Tι κοινό μπορεί να έχουν ένας Έλληνας ποιητής με έντονη εσωτερική ανησυχία και μια Αμερικανίδα καλλιτέχνιδα με πάθος για τον πολιτισμό; Την απάντηση τη βρίσκουμε στους Δελφούς του 1927, όταν ο Άγγελος Σικελιανός και η, τότε σύζυγός του, Εύα Πάλμερ ένωσαν τις δυνάμεις τους για να δώσουν ζωή σε ένα μεγάλο όραμα: τη Δελφική Ιδέα.
Μέσα από τις Δελφικές Εορτές, προσπάθησαν να αναδείξουν την ουσία της ελληνικής παράδοσης και να δημιουργήσουν έναν χώρο πνευματικής ενότητας και παγκόσμιου διαλόγου.
Δελφοί 9 Μαΐου 1927: εγκαινιάζεται η Δελφική Ιδέα.
Στις 9-11 Μαΐου 1927 πραγματοποιήθηκαν στους Δελφούς οι Α’ Δελφικές Εορτές, το πιο ολοκληρωμένο πολιτιστικό και πνευματικό εγχείρημα στη Νεότερη Ελλάδα. Οι δημιουργοί τους Άγγελος Σικελιανός και η πρώτη σύζυγός του Εύα Πάλμερ, επέλεξαν τους Δελφούς, έναν τόπο με τεράστια ιστορία και συμβολισμούς και τη μέθοδο της συγκίνησης που θα προκαλούσαν οι γιορτές, ώστε να φέρουν στο φως τη Δελφική Ιδέα.
Οι δημιουργοί και το Όραμα.
Ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός ανατράφηκε στην Λευκάδα, σε μια εποχή που η Ελλάδα προσπαθούσε να δώσει σχήμα στην ταυτότητά της, βίωσε την ταπεινωτική ήττα του ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897, τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες, χρεοκοπίες και πολιτικές αστάθειες. Η Εύα, μία Αμερικανίδα της Νέας Υόρκης, μεγάλωσε σε ένα αριστοκρατικό περιβάλλον, πλημμυρισμένο από ερεθίσματα τέχνης, φιλοσοφίας, κοσμοπολιτισμού και κοινωνικής ευαισθησίας.
Ο Άγγελος Σικελιανός πρότεινε να δημιουργηθεί στους Δελφούς ένα Πνευματικό Κέντρο, ένα είδος Πανεπιστημίου
Δύο διαφορετικοί κόσμοι λοιπόν συναντήθηκαν στην Ελλάδα το 1906 και δημιούργησαν ένα νέο σύμπαν εσωτερικής ανησυχίας, επιθυμίας για προσφορά και τελικά δημιουργικότητας. Εκείνος, αφού μελέτησε την Ελληνική φιλοσοφία και παράδοση, αποφάσισε να προτείνει στους ανθρώπους την Δελφική Ιδέα. Η ιδέα αυτή ήταν απλή και τεράστια ταυτόχρονα: πρότεινε να δημιουργηθεί στους Δελφούς ένα Πνευματικό Κέντρο, ένα είδος Πανεπιστημίου.
Στο Κέντρο αυτό θα συγκεντρωνόταν η παλαιά και νέα γνώση των ανθρώπων σε όλους τους τομείς, με σκοπό πρώτον αυτή να διατηρηθεί και δεύτερον να διαδοθεί ξανά σε όλους τους ανθρώπους, μέσα από μαθήματα, σεμινάρια και πρακτικές εφαρμογές
Το εγχείρημα των Δελφικών Εορτών
Στις αρχές του 20ου αιώνα, οι Δελφοί ήταν ακόμη ένα μικρό, φτωχό χωριό, χωρίς οδική σύνδεση προς την Αθήνα και μηδαμινές υποδομές για να υποστηρίξουν την ίδρυση ενός Πανεπιστημίου. Ο Σικελιανός πίστευε ότι για να υλοποιηθεί η ιδέα του χρειαζόταν αρχικά την υποστήριξη από ανθρώπους, που θα είχαν την ευαισθησία και την καλλιέργεια να κατανοήσουν και να πιστέψουν σε αυτή. Για το λόγο αυτό έκανε τις Δελφικές Εορτές, μία μεγάλη ελληνική γιορτή θεάτρου, χορού, γυμναστικών αγώνων, ξεναγήσεων και εκθέσεων παραδοσιακής χειροτεχνίας, ώστε να προκαλέσει συγκίνηση στους θεατές, ένα βίωμα που θα γλίτωνε από περιττά λόγια και εξηγήσεις για την Ιδέα του.
Από εκεί και πέρα, τα ηνία της προσπάθειας ανέλαβε κυρίως η Εύα, ώστε να διοργανωθούν με τον καλύτερο τρόπο οι γιορτές. Είναι άδικο για εκείνη να αναφερόμαστε μόνο στην πατρική περιουσία που ξόδεψε για την υλοποίηση των Εορτών. Η συμβολή της ήταν πολυδιάστατη και πολύ ουσιαστική.
Σκηνοθέτησε την παράσταση του Προμηθέα Δεσμώτη και δίδαξε κίνηση στον Χορό, βρήκε τους κατάλληλους συνεργάτες για κάθε μέρος της γιορτής, όπως για παράδειγμα την Αγγελική Χατζημιχάλη για τις εκθέσεις Χειροτεχνίας και τον Θάνο Βελλούδιο για τον Πυρρίχιο Χορό, αλλά και ντόπιους για οργανωτικά ζητήματα, ύφανε με κοπέλες από την Αθήνα και τους Δελφούς τα κοστούμια των παραστάσεων και των αγώνων, επιμελήθηκε τις πρακτικές λεπτομέρειες μεταφοράς και φιλοξενίας των επισκεπτών και φρόντισε όλη τη διοργάνωση ως εμπνευσμένη πολιτιστική διαχειρίστρια.
Ο σπόρος της Ιδέας έπεσε αλλά δεν βλάστησε…
ή μήπως μένει ακόμα ζωντανός στη Δελφική γη;
Το μέγεθος της διοργάνωσης ήταν τιτάνιο για να το σηκώσουν μόνοι τους αυτοί οι δύο άνθρωποι, αρκεί να φανταστούμε πως διοργάνωσαν κάτι αντίστοιχο με μικρούς Ολυμπιακούς Αγώνες, με σαφείς πνευματικές και αισθητικές γραμμές, σε ένα μέρος που δεν είχε καν δρόμο για να προσεγγίσεις. Ωστόσο η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετώπισαν ήταν η καχυποψία και η αντίσταση από τους κύκλους της διανόησης της εποχής και από όσους επιχειρούσαν στον τομέα του αναδυόμενου ελληνικού τουρισμού. Το δημιουργικό ζεύγος αγνόησε κάθε εμπόδιο και κάθε μάντη κακών. Με οδηγό το Όραμά τους και την επιθυμία τους για προσφορά και δράση, προχώρησαν στην διοργάνωση των τριήμερων Εορτών τον Μάιο του 1927.
Οι Δελφικές Εορτές ήταν μία τεράστια επιτυχία. Οι επίσημοι καλεσμένοι από το εξωτερικό και την Ελλάδα, συμμετείχαν σε όλες τις εκδηλώσεις με ενθουσιασμό. Αφού βίωσαν την έκφραση της ελληνικής δημιουργίας σε όλα τα επίπεδα, έφυγαν με έντονα συναισθήματα υπερηφάνειας και αισιοδοξίας. Για το λόγο αυτό εξάλλου συστήθηκε μία επιτροπή με επικεφαλής τον Εμμανουήλ Μπενάκη, που προχώρησε στη διοργάνωση και Β’ Δελφικών Εορτών στα 1930.
Δικαίως θα αναρωτηθεί κάποιος: οι επίσημοι καλεσμένοι ένιωσαν πραγματικά την ανησυχία και τον σκοπό του Άγγελου και της Εύας; Μήπως στάθηκαν ηθελημένα ή άθελά τους στο εξωτερικό επίπεδο της γιορτής, που ήταν για αυτούς ένας τρόπος διασκέδασης ή ακόμη και τουριστικής προβολής φολκλορικού χαρακτήρα; Φυσικά δεν είναι σωστό να χρησιμοποιούμε γενικεύσεις, ωστόσο κρίνοντας από το αποτέλεσμα και μόνο, η μη υλοποίηση του αρχικού οράματος αποδεικνύει, πως ο σπόρος της Ιδέας έπεσε αλλά δεν βλάστησε.
Η κληρονομιά που μας άφησαν
Η κληρονομιά της Δελφικής Προσπάθειας έχει μελετηθεί από αξιόλογους ερευνητές και μπορεί να εντοπιστεί σε διάφορους τομείς της πολιτιστικής και πνευματικής παράδοσης. Από το Θέατρο, τη Μουσική και τη Χειροτεχνία έως τη διοργάνωση εκδηλώσεων και τουριστικής προβολής, είναι πολλά τα στοιχεία που μπορούν να συσχετιστούν με αυτή τη σημαντική διοργάνωση και αναγνωρίζουμε πως τους οφείλουμε πολλά.
Με σεβασμό στο πνεύμα των δύο αυτών σημαντικών ανθρώπων και της τεράστιας παρακαταθήκης που άφησαν στον τόπο, θα προσθέσουμε άλλον έναν παράγοντα αυτών των εκδηλώσεων που δεν έχει αναφερθεί αρκετά έως τώρα: την τοπική κοινωνία. Αρχικά, αλλά και σε κάθε βήμα των Εορτών, ο Άγγελος και η Εύα θεωρούσαν τους ντόπιους ανθρώπους μέρος της διοργάνωσης και σημαντικούς τελικούς αποδέκτες. Συγχρωτίστηκαν μαζί τους, αφουγκράστηκαν τον τρόπο σκέψης και δουλειάς τους και τους συμπεριέλαβαν σε κάθε στάδιο της διαδικασίας.
Οι ντόπιοι από την πλευρά τους, που είχαν το προνόμιο μίας επιπλέον παράστασης προορισμένης μόνο για εκείνους καθώς και αθλητικούς αγώνες ανταποκρίθηκαν ολόψυχα. Όπως αναφέρει η Εύα Πάλμερ στη βιογραφία της, οι άνθρωποι της Φωκίδας συγκινήθηκαν βαθιά, σίγουρο σημάδι για εκείνη πως πέτυχαν τον σκοπό τους.
Οι κάτοικοι της περιοχής των Δελφών μετείχαν σε κάτι που δεν μπορούσαν ακριβώς να το ορίσουν, αλλά το ένιωσαν με γνησιότητα και το ξεχώρισαν ως κάτι σπουδαίο με το αλάνθαστο ένστικτο της λαϊκής ψυχής τους.
Η Δελφική Ιδέα σήμερα
Πολλά πράγματα έχουν αλλάξει από εκείνη την εποχή έως τώρα. Ωστόσο η ανάγκη για αυτοπραγμάτωση και κοινωνική συνοχή και πρόοδο παραμένει σταθερά. Δεν υπάρχουν έτοιμες και εύκολες λύσεις, απλά θυμίζουμε πως ο σπόρος της Δελφικής Ιδέας παραμένει θαμμένος στη Δελφική γη και μπορεί να αξιοποιηθεί από όποιον επιθυμεί να ασχοληθεί με την ανάπτυξή του.
Μας γεμίζει αισιοδοξία το γεγονός πως πυκνώνουν τα τελευταία χρόνια οι προσπάθειες για μελέτη και κατανόηση αυτής της κληρονομιάς , ειδικά από ανθρώπους της περιοχής και ίσως στην επέτειο των 100 χρόνων από τις Α’ Δελφικές Εορτές δούμε να συμβαίνουν σημαντικά πράγματα για όλους μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου