ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ-
ΜΕΤΑΛΛΕΙΑ- ΑΝΑΠΤΥΞΗ: Η Φωκίδα σε
εγκατάλειψη…
(μια πρώτη προσέγγιση) 28-2-2013
Ο νομός μας αποτελεί έναν από τους φτωχότερους νομούς
της χώρας και από τους πιο πλούσιους σε φυσικούς πόρους. Πώς
αξιοποιούνται οι πλούσιοι φυσικοί μας πόροι; Ποιοι είναι αρμόδιοι να
υλοποιήσουν ένα σχέδιο αξιοποίησης αυτών των πόρων; Γιατί δεν έχει γίνει τίποτα
ως τώρα; Πώς θα ζήσουν τόσες χιλιάδες άνθρωποι στον νομό, όταν η κρίση, η
ανεργία, βαθαίνουν; Ποιοι ευθύνονται τελικά; Απλή η απάντηση:
ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΑΣΚΟΥΣΑΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙ
ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΟΝΤΑΝ ΑΠΙΣΤΕΥΤΑ ΚΟΝΔΥΛΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΏΝ ΠΟΡΩΝ!!
Οι
… «πράσινοι και μπλε» κόκκοι του Δικομματισμού και των Μνημονίων!! Οι ίδιοι που
για άλλη μια φορά «καταπίνοντας την κάμηλο» ετοιμάζονται στο όνομα μιας δήθεν
ανάπτυξης, να επιβεβαιώσουν με τα σχέδια και τα προγράμματα τους, την αιώνια δουλικότητα
τους στα εκάστοτε αφεντικά τους.
Στην πραγματικότητα Δεν έχει συνταχθεί κανένα
σχέδιο αξιοποίησης των πόρων γιατί:
(α) ο Νομός είναι
παραδομένος στην Εταιρεία και την εξόρυξη, με όρους Μεξικού.
(β) αυτοί που είναι
αρμόδιοι για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση συνδέονται –έμμεσα ή άμεσα- με την
Εταιρεία και τα συμφέροντά της
(γ) έχει στηθεί ένας μηχανισμός, πολιτικός και μη, ο οποίος
εξυπηρετεί όλους τους στόχους της ηγετικής ομάδας του δικομματισμού και των
μνημονίων: πολιτικές καριέρες, διορισμοί, εξυπηρετήσεις, κυκλοφορία χρήματος,
επιχορηγήσεις-επιδοτήσεις-προγράμματα-σκόρπια λεφτά σε αναποτελεσματικές
«επενδύσεις».
Και ο τουρισμός; Πού πήγε ο τουρισμός;…
Από τους πόρους που είναι αναγκαίοι για τον
προσανατολισμό μιας περιοχής στον τουρισμό, ενδιαφέρουν εκείνοι που σχετίζονται
με τη φύση και τα δημιουργήματα των ανθρώπων (τουριστικοί πόροι). Αποτελούν
τους «ελκυστικούς παράγοντες» ενός προορισμού, είναι διαθέσιμοι για αξιοποίηση
και παραγωγή προστιθέμενης αξίας η οποία, ως αποτέλεσμα της τουριστικής
παραγωγικής διαδικασίας, διαχέεται στο κοινωνικό σύνολο είτε άμεσα (π.χ.
εισοδήματα, θέσεις εργασίας) είτε έμμεσα (πολλαπλασιαστικές επιδράσεις-οφέλη
στην οικονομία και κοινωνία γενικότερα).
Στον νομό μας, οι φυσικοί πόροι των ορεινών περιοχών
έχουν «παραδοθεί & άμεσα & έμμεσα» στην εξόρυξη. Ο τουρισμός έχει
περιοριστεί σε ορισμένους θύλακες στην παραλιακή ζώνη, την ενδοχώρα και βέβαια
τους Δελφούς. Η εφαρμογή προγραμμάτων ανάπτυξης της υπαίθρου (Leader, ΟΠΑΧ, κλπ.) - εναλλακτικός τουρισμός- οργανώθηκε και
προωθήθηκε με τρόπο ευκαιριακό & ασυντόνιστο, με αποτέλεσμα σήμερα οι
μονάδες να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα επιβίωσης, ακόμη και στην ευρύτερη
περιοχή του Παρνασσού. Η δραματική αύξηση των εξόδων σε κίνηση-καύσιμα μαζί με
την πτώση εισοδημάτων επιφέρουν νέα προβλήματα….
Τα Ειδικά χαρακτηριστικά του τουρισμού στην Φωκίδα
Στην περιοχή μας, κυριαρχεί ο αρχαιολογικός
χώρος και το Μουσείο Δελφών, τα οποία δέχονται περίπου 205.000 και 140.000
επισκέπτες αντίστοιχα ανά έτος (ΕΛΛ. ΣΤΑΤ., 2011). Αξιόλογοι προορισμοί
αποτελούν επίσης ορισμένες περιοχές της παράκτιας ζώνης (Ιτέα, Γαλαξίδι,
Ερατεινή, παραλίες στο Δ. τμήμα του νομού), καθώς και ορεινές περιοχές, γύρω
από το Χιονοδρομικό κέντρο. Στο Νομό έχουν αναγνωριστεί, τέσσερις παραδοσιακοί
οικισμοί (Γαλαξίδι, Ζόριανος, Κουπάκι, Κροκύλειο) καθώς και σημαντικός αριθμός
παραδοσιακών & διατηρητέων κτιρίων-τα περισσότερα στο Γαλαξίδι.
Διαθέτουμε κάθε είδους καταλύματα και 86 ξενοδοχειακές
μονάδες δυναμικότητας 2.156 δωματίων και 4.008 κλινών. Κυριαρχεί ό αλλοδαπός
τουρισμός (σχεδόν 70%), με σύνολο
καταγραμμένων αφίξεων πάνω από 200.000, από τις οποίες η συντριπτική τους
πλειοψηφία αφορά τους Δελφούς. Σε αυτούς, να προστεθεί και ένας μεγάλος αριθμός
ημερήσιων εκδρομέων. Από άποψη ενδιαφέροντος, ακολουθούν τους Δελφούς η
Ιτέα και το Γαλαξίδι.
Η
Τουριστική αξιοποίηση των φυσικών πόρων των ορεινών περιοχών είναι μικρή. Ο
εναλλακτικός τουρισμός έχει την εφαρμογή του σε ορισμένες ορεινές και
αγροτικές περιοχές όπου και εντοπίζεται ένα εξαιρετικό σύνολο φυσικών πόρων οι
οποίοι προσφέρονται για τουριστική αξιοποίηση (Παρνασσός, Γκιώνα, Βαρδούσια,
Οίτη). Από τους πλέον αξιόλογους φυσικούς πόρους της περιοχής, οι οποίοι
προσφέρονται για τουριστική αξιοποίηση, αποτελούν το φαράγγι της Ρεκκά, η
Ορθοπλαγιά της Συκιάς, τα σπήλαια, η λίμνη του Μόρνου, ο Εθνικός Δρυμός
Παρνασσού, το ευρύτερο-δασικό ορεινό τοπίο ειδικά στην περιοχή καταφυγίων
Βαρδουσίων. Σ’ αυτό το σημείο ας μας επιτραπούν μερικές
ερωτήσεις…
Το ερώτημα των μεταλλείων και η χρήση των πόρων
Η εξόρυξη απειλεί όχι μόνον το
περιβάλλον, με την αυστηρή έννοια του όρου, αλλά και τοπικές κοινωνίες . Χωριά
κινδυνεύουν από κατολισθήσεις (Οινοχώρι, Καστέλια, κ. ά.) ενώ για άλλα τίθεται
θέμα εγκατάλειψης (Κουμαρίτσι Φθιώτιδας, Οίτη). Επιπλέον, οι εξορύξεις
επηρεάζουν την ποιότητα των υπόγειων υδάτων τα οποία, στην περιοχή της Φωκίδας,
καταλήγουν στον Μόρνο από τον οποίο υδρεύεται το λεκανοπέδιο της Αττικής.
Με δεδομένη την τάση επέκτασης της
εξόρυξης και σε άλλα σημεία του νομού, δημιουργείται ένα βασικό ερώτημα : Ποιος ο
προσανατολισμός και το περιεχόμενο της αναπτυξιακής προσπάθειας των τοπικών
κοινωνιών;
Στην απάντηση, σημαντική παράμετρος
αποτελεί η χρήση της γης και των φυσικών πόρων, στο πλαίσιο των αρχών της
βιώσιμης ανάπτυξης. Οι παραδοσιακές δραστηριότητες της πρωτογενούς παραγωγής
(κτηνοτροφία και γεωργία ) υποχωρούν, οι μόνιμοι κάτοικοι βρίσκονται σε δύσκολη
θέση. Ο τουρισμός, ο οποίος αρχικά παρουσίασε μία δυναμική και έδινε την
εντύπωση ότι μπορεί να αναζωογονήσει την ύπαιθρο, καθηλώθηκε, τόσο για λόγους
«οργανικούς» (ελλιπής σχεδιασμός, αναιμική προώθηση, ελλιπείς υποδομές κλπ.),
όσο –και-λόγω της υπάρχουσας μεταλλευτικής δραστηριότητας. Aς αναφερθεί η απαράδεχτη κατάσταση της συγκοινωνίας ,
ειδικά η μη σύνδεση με το σιδηροδρομικό δίκτυο.
Το γεγονός ότι στην περιοχή
αναπτύσσονται δραστηριότητες οι οποίες δεν είναι συμβατές μεταξύ τους, αλλά,
αντίθετα, έντονα ανταγωνιστικές (αφού χρησιμοποιούν τον ίδιο φυσικό πόρο με
διαφορετικό τρόπο, και σκοπό), προκαλεί αποτελέσματα τα οποία θα ευνοούν, όπως
είναι φυσικό, την πλευρά εκείνη η οποία παρουσιάζεται (οικονομικά και
πολιτικά) ισχυρότερη. Έτσι, τόσο ο τουρισμός όσο και η κτηνοτροφία, δεν
μπορούν να αντιπαρατεθούν στην εξόρυξη, και σταδιακά (με τη συμβολή και της
οικονομικής κρίσης) περιορίζονται, ενώ αντίθετα η εξόρυξη εξακολουθεί να
διατηρεί τον δυναμικό της χαρακτήρα.
Το
ερώτημα της τουριστικής ανάπτυξης
Οι Δελφοί αποτελούν τον κεντρικό πόλο
έλξης στη Φωκίδα με τουρισμό όλο το χρόνο (πολιτιστικό, μορφωτικό, εκπαιδευτικό
τουρισμό).
Πού
πάνε οι 200.000 τουρίστες των Δελφών; Γιατί δεν υπάρχει καμία «εισροή» αυτής
της τεράστιας αγοραστικής δύναμης στην υπόλοιπη Φωκίδα; Γιατί ο τουρισμός δεν
αποκτά «βάθος» και διάρκεια? Ο περίφημος ελαιώνας με σφραγίδα της Ουνέσκο πως
αξιοποιείται?
Πόσα λεφτά δαπανήθηκαν για τις αμέτρητες
«τουριστικές διαφημιστικές καμπάνιες» της Νομαρχίας και του Δήμου όλα αυτά τα
χρόνια; Ποια τα αποτελέσματά τους;
Έπιασε τόπο αυτή η τεράστια οικονομική
δαπάνη ή ήταν στη λογική «απορρόφηση κονδυλίων και να περνάμε εμείς καλά»;
Ποιος θα κάνει απολογισμό να ενημερώσει και τους πολίτες γιατί με τόσες
δαπάνες, καμπάνιες, διαφημίσεις, δημόσιες σχέσεις, ταξιδάκια και δωράκια, ο
τουρισμός μένει μόνιμα «καρφωμένος» στους Δελφούς; Γιατί ο τουρισμός
τόσων χιλιάδων πολιτών στάθηκε αδύναμος να βοηθήσει να συνδράμει να προωθήσει
και να αναπτύξει έναν δυναμικό πρωτογενή τομέα ο οποίος είχε(έχει) στα ράφια
του την καλλίτερη παγκόσμια βρώσιμη ελιά και από τα καλλίτερα κτηνοτροφικά
προϊόντα? Πως δεν δέθηκε ο τουρισμός με την επέκταση και την ανάδειξη αυτών των
προϊόντων? Μπορεί άραγε να μιλάμε για τουριστική ανάπτυξη χωρίς σύνδεσή της με
τα απόλυτα πλεονεκτήματα της παραγωγής και τα συγκριτικά που θα προκύψουν
από τον κλάδο της μεταποίησης? Μόνο και μόνο ο αριθμός των τουριστών στους
Δελφούς, σε άλλες περιοχές θα ήταν αρκετός να απογειώσει το εισόδημα των
κατοίκων της περιοχής! Εδώ στους Δελφούς μπαίνουν λουκέτα…
Γιατί
μας παίρνουν την «προστιθέμενη αξία» άλλες περιοχές;
Είναι
παντελώς ασυμβίβαστος ο τουρισμός με την μεταλλεία;
Οι φυσικοί πόροι του Νομού έχουν
χρησιμοποιηθεί για ποικίλους λόγους και με διαφόρους τρόπους.
Τα νερά του νομού μεταφέρονται
στην Αττική και αν και αποτελούν φυσικό πλούτο του νομού, δεν αποφέρουν σε
αυτόν κανένα αξιόλογο έσοδο. Το ίδιο ισχύει και με την λειτουργία της τεχνητής
λίμνης του Μόρνου. Στην ίδια κατεύθυνση κινείται και η βασική οικονομική
δραστηριότητα της περιοχής που είναι η εξόρυξη. Ο πλούτος του υπεδάφους μεταφέρεται
& αυτός εκτός νομού, αποδίδοντας σε
αυτόν τα ελάχιστα οφέλη, ξεκοιλιασμένα βουνά και σκύρα
Γιατί
οι περιβαλλοντικές μελέτες – αυτές που οι διαχειριστές εξουσίας ψηφίζουν δεν
εφαρμόζονται; Γιατί μόνιμη επωδός αυτών των κυρίων είναι «εσείς θέλετε να
διώξετε τα μεταλλεία» όταν τους θυμίζουμε τα αυτονόητα; Και μια απορία: Στοιχίζει λιγότερο στην εταιρία το
«μπούκωμα», από την εφαρμογή αυτών των ελάχιστων των ΜΠΕ, που η ίδια και οι
κολλητοί της αποφασίζουν; Οι αποκαταστάσεις για τις οποίες αγωνιζόμαστε δεν θα
επιστρέψουν ένα ακόμη ανταποδοτικό όφελος στην περιοχή? Δεν το αξιζουμε ώστε
τουλάχιστον Δήμοι & Περιφέρεια να ενδιαφερθούν?
Φυσικά δεν ανοίγουμε θέμα ιδιωτικού -
δημόσιου. Το δημόσιο αυτό, υπάρχει για να εξυπηρετεί το ιδιωτικό. Ενώ θα
έπρεπε να ασκεί αποφασιστικά έλεγχο και ρύθμιση της ιδιωτικής
επιχειρηματικότητας παράλληλα με την άμεση εμπλοκή του, στη βάση της μέγιστης
κοινωνικής ανταποδοτικότητας …
Με βάση τα παραπάνω, οι αναπτυξιακές
εξελίξεις στο νομό δεν συμβαδίζουν με το μέγεθος, την ποικιλία και την ειδική σημασία
των φυσικών πόρων που κατέχει. Βέβαια ο φυσικός πλούτος αξιοποιείται από
οικονομικά ισχυρότερους νομούς. Έτσι μας μένει μόνον η κτηνοτροφία και ένας
ουσιαστικά μη αποδοτικός τουρισμός.
Και πώς θα ζήσει ο κόσμος μόνο
με αυτά;
Από τις οικονομικές δραστηριότητες του
δευτερογενή και τριτογενή τομέα στην περιοχή, ο τουρισμός είναι ο μόνος
που αξιοποιεί φυσικούς πόρους του νομού, με την μικρότερη επιβάρυνση και το
μεγαλύτερο όφελος.
Στην πλειοψηφία τους οι τουριστικές
μονάδες και οι συμπληρωματικές δραστηριότητες αποτελούν ιδιοκτησία ντόπιων, ενώ
χρησιμοποιούν παράλληλα ντόπιο εργατικό δυναμικό, αλλά και μέρος των τροφίμων
που εδώ παράγονται. Η σημαντική συμβολή του τουρισμού στην τοπική οικονομία δεν
έχει αναγνωρισθεί , ούτε έχει τεθεί σε πρώτη προτεραιότητα, ούτε υπάρχει
διάθεση από τους εκλεγμένους, με αποτέλεσμα οι δυνατότητες του τουρισμού να μην
μπορούν να ξεδιπλωθούν.
Η σημερινή διπλή «διχοτόμηση» του
νομού, με τους Δελφούς, την παραλιακή ζώνη και ορισμένους θύλακες στο εσωτερικό
του (Παρνασσός) να βασίζονται στον τουρισμό για την επιβίωσή τους, ένα μεγάλο
τμήμα του Νομού να κυριαρχείται από την εξόρυξη, που θα επεκταθεί όπου υπάρχουν
κοιτάσματα βωξίτη, την πρωτογενή παραγωγή να καρκινοβατεί και τη μεταποίηση
άστα να πάνε… ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ οι τοπικές κοινωνίες να ενεργοποιηθούν και να
αποφασίσουν ΤΩΡΑ τη μελλοντική τους πορεία, τις συνθήκες διαβίωσης και την
ποιότητα ζωής τους.
ΟΙ
ΑΞΙΕΣ ΕΧΟΥΝ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ
ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΜΕ….
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου