«Τί φρικτὴ ἡ μέρα ποῦ ἐνδίδεις/ἡ μέρα ποῦ ἀφέθηκες κ’ ἐνδίδεις,/καὶ φεύγεις ὁδοιπόρος γιὰ τὰ Σοῦσα,/ καὶ πιαίνεις στὸν μονάρχην Ἀρταξέρξη/ ποῦ εὐνοϊκὰ σὲ βάζει στὴν αὐλή του,/ καὶ σὲ προσφέρει σατραπεῖες, καὶ τέτοια», έγραφε ο Κωνσταντίνος Καβάφης στο ποίημά του «Ἡ Σατραπεία» (1910)…
Δύνανται οι βουλευτές μιας δημοκρατίας, από ελεύθεροι νομοθέτες, να μετατραπούν σε κομματικούς υποτελείς, που χάνουν την ελευθερία του λόγου, και πειθαρχούν πιστά σε άνωθεν εντολές των κομμάτων τους, προσδοκώντας απλώς να παραμείνουν στην κοινοβουλευτική έδρα τους, ως σε μία άλλη καβαφική σατραπεία;
Δουλάγεται η δημοκρατία, από μία δράκα ισχυρών πολιτικών προσώπων, που εκλέγονται ως επικεφαλής των μειζόνων πολιτικών κομμάτων μιας δημοκρατικής πολιτείας; Ή αντιστρόφως, είναι οι πολιτικοί ταγοί, μοιραίοι δεσμώτες των κομμάτων τους, και ως αειθαλείς όμηροι της εσωκομματικής αντιπολίτευσης, συμβιβάζονται διαρκώς με την έκπτωση των πλέον μύχιων οραμάτων τους;
Καθώς η οριστική έκβαση μεταξύ των δύο αντίθετων αποτελεσμάτων εξαρτάται από τον συνεχή ανταγωνισμό μεταξύ των πολιτικών κομμάτων για την κατάκτηση της εξουσίας, αλλά και την διαρκή διαπάλη των αντίρροπων δυνάμεων εντός των κομμάτων, αμφότερες οι καταστάσεις μπορούν πρακτικά να συμβούν. Αξιωματικά, όμως, η δημοκρατία συνάδει ως πολιτική νοοτροπία με την διάχυση της εξουσίας και τον δημοκρατικό περιορισμό των ηγετών, παρά με την μετατροπή των βουλευτών σε χειροκροτητές και κλακαδόρους των οιωνδήποτε αρχηγών τους.
Παρόλα αυτά, στην ανασφαλή εποχή μας, το πρότυπο του αυταρχικού ηγέτη, όπως εισάγεται οσημέραι από αντιδημοκρατικές εξωτικές κουλτούρες, κατακλύζει την παγκοσμιοποιημένη Οικουμένη, και προβάλλεται ως η αναμφίβολη πανάκεια των συσσωρευμένων οικονομικοκοινωνικών προβλημάτων της Δύσης. Μήπως εντέλει ένα παρόμοιο φαινόμενο τείνει να ισχύσει πλέον, και στην Ελλάδα;
«Ἀρχηγοῦ παρόντος, πάσα ἀρχὴ παυσάτω!» λέγει μια ελληνική παροιμία. Τελικά, αν το κόμμα «αποφασίσει και διατάξει», όλα τα μέλη του πρέπει ομοθυμαδόν να ακολουθούν, ομοίως και οι βουλευτές;
«Οι βουλευτές θα ψηφίσουν με βάση την κομματική πειθαρχία!», «Θα επιβάλλω την κομματική πειθαρχία!», ηχούν συχνά-πυκνά στην Βουλή τα κομματικά προστάγματα των Αρχηγών των κομμάτων, που μοιάζουν σαν αληθινά στρατιωτικά παραγγέλματα, «Στοιχηθείτε!», «Τροχάδην!», «Σημειωτόν!», «Προσοχή!», «Τους ζυγούς λύσατε!»… Τοιουτοτρόπως, η κομματική πειθαρχία τείνει να καταλύσει την αντιπροσωπευτική δημοκρατία, η οποία ως γνωστόν βασίζεται στην αρχή της ελεύθερης εντολής, και να κατασκευάσει μία «Πειθαρχημένη Βουλή», που στωϊκά ψηφίζει ό,τι της παραγγείλουν, ως επισπεύδουσα από εξαιρετικό κομματικό καθήκον.
«Τί συμφορά, ἐνῷ εἶσαι καμωμένος/ γιὰ τὰ ὡραία καὶ μεγάλα ἔργα/ ἡ ἄδικη αὐτή σου ἡ τύχη πάντα/ ἐνθάρρυνσι κ’ ἐπιτυχία νὰ σὲ ἀρνεῖται˚/ νὰ σ’ ἐμποδίζουν εὐτελεῖς συνήθειες,/ καὶ μικροπρέπειες, κι ἀδιαφορίες», θυμίζει «Ἡ Σατραπεία»…
Αν ένας βουλευτής δεν ψηφίσει, κατά πως εντέλλεται, τότε αποπέμπεται πανηγυρικά από την κοινοβουλευτική του ομάδα, εξίσταται του κόμματός του, πλην καταστρέφεται πολιτικά, καθώς δεν ξαναπροτείνεται ως υποψήφιος στις προσεχείς βουλευτικές εκλογές. Αν όμως, εντελώς κυνικά, «όποιο πρόβατο βγαίνει από το μαντρί, το τρώει ο λύκος», τότε πόσο εύκολα μπορεί το δημοκρατικό πολίτευμα να εκτραπεί αμοραλιστικά σε μία άλλη, καβαφική, αυταρχική σατραπεία; Πάντως, οι συνήθεις κομματικές κυρώσεις είναι αρκετές, για να συγκρατούν καθέναν διαφωνούντα, από την μοναδιαία του διαφοροποίηση. Αν τελικά πολλοί περισσότεροι διαφωνήσουν, τότε ίσως κληθούν σε ατύπως συγκροτούμενα κομματικά όργανα, τα οποία ενεργούν ως οιονεί πολιτικά φροντιστήρια, όπου πρέπει να διδαχθούν την «Αλήθεια» ως άλλοι εσώκλειστοι φοιτητές, ώσπου τελικά να «πειστούν να ψηφίσουν ό,τι πρέπει».
Εν κατακλείδι, και καθώς η αέναη πάλη ανάμεσα στην διάχυση και την συγκέντρωση της πολιτικής εξουσίας, συνεχίζεται αδιάκοπη, ασφαλώς, η νεοελληνική Βουλή απέχει πολύ ακόμη από να καταστεί ένα ρωμαϊκό «Σιλέντιο» (Silentium), δηλαδή «η Σιωπή», κατά πως κατέληξε να αποκαλείται η περίφημη Σύγκλητος (Senatus), στους σκοτεινούς χρόνους της μεσαιωνικής παρακμής της, σαν πλέον οι Ρωμαίοι συγκλητικοί απαγορεύτηκε να μιλούν και σιωπηλοί επικύρωναν ότι εισήγαγε ενώπιόν τους προστακτικά ο εκάστοτε Αυτοκράτορας της Ρώμης.
«Εντέλει υπάρχει δημοκρατία;» απορούν οι πολίτες, παρατηρώντας τους βουλευτές, ενίοτε άβουλους, να ψηφίζουν καταναγκαστικά, ό,τι εισάγουν οι κομματικές ηγεσίες, προκειμένου να αποφύγουν την επαπειλούμενη ρήξη με τα κόμματά τους, που ως δαμόκλειος σπάθη επικρέμεται αδιαλείπτως επί των κεφαλών τους, με κίνδυνο να αφανιστούν πολιτικά, και προκειμένου να διατηρήσουν τις βουλευτικές έδρες τους, ως όμως πολιτικά κενοδοχεία, και άλλες καβαφικές σατραπείες…
«Καὶ σὺ τὰ δέχεσαι μὲ ἀπελπισία/ αὐτὰ τὰ πράγματα ποῦ δὲν τὰ θέλεις./ Ἄλλα ζητεῖ ἡ ψυχή σου, γι’ ἄλλα κλαίει˚/ τὸν ἔπαινο τοῦ Δήμου καὶ τῶν Σοφιστῶν,/ τὰ δύσκολα καὶ τ’ ἀνεκτίμητα Εὖγε˚/ τὴν Ἀγορά, τὸ Θέατρο, καὶ τοὺς Στεφάνους./ Αὐτὰ ποῦ θὰ στὰ δώσει ὁ Ἀρταξέρξης,/ αὐτὰ ποῦ θὰ τὰ βρεῖς στὴ σατραπεία˚/ καὶ τί ζωὴ χωρὶς αὐτὰ θὰ κάμεις.» (Κωνσταντίνου Καβάφη, Η Σατραπεία)…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου