Ο τουρισμός αποτελεί για την ελληνική οικονομία έναν από τους σημαντικότερους πυλώνες ανάπτυξης και εισροής εσόδων, προσελκύοντας διεθνείς επενδύσεις και οδηγώντας στην αύξηση της απασχόλησης. Η ελληνική τουριστική βιομηχανία την τελευταία 10ετία έχει ενισχυθεί σημαντικά, με τις αφίξεις να υπερβαίνουν τους 30 εκατομμύρια επισκέπτες το 2019 και τις συνολικές ταξιδιωτικές εισπράξεις να ξεπερνούν τα €18 δισ., ενώ συνεισφέρει έμμεσα, περίπου το 25% του ΑΕΠ της χώρας απασχολώντας ένα πολύ υψηλό ποσοστό του ενεργού εργατικού δυναμικού της χώρας. Επιπλέον, παρά τις ραγδαίες οικονομικές, κοινωνικές και γεωπολιτικές εξελίξεις των τελευταίων ετών, έχει καταφέρει να ενισχύει σταθερά την εξωστρέφεια και την δυναμική της Ελλάδας.
Από την άλλη πλευρά, η εμφάνιση της πανδημίας του κορονοϊού (COVID-19) έχει επιφέρει δυσμενείς επιπτώσεις και προκλήσεις για τον ελληνικό τουριστικό και ξενοδοχειακό κλάδο, οι οποίες αναμένεται να έχουν σημαντικό αντίκτυπο και στη μελλοντική πορεία και εξέλιξή του. Ο COVID-19 έχει δημιουργήσει νέες απαιτήσεις και προτεραιότητες όπως για παράδειγμα η προτίμηση και επιλογή προορισμών με βάση την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών και την εξασφάλιση υγειονομικής ασφάλειας και εμπιστοσύνης, που δημιουργούν αυξημένο ανταγωνισμό μεταξύ των προορισμών για την προσέλκυση επισκεπτών, καθιστώντας αναγκαία την προσαρμογή του ελληνικού τουριστικού κλάδου.
Η Ελλάδα ήδη βρίσκεται στις πρώτες θέσεις στις επιλογές των Ευρωπαίων πολιτών και των μεγάλων tour operators, ενώ ο κλάδος έχει τη δυνατότητα και την προοπτική γρήγορης οικονομικής ανάταξης. Προς αυτή την κατεύθυνση, θα πρέπει να υλοποιηθεί μία σειρά δράσεων και ενεργειών προκειμένου να μπορέσει η χώρα να εκμεταλλευθεί τις ευκαιρίες που αναδεικνύονται στη μετά-COVID εποχή, ενώ απαραίτητη είναι η συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Μέσα σε αυτή τη νέα πραγματικότητα, η ανάπτυξη του τουρισμού για την Ελλάδα μπορεί να αποτελεί στρατηγικό άξονα οικονομικής, κοινωνικής και περιφερειακής ανάπτυξης και προς αυτή την κατεύθυνση απαιτείται ένα νέο στρατηγικό σχέδιο που να αντιμετωπίζει συνολικά ζητήματα όπως η βελτίωση και ανάπτυξη των υποδομών, η ενίσχυση της προσβασιμότητας και της συνδεσιμότητας των προορισμών, η αναβάθμιση και προώθηση του τουριστικού προϊόντος, το άνοιγμα σε νέες τουριστικές αγορές, η ψηφιακή αναβάθμιση και ο μετασχηματισμός του κλάδου, η προστασία του περιβάλλοντος και η αειφορία, καθώς και η ενίσχυση των δεξιοτήτων και η τόνωση της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας. Επιπλέον, ευκαιρία προς αξιοποίηση αποτελεί η παρεχόμενη χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης, που μέσω εστιασμένης και αποτελεσματικής διαχείρισης μπορεί να συμβάλλει στην περαιτέρω αναβάθμιση του τουριστικού προφίλ της χώρας.
Είναι γεγονός ότι ο COVID-19 αποτέλεσε απειλή για τα θεμέλια της κοινωνίας μας και την παγκόσμια τουριστική βιομηχανία, ενώ σύμφωνα με τα όσα διαφαίνονται αναμένεται να διαμορφωθεί μία "νέα πραγματικότητα" στην εποχή μετά την πανδημία. Αντίστοιχα, πολλά είναι ακόμα τα ερωτήματα που μένουν να απαντηθούν αναφορικά με τη νέα αυτή κανονικότητα και το μέλλον του κλάδου, όπως ενδεικτικά:
- Ποιες θα είναι οι ανάγκες και οι προτιμήσεις των επισκεπτών στην νέα εποχή (π.χ. εστίαση στην προσφερόμενη ποιότητα-τιμή, την ασφάλεια και υγιεινή, λιγότερα ταξίδια μεγαλύτερης διάρκειας λόγω της αύξησης της πολυπλοκότητας στις μεταφορές, ζήτηση για ακόμα πιο αυθεντικά τουριστικά προϊόντα και εμπειρίες);
- Ποια θα είναι η πορεία εκθετικών τεχνολογιών και πως θα επηρεάσουν τον τρόπο ζωής και εργασίας και αντίστοιχα τον τουριστικό κλάδο; Θα αναδειχθούν νέα τμήματα αγοράς και ποιο είναι το μέλλον και η εξέλιξη τουριστικών προϊόντων που έχουν επηρεαστεί έντονα από την πανδημία (π.χ. business travel, MICE, κρουαζιέρα);
- Ποιες θα είναι οι συνέπειες της κοινωνικής αποστασιοποίησης που έχει επιβάλει η πανδημία σε σχέση με τα μελλοντικά ταξίδια (π.χ. απομόνωση και απουσία επαφής και αλληλεπίδρασης μεταξύ των επισκεπτών) και ποιος θα είναι ο ρόλος και η σημασία των νέων τεχνολογιών (VR, Robotics, AI) στην εμπειρία του πελάτη;
- Ποιο είναι το μέλλον της εργασίας (π.χ. ψηφιακός μετασχηματισμός του εργασιακού περιβάλλοντος, εργασίας εξ’ αποστάσεως, ψηφιακές συναντήσεις, επέκταση ψηφιακών νομάδων) και πως αυτό αναμένεται να επηρεάσει τον τουριστικό κλάδο;
- Ποιες θα είναι οι συνέπειες των παρατεταμένων lockdowns στην οικονομία και τις επιχειρήσεις του τουριστικού κλάδου, θα προκύψουν τυχόν διαρθρωτικές αλλαγές στην αλυσίδα αξίας του τουρισμού και ποια είναι τα υφιστάμενα ή/και νέα επιχειρηματικά μοντέλα ή/και οικοσυστήματα που θα επικρατήσουν;
- Θα επικρατήσει η παγκοσμιοποίηση και η ελεύθερη μετακίνηση των ταξιδιωτών ή θα οδηγηθούμε σε πιο αυταρχικές πολιτικές απομόνωσης σε παγκόσμιο επίπεδο (π.χ. αυστηρότερες πολιτικές ελέγχου των συνόρων, ταξιδιωτικοί περιορισμοί, ακύρωση προγραμμάτων βίζα);
- Ποια νέα μέτρα θα λάβει η παγκόσμια κοινότητα και οι επιχειρήσεις του κλάδου για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την ενίσχυση της βιωσιμότητας και της αειφορίας, και ποιες θα είναι οι απαιτήσεις και η στάση των επισκεπτών;
Η Ελλάδα μπορεί να αξιοποιήσει και να ενισχύσει την εμπιστοσύνη που έχει καταφέρει να χτίσει. Με βάση τα τελευταία δεδομένα, ο κλάδος του τουρισμού έχει την προοπτική να ανταποκριθεί στις προκλήσεις και να επιστρέψει γρήγορα σε τροχιά ανάπτυξης και κυρίως έχει τη δυνατότητα να εκμεταλλευθεί τις σημαντικές ευκαιρίες που αναδεικνύονται στη νέα κανονικότητα που διαμορφώνεται.
* Ο κ. Βασίλης Καφάτος είναι Partner, Clients & Industries Leader στην Deloitte Ελλάδος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου