«Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ο συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης, που ζει στη Χίο και καλλιεργεί εκεί ο ίδιος τη δική του γη, περιγράφει στη LiFo την καθημερινότητα, που έχει αλλάξει ριζικά μετά τις φωτιές, και την προσπάθεια των κατοίκων να σταθούν ξανά στα πόδια τους.

Κάηκαν τα πάντα. Τα δέντρα μας, οι καλλιέργειές μας, οι ελιές μας, κάηκαν και οι υποδομές μας Φωτ.: Δημήτρης Τοσίδης / Getty Images

Η ΧΙΟΣ ΒΡΕΘΗΚΕ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΗ μέσα στον Αύγουστο με μια εκτεταμένη οικολογική και παραγωγική καταστροφή: περίπου 100.000 στρέμματα γης έγιναν στάχτη, μαζί με καλλιέργειες και κρίσιμες υποδομές. Ο συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης, που ζει στη Χίο και καλλιεργεί εκεί ο ίδιος τη δική του γη, περιγράφει στη LiFo την καθημερινότητα, που έχει αλλάξει ριζικά, και την προσπάθεια των κατοίκων να σταθούν ξανά στα πόδια τους. Μας μιλάει για τις ελλείψεις σε προσωπικό και μέσα κατάσβεσης, αλλά και την εμπειρία των εκκενώσεων που –όπως σημειώνει– «με την πρώτη εστία βαράει το 112 και εκκενώνουν τις πληγείσες περιοχές από όλους ανεξαιρέτως τους κατοίκους τους· ακόμη κι αν θέλεις να βοηθήσεις, δεν σε αφήνουν να προσεγγίσεις». Μιλά ακόμη για το πώς η πρόσφατη πυρκαγιά συνδέεται –στη συνείδηση της τοπικής κοινωνίας– με τον διαγωνισμό εξόρυξης αντιμονίου που έχει προκηρυχθεί για την ίδια περιοχή, ενώ ισχυρίζεται ότι η βαθύτερη αιτία όλων αυτών των καταστροφών πρέπει να αναζητηθεί στην «καταναλωτική πλάνη» που έχει πείσει τον άνθρωπο πως το χρήμα είναι ο μόνος πόρος.

Αιτία όλου αυτού αλλά και των καταστροφών είναι το γεγονός ότι σύγχρονοι άνθρωποι που έχουν γαλουχηθεί με το αφήγημα του καταναλωτισμού όλα αυτά τα χρόνια βρίσκονται πλέον να ζουν σε μια βαθύτατη πλάνη, έχοντας την πεποίθηση ότι το χρήμα είναι φυσικός πόρος και μάλιστα ο μοναδικός. Από κει ξεκινούν όλα.

— Εκτός από συγγραφέας, είστε και αγρότης. Ζείτε κι εσείς από τη γη. Μετά τη φωτιά, οι κάτοικοι έχασαν καλλιέργειες και βιος. Πώς βιώνετε αυτή την απώλεια και ποιες είναι οι μεγαλύτερες δυσκολίες που αντιμετωπίζετε πλέον στην καθημερινότητά σας;

Εδώ στη Βολισσό και γενικότερα στη βορειοδυτική Χίο οι δυσκολίες ήταν ανέκαθεν μεγάλες αφενός λόγω της εγκατάλειψης του τόπου από την πλειονότητα των κατοίκων του, κατά τις παρελθούσες δεκαετίες, και αφετέρου εξαιτίας της πλήρους εγκατάλειψης από το κράτος. Τώρα, μετά τη φωτιά τίθεται πλέον μείζον ζήτημα επιβίωσης. Κάηκαν τα πάντα. Τα δέντρα μας, οι καλλιέργειές μας, οι ελιές μας, κάηκαν και οι υποδομές μας: ελαιοτριβείο, πρατήριο καυσίμων, συνεργείο μηχανημάτων κ.λπ. Ακόμη είμαστε σε σοκ και δεν έχουμε συνειδητοποιήσει τι ακριβώς θα σημάνουν για τη ζωή μας στην καθημερινότητα όλα αυτά το προσεχές διάστημα. Μπορούμε όμως να φανταστούμε.

— Κατά την άποψή σας, ο κρατικός μηχανισμός λειτούργησε όπως θα έπρεπε στην κατάσβεση; Ρωτώ γιατί η μεγάλη έκταση της καταστροφής δημιουργεί την εντύπωση ότι υπήρξαν σοβαρές ελλείψεις.

Ο Γιάννης Μακριδάκης

Έχω μεγάλη εμπειρία από κατάσβεση πυρκαγιών διότι είμαι εδώ και 30 χρόνια εθελοντής δασοπυροσβέστης. Αυτό που συμβαίνει τα τελευταία χρόνια δεν το έχω ξαναδεί ποτέ στο παρελθόν. Καταρχάς με την πρώτη εστία βαράει το 112 και εκκενώνουν τις πληγείσες περιοχές από όλους ανεξαιρέτως τους κατοίκους τους. Νέους, γέρους, ανήμπορους και ικανούς, όλους. Παλιότερα βαρούσε η καμπάνα του χωριού και έβγαινε ο καφετζής στο μεγάφωνο: εκκενώστε το χωριό, διαταγή αστυνομίας. Βοηθούσαμε τους γέροντες και τους ανήμπορους να φύγουν αλλά οι ενεργοί και ικανοί να προσφέρουν έμεναν για να βοηθήσουν στην κατάσβεση. Να απλώνουμε μάνικες, να καθοδηγούμε τους πυροσβέστες στις τοποθεσίες κ.λπ. Τώρα φεύγουν όλοι. Ακόμη κι αν θέλεις να βοηθήσεις, δεν σε αφήνουν να προσεγγίσεις. Προσωπικά δεν έφυγα και έσωσα την περιοχή μου και το σπίτι μου. 

Καθ’ όλη αυτή την προσπάθειά μου έβλεπα τις επίγειες δυνάμεις να μην ξέρουν πού να πρωτοπάνε για κατάσβεση, αφού η φωτιά εξαπλώθηκε ταχύτατα σε τεράστια έκταση με πολλά μέτωπα, και τις εναέριες δυνάμεις να αποτελούνται μονάχα από δύο ελικόπτερα με κρεμασμένες δαχτυλήθρες, τα οποία φυσικά δεν μπορούσαν να τιθασεύσουν την πύρινη λαίλαπα. Αυτό δεν άλλαξε ποτέ μέχρι το τέλος της πυρκαγιάς, τρεις μέρες μετά, όταν καταλάγιασε ο καιρός.

— Σε πρόσφατες αναρτήσεις σας έχετε τονίσει ότι η κοινωνία, δικαίως ή αδίκως, συνδέει απόλυτα την πυρκαγιά του Αυγούστου με τις εξορύξεις, επισημαίνοντας συνεχώς πως η καμένη περιοχή συμπίπτει με εκείνη που έχει παραχωρηθεί για έρευνα αντιμονίου. Τι απαντάτε σε όσους χαρακτηρίζουν την επισήμανσή σας συνωμοσιολογική;

Προσωπικά παρέθεσα τα στοιχεία δημοσιεύοντας τους χάρτες. Τον χάρτη που εξέδωσε πέρσι το ΥΠΕΝ ως «περιοχή αξιοποίησης» και τον χάρτη της φωτιάς, οι οποίοι στο μεγαλύτερο μέρος τους ταυτίζονται. Η κοινωνία του νησιού δεν θα μπορούσε να μην παρατηρήσει ούτε να μην επισημάνει αυτή την ταύτιση και αυτήν τη συγκυρία. Η περιοχή έχει να ζήσει πύρινη λαίλαπα από το 1997 και κάηκε το αμέσως επόμενο καλοκαίρι της προκήρυξης διαγωνισμού εξορύξεων. Αυτά είναι γεγονότα αδιαμφισβήτητα.

Φυσικό είναι να μιλούν για συνωμοσιολογία άνθρωποι που δεν έχουν γνώση της περιοχής και του θέματος αλλά κυρίως άνθρωποι που προβοκατόρικα υποστηρίζουν το πολιτικό αφήγημα το οποίο υπηρετείται με ζήλο τα τελευταία χρόνια και θυσιάζει το φυσικό και πολιτισμικό κεφάλαιο της χώρας μας στον βωμό μιας δήθεν πράσινης μετάβασης και μιας οικονομίας βραχυπρόθεσμου κέρδους.

Αιτία όλου αυτού αλλά και των καταστροφών είναι το γεγονός ότι σύγχρονοι άνθρωποι που έχουν γαλουχηθεί με το αφήγημα του καταναλωτισμού όλα αυτά τα χρόνια βρίσκονται πλέον να ζουν σε μια βαθύτατη πλάνη, έχοντας την πεποίθηση ότι το χρήμα είναι φυσικός πόρος και μάλιστα ο μοναδικός. Από κει ξεκινούν όλα. Και σε αυτή την πεποίθηση που έχει καλλιεργήσει ο καταναλωτισμός στον σύγχρονο άνθρωπο, με την ταυτόχρονη, πλήρη αποξένωση της υπόστασής του και της καθημερινής ζωής του από τη φύση, στηρίζεται αυτή η «ανάπτυξη».

— Ο δικηγόρος σας καθηγητής Π. Λαζαράτος κατέθεσε πριν από μερικά 24ωρα αίτημα διακοπής του διαγωνισμού για την εξόρυξη αντιμονίου στη Χίο. Γιατί τώρα, μετά τις πυρκαγιές; Τι σηματοδοτεί αυτή η νομική κίνηση;

Αυτό το γνωρίζει πολύ καλύτερα από μένα ο κύριος Λαζαράτος. Προσωπικά νιώθω ότι δίνουμε στην κυβέρνηση άλλη μία ευκαιρία να διορθώσει την κοινωνική, περιβαλλοντική αλλά και οικονομική αδικία και απρονοησία την οποία έχει διαπράξει με την προκήρυξη αυτού του διάτρητου διεθνούς διαγωνισμού για εξορύξεις αντιμονίου στη Χίο, ενάντια στην καθολική θεσμική και λαϊκή βούληση της τοπικής κοινωνίας και ενάντια στο εύθραυστο οικοσύστημα του νησιού της μαστίχας, που δεν είναι σπάνια γαία αλλά γαία μοναδική.

πηγή