Explainer: Τι είναι τα εμβόλια κατά του καρκίνου - Βρήκαν οι επιστήμονες θεραπεία;

Ελπίδες για εκατομμύρια ασθενείς σε όλο τον κόσμο

Δοκιμές για το εξατομικευμένο αντικαρκινικό εμβόλιο στη Βρετανία ©Diana Polekhina/ Unsplash

Explainer: Τι είναι τα εμβόλια κατά του καρκίνου - Βρήκαν οι επιστήμονες θεραπεία;

Εκατομμύρια άνθρωποι που πάσχουν από καρκίνο σε όλο τον κόσμο πολύ σύντομα θα έχουν στη διάθεσή τους ένα ακόμη «όπλο» για την καταπολέμηση της νόσου. Το εθνικό σύστημα υγείας της Βρετανίας κάλεσε ασθενείς για κλινικές δοκιμές με νέα εξατομικευμένα εμβόλια.

Τι είναι τα εμβόλια κατά του καρκίνου;

Τα εμβόλια κατά του καρκίνου είναι μια μορφή ανοσοθεραπείας. Σε αντίθεση με τα εμβόλια που προστατεύουν από μια μόλυνση, όπως το εμβόλιο κατά του Covid-19, τα εμβόλια κατά του καρκίνου θεραπεύουν άτομα που έχουν ήδη τη νόσο.

Έχουν σχεδιαστεί για να βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα των ασθενών να αναγνωρίσει και στη συνέχεια να σκοτώσει τα καρκινικά κύτταρα - και να τα αποτρέψει από το να επανέλθουν.

Πώς παρασκευάζονται τα εμβόλια κατά του καρκίνου;

Τα εμβόλια κατασκευάζονται κατά παραγγελία για κάθε άτομο, συνήθως σε λίγες μόνο εβδομάδες. Για την κατασκευή τους, ένα δείγμα του όγκου ενός ασθενή αφαιρείται κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης, ακολουθούμενο από αλληλουχία DNA και σε ορισμένες περιπτώσεις χρήση τεχνητής νοημοσύνης.

Το αποτέλεσμα είναι ένα εξατομικευμένο αντικαρκινικό εμβόλιο ειδικά για τον όγκο του συγκεκριμένου ασθενή.

Πώς βοηθούν στην καταπολέμηση της νόσου;

Τα εμβόλια για τον καρκίνο λειτουργούν στέλνοντας μια εντολή (blueprint) στα κύτταρα του ασθενή για την παραγωγή ενός αντιγόνου ή πρωτεΐνης που μπορεί να διακρίνει τα καρκινικά κύτταρα από τα φυσιολογικά. Τα εμβόλια διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα ώστε να δράσει.

Το ανοσοποιητικό σύστημα παράγει αντισώματα που μπορούν να αναγνωρίσουν και να επιτεθούν σε εκδοχές της νόσου. Μόλις ο οργανισμός του ασθενούς δημιουργήσει αυτά τα αντισώματα, μπορεί να αναγνωρίσει την ασθένεια εάν επιστρέψει.

Ποιους τύπους καρκίνου μπορούν να θεραπεύσουν;

Οι επιστήμονες μελετούν πολλούς διαφορετικούς τύπους εμβολίων κατά του καρκίνου και πώς μπορεί να λειτουργήσουν σε διαφορετικές μορφές της νόσου. Απαιτείται περισσότερη έρευνα για να έχουμε μια πλήρη εικόνα του πόσο καλά λειτουργούν τα εμβόλια και ποιους καρκίνους θα μπορούσαν να θεραπεύσουν.

Οι ειδικοί πιστεύουν ότι θα μπορούσαν να είναι αποτελεσματικά σε μια σειρά από καρκίνους, συμπεριλαμβανομένων, ενδεικτικά, του παχέος εντέρου, του πνεύμονα, της ουροδόχου κύστης, του παγκρέατος και των νεφρών.

Οι γιατροί άρχισαν επίσης να δοκιμάζουν το πρώτο εξατομικευμένο mRNA εμβόλιο κατά του καρκίνου για το μελάνωμα. Οι ειδικοί είναι αισιόδοξοι ότι μπορεί να θεραπεύσει αρχικά τον καρκίνο του δέρματος. Σε μια δεύτερη δοκιμή διαπιστώθηκε ότι τα εξατομικευμένα εμβόλια μείωσαν δραματικά τον κίνδυνο επανεμφάνισης του καρκίνου σε ασθενείς με μελάνωμα.

Πώς μπορούν οι άνθρωποι να έχουν πρόσβαση στα εμβόλια αυτά;

Η έρευνα βρίσκεται ακόμα σε πρώιμο στάδιο, επομένως τα εμβόλια είναι κυρίως διαθέσιμα ως μέρος κλινικών δοκιμών. Το εθνικό σύστημα υγείας της Βρετάνιας έχει ξεκινήσει ένα πρόγραμμα που θα δώσει σε χιλιάδες ασθενείς στην Αγγλία πρόσβαση σε δοκιμές εμβολίων κατά του καρκίνου.

Το πρόγραμμα είναι το πρώτο του είδους του παγκοσμίως. Στοχεύει στη «στρατολόγηση» χιλιάδων καρκινοπαθών, «αντιστοιχώντας» κάθε ασθενή με συγκεκριμένες κλινικές δοκιμές των εμβολίων που θα μπορούσαν να τους βοηθήσουν.

Πότε θα ξεκινήσει το πρόγραμμα;

Έχει ήδη ξεκινήσει. Ο πρώτος ασθενής που εντάχθηκε στο πρόγραμμα είναι ο Elliot Pfebve, ένας 55χρονος λέκτορας που δεν είχε συμπτώματα και διαγνώστηκε με καρκίνο του παχέος εντέρου μετά από έναν έλεγχο ρουτίνας.

Πώς δημιούργησαν οι γιατροί αυτό το εξατομικευμένο εμβόλιο;

Πρώτα, ο Pfebve υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του όγκου και στη συνέχεια ακολούθησε χημειοθεραπεία. Το εξατομικευμένο εμβόλιο για την περίπτωσή του δημιουργήθηκε αναλύοντας τον καρκινικό όγκο για τυχόν μεταλλάξεις που σχετίζονται με τον δικό του καρκίνο.

Στη συνέχεια, έλαβε το εμβόλιο μέσω έγχυσης στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Μπέρμιγχαμ, ένα από τα πολλά κέντρα που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Σχεδιάστηκε με την ίδια τεχνολογία mRNA που χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία του εμβολίου της Pfizer για τον Covid.

O Elliot Pfebve, o πρώτος ασθενής στην Αγγλία που έκανε το εξατομικευμένο εμβόλιο για τον καρκίνο του εντέρου © Instagram/uhbtrust

Πώς είναι ο ασθενής;

Η επικεφαλής ερευνήτρια, Δρ Victoria Kunene, είπε ότι είναι πολύ νωρίς για να πει εάν ο ασθενής είχε θεραπευτεί πλήρως, αλλά δήλωσε εξαιρετικά αισιόδοξη. «Με βάση τα περιορισμένα δεδομένα που έχουμε επί του παρόντος για την ενδοσωματική ανταπόκριση στο εμβόλιο, αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί μια σημαντική και θετική εξέλιξη για τους ασθενείς, αλλά χρειάζονται ακόμη περισσότερα δεδομένα», είπε.

Πόσο σημαντικά είναι τα νέα εξατομικευμένα εμβόλια κατά του καρκίνου;

Τα εμβόλια έχουν φέρει επανάσταση στην ιατρική, προστατεύοντας εκατομμύρια ανθρώπους από την ιλαρά και την παρωτίτιδα, την πολιομυελίτιδα και τον κορονοϊό. Έχουν επίσης εξαφανίσει την ευλογιά, μια από τις πιο θανατηφόρες ασθένειες στην ανθρώπινη ιστορία.

Τώρα οι ειδικοί πιστεύουν ότι μπορούν να αποτελέσουν μέρος της εργαλειοθήκης που απαιτείται για την οριστική καταπολέμηση του καρκίνου. Δεν θα αντικαταστήσουν τη χειρουργική επέμβαση, τη χημειοθεραπεία ή την ακτινοθεραπεία σύντομα, αλλά θα μπορούσαν να παίξουν βασικό ρόλο στην ανοσοθεραπεία, το τέταρτο όπλο κατά του καρκίνου.

Υπάρχουν πολλές προκλήσεις και η δημιουργία εξατομικευμένων εμβολίων για μεμονωμένους ασθενείς απαιτεί χρόνο, αλλά η ελπίδα είναι ότι η διαδικασία θα μπορούσε να επιταχυνθεί στο μέλλον.

πηγή