“Η Κίρρα, επίνειο των Δελφών‘‘

Κίρρα

Φωκίδα

Η Κίρρα κατοικήθηκε από την εποχή του χαλκού. Στην κλασική αρχαιότητα λειτούργησε ως επίνειο των Δελφών, αλλά και της Άμφισσας ως τον Μεσαίωνα.

Η Κίρρα, επίνειο των Δελφών

Η θέση της αρχαίας Κίρρας, στην εύφορη πεδιάδα του Πλειστού ποταμού και σε φυσικό λιμάνι στη βόρεια ακτή του Κορινθιακού κόλπου, ευνόησε την κατοίκηση ήδη από το τέλος της 4ης χιλιετίας π.Χ.

Η περιοχή της Ιτέας και της Κίρρας με τους Δελφούς στο βάθος.

Στους ιστορικούς χρόνους, καθώς το γειτονικό Ιερό των Δελφών με το μαντείο του Απόλλωνα αποκτούσε όλο και μεγαλύτερη ακτινοβολία, η Κίρρα αναπτυσσόταν παράλληλα ως επίνειό του και σταθμός των προσκυνητών. Στα χρόνια του Δεύτερου Αποικισμού, τον 8ο και 7ο αιώνα π.Χ., η Κίρρα ήταν ισχυρή ανεξάρτητη πόλη. Στις αρχές του 6ου αι. συγκρούστηκε με τη Δελφική Αμφικτυονία και τους συμμάχους της για τον έλεγχο του Ιερού και της γύρω περιοχής. Ο Πρώτος Ιερός Πόλεμος κράτησε 10 χρόνια και έληξε με την καταστροφή της Κίρρας, μετά από πολιορκία. Κατά την παράδοση, οι επιτιθέμενοι δηλητηρίασαν τις πηγές της πόλης, αναγκάζοντας έτσι τους υπερασπιστές της να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους. Η πόλη ανέκτησε τη θέση της και τα επόμενα χρόνια εξελίχθηκε και πάλι σε σημαντικό λιμάνι.

Ιστορική και αρχαιολογική πληροφορία

Στην περιοχή της Κίρρας έχουν εντοπιστεί κατάλοιπα κατοίκησης από την 4η χιλιετία έως και τον Μεσαίωνα. Ο οικισμός των προϊστορικών χρόνων αναπτύσσεται με επίκεντρο τη θέση Μαγούλα, βόρεια της εκκλησίας της Κοίμησης της Θεοτόκου και ακμάζει στις αρχές (μεσοελλαδική περίοδος) και τα μέσα της 2ης χιλιετίας. Στα τέλη της χιλιετίας οι κάτοικοι φαίνεται πως εγκατέλειψαν την εγκατάσταση.

Στη Μαγούλα, εκτός των προϊστορικών καταλοίπων, ανασκάφηκε και ιερό με χρήση από τα αρχαϊκά χρόνια (περίπου 6ος αιώνας π.Χ.) και εξής, με πρόπυλο και θεμέλια ναού. Ταυτίζεται με τον ναό του Απόλλωνα, της Άρτεμης και της Λητούς που αναφέρει ο Παυσανίας.

Η Κίρρα μετά τον Πρώτο Ιερό Πόλεμο περνά στον έλεγχο του ιερού των Δελφών. Η ανάπτυξή της ακολουθεί την άνθηση του Ιερού, καθώς αυξάνουν επισκέπτες και προσκυνητές που χρησιμοποιούν το λιμάνι της. Διατηρούνται εγκαταστάσεις διαφόρων περιόδων σχετικές με τη λειτουργία του. Μεταξύ άλλων, δίπλα στο δημοτικό σχολείο είναι ορατό μεγάλο δημόσιο κτήριο του 5ου αιώνα π.Χ., το οποίο έχει ερμηνευτεί ως νεώσοικος ή αποθήκη εμπορευμάτων. Μετασκευάστηκε στους ρωμαϊκούς χρόνους και πιθανόν αλλάζει χρήση, καθώς διακοσμείται με ψηφιδωτά δάπεδα.

Νεώσοικοι του 5ου αιώνα π.Χ.

Ο οικισμός οχυρώνεται μάλλον στον 4ο αιώνα π.Χ., στο πλαίσιο του Τρίτου Ιερού Πολέμου. Ίχνη της οχύρωσης έχουν ανασκαφεί σε διάφορα σημεία της κωμόπολης.

Στην Κίρρα έχουν βρεθεί δύο παλαιοχριστιανικές εκκλησίες. Σήμερα είναι ορατά κατάλοιπα της μίας, στον τύπο της τρίκλιτης βασιλικής, στο οικοδομικό τετράγωνο βορειοδυτικά του δημοτικού σχολείου. Στα ερείπιά της, κατά τους μέσους ή ύστερους βυζαντινούς χρόνους, κτίστηκε μικρός ναός. Νοτιότερα, στο παραλιακό μέτωπο, διατηρείται μεσαιωνικός πύργος, του 13ου περίπου αιώνα, πιθανότατα για τον έλεγχο του λιμανιού. Μέσα στη θάλασσα διακρίνονται κατάλοιπα και άλλων εγκαταστάσεων.

Λείψανα λιμενικών εγκαταστάσεων μέσα στη θάλασσα. Στην ακτή δεξιότερα φαίνονται κατάλοιπα μεσαιωνικού πύργου.

Η Κίρρα είναι προσβάσιμη οδικώς. Στη γειτονική Ιτέα υπάρχει μαρίνα που μπορεί να φιλοξενήσει περίπου 150 σκάφη.

Δείτε το στο Google Maps

Επικοινωνία:

Εφορεία Αρχαιοτήτων Φωκίδας
(+30) 2265082313, 2265082346
efafok@culture.gr

Αξίζει να δεις

Η Κίρρα απέχει περίπου 20 χλμ. από τους Δελφούς, τα ιερά του Απόλλωνα και της Αθηνάς και το αρχαιολογικό μουσείο.

Περιπατητικό μονοπάτι, το οποίο σε μεγάλο βαθμό ακολουθεί αρχαία διαδρομή, συνδέει την Κίρρα με το Χρισσό, όπου έχει ανασκαφεί οικισμός μεσοελλαδικών και υστεροελλαδικών χρόνων και τους Δελφούς.

Σε απόσταση 14χλμ. από την Κίρρα βρίσκεται η πρωτεύουσα της Φωκίδας, Άμφισσα, τα ιστορικά Σάλωνα της Ελληνικής Επανάστασης. Στην πόλη δεσπόζει το μεσαιωνικό κάστρο, στη θέση της αρχαίας ακρόπολης. Μπροστά του απλώνεται ο περίφημος ελαιώνας της Άμφισσας, από τους αρχαιότερους και μεγαλύτερους στην Ελλάδα. Χαμηλότερα από το κάστρο βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο Άμφισσας, στεγασμένο σε κτήριο των αρχών του 20ου αιώνα, με ευρήματα από την περιοχή.  Με το πρόσφατο παρελθόν της πόλης συνδέεται η γραφική συνοικία της Χάρμαινας, όπου βρίσκονται παλιά εγκαταλελειμμένα βυρσοδεψεία, ορισμένα αναστηλωμένα. Το τελευταίο Σάββατο της Αποκριάς αναβιώνει ο θρύλος του “Στοιχειού της Χάρμαινας”.

πηγή