Τι σημαίνει το διπλωματικό επεισόδιο στη Λιβύη – Γιατί ο Χαφτάρ απέλασε την ευρωπαϊκή αποστολή από τη Βεγγάζη

Μια επίσκεψη υψηλού επιπέδου μετατράπηκε σε κρίση. Τι προηγήθηκε, ποιο το μήνυμα της Βεγγάζης και τι διακυβεύεται για την Ε.Ε. και την Ελλάδα με φόντο τις μεταναστευτικές ροές.

Η επίσκεψη του Ευρωπαίου Επιτρόπου Μετανάστευσης Μάγκνους Μπρούνερ και των υπουργών Μετανάστευσης Ελλάδας, Ιταλίας και Μάλτας είχε στόχο την ενίσχυση της συνεργασίας με τις λιβυκές αρχές για τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών από τη βορειοαφρικανική χώρα.

Η αποστολή ξεκίνησε με επαφές στην Τρίπολη, έδρα της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης της Λιβύης, και επρόκειτο να συνεχιστεί με συνάντηση στη Βεγγάζη, όπου εδρεύει η μη αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Ανατολικής Λιβύης, υπό τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ.

Ωστόσο, κατά την άφιξη στο αεροδρόμιο Μπενίνα, οι αρχές της Βεγγάζης ακύρωσαν αιφνιδιαστικά τη συνάντηση και ζήτησαν την άμεση αποχώρηση της αποστολής, χαρακτηρίζοντας τα μέλη της «ανεπιθύμητα πρόσωπα».

Τι προκάλεσε την απέλαση

Σύμφωνα με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές, το επεισόδιο ξέσπασε όταν ο Χαφτάρ αξίωσε η ευρωπαϊκή αντιπροσωπεία να συναντηθεί όχι μόνο με τον ίδιο, αλλά και με τους υπουργούς της κυβέρνησης της Βεγγάζης. Η άρνηση του Επιτρόπου και των υπουργών να αποδεχθούν τον όρο αυτό –καθώς θα συνιστούσε έμμεση αναγνώριση της μη διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης– ερμηνεύθηκε από τη λιβυκή πλευρά ως προσβολή της εθνικής κυριαρχίας.

Η λιβυκή κυβέρνηση της Ανατολής εξέδωσε επίσημη ανακοίνωση, καταγγέλλοντας «παράβαση των διπλωματικών κανόνων» και επικαλούμενη μη τήρηση των προβλεπόμενων διαδικασιών για τις επισκέψεις ξένων αντιπροσωπειών.

Η στρατηγική του Χαφτάρ

Το περιστατικό εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική του Χαλίφα Χαφτάρ, ο οποίος επιχειρεί να ενισχύσει τη διαπραγματευτική του θέση απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, χρησιμοποιώντας ως μοχλό πίεσης το μεταναστευτικό. Η ανατολική Λιβύη, με τα λιμάνια της όπως το Τομπρούκ, αποτελεί βασική πύλη εξόδου μεταναστών προς την Ευρώπη – και ειδικά προς περιοχές όπως η Κρήτη και η Γαύδος, που δέχονται αυξημένες ροές τους τελευταίους μήνες.

Η στάση της Βεγγάζης μπορεί να ιδωθεί ως επιδίωξη πολιτικής αναβάθμισης, απαίτησης για μερίδιο στη διαχείριση των ευρωπαϊκών πόρων και ταυτόχρονα επίδειξη δύναμης προς την κυβέρνηση της Τρίπολης, στο πλαίσιο της εσωτερικής σύγκρουσης που συνεχίζεται στη Λιβύη.

Η ευρωπαϊκή αμηχανία και η ελληνική θέση

Η Ε.Ε. επέλεξε να μην εκδώσει ενιαία ανακοίνωση για το επεισόδιο. Ο Επίτροπος Μπρούνερ περιορίστηκε να αναφέρει ότι οι συναντήσεις στη Βεγγάζη «δεν κατέστη δυνατόν να πραγματοποιηθούν», ενώ ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της Ελλάδας χαρακτήρισε την κίνηση του Χαφτάρ ως «απάντηση στις πιέσεις για έλεγχο των μεταναστευτικών ροών», αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο για νέες πολιτικές, ακόμη και τη δημιουργία κλειστών δομών.

Ο υπουργός Επικρατείας Κωστής Χατζηδάκης υπενθύμισε ότι η οικονομική στήριξη της Λιβύης εξαρτάται και από την Αθήνα, υπογραμμίζοντας πως η Ευρώπη δεν μπορεί να αγνοήσει τέτοιες προκλήσεις.

Τι διακυβεύεται

Με περισσότερους από 4 εκατομμύρια μετανάστες να βρίσκονται αυτή τη στιγμή στη Λιβύη και τις ροές προς την Ευρώπη να αυξάνονται, ιδίως μέσω της Ανατολικής Ακτής, η διαχείριση του μεταναστευτικού αποκτά επείγουσα γεωπολιτική διάσταση. Η Ελλάδα, η Ιταλία και η Μάλτα, ως πρώτες χώρες υποδοχής, ζητούν ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε. και πιο αυστηρή συνεργασία με τις αφρικανικές αρχές.

Το επεισόδιο με τον Χαφτάρ δείχνει πόσο εύθραυστη παραμένει η ευρωπαϊκή πολιτική στη Λιβύη – και πόσο δύσκολο είναι να υπάρξει σταθερή συνεργασία σε μια χώρα που ουσιαστικά παραμένει διαιρεμένη και σε σύγκρουση.

πηγή