Ὁ δελφίς, τοῦ δελφῖνος ήταν η αρχική μας λέξη, που προέρχεται από τον λεκτικό τύπο δελφύς, -ύος, που δηλώνει την μήτρα, τον χώρο που μεγαλώνει κάθε θηλαστικό. Με αυτή την έννοια είναι συγγενής με τον δέλφακα (δέλφαξ, -ακος, το γουρουνάκι), τον δολφόν (= μήτρα) και τον ἀδελφόν, τον ομομήτριο.
Η αρχική σημασία μάλλον περιέγραφε το γουρουνάκι της θάλασσας, λόγω της ομοιότητας του δελφινιού με αυτό. Και λέμε ότι έμοιαζε με το γουρουνάκι της θάλασσας, γιατί κυλιόταν στην άμμο, όπως το γουρουνάκι στο χώμα, για να προαναγγείλει την τρικυμία. Ο Όμηρος το αποκαλεί μεγακήτη, μεγάλο κήτος. Είναι γνωστή η ιστορία με τον Αρίονα, τον λυρικό ποιητή του 7ου και 6ου αιώνα από την Μήθυμνα της Λέσβου και το δελφίνι που τον έσωσε από τους ληστές και τον οδηγησε το ακρωτήριο Ταίναρο.
Το δελφίνι είναι υποκοριστικό του ελληνιστικού τύπου ὁ δελφίν, τοῦ δελφῖνος.Είναι το μεγαλόσωμο θηλαστικό, σύντροφος του θαλασσινού ανθρώπου, χαρά για τους ταξιδιώτες να το βλέπουν να κινείται γύρω τους.
Ὁ δελφίς, τοῦ δελφῖνος ήταν ακόμη ένας όγκος μολύβδου, που λόγω χρώματος και σχήματος θύμιζε το δελφίνι. Αυτόν οι ναυτικοί τον κρεμούσαν στην κεραία του πλοίου και τον έριχναν ξαφνικά στο κατάστρωμα του εχθρικού καραβιού. Για κεραίας δελφινοφόρους κάνει λόγο ο Θουκυδίδης (7. 41).
Ὁ δελφίς ήταν επίσης αστερισμός, κατοχυρωμένος και σήμερα από την Διεθνή Αστρονομική Ένωση, γνωστός ήδη από τον αστρονόμο Πτολεμαίο (100 – 160 μ.Χ). Στην αρχαιότητα τον ήξεραν ως ιερό ιχθύ, σύμβολο της φιλανθρωπίας.
Δελφίνιος ονομαζόταν και ο θεός Απόλλωνας. Κατά μια εκδοχή το προσωνύμιο συνδέθηκε με τους Δελφούς, όπου βρισκόταν το περίφημο ιερό του. Φυσικά, και οι Δελφοί πήραν το όνομά τους από την δελφῦν, την μήτρα που είπαμε προηγουμένως, γιατί η περιοχή είχε σχήμα που έμοιαζε με μεγάλη κοιλιά. Στους Δελφούς, όμως, λατρευόταν και μητέρα θεά Γη, γι' αυτό προέκυψε το ετυμολογικά συγγενές τοπωνύμιο.
Σύμφωνα, όμως, με μια άλλη εκδοχή, Δελφίνιος ήταν ο Απόλλωνας, γιατί στον ομηρικό ύμνο στον Απόλλωνα ο θεός εμφανίστηκε με τη μορφή ενός δελφινιού σε Κρήτες. Τους οδήγησε στους Δελφούς και έγιναν οι πρώτοι ιερείς του Απολλώνιου ιερού.
Με δελφίνια διακοσμούσαν τα ανάκτορα του μινωικού πολιτισμού. Δελφίνια έβλεπε κανείς ακόμη στα νομίσματα ελληνικών πόλεων.
Οι αρχαίοι μας δελφίνιζαν, όταν κολυμπούσαν με το κεφάλι μέσα στο νερό, βυθιζόμενοι και αναδυόμενοι με άνεση σαν δελφίνια που λέμε κι εμείς οι νεώτεροι.
Τα δελφίνια γεμίζουν τα δελφινάρια, που ήρθαν στο λεξιλόγιό μας από το ελληνογενές γερμανικό Delphinarium. Σε αυτά βλέπουμε παραστάσεις δελφινιών και έχουμε την δυνατότητα να θαυμάσουμε τις δεξιότητες των θηλαστικών. Στο Δελφινάριο του Φαλήρου δροσίζεται ο θεατής και μεταφορικά αν δει ωραίες παραστάσεις.
Ξαναρχόμαστε στα δελφινάρια, όπου παρακολουθεί κανείς το θέαμα των δέλφινων και δελφινοειδών, αλλά η πραγματική ζωή έχει και δελφίνους,επίδοξους διαδόχους και διεκδικητές του θρόνου. Η ονομασία είναι παλιά του 12ο αιώνα και προέκυψε, όταν ένας φεουδάρχης στην περιοχή της Γαλλίας χρησιμοποίησε το δελφίνι ως σύμβολο της κομητείας του. Όλη η περιοχή ονομάστηκε δελφινάτο. Όταν πια ο Κάρολος ο Ε', ηγεμόνας της Γαλλίας, ανακηρύχθηκε βασιλιάς το 1364 παραχώρησε τον τίτλο του δελφίνου στο γιο του, δίνοντάς του ως κληρονομιά και την περιοχή. Από τότε κάθε διάδοχος του γαλλικού θρόνου από το 1350 ως το 1830 λεγόταν δελφίνος.
Oι ποικιλίες των δελφινιών είναι πολλές. Για τα ρινοδέλφινα, τα υβοδέλφινα και τα ζωνοδέλφινα, θα μπορούσαν οι ειδικοί να μιλάνε με τις ώρες.
Εμείς για την ώρα θα κλείσουμε με τα συνώνυμα του δελφίνου, που είναι ο μνηστήρας ή διεκδικητής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου