου – Χατζηανέστη ονομαζόταν Λαίδη Λο λόγω του γάμου της (18.10.1893) με τον Edward FitzGerald Law (υπάρχει οδός στη πόλη της Αθήνας με τον όνομά του) ο οποίος έφτασε στην Αθήνα τον Ιούλιο 1892 σαν εκπρόσωπος της τρόικας για να διαπραγματευτεί ένα νέο δάνειο με την κυβέρνηση του Χαρίλαου Τρικούπη λόγω των οικονομικών δυσκολιών (μετά από 120 χρόνια στην 7η χρεοκοπία της Ελλάδας ακολουθήθηκε το ίδιο πρότυπο με την έλευση της Τρόικας).
Στις αρχές του 1893 συνέταξε μια έκθεση ευνοϊκή για την Ελλάδα αλλά στις 10.12.1983 ο Πρωθυπουργός Χαρίλαος Τρικούπης δήλωσε στην βουλή ότι η χώρα χρεοκόπησε.
Μετά την πτώχευση η Ελλάδα δεν πλήρωνε τα ομόλογα και αυτό προκάλεσε αντιδράσεις από τους συμμάχους.
Η Γερμανία “εξώθησε” την Ελλάδα σε πόλεμο με την Τουρκία για να εξαναγκασθεί να δεχτεί τον έλεγχο για την αποπληρωμή των δανείων της.
Πράγματι τα γεγονότα που ακολούθησαν ήταν σύμφωνα με τον σχεδιασμό των Δυτικών χωρών αφού ακολούθησε Ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897 με “ήττα = αποπληρωμή δανείων” (με ένα σπάρο δύο τριγώνια) της Ελλάδας που υποχρεώθηκε την 23.2.1898 σε οικονομικό έλεγχο για 80 χρόνια 1898-1978 (Αγγλία, Γαλλία, Αυστρία, Γερμανία, Ρωσία, Ιταλία) και σύναψη ενός νέου δανείου 151,3 εκατ. φράγκων από τις Μεγάλες Δυνάμεις ως ακολούθως :
Χώρα | Ποσό | Σκοπός |
Οθωμανική αυτοκρατορία | 93,9 εκατ. φράγκων | καταβολή πολεμικών αποζημιώσεων που χρησιμοποιήθηκαν για την αποπληρωμή δανείων στις Δυτικές χώρες |
Ελλάδα | 31,4 εκατ. φράγκων | Αναχρηματοδότηση υφιστάμενου κρατικού χρέους |
Ελλάδα | 22,5 εκατ. φράγκων | Έλλειμμα του ελληνικού δημοσίου για το έτος 1897 |
Τράπεζες | 3,5 εκατ. φράγκων | Δαπάνες έκδοσης του δανείου (προμήθειες τραπεζών μεσιτικά, χαρτόσημα) |
Σύνολο | 151,3 εκατ.φράγκα |
Ο Edward FitzGerald Law ήταν αντιπρόσωπος της Αγγλίας στην Διεθνή Επιτροπή μετά τον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897 για τον καθορισμό της αποζημίωσης από την Ελλάδα στην Τουρκία.
- Την 6.1.1921 στην μάχη του σιδηροδρομικού σταθμού Inonu περιφέρεια Εσκί Σεχίρ (Eskisehir) ο Ελληνικός στρατός σημειώνει νίκη αλλά λόγω της μεγάλης συγκέντρωσης τουρκικών δυνάμεων υποχωρεί γεγονός που θεωρείται μεγάλη επιτυχία και ο συνταγματάρχης Mustafa Ismet παίρνει το προσωνύμιο Inonu (μετέπειτα πρωθυπουργός και Πρόεδρος της Τουρκίας).
-Την 12.1.1921 (παλ.ημερ.) στο Παρίσι υποβλήθηκε πρόταση από την Γαλλία και την Ιταλία για αναθεώρηση της Συνθήκης των Σεβρών (τέταρτο μήνυμα που δεν ελήφθη υπόψιν από τους Έλληνες πολιτικούς).
-Την 3.2.1921 (παλ.ημερ.) Παρίσι, ο πρωθυπουργός Νικόλαος Καλογερόπουλος συναντήθηκε με τον Γάλλο Πρόεδρο Allexandre Millerand ο οποίος του ανακοινώνει ότι μέλημα της Γαλλίας είναι η ειρήνευση στην Ανατολή (πέμπτο μήνυμα που δεν ελήφθη υπόψιν από τους Έλληνες πολιτικούς).
-Την 6.2.1921 (παλ.ημερ.) ο πρωθυπουργός Νικόλαος Καλογερόπουλος συναντήθηκε με τον Άγγλο Πρωθυπουργό David Lloyd George ο οποίος βολιδοσκόπησε τις Ελληνικές διαθέσεις για την αναθεώρηση της Συνθήκης των Σεβρών (έκτο μήνυμα που δεν ελήφθη υπόψιν από τους Έλληνες πολιτικούς).
-Την 8.2.1921-3.3.1921 (παλ.ημερ.) Διάσκεψη του Λονδίνου, με θέμα την αναθεώρηση της Συνθήκης των Σεβρών της 10.8.1920 που προέβλεπε τον διαμοιρασμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τον τερματισμό του πολέμου στην Μικρά Ασία με την συμμετοχή εκπροσώπησης δύο αντιπροσωπειών των Τούρκων του Σουλτάνου (ζήτησε την κατάργηση της Συνθήκης των Σεβρών) και του Kemal Ataturk με τον Υπουργό Εξωτερικών Bekir Sami Bey (ζήτησε των ανεξαρτησία των τουρκικών εδαφών καταθέτοντας υπόμνημα ζητώντας την εκκένωση της Ανατολικής Θράκης και της Σμύρνης) ενώ υπέβαλλαν στατιστικές που αμφισβητούσαν τις στατιστικές του Ελευθέριου Βενιζέλου.
-Την 11.2.1921 (παλ.ημερ.) η ελληνική πλευρά υπέβαλλε στατιστικές που περιείχαν την εθνολογική σύνθεση των επιδικασθέντων στην Ελλάδα βάσει της Συνθήκης των Σεβρών στην Διάσκεψη του Λονδίνου.
-1ο εξάμηνο 1921 ο Ελληνικός Στρατός προέβη σε εθνοκάθαρση της χερσονήσου της Νικομήδειας, απέναντι από την Κωνσταντινούπολη.
-Την 16.2.1921 (παλ.ημερ.) συναντήθηκαν στο Λονδίνο (και ενώ συνεχιζόταν η Διάσκεψη του Λονδίνου) στο ιδιαίτερο γραφείο του Άγγλου Πρωθυπουργού ο Έλληνας πρέσβης στο Λονδίνο Λυσίμαχος Καυτανζόγλου (δωρητής του σταδίου Καυτανζόγλου στην Θεσσαλονίκη 27.6.1960, ο παππούς του Ιωάννης Γούτας Καυτανζόγλου ήταν μεγαλέμπορος, μέλος και χρηματοδότης της Φιλικής Εταιρείας), ο συνταγματάρχης Πτολεμαίος Σαρηγιάννης και ο Άγγλος Ναύαρχος Mark Kerr για την αποδοχή των προτάσεων της συνδιάσκεψης ή την ανάληψη στρατιωτικών επιχειρήσεων. Ο Άγγλος Γραμματέας δήλωσε ότι η Ελλάδα θα πρέπει να αρνηθεί τις προτάσεις της διάσκεψης.
-Την 17.2.1921 (παλ.ημερ.) στην Διάσκεψη του Λονδίνου η ελληνική αντιπροσωπεία μαθαίνει ότι η Γαλλία και η Τουρκία συμφώνησαν για στρατιωτική ανακωχή.
-Την 3.3.1921 (παλ.ημερ.) υπογράφεται συμφωνία Φιλίας και Συνεργασίας Σοβιετικής Ένωσης - Τουρκίας. Η παροχή στρατιωτικής βοήθειας : 35.000 τυφέκια, εκατομμύρια σφαίρες, πυροβόλα όπλα, οβίδες, άλλο στρατιωτικό υλικό, δεξαμενές με πετρέλαιο και βενζίνη αλλά και 10 εκατομμύρια χρυσά ρούβλια. Ο εναγκαλισμός Λένιν και Kemal Ataturk, η στενή συνεργασία και βοήθεια που παρείχαν οι Σοβιετικοί στην Τουρκία, ανάγκασαν τους Αγγλογάλλους να αλλάξουν τακτική απέναντι στους Έλληνες. Η Ελλάδα δεν είχε κανένα σύμμαχο, αφού τα συμφέροντα των Άγγλων ταυτίζονταν με αυτά των Τούρκων. Αποσπώντας τον Kemal Ataturk από τον Λένιν και κάνοντάς τον σύμμαχό τους, οι Άγγλοι δεν θα είχαν πλέον δυσκολίες να κυριαρχήσουν στα πετρέλαια της Μοσούλης (έβδομο μήνυμα που δεν ελήφθη υπόψιν από τους Έλληνες πολιτικούς).
-Την 05.3.1921 (παλ.ημερ.) Λονδίνο - Συνάντηση πρωθυπουργού Νικόλαου Καλογερόπουλου με τον Άγγλο Πρωθυπουργό David Lloyd George όπου διαπιστώνεται ότι οι σύμμαχοι έχουν αλλάξει στάση.
-Την 9.3.1921 (παλ.ημερ.) Λονδίνο - Συμφωνία Ειρήνης της Κιλικίας μεταξύ Γάλλων & Τούρκων για αποχώρηση από την νοτιοανατολική Τουρκία. Ο Bekir Sami Bey, αντιπρόσωπος της κυβέρνησης της Άγκυρας στη Συνδιάσκεψη του Λονδίνου, υπέγραψε ξεχωριστή συμφωνία με την Γαλλία για αποχώρηση από την Αττάλεια, παραχώρηση του οπλισμού των Γάλλων έναντι οικονομικών προνομίων στη νέα Τουρκία, αποχώρηση των γαλλικών στρατευμάτων από την Κιλικία, κάλεσμα προς τους Γάλλους καθηγητές να εργαστούν στην τουρκική εκπαίδευση και κεφαλαιούχους να αναπτύξουν οικονομικές σχέσεις με την Τουρκία, ενώ δεν ανέφερε πουθενά τη σουλτανική κυβέρνηση της Κωνσταντινούπολης (όγδοο μήνυμα που δεν ελήφθη υπόψιν από τους Έλληνες πολιτικούς).
-Την 12.3.1921 (παλ.ημερ.) Λονδίνο - Συμφωνία Ιταλού και Τούρκου Υπουργών Εξωτερικών Carlo Sforza και Bekir Sami Bey για αποχώρηση από την νοτιοδυτική Τουρκία. Οι Ιταλοί προτίμησαν, με οικονομικά ανταλλάγματα που δόθηκαν σε ιταλικές επιχειρήσεις με προτιμησιακό καθεστώς για τα Ιταλικά συμφέροντα, να υπογράψουν συμφωνίες αποχώρησης από την νοτιοδυτική Μικρά Ασία. Η Ιταλική Εμπορική Τράπεζα χορήγησε δάνεια στην Άγκυρα τον Μάρτιο του 1921 και ως εκ τούτου η Άγκυρα ισχυροποιούνταν με την αγορά εξοπλισμού (ένατο μήνυμα που δεν ελήφθη υπόψιν από τους Έλληνες πολιτικούς).
-Την 24.3.1921 ο πρωθυπουργός Νικόλαος Καλογερόπουλος λόγω της σοβαρής κατάστασης κατά των ελληνικών συμφερόντων κάλεσε τον Υπουργό Στρατιωτικών Δημήτριο Γούναρη στο Λονδίνο και συναντήθηκαν με τον Άγγλο πρωθυπουργό David Lloyd George. Η πρόταση των Άγγλων ήταν να επιτραπεί στους Έλληνες να διατηρούν φρουρά στην περιοχή της Σμύρνης ενώ θα διατηρηθεί η ονομαστική τουρκική κυριαρχία. Όλα αυτά θα αποτελούσαν προσωρινή διευθέτηση και µετά από πέντε χρόνια η Κοινωνία των Εθνών µε αίτηση των ενδιαφερομένων μερών θα αναθεωρούσε αυτές τις συμφωνίες.
-Την 25.3.1921 ο πρωθυπουργός Νικόλαος Καλογερόπουλος καταλαβαίνοντας την κρισιμότητα της κατάστασης παραιτείται (ίσως ο μόνος που κατάλαβε την πορεία των πραγμάτων) και αναλαμβάνει πρωθυπουργός ο Δημήτριος Γούναρης ξεκινώντας την εαρινή επίθεση για κατάληψη του Εσκί Σεχίρ (Eskisehir), Κιουτάχειας (Kutahya) , Αφιόν Καραχισάρ (Afionkarahisar) μέχρι τον Ιούλιο του 1921.
-Την 8.6.1921 οι σύμμαχοι θορυβημένοι ίσως από τις τουρκοσοβιετικές επαφές και το σύμφωνο φιλίας Τουρκίας - Ρωσίας έκαναν πρόταση για αναστολή στρατιωτικών επιχειρήσεων που δεν έγινε δεκτή.
-Ιούλιος 1921 “Οι Άγγλοι, Γάλλοι, Αμερικανοί, εταιρείες πετρελαίων καλούν τον Kemal Ataturk σε μια συζήτηση για τα πετρέλαια της Μοσούλης. Ο Kemal Ataturk ήταν ανένδοτος και δηλώνει ότι “η Μοσούλη θα περιέλθει στα όρια του Τουρκικού κράτους που θα κατασκευάσω”. Τότε λοιπόν εμφανίζεται η προέλαση του Ελληνικού Στρατού προς την Άγκυρα (παρουσίαση Μελέτης Μελετόπουλος 22.1.2023 λεπτό 52:36-53:40).
-Την 15.07.1921 το πολεμικό Συμβούλιο της Κιουτάχειας με την συμμετοχή του Βασιλιά Κωνσταντίνου Α', του πρωθυπουργού Δημητρίου Γούναρη, του Διοικητή Στρατιάς Μικράς Ασίας Αναστάσιου Παπούλα, του υπουργού Στρατιωτικών Νικόλαου Θεοτόκη , του ναυάρχου Σοφοκλή Δουσμάνη, του επιτελάρχη Στρατιάς Μικράς Ασίας Κωνσταντίνου Πάλλη και μερικών ακόμη ανώτατων πολιτικών και στρατιωτικών παραγόντων αποφασίστηκε η προέλαση προς την Άγκυρα.
-Ιούνιος 1921 Μικρά Ασία : Δεύτερος από αριστερά Διοικητής Μικράς Ασίας Αναστάσιος Παπούλας, δεξιά του ο πρωθυπουργός Δημήτριος Γούναρης που εμφανισιακά και ενδυματολογικά θυμίζει τον Ελευθέριο Βενιζέλο, δεξιά του ο Αρχηγός ΓΕΣ Βίκτωρ Δουσμάνης, δεξιά του ο Υπουργός Στρατιωτικών Νικόλαος Θεοτόκης, δεξιά του ο στρατηγός Αλέξανδρος Κοντούλης, μπροστά του ο στρατηγός Ξενοφών Στρατηγός,
-11.8.1921-3.9.1921 Μάχη του Σαγγάριου ποταμού. Οι ελληνικές δυνάμεις δεν κέρδισαν την μάχη αφού δεν πέτυχαν την εξάρθρωση της τουρκικής αμυντικής γραμμής και την κατάληψη της Άγκυρας. Οι τουρκικές δυνάμεις υπό την ηγεσία του Κεμάλ πέτυχαν μια σπουδαία νίκη με τεράστια διπλωματική σημασία.
“Ενώ ο Ελληνικός στρατός είναι πολύ κοντά στην Άγκυρα ο πρίγκιπας Ανδρέας που ηγείται του Α’ Σώματος Στρατού διατάσσει τον Ελληνικό Στρατό να σταματήσει παρά τις αντίθετες εντολές του επιτελείου (γεγονός που δεν έχει εξηγηθεί ιστορικά” παρουσίαση Μελέτης Μελετόπουλος 22.1.2023 λεπτό 42:10).
“Όταν ο Ελληνικός στρατός έφτασε έξω από την Άγκυρα o Kemal Ataturk ενδίδει σηκώνει λευκή σημαία και λέει οκ θα συζητήσουμε το θέμα της Μοσούλης” (παρουσίαση Μελέτης Μελετόπουλος 22.1.2023 λεπτό 53:30). “Ξαφνικά σταματάει η Ελληνική προέλαση o Kemal Atatürk πανικόβλητος φόρτωσε σε καμήλες τα αρχεία της Εθνοσυνέλευσης και πήγε στο Ικόνιο” (παρουσίαση Μελέτης Μελετόπουλος 22.1.2023 λεπτό 44:12). Ο Ελληνικός στρατός παρέμεινε εκεί για ένα χρόνο χωρίς σχέδιο.
-Οκτώβριος 1921, ίδρυση στην Σμύρνη της οργάνωσης “Μικρασιατική Άμυνα” μετά την καθήλωση και την υποχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων από τον Σαγγάριο ποταμό με σκοπό ημιαυτόνομο κράτος στην Σμύρνη. Οι Μικρασιάτες έβλεπαν πιο μακριά από τους πολιτικούς και προετοιμάζονταν για τον ενδεχόμενο κίνδυνο.
-3.10.1921 έως 21.2.1922 περιοδεία στην Ευρώπη (Παρίσι-Λονδίνο-Ρώμη-Κάννες-Παρίσι (συνάντηση με τον Τούρκο διπλωμάτη Mehmed Nabi Bey) -Λονδίνο-Αθήνα) του πρωθυπουργού Δημητρίου Γούναρη με σκοπό να εξασφαλίσει τη σύναψη δανείου και να συμβάλει στη σύγκληση συνδιάσκεψης προκειμένου να εξευρεθεί πλέον ειρηνικός διακανονισμός.
-Την 13.10.1921 υπογράφεται Συνθήκη του Καρς μεταξύ Τουρκίας, Αρμενίας, της Γεωργίας και του Αζερμπαϊτζάν.
-Την 20.10.1921 υπογράφεται στην Άγκυρα - Συνθήκη Ειρήνης μεταξύ Γάλλων υπό τον Henry Franklin-Bouillon και Τούρκων υπό τον Υπουργό Εξωτερικών Yusuf Kemal Bey.
- Νοέμβριος 1921. Παρίσι :Συνάντηση Πρωθυπουργού Δημητρίου Γούναρη με τον αντιπρόσωπο της Τουρκίας διπλωμάτη Mehmed Nabi Bey (πρέσβης του Kemal Atatürk στο Παρίσι) και συμφωνείται η εκκένωση Μικράς Ασίας (Εφημερίδα “Ελεύθερο Βήμα” 18.10.1922, σελίδα 1).
-Την 2.1.1922 η Ουκρανία συνάπτει ειρήνη με την Τουρκία.
-Από 09.03.1922 έως 14.03.1922 o Διοικητής Στρατιάς Μικράς Ασίας Αναστάσιος Παπούλας επισκέπτεται την Αθήνα και ενημερώνει την κυβέρνηση για δύο επιλογές : την εκκένωση της Μικράς Ασίας από τον Ελληνικό Στρατό ή την ανακήρυξή της σε αυτόνομη περιοχή.
-Την 20.03.1922-24.03.1922 πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι Διασυμμαχική Συνδιάσκεψη (ακύρωνε ουσιαστικά την Συνθήκη των Σεβρών) για ειρήνευση μεταξύ Ελλήνων & Τούρκων με αποχώρηση των Ελληνικών στρατευμάτων από την Ανατολική Θράκη και Σμύρνη. Οι προτάσεις έγιναν ονομαστικά αποδεκτές και από τις δύο πλευρές αλλά ποτέ δεν υπογράφηκε συνθήκη ειρήνευσης.
-Την 23.3.1922 ο Διοικητής Μικράς Ασίας Αναστάσιος Παπούλας επέστρεψε στη Σμύρνη.
-Την 25.3.1922 υπογράφηκε αναγκαστικό δάνειο με Υπουργό Οικονομικών τον Πέτρο Πρωτοπαπαδάκη που επέφερε σημαντικό ποσό των 1.550.000.000 δραχμών. Το επιτόκιο των ομολογιών ήταν αρκετά υψηλό στο 7% (έναντι 4% των καταθέσεων ταμιευτηρίου).
-16.4.1922-17.4.1922 οι εκπρόσωποι της Επιτροπής Άμυνας Σμύρνης συναντήθηκαν στην Αθήνα με τον πρωθυπουργό Δημήτριο Γούναρη και τους υπουργούς Νικόλαο Θεοτόκη, Γεώργιο Μπαλτατζή, Πέτρο Πρωτοπαπαδάκη και τον Έλληνα αρμοστή Σμύρνης Αριστείδη Στεργιάδη (που ήταν στην Αθήνα) σχετικά με τον φόβο που διακατείχε τους Μικρασιάτες για τις διαφαινόμενες αρνητικές εξελίξεις.
-Την 3.5.1922 παραιτείται ο πρωθυπουργός Δημήτριος Γούναρης λόγω των πολύ δυσμενών εξελίξεων στην Μικρά Ασία για να μην χρεωθεί την επερχόμενη ήττα και αναλαμβάνει ο Νικόλαος Στράτος.
-Μάιος 1922. Ο αρμοστής της Ελλάδας Νικόλαος Τριανταφυλλάκος στην Κωνσταντινούπολη συναντάται με τον Υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Yusuf Kemal Bey και συζητούν τους όρους εκκένωσης της Μικράς Ασίας (Εφημερίδα “Ελεύθερο Βήμα” 18.10.1922 σελίδα 1).
Ο Νικόλαος Τριανταφυλλάκος διέψευσε την συνάντηση αλλά o αρχισυνάκτης Κώστας Αθάνατος της Εφημερίδας “Ελεύθερο Βήμα” (φύλλο 18.10.1922 σελίδα 2) αναφέρει ότι η συνάντηση πραγματοποιήθηκε μεταξύ του Έλληνα Αρμοστή Νικόλαου Τριανταφυλλάκου και του Υπουργού της Τουρκίας Yusuf Kemal Bey σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας “Πατρίδα” της Κωνσταντινούπολης που ήταν όργανο της Ελληνικής Αρμοστείας.
-Την 19.5.1922 παραιτείται ο Διοικητής Στρατιάς Μικράς Ασίας Αναστάσιος Παπούλας αφού διαφώνησε με την εκκένωση της Μικράς Ασίας.
-Τον Ιούνιο 1922 οι διαπραγματεύσεις Τούρκων, Άγγλων, Γάλλων, Αμερικανών, πετρελαϊκών εταιρειών για τα πετρέλαια της Μοσούλης καταλήγουν σε αίσιο τέλος (Bιβλίo Öl Κrieg - Wandlung der Weltmacht Öl, Anton Zischka Αυστριακός reporter του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, Λειψία 1940, παρουσίαση Μελέτης Μελετόπουλος 22.1.2023 λεπτό 53:36).
-Την 5.6.1922 ο νέος διοικητής Στρατιάς Μικράς Ασίας Γεώργιος Χατζηανέστης φτάνει στην Σμύρνη. Συγκεντρώνει 11 τάγματα πεζικού και 5 πυροβολαρχίες και τα στέλνει στην Θράκη.
-Την 14.7.1922 (παλ.ημερ. 1.7.1922) συναντήθηκαν στην Σμύρνη ο Διοικητής Στρατιάς Μικράς Ασία Γεώργιος Χατζηανέστης και ο Υπουργός Εξωτερικών Yusuf Kemal και συμφωνούν για την εκκένωση της Μικράς Ασίας (εφημερίδα Ελεύθερο Βήμα 18.10.1922, σελίδα 1).
-Την 14.7.1922 ο Υπουργός Εξωτερικών Γεώργιος Μπαλτατζής παρέδωσε στους εκπροσώπους των Συμμάχων ένα μακροσκελές υπόμνημα αναγγέλλοντας πως μόνο η κατοχή της Κωνσταντινούπολης από την Ελλάδα θα μπορούσε πλέον να φέρει την ειρήνη.
-Την 23.7.1922 ο νέος Διοικητής Στρατιάς Μικράς Ασίας Γεώργιος Χατζηανέστης φτάνει στην Αθήνα με το πλοίο Αβέρωφ και πραγματοποιείται Υπουργικό Συμβούλιο επί του πλοίου (εφημερίδα Εμπρός, 08.11.1922, σελ. 2) με θέμα την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης. Μετά το τέλος του Υπουργικού Συμβουλίου αναχώρησε για την Ραιδεστό.
-Την 28.7.1922 η Ελληνική κυβέρνηση ενημερώνει τον Άγγλο πρέσβη για προγραμματισμένη επίθεση για την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης με 25.000 στρατιώτες που θα αποβιβάζονταν στην Ραιδεστό υπό την αρχηγία του Διοικητή Μικράς Ασίας Γεώργιου Χατζηανέστη. Την ίδια ημέρα η απάντηση είναι αρνητική εκ μέρους των Άγγλων.
-Την 29.7.1922 ο Διοικητής Μικράς Ασίας Γεώργιος Χατζηανέστης από το πλοίο Αβέρωφ στην Ραιδεστό δίνει διαταγή ακύρωσης της επίθεσης για κατάληψη της Κωνσταντινούπολης.
-Την 31.7.1922 ο Έλληνας ύπατος αρμοστής στην Σμύρνη Αριστείδης Στεργιάδης παρουσίασε στους Συμμάχους σχέδιο για αυτονόμηση της περιοχής της Σμύρνης για το οποίο δεν υπήρξε κανένα ενδιαφέρον. Ο κύβος είχε ριφθεί…
-Την 13.8.1922 (παλ.ημερ. 31.7.1922) o Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Bekir Sami Bey υπέβαλλε εγγράφως έκθεση αριθ.125 στο Γενικό Φρουραρχείο της Κωνσταντινούπολης με αριθμό καταχώρησης 408 που αναφέρει ότι έχει συμφωνηθεί με τον Διοικητή Στρατιάς Μικράς Ασίας Γεώργιο Χατζηανέστη ο Ελληνικός Στρατός θα υποχωρήσει με την πρώτη επίθεση. Ο Τουρκικός στρατός ήταν 30.000 μαζί με τους Τσέτες (Εφημερίδα Ελεύθερο Βήμα 18.10.1922 σελίδα 1).
- Τον Αύγουστο 1922 ο διπλωμάτης (και πρώην αρμοστής στην Κωνσταντινούπολη έως το 1921) Ευθύμιος Κανελλόπουλος που ανήκε στην Μεγάλη Στοά της Ελλάδος στέλνεται λίγο πριν την επίθεση των Τούρκων σε μυστική αποστολή στο Ικόνιο Τουρκίας όπου είχε έδρα ο Kemal Ataturk.
- Την 26.8.1922 ο Kemal Ataturk διατάσσει αναγνωριστική επίθεση στην γραμμή Αφιόν Καραχισάρ (Afyonkarahisar) αλλά οι Έλληνες δεν πολεμούν “τα βροντάνε και φεύγουν” , Μελέτης Μελετόπουλος Ζυρίχη 22.1.2023 λεπτό 44:12 … δηλαδή όπως είχε συμφωνηθεί στην έκθεση της 13.8.1922 του Υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας Bekir Sami Bey
Σ υ μ π έ ρ α σ μ α
-Η Ελλάδα σύρθηκε στην εκστρατεία της Μικράς Ασίας λόγω του εκβιασμού της Ιταλίας να αποβιβάσει στρατεύματα στην Μικρά Ασία (9.3.1919 Αττάλεια και 03.05.1919 Έφεσσο) για να καταλάβει την περιοχή γεγονός που οι Άγγλοι, Γάλλοι και Αμερικανοί δεν ήθελαν παρά τις γραπτές συμφωνίες που είχαν συναφθεί μεταξύ τους :
19.4.1917 Συμφωνία του Saint-Jean-de-Maurienn, Savoy, Γαλλία όπου συμφωνήθηκε η συμμαχία της Ιταλίας με τις δυνάμεις της Entente με αντάλλαγμα την περιοχή της Σμύρνης και του Ικονίου
23.12.1917 Παρίσι - Μυστική Συμφωνία ζωνών δράσης (1917) μεταξύ Αγγλίας και Γαλλίας για Ιταλική ζώνη δράσης τα βιλαέτια (Σαντζάκια) Αϊδίνιο, Ικόνιο και Άδανα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας
-Ο διαμοιρασμός των εδαφών μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων (Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία, Ρωσία) κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε γίνει γραπτώς μεταξύ τους.
Η Ελλάδα μετά την λήξη του A’ Παγκοσμίου Πολέμου ανέμενε εδαφικά κέρδη σε περιοχές με ελληνικό πληθυσμό της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας με βάση προφορικές υποσχέσεις.
Οι σύμμαχοι της Ελλάδας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο πρωτίστως η Ιταλία, με πρωτεργάτη τον διπλωμάτη και μετέπειτα Υπουργό Εξωτερικών Carlo Sforza, σε καμία περίπτωση δεν είδε με καλό μάτι την μεγέθυνση της Ελλάδας μετά την απόβαση των ελληνικών στρατευμάτων στην Σμύρνη αφού θα γινόταν ο κυρίαρχος της Ανατολικής Μεσογείου με πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα :
α. την συνάντησή του με τον Kemal Ataturk στην Κωνσταντινούπολη την 11.12.1918 (Εφημερίδα Daily Sabah 6.5.2021 άρθρο ‘”Turchia-friendly Italy: Establishment of Young Turks' new state”) όπου υποσχέθηκε την πλήρη στήριξη της Ιταλίας
β. την δήλωση του Υπουργού Εσωτερικών της Τουρκίας Ali Fethi Okyar μετά την αποχώρηση του Ελληνικού Στρατού από την Σμύρνη “Η Τουρκία ευχαριστεί την Ιταλία που υπερασπίστηκε τα δικαιώματά μας στο όνομα του ανθρωπισμού. Η Ιταλία υπήρξε η πρώτη που υπερασπίστηκε το δικαίωμα μας να συνεχίσουμε να υπάρχουμε μετά την ανακωχή. Ο Κόμης Sforza δεν θα ξεχαστεί”
γ. την 12.3.1921 υπογράφηκε Συμφωνία Ιταλών & Τούρκων στο Λονδίνο υπό τον Υπουργό Εξωτερικών της Ιταλίας Carlo Sforza και Υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Bekir Sami Bey για αποχώρηση των Ιταλών από την νοτιοδυτική Τουρκία έναντι οικονομικών ανταλλαγμάτων
-Όλες οι υπόλοιπες χώρες προέβησαν σε διευθέτηση των θεμάτων που είχαν με την Τουρκία. Την 03.3.1921 υπογράφηκε συμφωνία φιλίας και συνεργασία Σοβιετικής Ένωσης - Τουρκίας και την 9.3.1921 υπογράφηκε στο Λονδίνο συμφωνία αποχώρησης των Γάλλων από την Κιλικία ενώ την 20.10.1921 υπογράφηκε στην Άγκυρα Συνθήκη Ειρήνης μεταξύ Γάλλων υπό τον Henry Franklin-Bouillon (διπλωμάτης) και Τούρκων υπό τον Υπουργό Εξωτερικών Yusuf Kemal Bey (ο Διπλωμάτης Henry Franklin Bouillon είχε φτάσει τον Μάιο 1921 στο Εσκί Σεχίρ όπου συνάντησε τον Kemal Ataturk για συζητήσεις ειρήνευσης).
-Η μόνη χώρα που δεν είχε κάνει Συμφωνία Ειρήνης με την Τουρκία ήταν η Αγγλία η οποία θεώρησε ότι ήταν εύκολη υπόθεση η απόκτηση των εδαφών του Ιράκ χωρίς να λογαριάζει τον ξενοδόχο που ήταν ο Kemal Ataturk. Λόγω της έλλειψης ικανού αριθμού στρατιωτών μετά το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου η Αγγλία δεν μπορούσε να διασφαλίσει το πετρέλαια της Μοσούλης και αναζητούσε κάποιον να της βγάλει τα κάστανα από την φωτιά … και αυτός ο κάποιος ήταν ο Βενιζέλος (δηλαδή η Μικρασιατική εκστρατεία των Ελλήνων λειτούργησε σαν μοχλός πίεσης υπέρ των Αγγλικών συμφερόντων για τα πετρέλαια του Ιράκ (Βιβλίο Oil-Krieg, Anton Zischka Αυστριακός reporter του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, Λειψία 1940, Μελέτης Μελετόπουλος Ζυρίχη 22.1.2023 λεπτό 52:15).
-Καμία κυβέρνηση ή κόμμα της αντιπολίτευσης δεν έθεσε ποτέ σαν θέμα προς συζήτηση την σιδηροδρομική γραμμή Βερολίνου - Βαγδάτης ούτε τα πετρέλαια της Μέσης Ανατολής όπου ξημέρωνε η νέα εποχή για τις ισχυρές χώρες του κόσμου.
-Προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση ότι ενώ ο Ελληνικός Στρατός αποβιβάστηκε στην Σμύρνη την 15.5.1919 η Ελληνική κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου δεν προσέφερε καμία βοήθεια στους Έλληνες του Πόντου όπου την 19.5.1919 ξεκίνησε η Γ’ φάση των διωγμών με την αποβίβαση του Kemal Ataturk στην Σαμψούντα (προφανώς ο Πόντος ήταν μακριά ενώ η Οδησσός όπου είχε πάει Ελληνικό εκστρατευτικό σώμα πριν τέσσερις μήνες ήταν κοντά).
-Ήταν γνωστό και στις δύο πολιτικές παρατάξεις (Βενιζέλου, Γούναρη) η αλλαγή στάσης των συμμάχων υπέρ της Τουρκίας (ιδιαίτερα μετά την προσέγγιση της Τουρκίας και της Ρωσίας από τον χειμώνα 1920) και ακύρωσης της Συνθήκης των Σεβρών. Σε πάρα πολλές συναντήσεις τους τέθηκε το ζήτημα της αποχώρησης των ελληνικών στρατευμάτων από την Μικρά Ασία πολύ καιρό πριν από την επίθεση των Τούρκων τον Αύγουστο 1922 (βλέπε πιο πάνω αποσπάσματα από την εφημερίδα “Ελεύθερο Βήμα” φύλλο 18.10.1922 όπου αναφέρονται λεπτομερώς συναντήσεις Ελλήνων και Τούρκων αξιωματούχων για εκκένωση της Μικράς Ασίας). Οι Έλληνες πολιτικοί είχαν λάβει έγκαιρα εννέα μηνύματα (από 22.2.1920 έως 12.3.1921) ότι οι πρώην σύμμαχοι έχουν πλέον γίνει σύμμαχοι των Τούρκων.
-Την σκυτάλη για την συνέχιση των πολεμικών επιχειρήσεων ανέλαβαν μετά την εκλογή νέας κυβέρνησης 1.11.1920 δύο από τους ηγέτες της ενωμένης αντιπολίτευσης οι πρωθυπουργοί Νίκος Καλογερόπουλος και Δημήτριος Γούναρης που μόλις κατάλαβαν ότι ο δρόμος που διάλεξαν οδηγεί σε ήττα παραιτήθηκαν (ο πρώτος έγκαιρα την 25.3.1921) και δεύτερος πολύ αργά όταν όλα είχα κριθεί την 3.5.1922.
-Δεν οργανώθηκε στρατιωτικό σώμα στην περιοχή της Σμύρνης ούτε έγιναν οχυρωματικά έργα για να συγκρατηθεί ενδεχόμενη επίθεση ενώ οι κάτοικοι είχαν ιδρύσει από τον Οκτώβριο 1921 στην Σμύρνη την οργάνωση “Μικρασιατική Άμυνα”. Τις κρίσιμες στιγμές της κατάρρευσης του μετώπου τον Αύγουστο 1922 το ελληνικό πολεμικό ναυτικό δεν εμφανίστηκε στο λιμάνι της Σμύρνης (μερικές βολές από το πλοίο “Αβέρωφ” ήταν ικανές να ανακουφίσουν τους διωκόμενους).
-Η μόνη κίνηση σαν αντίδραση εκ μέρους της Ελληνικής κυβέρνησης (που οργανώθηκε αλλά δεν προχώρησε αφού οι σύμμαχοι δεν συμφώνησαν αφού προφανώς εν τω μεταξύ είχαν προηγηθεί οι συμφωνίες με τους Τούρκους) ήταν η επίθεση τον Ιούλιο 1922 για την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης.
-Ο επίλογος γράφτηκε την 15.11.1922 με την εκτέλεση των ΕΞΙ που πρωταγωνίστησαν στην Μικρασιατική καταστροφή : Δημήτριου Γούναρη, Γεώργιου Μπαλτατζή, Νικολάου Στράτου, Νικολάου Θεοτόκη, Γεώργιου Χατζανέστη, Πέτρου Πρωτοπαπαδάκη αφού η Αγγλική πίεση για διαφορετική μεταχείριση δεν έφερε κανένα αποτέλεσμα.
Ο πρίγκιπας Ανδρέας δικάστηκε την 2.12.1922 σε εξορία ενώ ο πρώην Διοικητής Στρατιάς Αναστάσιος Παπούλας εκτελέστηκε την 24.3.1935 σαν αντεκδίκηση της αντιβενιζελικής παράταξης για τη μεταστροφή του το 1922 και τη στάση του στη Δίκη των ΕΞΙ.
-Η Ελλάδα ήταν ο μεγάλος χαμένος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου αφού στη συνέχεια είχαμε την Μικρασιατική Καταστροφή, την Γενοκτονία των Ποντίων και την απώλεια εδαφών που είχαν κερδηθεί:
α. Κατά τους Α’ και Β’ Βαλκανικούς Πολέμους
-τα νησιά Ίμβρο (ελευθερώθηκε 31.10.1912) και Τένεδο (ελευθερώθηκε 6.11.1912) καθώς και το τρίγωνο της Παλαιάς Ορεστιάδας (Καραγάτς) που ανήκε στην Δυτική Θράκη με την συνθήκη της Λωζάννης 24.7.1923
β. Κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο
- την Ανατολική Θράκη (ελευθερώθηκε την 12.7.1920)
Δεν πρέπει να υπάρχει άλλη περίπτωση στα ιστορικά παγκόσμια χρονικά, εκτός της Ελλάδας, χώρα να είναι στην σωστή πλευρά της Ιστορίας (Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος) δηλαδή με τους νικητές και να χάνει εδάφη (Ανατολική Θράκη, Ίμβρος,Τένεδος, Παλαιά Ορεστιάδα (Καραγάτς) ενώ τα κέρδη από το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι πενιχρά (μόνο τα Δωδεκάνησα) χωρίς κανένα εδαφικό κέρδος στα βόρεια σύνορα έναντι Αλβανίας, Βουλγαρίας που ήταν με το μέρος των Ιταλών, Γερμανών που εισέβαλαν και λεηλάτησαν την Ελλάδα ενώ παραμένει ανοικτό το θέμα των Γερμανικών αποζημιώσεων.
παρακάτω μπορείτε να αναγνώσετε το άρθρο σε .pdf
👇
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου