Οι προμήθειες οπλικών συστημάτων είναι πάντα ένα πολύ μεγάλο και σκοτεινό παιχνίδι ισχύος και χρήματος
 |
| Πέρα από το αν δόθηκαν ή όχι κατά το παρελθόν μίζες σε πολιτικούς, οι υψηλές αμυντικές δαπάνες της Ελλάδας ήταν πράγματι μια από τις αιτίες της χρεοκοπίας. Φωτ.: AP Photo/Bullit Marquez |
ΓIA IΣΤΟΡΙΚΗ ΜΕΡΑ μίλησε ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την υπογραφή της συμφωνίας με τον Εμανουέλ Μακρόν, καθώς δεν πρόκειται μόνο για την προμήθεια των πολυσυζητημένων γαλλικών φρεγατών, που δεν θα δικαιολογούσε έναν τέτοιο χαρακτηρισμό, αλλά και για ένα σύμφωνο αμυντικής συνδρομής με τη Γαλλία, που κάνει τη διαφορά, ειδικά για μία χώρα όπως η Ελλάδα, η οποία – όπως ανέφερε και στον ΟΗΕ ο πρωθυπουργός, «ζει από το 1995 με την απειλή του casus belli».
Η προμήθεια γαλλικών φρεγατών τύπου Belharra ήταν να γίνει από την περασμένη χρονιά και τότε ακούστηκε για πρώτη φορά η πιθανότητα να συνδεθεί με αμυντική συνδρομή, αλλά λίγο μετά η ελληνική κυβέρνηση έκανε πίσω. Η εξήγηση που δόθηκε –όχι πολύ πειστική– ήταν ότι η αγορά δεν προχώρησε επειδή ήταν υψηλό το κόστος και δεν την επέτρεψε ο Σταϊκούρας.
Διπλωματικές πηγές ανέφεραν ότι πίσω από την ακύρωση της συμφωνίας που ήταν να συναφθεί πέρσι βρισκόταν οι πιέσεις της Γερμανίδας καγκελαρίου Μέρκελ που δεν ήθελε την αμυντική συνεργασία με τη Γαλλία. Ισχυρές πιέσεις υπήρχαν και από τις ΗΠΑ και τους εκπροσώπους της γνωστής πολεμικής βιομηχανίας Λόκχιντ Μάρτιν που ήθελαν από την ελληνική κυβέρνηση να αγοράσει τις δικές της φρεγάτες, τις οποίες, όμως, το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό έκρινε ως ακατάλληλες.
Επιπλέον, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, «οι ΗΠΑ δεν συνέδεσαν ποτέ την προσφορά τους με ρήτρα αμυντικής συνδρομής σε περίπτωση που η Ελλάδα απειληθεί, όπως έκανε η Γαλλία, και άρα η πρόταση τους δεν είχε κανένα πλεονέκτημα για τη χώρα».
Η Ελλάδα λόγω Τουρκίας αναγκάζεται να δαπανά πολλά χρήματα σε εξοπλισμούς και παραδεχόταν ότι η Γερμανία επωφελείται από την ελληνοτουρκική κόντρα καθώς εξοπλίζει την Τουρκία που είναι νούμερο ένα χώρα στις αγορές των γερμανικών εξοπλισμών, αλλά και για την Ελλάδα, η Γερμανία είναι ο δεύτερος πιο σημαντικός προμηθευτής όπλων μετά τις ΗΠΑ.
Πριν από λίγο καιρό ακουγόταν ότι η ελληνική κυβέρνηση ήταν έτοιμη να δεχθεί την προσφορά των ΗΠΑ, προς απογοήτευση των ναυάρχων. Τελικά η Ελλάδα και η Γαλλία, που ήθελαν πάντα τη συμφωνία, αξιοποίησαν την ειδική συγκυρία, λόγω των γερμανικών εκλογών, του Αφγανιστάν και της AUKUS και έδρασαν γρήγορα, ανακοινώνοντας τη συμφωνία που είχε προετοιμαστεί, χωρίς να αφήσουν πολλά περιθώρια για αντιδράσεις σε όσους έβαζαν εμπόδια το προηγούμενο διάστημα.
Γράφτηκε ότι ο λόγος που οι ΗΠΑ επέτρεψαν στην Ελλάδα να πάρει τις γαλλικές φρεγάτες ήταν το (πολλών παραπάνω δισεκατομμυρίων) συμβόλαιο που έχασε η Γαλλία από την Αυστραλία λόγω της AUKUS. Αρκετοί πολιτικοί και στρατιωτικοί αναλυτές, όμως, υποστηρίζουν ότι στους αμυντικούς εξοπλισμούς δεν γίνονται τέτοιες παραχωρήσεις.
Ο Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι δούλεψε εντατικά για τη συμφωνία αυτή για 18 μήνες μαζί με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και εξήγησε ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε μια περιοχή με ταραχές, σοβαρά στρατηγικά και γεωπολιτικά συμφέροντα, επομένως είναι θεμιτό να εξοπλίζεται για να προστατεύσει την εδαφική της ακεραιότητα, όπως και να συνεργαστεί με τη Γαλλία για να προφυλαχθεί από κάθε εξωτερική εισβολή ή επίθεση.
Είπε επίσης, για πρώτη φορά και με τέτοια έμφαση, ότι οι Ευρωπαίοι πρέπει να πάψουν να είναι αφελείς, εννοώντας ότι δεν μπορούν να περιμένουν αμυντική βοήθεια από τρίτους που δεν θα έρθει. «Εμείς οι Ευρωπαίοι οφείλουμε να δείξουμε ότι είμαστε αλληλέγγυοι με τα μέλη της ΕΕ» είπε, εννοώντας να μην περιμένουν βοήθεια από τις ΗΠΑ και δεν έκρυψε ότι με την Ελλάδα υπάρχουν κοινά γεωπολιτικά συμφέροντα.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξήγησε δημόσια γιατί επέλεξε τις γαλλικές φρεγάτες της Naval Group, αντί των αμερικανικών της Lockheed-Martin, λέγοντας ότι αυτή ήταν η εισήγηση του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού και ότι οι δύο χώρες έχουν ήδη αναπτύξει μια ισχυρή σχέση που υπερβαίνει τις σχέσεις τους στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ και ότι με αυτήν τη συμφωνία ανοίγουν τον δρόμο για μια αυτόνομη και πιο ισχυρή Ευρώπη – μια αναφορά σχετική με το θέμα της δημιουργίας ευρωπαϊκού στρατού και ενιαίας ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής, την οποία επιθυμούν και επιδιώκουν και οι δύο.
Σε άρθρα του γερμανικού τύπου έχει γραφτεί, πάντως, ότι ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είναι ο στενότερος σύμμαχος της Ελλάδας στη σύγκρουση με την Τουρκία, ο οποίος είχε στείλει και πολεμικά πλοία μαζί με μαχητικά αεροσκάφη στην ανατολική Μεσόγειο για να υποστηρίξει την Ελλάδα όταν χρειάστηκε πέρσι, όπως και το γαλλικό αεροπλανοφόρο Charles de Gaulle για να πραγματοποιήσει κοινές στρατιωτικές ασκήσεις με την Ελλάδα, στέλνοντας μήνυμα στην Τουρκία ότι δεν είναι μόνη.
Ο Γερμανός αρθρογράφος Γκερτ Χέλερ της Handelsblatt είχε γράψει ότι η Ελλάδα λόγω Τουρκίας αναγκάζεται να δαπανά πολλά χρήματα σε εξοπλισμούς και παραδεχόταν ότι η Γερμανία επωφελείται από την ελληνοτουρκική κόντρα καθώς εξοπλίζει την Τουρκία που είναι νούμερο ένα χώρα στις αγορές των γερμανικών εξοπλισμών, αλλά και για την Ελλάδα, η Γερμανία είναι ο δεύτερος πιο σημαντικός προμηθευτής όπλων μετά τις ΗΠΑ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ διεκδικεί την πατρότητα της συμφωνίας
Ο ΣΥΡΙΖΑ χαρακτήρισε την αμυντική συμφωνία με τη Γαλλία και την αγορά των φρεγατών «στρατηγικά ορθές επιλογές» και δήλωσε ότι στηρίζει την ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύος των ενόπλων δυνάμεων «δεδομένης της κλιμάκωσης της τουρκικής επιθετικότητας», αλλά «στη βάση μιας εθνικής στρατηγικής που λαμβάνει υπόψιν τις οικονομικές και κοινωνικές αντοχές της χώρας», ενώ μίλησε και για κυβερνητικές «παλινωδίες» που κοστίζουν «πάνω από 10 δισεκατομμύρια».
Ανέφερε επίσης, και αυτό έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, παρά την αντίφαση που περιέχει, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ «μετά τις εκλογές και ειδικά το καλοκαίρι του 2020, ενόψει της κρίσης με το ερευνητικό Oruc Reis, «παρότρυνε την κυβέρνηση να ολοκληρώσει τις σχετικές διαπραγματεύσεις» που υποστηρίζει ότι ξεκίνησαν επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.
Αλλά και ο πρώην υπουργός Άμυνας της κυβέρνησης Τσίπρα, Πάνος Καμμένος, με ένα Tweet του ισχυρίστηκε ότι εκείνοι σχεδίασαν τη συμφωνία, κάτι που όμως δεν είναι ακριβές. Ο ίδιος πάντως, τον Δεκέμβριο του 2018, κάλεσε εφοπλιστές να βάλουν χρήματα σε τραπεζικό λογαριασμό που θα άνοιγε, αλλά και απλούς πολίτες να συνεισφέρουν από το υστέρημα τους για να αγοράσει νέες φρεγάτες για το πολεμικό ναυτικό.
Ας παραβλέψουμε ότι σύμφωνα με τους έμπειρους αμυντικούς συντάκτες, πολλές δηλώσεις περί προμηθειών εξοπλιστικών συχνά δεν είναι αθώες, ούτε τυχαίες και ας ανατρέξουμε στα πραγματικά περιστατικά και στους χειρισμούς της κυβέρνησης Τσίπρα στο θέμα των φρεγατών. Το μόνο που φαίνεται να επαληθεύεται είναι ότι ο Εμανουέλ Μακρόν και ο Αλέξης Τσίπρας είχαν κάνει σχετική συζήτηση από το 2017, όχι όμως για αγορά, ούτε ακριβώς για τις ίδιες φρεγάτες, και δεν υπήρξε καμία κατάληξη. Ας σημειωθεί ότι σχεδόν πάντα όλοι οι ηγέτες που έχουν πολεμική βιομηχανία, όταν συνομιλούν με άλλους ηγέτες κρατών από την κατηγορία των «αγοραστών», τους ανοίγουν μια τέτοια κουβέντα.
Εκείνος που είχε μιλήσει δημόσια για συμφωνία με τη Γαλλία τον Απρίλιο του 2018, επί ΣΥΡΙΖΑ, ήταν ο Φώτης Κουβέλης, ο οποίος το έκανε προφανώς πρόωρα και βιαστικά και η κυβέρνησή του τον είχε αδειάσει. Τότε που ήταν αναπληρωτής υπουργός Άμυνας, και ίσως λίγοι το θυμούνται, είχε πει σε πρωινή εκπομπή του ΣΚΑΪ που τον φιλοξενούσε: «Είναι ακριβές ότι η Γαλλία μάς δίνει δύο φρεγάτες με leasing, υπήρξε συνομιλία του πρωθυπουργού με τον Εμανουέλ Μακρόν». «Επόμενο βήμα θα είναι άλλες δυο φρεγάτες» δήλωνε και διαβεβαίωνε ότι οι δύο ήταν ήδη έτοιμες για να πλεύσουν στο Αιγαίο από το καλοκαίρι του 2018 ενώ σε δεύτερο χρόνο η Ελλάδα θα αποκτούσε μια ακόμα φρεγάτα τύπου Fremm, καθώς και μια φρεγάτα τύπου Belharra.
Ακολούθησε ένα μεγαλοπρεπές άδειασμα από τον τότε κυβερνητικό εκπρόσωπο, Δημήτρη Τζανακόπουλο, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι απλώς υπήρχαν «... διερευνήσεις για διάφορα projects». «Ο κ. Κουβέλης και η κυβέρνηση αυτό που λένε είναι ότι υπάρχουν διερευνήσεις για μια σειρά από project. Από κει και πέρα αν υπάρξει οποιαδήποτε συμφωνία για οποιοδήποτε τέτοιο θέμα, θα υπάρξει και επίσημη ενημέρωση και σχετική συζήτηση σε όλα τα αρμόδια όργανα τα κυβερνητικά, αλλά και τα κοινοβουλευτικά» είχε πει για να εισπράξει τις ειρωνείες της τότε αντιπολίτευσης που μιλούσε για ερασιτεχνισμούς.
Τι είχε συμβεί; Ο Αλέξης Τσίπρας είχε πράγματι εμπιστευτικές συνομιλίες με τον Εμανουέλ Μακρόν αλλά τίποτα δεν είχε συμφωνηθεί, καθώς η Γερμανία έβαζε και τότε εμπόδια. Ο Φώτης Κουβέλης μετέφερε δημόσια όσα συζητούσαν εμπιστευτικά οι δύο πλευρές και επιβεβαίωσε τις πληροφορίες που είχαν διαρρεύσει στον τύπο. Το αποτέλεσμα, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, αλλά και πρόσφατο δημοσίευμα της Εφημερίδας των Συντακτών, ήταν να αντιδράσει έντονα η Γερμανία και να σταματήσει κάθε συζήτηση.
Γεωπολιτικά συμφέροντα και ντιλ δισεκατομμυρίων
Οι προμήθειες οπλικών συστημάτων είναι ένα πολύ μεγάλο και σκοτεινό παιχνίδι ισχύος και χρήματος, όπου πέρα από τα γεωπολιτικά συμφέροντα που διακυβεύονται, εμπλέκονται και ντιλ πολλών δισεκατομμυρίων. Ας μην ξεχνάμε ότι στην Ελλάδα έχουν μπει στη φυλακή δύο πρώην υπουργοί Άμυνας, ο Άκης Τσοχατζόπουλος και ο Γιάννος Παπαντωνίου, που βγήκε πρόσφατα.
Δύο άλλοι πρώην υπουργοί Άμυνας, ο Πάνος Καμμένος και ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης, έχουν διαπληκτιστεί δημόσια σε τηλεοπτικό ντιμπέιτ για το ποιος τα «άρπαξε» για τα υποβρύχια, όπου ακούστηκαν χαρακτηρισμοί όπως «μπροστάντζας», «υπόδικος» και άλλα παρόμοια. Τα «υποβρύχια που έγερναν» είχαν γίνει σίριαλ και όλοι ήξεραν ότι από πίσω υπήρχε μεγάλο παρασκήνιο, αλλά κανείς δεν μιλούσε, ενώ τεράστια σκάνδαλα είχαν ξεσπάσει και για τα ρωσικά εξοπλιστικά, καθώς και για τα περίφημα «αντισταθμιστικά οφέλη». Φυσικά τα περισσότερα έμειναν στο σκοτάδι και ποτέ δεν υπήρξε διαφάνεια γύρω από το θέμα αυτό.
Η φήμη που κυκλοφορούσε στα πολιτικά και δημοσιογραφικά γραφεία πριν από την κρίση ήταν ότι οι προμήθειες για τα εξοπλιστικά ήταν τεράστιες και ότι μοιράζονταν παντού, ακόμα και σε κάποιους που φαίνονταν να διαφωνούν, ειδικά αν μετά ξεχνούσαν τη διαφωνία τους. Όπως τεράστιο, από ό,τι λεγόταν, ήταν και το παιχνίδι της επιρροής, στα ΜΜΕ και στα κέντρα λήψης αποφάσεων, κατά τις περιόδους που γίνονταν οι διερευνητικές συζητήσεις για τις αγορές. Πολλές διαρροές και δηλώσεις συχνά δεν θεωρούνταν καθόλου αθώες, καθώς μπορεί να χαλούσαν κάποιο έτοιμο ντιλ προς όφελος της άλλης πλευράς. Κάποιες φορές ακουγόταν επίσης ότι κάποιοι υπουργοί αποφάσιζαν να προχωρήσουν σε αγορές οι οποίες ήταν αχρείαστες ή και άχρηστες, μόνο και μόνο για να γίνουν οι προμήθειες.
Όλα αυτά όμως έμεναν πάντα σε επίπεδο φημών, που ενίοτε οργίαζαν. Ποτέ δεν αποδείχθηκε τίποτα, πλην ελαχίστων, καθώς κανείς από αυτούς που γνωρίζουν δεν μιλάνε. Είναι διαφορετικά σήμερα τα πράγματα; Οι πολιτικοί υποτίθεται ότι είχαν πάρει το μάθημα στην κρίση. Η μόνη απόδειξη ότι τα πράγματα άλλαξαν θα είναι μόνο αν υπάρξει πλήρης διαφάνεια μέχρι και για το τελευταίο ευρώ.
Πέρα από το αν δόθηκαν ή όχι κατά το παρελθόν μίζες σε πολιτικούς, οι υψηλές αμυντικές δαπάνες της Ελλάδας ήταν πράγματι μια από τις αιτίες της χρεοκοπίας. Οπωσδήποτε κανένας πολιτικός δεν μπορεί να υποστηρίξει ότι είναι προτιμότερο να ξοδεύεις δισεκατομμύρια για εξοπλιστικά, αντί να τα δίνεις στην υγεία και την παιδεία.
Από την άλλη δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει ότι η Ελλάδα έχει έναν επιθετικό γείτονα, την Τουρκία, η οποία την απειλεί με πόλεμο εδώ και αρκετά χρόνια. «Δυστυχώς δεν είμαστε Βέλγιο ή Ολλανδία» επαναλαμβάνουν συχνά οι πολιτικοί όλων των κομμάτων που βρέθηκαν στην εξουσία. Αυτήν τη φορά όμως πρέπει να υπάρξει διαφάνεια και καμία κριτική για την κριτική δεν θα έχει σημασία, αν δεν έχει συνέπεια και συνέχεια.
της Βασιλικής Σιούτη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου