Στην Άμφισσα, φιλότεχνοι, στην Άμφισσα - Symptom Projects

Μιχάλης Αδάμης, Τουριστικές Ουτοπίες © Μιχάλης Αδάμης

Της Ιωάννας Γκομούζα

Αυτή η κουβέντα θα περίμενα να γίνεται στην Άμφισσα· πρωί κάτω από τα πλατάνια στη γειτονιά της Χάρμαινας με τα διατηρητέα ταμπάκικα· απομεσήμερο στους παλιούς καφενέδες –στο Kazo, στου Φασίτσα· ή ίσως ένα βράδυ με μεζέδες στο αιωνόβιο οινομαγειρείο του Φαρόπουλου. Με άλλα λόγια, σε στέκια-τοπόσημα, τα οποία αγαπούν και οι καλλιτέχνες που επιστρέφουν στη γραφική κωμόπολη κάθε φθινόπωρο. Να, όμως, που με το συγγραφέα και επιμελητή εκθέσεων, Αποστόλη Αρτινό και τον εικαστικό και αρθρογράφο, Κώστα Χριστόπουλο βρεθήκαμε να τα λέμε στο Κουκάκι, μέχρι να δούμε ξανά το καινούργιο «Σύμπτωμα» στον πατρογονικό μας τόπο...

«Το Symptom Projects είναι μια πλατφόρμα που στοχεύει στη διερεύνηση του “συμπτώματος” στην τέχνη. Το σύμπτωμα στη λακανική ψυχανάλυση είναι η αδιανόητη στιγμή που διακόπτει τη ροή του ψυχαναλυόμενου και αναδύεται μια ασυνείδητη γλώσσα. Το έργο τέχνης είναι αυτό: μια γλώσσα που έρχεται», μου εξηγούν το σκεπτικό. «Θέλουμε να λειτουργήσουμε ως παράσιτο, κάτι που είναι ο όρος και η δυνατότητα της επικοινωνίας, όσο κι αν ακούγεται αυτό αντιφατικό».

Η πρωτοβουλία και η επιλογή της έδρας προέκυψε από την ανάγκη και των δύο να επιστρέφουν στον τόπο καταγωγής τους. «Αλλά και γιατί όχι εκεί; Η Άμφισσα είναι ένα παρθένο έδαφος και είναι ωραία η εμπειρία του να λες πρωτάκουστες ιστορίες σε ώτα, πολλές φορές, μη ακουόντων. Υπήρχε μια θετική ανταπόκριση, χωρίς προαπαιτούμενα. Ποτέ η πόλη δε μας έβαλε φραγμούς ή όρια στο τι θα κάνουμε».

Τα προηγούμενα χρόνια στο παλιό νοσοκομείο της, το βασικό εκθεσιακό χώρο του «Συμπτώματος», είδαμε εκθέσεις με επίκεντρο την απώλεια, την αστοχία, το σεξ, τη συλλογικότητα, την ταυτότητα. Οι επιμελήτριες της φετινής συνάντησης, Ελπίδα Καραμπά και Γλυκερία Σταθοπούλου, επέλεξαν τον τουρισμό ως θέμα, καλώντας γνωστούς καλλιτέχνες και ομάδες να θέσουν φανερά και λανθάνοντα ζητήματα που συνδέονται με την ιδέα και την ιστορία του τουρισμού ως μέρους μιας ευρύτερης βιομηχανίας, της πολιτικής και της οικονομίας, του τοπικού και του παγκόσμιου, της ταυτότητας, των κοινωνικών ρόλων, των αναπαραστάσεων και των κατασκευών.

«Ο τουρισμός έχει να κάνει με την εικόνα. Ο τουρίστας έρχεται και βλέπει εμένα κι εγώ φτιάχνω ένα πρόσωπο απέναντί του», μου επισημαίνει ο Κώστας Χριστόπουλος. «Ο τουρισμός επίσης δημιουργεί φασματικά περιβάλλοντα» θα προσθέσει ο Αποστόλης Αρτινός. «Οι Δελφοί, που απέχουν λίγα χιλιόμετρα από την Άμφισσα, στην πραγματικότητα είναι ένας φασματικός χώρος, ένα σκηνικό υποδοχής τουριστών που στερείται μιας τοπικής αλήθειας. Η Άμφισσα είναι αποκλεισμένη από κάτι τέτοιο».

Φέτος το «Σύμπτωμα» φτάνει στην 8η έκδοσή του, μετρώντας στην πορεία του 100 συμμετέχοντες και πολλούς σταθερούς φίλους: εικαστικούς και θεωρητικούς που έρχονται και ξανάρχονται ανεξαρτήτως αν εκθέτουν· καλλιτέχνες που καταθέτουν έργα τους –φέτος ίσως περισσότερο από άλλες φορές σε σχέση με τον τόπο, αφού περιμένουμε να δούμε δουλειές πιο επιτελεστικές· κι ένα σταθερά αυξανόμενο (και τοπικό) κοινό που αναζητά μια πρωτοβουλία σύγχρονης τέχνης, έχοντας αναπτύξει μια εκθεσιακή κουλτούρα –κάτι διόλου δεδομένο σε μια μικρή επαρχιακή πόλη.

Τα ακόμα καλύτερα νέα, βέβαια, είναι ότι μέσα στο 2017 το «Σύμπτωμα» ανοίγει τη συλλογή του. Μια μόνιμη έκθεση σύγχρονης τέχνης με έργα-δωρεές καταξιωμένων και ανερχόμενων εικαστικών σε μια κωμόπολη της περιφέρειας. Pas mal!

Μαρία Λάλου και Skafte Aymo-Boot, Antimonuments 1964-2013 © Μαρία Λάλου και Skafte Aymo-Boot

Πιο αναλυτικά, το φετινό πρόγραμμα διαμορφώνεται ως εξής:

the symptom 08: “Τουρισμός”, Παλαιό Νοσοκομείο Άμφισσας

Εγκαίνια: Σάββατο 7 Οκτωβρίου 2017 

«Η ιδέα του τουρισμού είναι ιδιαίτερα συνδεδεμένη με την Ελλάδα, καθώς η Ελλάδα μαζί με την Ιταλία υπήρξαν παραδοσιακοί προορισμοί ταξιδιού πολύ πριν οργανωθεί η βιομηχανία του τουρισμού. Μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο τα ταξίδια προωθήθηκαν ως μέρος της διπλωματίας, ενώ η επανάσταση των μεσων μεταφοράς επέκτεινε στις μάζες το δικαίωμα του ταξιδιού, μέχρι το ταξίδι και ο τουρισμός να συνδεθούν άρρηκτα με την οικονομία του θεάματος και την παγκοσμιοποιημένη οικονομία, που σαρώνει με τον ίδιο τρόπο το Κολλοσαίο, τη Ντίσνεϊλαντ, το Τσερνομπίλ και το Νταχάου. 

Ως ένα από τα σημεία διαπλοκής και αλληλεπίδρασης του τοπικού με το παγκόσμιο, ο τουρισμός φαίνεται να είναι το ιδανικό εκείνο πρίσμα, μέσω του οποίου μπορούν να εξεταστούν διάφορες εκφάνσεις του τοπικού, του υπερτοπικού, της ταυτότητας, της ετερότητας, της πολιτιστικής κληρονομιάς, της εμπορευματοποίησης και της παγκόσμιας κυκλοφορίας των ανθρώπων, εικόνων και κεφαλαίων. Διαμορφώνει το πεδίο πάνω στο οποίο εκφράζονται, σημασιολογούνται και επιτελούνται διάφορες εθνικές, τοπικές, έμφυλες, εργασιακές ταυτότητες και κοινωνικοί ρόλοι, καθώς και επαναπροσδιορίζονται οι ταυτότητες των χώρων και των τοπικών κοινοτήτων υποδοχής.

Οι τουριστικοί προορισμοί και τα αξιοθέατα, μπορούν να θεωρηθούν ως κόμβοι μιας επανάληψης επιτελεστικών πράξεων (ο θαυμασμός ενός αξιοθέατου, η ρομαντικοποίηση μια τοποθεσίας κ.α.). Οι τόποι εμπλέκονται σε πολύπλοκα δίκτυα σχεσιακότητας, όπου οικοδεσπότες, επισκέπτες, κτίσματα και αντικείμενα συνδέονται για να επιτελέσουν ορισμένες αναπαραστάσεις. Οι προορισμοί αυτοί συχνά αποτελούν ιζηματογενείς συσσωρεύσεις αυτών των επιτελέσεων.
Με την ευκαιρία της έκθεσης, καλούμε στην Άμφισσα καλλιτέχνες να παρουσιάσουν έργα πάνω στο θέμα του τουρισμού, θέτοντας φανερά και λανθάνοντα ζητήματα που συνδέονται με την ιδέα και την ιστορία του τουρισμού ως μέρους μιας ευρύτερης βιομηχανίας, της πολιτικής και της οικονομίας, που επεκτείνονται σε ζητήματα του τοπικού και του παγκόσμιου, σε ζητήματα ταυτότητας, κοινωνικών ρόλων, αναπαραστάσεων και φυσικών ή νοητικών κατασκευών.

Η Άμφισσα δεν γίνεται εδώ κατάνοητή απλά ως ένα γεωγραφικό σημείο αλλά μας παρέχει τη δυνατότητα να στοχαστούμε πάνω στην ειδυλλιακότητα και την αποκέντρωση. Γειτνιάζοντας με έναν βαρυσήμαντο συμβολικά τόπο, τους Δελφούς, μας παρέχει την αφορμή να σταθούμε κριτικά απέναντι στα θεωρούμενα ως αυτονόητα και να προβληματίσουμε καθιερωμένες και κυρίαρχες μορφές και συστήματα γνώσης και εμπειρίας.» -Ελπίδα Καραμπά και Γλυκερία Σταθοπούλου

Συμμετέχοντες: Μιχάλης Αδάμης, Νίκος Αρβανίτης, Εύα Γιαννακοπούλου, Θοδωρής Ζαφειρόπουλος, Γιώτα Ιωαννίδου, Νίκος Καναρέλης, Απόστολος Καραστεργίου, Ζήσης Κοτιώνης, Πάνος Κούρος, Μαρία Λάλου και Skafte Aymo-Boot, Νατάσα Μπιζά, Ραλλού Παναγιώτου, Πάνος Σκλαβενίτης, Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου, Ινώ Βαρβαρίτη και Γιάννης Δελαγραμμάτικας, KaveCs, Οι αρχιτέκτονες της φάλαινας, Ευθύμης Θέου και Ηλέκτρα Αγγελοπούλου, Aysenur Babuna

Απόλλωνας Γλύκας, Planet (2017) © Απόλλωνας Γλύκας

es-optron 05: “Περί-λήψεως”, Οικία Πανουργιά, Άμφισσα

Εγκαίνια: Παρασκευή 6 Οκτωβρίου 2017, 20.00

Η σχέση του έργου τέχνης με τον χώρο και τον χρόνο είναι ποικίλη και πολλαπλή. Κανένα ανθρώπινο έργο δεν δημιουργεί πιο αποτελεσματικά την εντύπωση της διεύρυνσης ή της συρρίκνωσης του χώρου και του χρόνου από το έργο τέχνης. Είναι αυτό που συμπυκνώνει και διαστέλλει παρόν παρελθόν και μέλλον· είναι αυτό που τα περιεχόμενα και οι προορισμοί του διαρκώς επαναπροσδιορίζονται.

Η έκθεση «Περι-λήψεως» παρουσιάζει τρείς εικαστικούς καλλιτέχνες, τους Απόλλωνα Γλύκα, Νίκο Ιαβάτσο και Δημήτρη Κατσούδα που επιχειρούν να κατανοήσουν τις μεταβλητές έννοιες του χώρου και του χρόνου μέσα από τη φωτογραφική εικόνα. Παρακολουθεί τον τρόπο που ο χώρος και ο χρόνος εμφανίζονται στα έργα τους, αλλάζοντας συνεχώς ρόλο και λειτουργία. Η φωτογραφική διαδικασία γίνεται η αφετηρία σκέψεων γύρω από την κριτική κατανόηση της πραγματικότητας ως χωρο-χρονικής συνθήκης. Η έκθεση επιδιώκει να τονίσει ότι τα αισθητικά φαινόμενα είναι τα διαχρονικά εργαλεία που αποκαλύπτουν νέες όψεις του κόσμου και στα οποία οφείλουμε μια διαφορετική πρόσληψη, κατανόηση και ερμηνεία του.
Κάθε αντίληψη της ιστορίας εκφέρεται πάντοτε μαζί με μια συγκεκριμένη εμπειρία του χρόνου· εμπειρία που διαπλέκεται μαζί της, που την ορίζει καταστατικά και που προορίζεται ακριβώς να την ανεβάσει στο φως. Παρομοίως και κάθε κουλτούρα είναι πάνω απ' όλα μια συγκεκριμένη εμπειρία του χρόνου και καμιά νέα κουλτούρα δεν είναι δυνατή χωρίς κάποια μεταβολή αυτής της εμπειρίας. Ως εκ τούτου, το πρωταρχικό καθήκον μιας αυθεντικής επανάστασης δεν είναι ποτέ άπλα και μόνο «να αλλάξει τον κόσμο παρά και προπαντός να αλλάξει τον χρόνο.» -Νίκη Παπασπύρου

Δημήτρης Κατσούδας, άτιτλο (2017) © Δημήτρης Κατσούδας

Petra-Luna, a music collective: Live-performance “The Yard”, Οικία Πανουργιά

Παρασκευή, 6 Οκτωβρίου 2017, 21.00

Στο πλαίσιο της έκθεσης ‘Περί-λήψεως’ θα πραγματοποιηθεί live-performance της κολεκτίβας Petra-Luna. Το σχήμα παρουσιάζει την μουσική δραστηριότητα της άμεσης / στιγμιαίας μουσικής σύνθεσης που συνδυάζει την επικοινωνία των συναισθημάτων και την οργανική τεχνική με την αυθόρμητη ανταπόκριση στην μουσική που ακούγεται από τα άλλα μέλη του σχήματος που συμμετέχουν στο δεδομένο σύνολο. Στην μουσική κολεκτίβα Petra-Luna συμμετέχουν επί το πλείστον εικαστικοί που έχουν μουσική παιδεία ή και όχι. Δημιουργήθηκε στα Πετράλωνα, Αθήνα, το 2014.

Συμμετέχοντες: Κορνήλιος Γραμμένος, Ηλίας Σιψάς, Απόλλων Γλύκας, Χρήστος Μπληγιάννος, Φοίβος Παλαιογιάννης, Τέο Δασκαλάκης, Γιώργος Παλαμάρης, Νικόλας Iavazz, Οδυσσέας Γλύκας, Βαγγέλης Χατζής, Ζετα Νικολοπούλου

Ραλλού Παναγιώτου, Kalypso (Volume II) © Ραλλού Παναγιώτου

«Η αδύνατη εκφορά» (επιτελεστικές αναγνώσεις), Οικία Πανουργιά

Σάββατο, 14 Οκτωβρίου 2017, 19.00

Συμμετέχοντες: Δημήτρης Αμελαδιώτης, Φοίβη Γιαννίση, Πατρίτσια Κολαίτη, Δημήτρης Λεοντζάκος, Βιργινία Μαστρογιαννάκη, Ιορδάνης Παπαδόπουλος, Χαρά Πιπερίδου

Επιμέλεια: Αποστόλης Αρτινός

Διάρκεια εκθέσεων: 6 - 22 Οκτωβρίου 2017

Περισσότερες πληροφορίες: http://www.thesymptomprojects.gr 

http://www.liberal.gr/artnews/arthro/169151/epikairotita/eikastika/stin-amfissa-filotechnoi-stin-amfissa.html