Εκατό χρόνια μόρφωσης..(εν όψει των πανελλαδικών εξετάσεων)

Κοντοζυγώνουν οι μέρες των εξετάσεων σε σχολεία και πανεπιστήμια. Η αξία της μάθησης αποτυπώνεται στη φράση που σε μας έχει φτάσει ως κινεζική παροιμία:

 «Αν δώσεις στον φτωχό ένα ψάρι, θα 'χει τροφή για μια μέρα. Αν τον μάθεις να ψαρεύει, θα 'χει τροφή σε όλη του τη ζωή».

Ίσως δεν είναι ευρέως γνωστό ότι πρόκειται για τους δύο τελευταίους στίχους ενός ποιήματος του αρχαίου Κινέζου ποιητή και φιλοσόφου Τζουάν Τζου, γνωστού και ως Τζουάν Τζι (Δάσκαλος Τζουάν). Ο Τζουάν Τζι έζησε κατά την περίοδο 369-286 π.Χ. κυριαρχώντας στις κατοπινές εποχές με την οξύτητα της σκέψης του, την πνευματικότητα των γραπτών του, την ενάργεια των πράξεων του βίου του.

Πρόκειται για διανοητή του οποίου το διαμέτρημα, η επιρροή και η αναγνωρισιμότητα, τουλάχιστον στην Κίνα, συγκρίνονται με αυτά του ιδρυτή του ταοϊσμού, Λάο Τσε, καθώς και του Κομφούκιου, που χρονολογικά είχαν προηγηθεί του Τζουάν Τζι κατά περίπου δύο αιώνες. Εκτοτε, τα κείμενα του τελευταίου συντροφεύουν αδιάλειπτα τους Κινέζους έως σήμερα.

Το ποίημα στο οποίο ανήκουν οι παραπάνω στίχοι μπορεί να θεωρηθεί ύμνος στην αρετή της προνοητικότητας, στην αξία και τα οφέλη του σχεδιασμού μακράς πνοής. Ισως είναι και ένα σχόλιο για το τι σημαίνει «φιλανθρωπία» και τι όχι.

Και σίγουρα αναφέρεται στη σημασία της επίτευξης του στόχου της καθολικής μόρφωσης όλων των πολιτών μιας χώρας. 

«Αν έχεις σχέδια για έναν χρόνο, σπείρε στάρι. Αν έχεις σχέδια για δέκα χρόνια, φύτεψε δένδρα. Αν έχεις σχέδια για εκατό χρόνια, μόρφωσε λαό», αναφέρουν οι πρώτοι στίχοι του ποιήματος.

Γιατί «Όποιος σπέρνει στάρι, θερίζει μια χρονιά. Όποιος φυτεύει δένδρα, παίρνει καρπούς δέκα χρόνια. Όποιος μορφώνει τον λαό, απολαμβάνει καρπούς εκατό χρονιές», συνεχίζει στους αμέσως επόμενους στίχους ο Τζουάν Τζι.

Να πώς με ελάχιστες λέξεις, μέσα σε πολύ λίγες γραμμές, οριοθετούνται οι χρονικές κλίμακες και οι προτεραιότητες. Με αυτό το πνεύμα, οι Κινέζοι θέσπισαν παν-κινεζικές εξετάσεις προκειμένου να επιλέγονται οι δημόσιοι λειτουργοί σε όλα τα επίπεδα της διοίκησης.

Και το έκαναν πολλούς αιώνες πριν ο θεσμός αυτός «ανακαλυφθεί» στον δυτικό κόσμο και παρ’ όλες τις δυσκολίες της υλοποίησής του σε μια γεωργική κατά βάση και αχανή αυτοκρατορία. Η μόρφωση και η άνοδος του πνευματικού επιπέδου ενός λαού είναι μακρόχρονη και δαπανηρή επένδυση, αλλά αξίζει κάθε κόπο. Και από την πολιτεία, αλλά και από τον ίδιο τον λαό.

Συντάκτης: Αδάμ Αδαμόπουλος*

*(Ph.D.)2, επίκουρος καθηγητής Ιατρικής Φυσικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης