Aνακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών: Tο δημόσιο πάλι σε ρόλο θύματος (*Του Δημήτρη Οικονόμου)

Με αφορμή την πρόσφατη εξαγγελία αύξησης κεφαλαίου της Τράπεζας Πειραιώς, είναι η ώρα να συνειδητοποιήσουμε ότι οι ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών έχουν γίνει μόνιμο μέσο αφαίμαξης του δημόσιου ταμείου από ιδιώτες μετόχους. Αυτοί οι μέτοχοι βέβαια, που στην συνέχεια φτάνουν πάντα σε αδιέξοδο και προσφεύγουν στο δημόσιο για να τους «σώσει».

Ξανά και ξανά. Το 2013 η πρώτη τέτοια αύξηση κεφαλαίου των τραπεζών έγινε με το δημόσιο να συμμετέχει, αλλά με προνομιούχες (και όχι κοινές) μετοχές ώστε να βάζει τα λεφτά, αλλά να μην ασκεί την διοίκηση των πιστωτικών ιδρυμάτων. Με σκεπτικό να διενεργείται η τραπεζική διοίκηση με τα, πάντα σωστά (sic), ιδωτικοοικονομικά κριτήρια και όχι άλλα που(υποτίθεται ότι) οδήγησαν τις τράπεζες στην χρεοκοπία. Πρόσχημα κραυγαλέα αβάσιμο, δεδομένου ότι, με εξαίρεση την Εθνική Τράπεζα, όλες οι άλλες τράπεζες, συστημικές και μη, είχαν και μετόχους και διοικήσεις από ιδιώτες. Και με αυτό το καθεστώς είχαν οδηγηθεί στην χρεοκοπία!

Για να γίνει εφικτή αυτή η μεθόδευση (ίσως και ακριβώς για αυτό τον λόγο, μεταξύ άλλων), είχε προηγηθεί η ανατροπή της κυβέρνησης Παπανδρέου που αρνήθηκε να την υιοθετήσει. «Η εγχείρηση επέτυχε, αλλά ο ασθενής απεβίωσε»: οι τράπεζες χρεωκόπησαν ξανά!  Έτσι, το 2014 οι μέτοχοι κλήθηκαν ξανά να βάλουν χρήματα, με το δημόσιο να μην στηρίζει την μετοχική του θέση και αποτέλεσμα να εξαϋλώνονται και τα λεφτά που είχε ήδη βάλει, αλλά και το ποσοστό συμμετοχής του.

Ούτε αυτή η αύξηση όμως έφτασε: μετά το καταστροφικό πρώτο εξάμηνο του 2015, οι τράπεζες χρεοκόπησαν ξανά και χρειάστηκαν, για μια ακόμα, φορά κεφάλαια με το δημόσιο να βάζει τα χρήματα και τους ιδιώτες να διατηρούν τον έλεγχο και την διοίκηση. Και παρ’ όλα αυτά, η Τράπεζα Πειραιώς δεν κατάφερε να πληρώσει τους οφειλόμενους τόκους στο δημόσιο, το οποίο κατέληξε έτσι να κατέχει το 61% των μετοχών της τράπεζας. Κάπως έτσι φτάσαμε σήμερα στην πρόταση της διοίκησης αυτής της τράπεζας για νέα ανακεφαλαιοποίηση: με το δημόσιο να βάζει ξανά λεφτά, αλλά να αποκλείεται ακόμα και από την καταστατική μειοψηφία (<33%).  Αυτή τη φορά, και με τους εργαζόμενους στην τράπεζα στον βωμό ακόμα ενός «σχεδίου εξυγίανσης».

Το τραγικό είναι ότι όλες οι τράπεζες σήμερα, δυστυχώς, έχουν, σχεδόν μόνιμα, αρνητική πιστωτική επέκταση, αφαιρούν δηλαδή ρευστότητα από την αγορά αντί να προσθέτουν. Και όσα δάνεια δίνονται αφορούν σε πολύ λίγες μεγάλες επιχειρήσεις ή σε εταιρίες που χρωστάνε ήδη τεράστια ποσά και οι διοικήσεις των τραπεζών, κόντρα σε κάθε «ιδιωτικοοικονομικό κριτήριο», δεν θέλουν να τις αφήσουν να πτωχεύσουν. Έχει εκλείψει συνεπώς και η, πιο ακραία προσχηματική, επίκληση, της, λόγω δημοσίου συμφέροντος, ανάγκης χρέωσης μας υπέρ της χρηματοδότησης της οικονομικής δραστηριότητας!

Όλες αυτές οι μεθοδεύσεις, εκτός από «οικονομικά παράλογες» (διάβαζε επωφελείς για λίγους επιτήδειους), είναι και παράνομες, με αποτέλεσμα να ενεργοποιείται η εκάστοτε κυβερνητική πλειοψηφία στην Βουλή να νομοθετεί ως πλυντήριο προαναγγελθέντων ανομημάτων. Είναι η ώρα να μπει τέλος σ’ αυτή την εξαχρείωση. Και να ανοίξει, επί τέλους, μια σοβαρή δημόσια συζήτηση για το πιστωτικό σύστημα, την αναγκαιότητα ισχυρού δημόσιου τομέα, τους κανόνες ανταγωνισμού και διαφάνειας που πρέπει να διέπουν την λειτουργία του ώστε να χρηματοδοτεί, πράγματι, την οικονομική μας ανάπτυξη.

Σε κάθε περίπτωση πάντως και σε ότι αφορά την αύξηση κεφαλαίου της Τράπεζας Πειραιώς όπως προτείνεται από τη διοίκησή της, είναι αρμοδιότητα και ευθύνη της κυβέρνησης να την απορρίψει για λόγους δημοσίου συμφέροντος. Και φυσικά είναι ευθύνη όλων μας να εμποδίσουμε ένα ακόμα πλιάτσικο δημόσιου χρήματος.  

* Ο Δημήτρης Οικονόμου είναι Οικονομολόγος και αναπληρωτής γραμματέας επικοινωνίας του Κινήματος Αλλαγής

πηγή