Προκαλούν «ζάλη» τα βουλευτικά προνόμια – Επιδόματα και φοροαπαλλαγές δίχως τέλος

Επιμέλεια: Αντώνης Ρηγόπουλος

Θερμή είναι η συζήτηση που έχει ανακύψει με αφορμή την αποκάλυψη του επιδόματος ενοικίου που λάμβανε η πρώην αναπληρώτρια υπουργός Εργασίας Ράνια Αντωνοπούλου.

Τα βουλευτικά προνόμια έχουν γίνει πολλές φορές στο παρελθόν αντικείμενο έντονης πολιτικής αντιπαράθεσης με σειρά κυβερνήσεων να δεσμεύονται προεκλογικά στην κατάργησή τους, όμως για ευνόητους λόγους, οι δεσμεύσεις αυτές έχουν αποδειχτεί κενό γράμμα.

Με αφορμή τον χθεσινό ανασχηματισμό που εν πολλοίς έγινε ως αποτέλεσμα του πρόσφατου ζητήματος που οδήγησε στην παραίτηση δύο υπουργών, ανοίγουμε σήμερα τον «φάκελο» των βουλευτικών προνομίων.

Ποιες είναι οι παροχές που απολαμβάνουν οι βουλευτές; Πώς φορολογούνται; Υφίστανται πραγματικοί λόγοι διατήρησης ορισμένων τέτοιων προνομίων ή θα πρέπει να καταργηθούν καθολικά; Τι προτείνουν  τα πολιτικά κόμματα σχετικά με το θέμα; 

Ο κοινοβουλευτισμός ως προνόμιο

Οι παροχές και τα προνόμια που απολαμβάνουν τα εκλεγμένα μέλη του κοινοβουλίου είναι αρκετά.

Σε μια μακρά περίοδο έντονης λιτότητας που διαρκεί ήδη σχεδόν μια δεκαετία, τα συγκεκριμένα προνόμια εκτός από υπερβολικά, μπορούν εύκολα να χαρακτηριστούν «προκλητικά».

Η βουλευτική αποζημίωση ανέρχεται, ύστερα από μειώσεις στα 5.780 ευρώ μηνιαίως (ή 69.360 ευρώ ετησίως). Στο ποσό αυτό προστίθεται και επίδομα γάμου, το οποίο ανέρχεται σε 420 ευρώ ετησίως, καθώς και οικογενειακό επίδομα. Λαμβάνουν επίσης 600 ευρώ ετησίως ως οικογενειακό επίδομα.

Πέραν της βουλευτικής αποζημίωσης που είναι λογικό να υπάρχει, οι βουλευτές δικαιούνται, σύμφωνα με τον νόμο αρκετά προνόμια.

• Ένα από αυτά είναι το επίδομα οργάνωσης γραφείου που κυμαίνεται από 738,88 έως 935,88 ευρώ τον μήνα, ανάλογα με την περιφέρεια από την οποία προέρχεται ο καθένας.
• Επίσης προβλέπεται αποζημίωση εξόδων μετακίνησης 4.368 ευρώ τον χρόνο, ενώ ετησίως λαμβάνουν ταχυδρομικά τέλη ύψους 13.632 ευρώ.
• Η συμμετοχή των βουλευτών σε κοινοβουλευτικές επιτροπές και θερινά τμήματα, παρά το γεγονός ότι εντάσσονται στα κοινοβουλευτικά τους καθήκοντα πληρώνονται με επιπλέον επιδόματα. Συγκεκριμένα, κάθε συνεδρίαση επιτροπής, αλλά και θερινού τμήματος πληρώνεται με 75€. Ως εκ τούτου η συμμετοχή ενός βουλευτή σε ένα από τα θερινά τμήματα του εξασφαλίζει επιπλέον 750€ ετησίως, ενώ οι απολαβές από τη συμμετοχή σε επιτροπές, εξαρτώνται από τη συχνότητα των συνεδριάσεων.
• Προβλέπεται επίσης ατέλεια τηλεφωνικής επικοινωνίας καθώς οι βουλευτές δικαιούνται δωρεάν συσκευή κινητού και η Βουλή καλύπτει λογαριασμούς έως και 200 ευρώ. Αν υπερβούν το όριο, καταβάλλουν οι ίδιοι τη διαφορά. Δικαιούνται επίσης οκτώ σταθερές γραμμές τηλεφωνίας (μέχρι 12.000 ευρώ).
• Οι βουλευτές της επαρχίας έχουν στη διάθεσή τους 104 αεροπορικά εισιτήριατον χρόνο για να πηγαίνουν στις εκλογικές τους περιφέρειες και 52 αεροπορικά εισιτήρια μετ’ επιστροφής για τον νομό τους, εφόσον αυτός απέχει περισσότερα από 200 χιλιόμετρα από την Αθήνα.

• Κάθε βουλευτής μπορεί να έχει στην υπηρεσία του έως τέσσερις υπαλλήλους. Οι δύο είναι μετακλητοί και πληρώνονται από τις υπηρεσίες τους και οι άλλοι δύο πληρώνονται από τη Βουλή ως επιστημονικοί συνεργάτες.
• Όλοι οι βουλευτές έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν άτοκο δάνειο από τη Βουλή σε 48 μηνιαίες δόσεις μέσω παρακράτησης του ποσού που τους αναλογεί από τον μισθό τους.
• Τα μέλη του κοινοβουλίου δικαιούνται και όχημα που μισθώνει με τη μέθοδο του λίζινγκ η Βουλή. Οι βουλευτές του λεκανοπεδίου Αττικής (Α’, Β’ Αθηνών και Πειραιά και υπόλοιπο Αττικής) δικαιούνται αυτοκίνητο έως 1.400 κυβικά και έως 750 ευρώ μηνιαίο μίσθωμα. Για τους βουλευτές περιφέρειας προβλέπεται όχημα έως 1.800 κ.εκ. και 1.200 ευρώ μίσθωμα.
• Στα πιο «παράλογα» επιδόματα είναι και το μηνιαίο επίδομα βιβλιοθήκης ύψους 905,66 ευρώ τον μήνα, δηλαδή 10.868 ευρώ ανά έτος. Μάλιστα το ίδιο ακριβώς ποσό εκπίπτει από την φορολογία των βουλευτών όπως θα αναφέρουμε και παρακάτω.
• Καταλήγοντας στο επίδομα που «άνοιξε» και πάλι την συζήτηση για τα βουλευτικά προνόμια, οι βουλευτές της επαρχίας δικαιούνται δωρεάν διαμονή στην Αθήνα σε κεντρικό ξενοδοχείο για το οποίο η Βουλή πληρώνει το ποσό των 1.200 ευρώ τον μήνα ή, για όσους επιθυμούν να νοικιάσουν διαμέρισμα, η Βουλή παρέχει το ποσό των 1.000 ευρώ.

Φοροαπαλλαγές που… διευκολύνουν

Παρόλα αυτά τα προνόμια δεν σταματούν στα χρήματα που απολαμβάνουν τα μέλη του κοινοβουλίου, αλλά «απλώνονται» και στα κέρδη τους από τις φοροαπαλλαγές.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Ελεύθερου Τύπου, από το συνολικό ποσό που προκύπτει από όλα τα παραπάνω προνόμια, εκπίπτουν της φορολογίας ποσά που μπορεί να κυμανθούν από 25% έως και 77%.

Πριν υπαχθεί σε φόρο το ποσό της βουλευτικής αποζημίωσης αφαιρείται το ποσό των κρατήσεων για υγειονομική περίθαλψη και κοινωνική ασφάλιση, καθώς και τυχόν ποσά που αποδίδονται στο κόμμα. Το συνολικό ποσό των κρατήσεων αυτών μπορεί να φθάσει μέχρι και τα επίπεδα των 24.250 ευρώ.

Περαιτέρω, κατά την εκκαθάριση του φόρου εισοδήματος, αφαιρείται από το καθαρό αυτό εισόδημα το 25% του ακαθάριστου ποσού της βουλευτικής αποζημίωσης ως τεκμαρτή ετήσια δαπάνη για την κάλυψη των αναγκών μίσθωσης των πολιτικών γραφείων και λοιπών αναγκών άσκησης του βουλευτικού λειτουργήματος. Το ποσό που εκπίπτει ανέρχεται συγκεκριμένα σε 17.445 ευρώ (69.360 ευρώ Χ 25% = 17.445 ευρώ).

Επιπλέον, κατά την εκκαθάριση του φόρου εισοδήματος, από την ετήσια καθαρή φορολογητέα αποζημίωση του βουλευτή αφαιρείται, ως επιπλέον αφορολόγητο, ένα ποσό ύψους 10.868 ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί στο μηνιαίο επίδομα βιβλιοθήκης ύψους 905,66 ευρώ (12 Χ 905,66 ευρώ = 10.868 ευρώ).

Τα φορολογικά προνόμια είχε παραχωρηθεί στους βουλευτές μέσω της παραγράφου 1 του άρθρου 5 του Ζ’ ψηφίσματος του έτους 1975 και αφορούσε την έκπτωση από το φορολογητέο ποσό της βουλευτικής αποζημίωσης όλων των δαπανών άσκησης του λειτουργήματος του βουλευτή.

Τι προτείνουν τα κόμματα

Έντεκα βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ με επιστολή τους προς τον Πρωθυπουργό τον Μάρτιο του 2017 είχαν ζητήσει τη μείωση κατά μέσο όρο 50% των συντάξεων που παίρνουν βουλευτές και πρώην Υπουργοί διευκρινίζοντας ότι η μείωση αυτή να ισχύει μόνο για εκείνους που έχουν άλλες συντάξεις πάνω από 1.500€ ή εισοδήματα από άλλες πηγές αθροιστικά με τυχόν άλλες συντάξεις. Επίσης ζητούσαν να μειωθεί η μηνιαία βουλευτική αποζημίωση «κατά εύλογο ποσοστό» και τέλος ζητούσαν, η «φορολογία να γίνεται με τους ίδιους συντελεστές που φορολογούνται και οι υπόλοιποι πολίτες».

Πάντως, ο βουλευτής και εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξανδρος Μεϊκόπουλοςυπενθύμισε κατά τη συζήτηση του Προϋπολογισμού, πως το 2016 για πρώτη φορά στα χρόνια της κρίσης έγινε περιστολή στον βασικό μισθό των βουλευτών, αν και είχαν γίνει μειώσεις στα επιδόματα, με αποτέλεσμα η από 1/1/2016 μείωση της βουλευτικής αποζημίωσης κατά 10% μαζί με αυτή των περασμένων ετών, να συνεπάγεται συνολική περιστολή της τάξης του 38%.

Από την πλευρά της η Νέα Δημοκρατία, στην πρότασή της για την αναθεώρηση του Συντάγματος που κατέθεσε το 2014 και παρουσίασε ο τότε πρόεδρός της, Αντ. Σαμαράς, προτείνει την «κατάργηση των βουλευτικών προνομίων που δεν έχουν σχέση με τα καθήκοντα του Βουλευτή».

Επιπλέον, ο πρόεδρος του κόμματος Κυριάκος Μητσοτάκης, όταν ήταν βουλευτής του κόμματος έχει παραιτηθεί από τις επιπλέον αμοιβές των Επιτροπών, ενώ επίσης είχε επιστρέψει το βουλευτικό του αυτοκίνητο.

«Τα μισόλογα και οι ψίθυροι το μόνο που κάνουν είναι να ενισχύουν την δυσπιστία της κοινωνίας απέναντι στο πολιτικό σύστημα. Πιστεύω ότι έχει φτάσει η στιγμή να περάσουμε από τα λόγια στις πράξεις. Προσωπικά δεν μου αρκεί να κρύβομαι πίσω από την κατάθεση προτάσεων που ενδεχομένως να μη γίνουν ποτέ αποδεκτές και να μείνουν στη θεωρία», είχε δηλώσει τότε.

Από την πλευρά του το ΚΚΕ είχε καταθέσει ολοκληρωμένη πρόταση νόμου το 2010στην οποία τονίζει ότι «η εκλογή στα (αντιπροσωπευτικά) Σώματα, με κανέναν τρόπο δεν πρέπει να αποτελεί αφορμή για κανένα προνόμιο των εκλεγμένων σε σχέση με την προηγούμενη κατάστασή τους» και προτείνει α) κατάργηση της βουλευτικής σύνταξης, β) ο χρόνος βουλευτικής θητείας λογίζεται ως χρόνος πραγματικής ασφάλισης στο ασφαλιστικό ταμείο στο οποίο ήταν ασφαλισμένος ο βουλευτής πριν την εκλογή του και γ) ως προς την ηλικία συνταξιοδότησης και τον καθορισμό του ύψους της σύνταξης να ισχύουν οι κοινές διατάξεις του κάθε ασφαλιστικού φορέα. Επίσης σε ανακοινώσεις του ζητά τη «δραστική μείωση της βουλευτικής αποζημίωσης και τη φορολόγησή της με τους ίδιους όρους που φορολογούνται και οι άλλοι εργαζόμενοι» και την πλήρη κατάργηση των επιδομάτων για συμμετοχή σε Κοινοβουλευτικές Επιτροπές και άλλες κοινοβουλευτικές δραστηριότητες

«Το Ποτάμι προτείνει στα άλλα κόμματα και κυρίως στην κυβέρνηση να συνεννοηθούμε και να φύγουν από όλους τους νόμους όλα τα προνόμια που υπάρχουν για τον πολιτικό κόσμο της χώρας: για τους βουλευτές και για τους υπόλοιπους αιρετούς. Οι πολίτες θα πρέπει να ξέρουν ότι όλοι σε αυτή τη χώρα έχουν τα ίδια δικαιώματα και στις συντάξεις και στις ελαφρύνσεις», έχει δηλώσει ο Σταύρος Θεοδωράκης εκ μέρους του Ποταμιού.

Η Ένωση Κέντρου, μέσω θέσεων που εκφράζει στην ιστοσελίδα της τονίζει ότι πρέπει να υπάρξει «απάλειψη της αυτοδύναμης βουλευτικής σύνταξης και καταμέτρησή της, πάνω στη σύνταξη της βασικής επαγγελματικής απασχόλησης των πολιτικών μας προσώπων, υιοθετώντας τους κανόνες διαδοχικής ασφάλισης»και «ένταξη του πολιτικού μας δυναμικού στο κοινό ταμείο που αφορά όλους τους δημοσίους υπαλλήλους και υπαγωγή τους στους κοινούς για όλο το προσωπικό του δημοσίου, συνταξιοδοτικούς κανόνες». Τέλος τονίζει ότι πρέπει να υπάρξει«αλλαγή των αμοιβών και των γενικότερων προνομίων του πολιτικού μας προσωπικού».

Από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ, τον Νοέμβριο του 2016 ο εισηγητής της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, Γιάννης Κουτσούκος, κατά τη συζήτηση για την «έγκριση απολογισμού Βουλής 2014», είχε δηλώσει αναρρωτώμενος: «Πώς θα αποδείξουμε ότι τα λεγόμενα «προνόμια» είναι απαραίτητα εργαλεία και μέσα για τη στοιχειώδη ανταπόκριση του Βουλευτή στα καθήκοντά του, ιδιαίτερα των Βουλευτών της περιφέρειας, δεν του προσπορίζουν κανένα πρόσθετο πραγματικό εισόδημα και πώς η κατάργησή τους αν δεν αντικατασταθεί με άλλες διαδικασίες στην άσκηση των καθηκόντων τους και άλλα αποτελεσματικότερα μέσα θα οδηγήσει άμεσα στη Βουλή των πραγματικών προνομιούχων και διαμεσολαβητών του συστήματος;»

Πηγές φωτογραφιών: SOOC