Όταν συμβαίνουν ατυχήματα..…. κι εμείς ψάχνουμε να βρούμε ποιος φταίει.....( Σ.Μιχαλόπουλου , κατοίκου Ιτέας)

Κανείς δεν φταίει.

Η "αναζήτηση ευθυνών" για ατυχήματα ή τραγωδίες (Κρήτη, Μάτι, κλπ.) δυστυχώς λειτουργούν αποπροσανατολιστικά, διότι δεν αναζητούν τα "βαθύτερα αίτια" αλλά στέκονται στα "άμεσα αίτια". Το θέμα δεν είναι αν στον χείμαρρο της Κρήτης έπρεπε να γίνει γεφύρι ή να μπει προειδοποιητική πινακίδα ή αν όλα αυτά ήταν αρμοδιότητα της Περιφέρειας, του Δήμου ή, δεν ξέρω ποιων άλλων φορέων.

Το θέμα είναι ότι δεν υπάρχει μάθημα στα σχολεία για την ασφάλεια. Στην πραγματικότητα εκείνο που λείπει είναι η συνειδητοποίηση ότι χρειάζεται να διαμορφωθεί "συνείδηση ασφάλειας", με συστηματικές και προγραμματισμένες προσπάθειες, ώστε η ασφάλεια να γίνει "δευτέρα φύση". Και αυτό πρέπει να ξεκινήσει από τα παιδιά.

Στην πολυεθνική εταιρία που δούλευα και στην οποία είχα τη μεγάλη τύχη να "θητεύσω" στα θέματα ασφάλειας, μετά από κάθε, όχι μόνο ατύχημα, αλλά και "παρ' ολίγο ατύχημα", ΟΛΗ η εταιρία καλούνταν να ενημερώσει το προσωπικό και να αναλύσει τα βαθύτερα αίτια, ώστε στη συνέχεια να εφαρμοστούν απλά πράγματα.

Την ίδια στιγμή, δεν έχανε ευκαιρία να προωθεί την ασφάλεια, ακόμη και σε ομάδες του προσωπικού της, που δεν είχαν άμεση έκθεση σε κινδύνους, όπως οι υπάλληλοι γραφείων. Σαν παράδειγμα, η εταιρία μοίραζε σε όλο το προσωπικό κίτρινα γιλέκα, όχι για να κάνουμε διαδηλώσεις, αλλά για να τα φοράμε όταν π.χ. θέλαμε να αλλάξουμε λάστιχο στο αυτοκίνητό μας. Έτσι δημιουργούνταν η "συνείδηση" ασφάλειας, που βεβαίως γινόταν εντονότερη στο προσωπικό που εργαζόταν σε δραστηριότητες με πραγματική έκθεση σε κίνδυνο.

Και βέβαια, αυτό το έκανε η εταιρία, διότι είχε συμφέρον να μη γίνονται ατυχήματα και για κάτι τέτοιο δεν αρκούσαν απλά «μέτρα ασφάλειας» και «εκπαίδευση του προσωπικού. Χρειαζόταν κινητοποίηση και συμμετοχή όλων των εργαζομένων. Γι’ αυτό και το σύνθημα στην εταιρία ήταν  "η ασφάλεια είναι υπόθεση όλων μας". Αυτό λοιπόν που μας λείπει δεν είναι θέμα ξεκαθαρίσματος αρμοδιοτήτων. Είναι πρωτίστως θέμα μίας συνολικής ευαισθητοποίησης και ενεργοποίησης όλων των πολιτών. Και αυτό μπορεί να γίνει εύκολα και χωρίς κόστος, αν ξεκινήσουμε από το σχολείο.

Για φανταστείτε, μετά από ένα ατύχημα σαν αυτό των τελευταίων ημερών στην Κρήτη ή και στον Αλίατρο (με τα δύο παιδάκια που πνίγηκαν σε κάποιο λάκκο με νερό), να κυκλοφορούσε από το Υπουργείο Παιδείας μία εγκύκλιος προς όλα τα σχολεία για ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΉ αναφορά σε ένα μάθημα μέσα στην ημέρα των συγκεκριμένων περιστατικών και των βασικών διδαγμάτων, αλλά και μία συζήτηση με τα παιδιά, για δικά τους παραδείγματα ανασφαλών συνθηκών οπουδήποτε (στο σχολείο, στο σπίτι, στο δρόμο, στη θάλασσα).

Μία τέτοια διαδικασία δεν θα δαπανούσε πάνω από 15 με 20 λεπτά της ώρας, δεν ήθελε δασκάλους ή καθηγητές με «ειδικότητα» στα θέματα ασφάλειας, και μετά από κάποια περίοδο εξοικείωσης των παιδιών με αυτήν, θα έφθανε σε σημείο πραγματικού «βιώματος». Και τότε, πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι και ατυχήματα θα είχαμε λιγότερα, και το τεράστιο κόστος αυτών των ατυχημάτων θα ήταν μικρότερο, και εύκολα αυτή την προσέγγιση θα επεκτείναμε και σε άλλους ευαίσθητους τομείς, όπως π.χ. η βία στα γήπεδα, η προστασία του περιβάλλοντος, ο σεβασμός προς τους συνανθρώπους μας, και τόσα άλλα που όλοι μας βλέπουμε να λείπουν από την κοινωνία μας.