Πολλοί έγραψαν ότι η οικονομική κρίση που ακόμη βιώνουμε αντανακλά κρίση αξιών.
Ποιος δεν θυμάται την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα με εκατομμύρια εικόνες από ξέφρενα πάρτι στα Ελληνικά νησιά και χιλιάδες γλεντζέδες της Ελληνικής υπαίθρου στοιβαγμένοι να ξενυχτούν ως την ανατολή του ηλίου; Tα εκατοντάδες σχετικά περιοδικά και τηλεοπτικές εκπομπές όπου μεσoυρανούσε η κουλτούρα του φαίνεσθαι και εντυπωσιασμού αλλά όχι της ουσίας, του πρόσκαιρου και επιφανειακού κι όχι του μόνιμου και ποιοτικού; Όλα παράκμασαν με την επακόλουθη κρίση και πολλοί κατηγόρησαν αυτή την κουλτούρα ως βασικό αίτιο της οικονομικής κρίσης.
Ίσως φοβούμενη την σχετική κριτική, από το 2010 και μετά η ιδιωτική τηλεόραση συμμάζεψε κάπως τα ακραία τρέιλερ και τις εκπομπές της προηγούμενης δεκαετίας που παρουσιάζουν το χυδαίο και την αντικοινωνικότητα ως συνταγές επιτυχίας. Και τώρα που στα οικονομικά πάμε να δούμε φως στην άκρη του τούνελ, ήρθε το τρέιλερ του Next top Model να ξανασερβίρει ποταπές συμπεριφορές σέξι κανίβαλων με χάντρες λαμπερές.
Αντιγράφω το κείμενο του Μάνου Στεφανίδη: «Τί βλέπουμε λοιπόν στο περί ου ο λόγος τρέιλερ; Βλέπουμε ενεοί τον αδυσώπητο αγώνα μερικών κοριτσόπουλων να εξοντώσουν το ένα το άλλο χωρίς φραγμούς, στοιχειώδη κώδικα συμπεριφοράς, στοιχειώδη αλληλεγγύη, ή το αίσθημα της ευγένειας που, κατά κανόνα, χαρακτηρίζει αυτή την άδολη (;) ηλικία. Βλέπουμε τον κατινισμό και το μαλλιοτράβημα ως αυτονόητα μέσα επικράτησης. Ως συνταγές επιτυχίας! Και μάλιστα στο όνομα της ομορφιάς... Αυτό που το τρέιλερ κυρίως προβάλλει, δεν είναι ο ανταγωνισμός αλλά ο κανιβαλισμός μέχρις εσχάτων, η αντικοινωνικότητα και το χειροπιαστό μίσος, η εξόντωση μέχρι το τελικό έπαθλο που είναι το soft golden dream των διακοπών στη Μύκονο με στριγκάκι και με τα φλας των παπαράτσι να αστράφτουν. Τα εξώφυλλα στα λαϊκά τηλεπεριοδικά. Η επαγγελματική ‘καταξίωση’ που ταυτίζεται απόλυτα με την αναγνωρισιμότητα, αυτό το φετίχ δηλαδή του μεταμοντέρνου. Εμφανίζομαι άρα υπάρχω! Το όραμα, εν τέλει, - επαγγελματικό, ηθικό, αξιακό - της ελληνικής οικογένειας, για να μην πω της ελληνικής κοινωνίας».
Συμφωνώ και επαυξάνω… σχεδόν σε όλα. Λέω σχεδόν, διότι το συγκεκριμένο αντικοινωνικό, αντιαναπτυξιακό, αν-ήθικο και ανάξιο όραμα δεν είναι εγγενές στην ελληνική οικογένεια αλλά είναι μια εικόνα, εν πολλοίς ψεύτικη, που δημιουργείται από τα ΜΜΕ. Όλες μας οι έρευνες στην Ελλάδα δείχνουν ότι αξίες όπως η συνεργασία και η αλληλοβοήθεια θεωρούνται πολύ πιο σημαντικές απ’ ότι ο ανταγωνισμός, η αντικοινωνική συμπεριφορά και η βία. Δυστυχώς η διαστρεβλωμένη εικόνα που συχνά δημιουργούν τα ΜΜΕ έχει διαβρωτικές επιδράσεις στην κοινωνία. Αυτό μας διδάσκει η κοινωνική ψυχολογία! Δυστυχώς πολλές Ελληνικές οικογένειες παρασύρονται, προσαρμόζοντας τις επιλογές τους στις προσδοκώμενες ανταμοιβές από θεσμούς που θεωρούνται ότι ασπάζονται τις κυρίαρχες αξίες που προβάλει η τηλεόραση και τα άλλα ΜΜΕ. Σε πολλές οικογένειες εμφανίζεται το φαινόμενο της αυτό-εκπληρούμενης προφητείας με αρνητικές συνέπειες.
Και όπου αυτό το προβαλλόμενο παρακμιακό όραμα καταλήγει να γίνεται αληθινό όραμα οικογενειών, η ευθύνη είναι των ΜΜΕ και όχι το αντίθετο. Διότι αυτό που ισχυρίζονται οι άνθρωποι των ΜΜΕ, ότι δηλαδή προσαρμόζουν τα τρέιλερ και τις εκπομπές τους στις προσδοκίες και τις αξίες της κοινωνίας είναι τεράστιο ψέμα. Ποιος σοβαρός άνθρωπος θα πει ότι η αντικοινωνική συμπεριφορά, η απροκάλυπτη βία και η ανταμοιβή της είναι οι κυρίαρχες συμπεριφορές στις σύγχρονες Ελληνίδες και στις Ελληνικές οικογένειες; Επαναλαμβάνω, απ΄ όλες τις έρευνες προκύπτει ότι η ουσιαστική μάθηση, η αλληλεγγύη και η αλληλοβοήθεια ιεραρχούνται ΠΟΛΥ πιο υψηλά ως υιοθετούμενες προσωπικές αξίες από ότι ο ανταγωνισμός, η βία και η απάτη.
Το πρόβλημα είναι ότι ενώ η αλληλεγγύη και η αλληλοβοήθεια είναι έννοιες γνωστές και αγαπητέςστους νέους, δυστυχώς οι δημιουργοί τρέιλερ και εκπομπών για τα ΜΜΕ δεν έμαθαν ποτέ να τις προβάλουν με τρόπο ώστε να είναι ελκυστικές στο κοινό. Αυτό που οι δημιουργοί στα ΜΜΕ έμαθαν να κάνουν είναι η εύκολη δουλειά, δηλαδή να προβάλουν αυτό που προκαλεί με την αρνητική έννοια, αυτό που δημιουργεί σοκ, το ακατάλληλο, το αντικοινωνικό, τη βία.
Δεν ξέρω αν αυτή η αδυναμία των δημιουργών στα ΜΜΕ οφείλεται στο περιβάλλον των ΜΜΕ που διευκολύνει συγκεκριμένο τύπο χαρακτήρων να αναρριχούνται στην κορυφή της πυραμίδας των ΜΜΕ, ή σε μια γενικευμένη αδιαφορία γενικώς των περισσότερων ανθρώπων στα ΜΜΕ να ασχοληθούν με το δύσκολο, να προβάλλουν με προκλητικό τρόπο το καλό, την αλληλεγγύη και την ευτυχία που δημιουργεί η συνεργασία και οι ισχυροί κοινωνικοί δεσμοί. Οι συνάδελφοί μου στα πανεπιστήμια χρειάζεται όχι απλά να διερευνήσουν το φαινόμενο αλλά μαζικά να καταγγέλλουν φαινόμενα όπως το παραπάνω τρέιλερ, παρόμοιες εκπομπές, την κατάντια των ΜΜΕ και των επιχειρηματιών της γρήγορης αρπαχτής. Και ν’ ανεβάσουν τον πήχη για το τι θεωρείται κοινωνικά αποδεκτό. Το ίδιο να κάνουν και κάποιοι στους θεσμούς που αξιολογούν τα τρέιλερ και τις εκπομπές των ΜΜΕ, που πρέπει επίσης να επιβάλουν αυστηρές ποινές, αλλά και να αναδεικνύουν και να επιβραβεύουν τις πλέον ποιοτικές εκπομπές (και ίσως τρέιλερ!).
Αν θέλουμε η χώρα να πάει μπροστά πρέπει όλοι να κάνουν βήματα προόδου σε σχέση με συμπεριφορές του παρελθόντος. Για τους δημιουργούς στην τηλεόραση και στα ΜΜΕ, πρόοδος είναι να κάνουν ελκυστικές τις προβαλλόμενες συμπεριφορές και αξίες που συμβάλουν στην κοινωνική πρόοδο και ευημερία. Για τους συναδέλφους μου στα ΑΕΙ, πρόοδος είναι να παρεμβαίνουν άμεσα στα αρνητικά κοινωνικά γεγονότα όπως αυτό, δείχνοντας στο λαό την πορεία που πρέπει να ακολουθήσουμε ως χώρα. Για τους πολιτικούς, να καταλάβουν ότι οι παρεμβάσεις τους για τη βελτίωση της ποιότητας των εκπομπών στα ΜΜΕ μακροπρόθεσμα μπορεί να έχει μεγαλύτερη σημασία απ’ ότι διάφορες αντιπαραθέσεις με συναδέλφους τους αντίπαλων κομμάτων. Φτάνει πια με τις χρεωκοπίες μας ως χώρα, ας μάθουμε από τα λάθη μας, ας μην επιτρέψουμε να επαναληφθούν συνθήκες που θα οδηγήσουν σε διαλυτικά κοινωνικά φαινόμενα και στην επόμενη χρεωκοπία!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου