Η LiFO δημοσιεύει για πρώτη φορά ένα καθηλωτικό ντοκουμέντο, το ημερολόγιο του στρατιώτη Ιωάννη Μπαρμπέρη που καταγράφει την πορεία, με τα πόδια, προς το αλβανικό μέτωπο αλλά και σκηνές πολέμου.
Οι μικροσκοπικές σελίδες του γράφτηκαν επί τόπου κατά τη διάρκεια των μαχών. Οι περιγραφές είναι ωμές και πηγαίες. Ο τηλεγραφικός τρόπος απόδοσης των γεγονότων ξεπερνάει τα σκηνοθετημένα δράματα. Οι ενίοτε τρεμάμενες λέξεις από τα παγωμένα χέρια του, εκείνες που γράφτηκαν υπό τον εφιαλτικό ήχο των πολυβόλων και των αεροπλάνων, αποτυπώνουν το κλίμα, τις συνθήκες, την αγωνία και την παράνοια του πολέμου. Ακόμα και όσα γράφει μετά την έκρηξη της χειροβομβίδας που τον τραυμάτισε…
***
Νοέμβριος του 1940. Ο Ελληνοϊταλικός Πόλεμος έχει ξεκινήσει. Ο Μικρασιάτης πρόσφυγας, γεννημένος στο Σεβντίκιοϊ της Μικράς Ασίας το 1914 με το επίθετο Βαρβεράκης, αναχωρεί από τη Λάρισα μαζί με εκατοντάδες άλλους για το Αλβανικό Μέτωπο. Η εντολή για γενική επιστράτευση είχε ήδη δοθεί. Η ακριβής πορεία άγνωστη. Η μέρα της επιστροφής άγνωστη. Ο τελικός προορισμός άγνωστος. Η εξέλιξη της ζωής τους επίσης. Το κλίμα ευφορίας μετά το «Όχι» της 28ης Οκτωβρίου δεν είχε ατονήσει ακόμα. Ο Ιωάννης Μπαρμπέρης, όπως τον έλεγαν, είχε έρθει στην Ελλάδα το 1922, κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή, μαζί με τους γονείς του και έμενε στην Κοκκινιά. Ήταν το μικρότερο από τα τέσσερα παιδιά της οικογένειας. Πριν επιστρατευτεί, ήταν εργάτης σε ένα εργοστάσιο χάλυβα στην οδό Θηβών. Η 9η Νοεμβρίου 1940 είναι η μέρα που θα ξεκινήσει να κρατάει ημερολόγιο. Ένα τετραδιάκι που χωρούσε στη τσέπη του στρατιωτικού χιτώνα θα του κρατήσει συντροφιά τους επόμενους σχεδόν πέντε μήνες. Όσα γράφονται εκεί δεν έχουν κανέναν λογοτεχνικό καλλωπισμό, εμπεριέχουν όμως την ωμή αλήθεια. Είχε επίγνωση, άραγε, της ιστορικότητας; Ανέφερε όλα τα μέρη που περνούσαν σε περίπτωση που χρειαστεί να γυρίσει πίσω, για να μη χαθεί; Σκεφτόταν το ενδεχόμενο του θανάτου και κατέγραφε την πορεία του; Ποιος ξέρει…
Σελίδες από το ημερολόγιο του στρατιώτη Ιωάννη Μπαρμπέρη
Στις 14 Νοεμβρίου θα ξεκινούσε η μεγάλη ελληνική αντεπίθεση κατά των ιταλικών δυνάμεων, οπότε μεγάλος όγκος των δυνάμεων συγκεντρωνόταν στο μέτωπο. Όπως είναι γνωστό, οι ελληνικές δυνάμεις όχι μόνο απέκρουσαν την ιταλική εισβολή αλλά κατέλαβαν και θέσεις εντός της αλβανικής επικράτειας. Μαζί με αυτούς και ο Ιωάννης Μπαρμπέρης.
Η πορεία προς το μέτωπο ήταν εκατοντάδες χιλιόμετρα τα οποία διέσχισαν εκείνος και οι συμπολεμιστές του με τα πόδια κάτω από ακραίες συνθήκες. Υπήρξαν μέρες που περπάτησαν περισσότερα από σαράντα χιλιόμετρα με όλο τον εξοπλισμό τους, μέσα στα χιόνια και τη λάσπη. Μέρες που κοιμήθηκαν βρεγμένοι από πάνω μέχρι κάτω με -10 βαθμούς. Μέρες που ένα ψωμί φαινόταν πολυτέλεια ύστερα από την τέταρτη μέρα έλλειψης φαγητού. Η βοήθεια των κατοίκων από τα χωριά από τα οποία περνούσαν περιγράφεται ως λυτρωτική.
Ένας «δειλός», όπως τον χαρακτηρίζει, κόβει το δάχτυλό του για να μην μπορεί να κρατήσει όπλο και να αποσυρθεί από την πρώτη γραμμή. Οι λοχαγοί μπαίνουν μπροστά στη μάχη και σκοτώνονται… Εικόνες συγκλονιστικές, ιστορικές, απόκοσμες. Εικόνες που δεν αξίζει σε κανέναν άνθρωπο να ζει και να βλέπει.
Ο Ιωάννης Μπαρμπέρης, όπως καταγράφει στο ημερολόγιό του, σε μία από τις μάχες, που σήμερα είναι γνωστή ως «μάχη του Τεκέ», τραυματίζεται σοβαρά στο πόδι από ιταλική χειροβομβίδα.
Ο Αλέξανδρος Λαγκαδάς, ο οποίος υπηρετούσε στον ίδιο λόχο με τον Ιωάννη Μπαρμπέρη, πολλά χρόνια αργότερα θα εκδώσει το βιβλίο Αλβανία: 1940-1941 – Αναμνήσεις ενός πολεμιστού, όπου περιγράφει, εκτός των άλλων, με λεπτομέρειες τι ακριβώς έγινε σε αυτήν τη μάχη.
«[...] Φανταστείτε ότι στη μάχη του Τεκέ είχαμε μόνο 50 οβίδες και δεν έπρεπε να αστοχήσουμε διότι χανόμασταν… Έπρεπε όλες να πάνε στον στόχο. Ο Σινιώρης, λοιπόν, μας οδήγησε στη μάχη του Τεκέ. Οι αξιωματικοί μας, εξαιρετικοί, δεν μας θυσίαζαν, αλλά μας τοποθετούσαν σε σημεία όπου θα ήταν αποτελεσματική η επίθεσή μας. Το Μάρτιο του 1941, μας πληροφόρησαν Έλληνες της Αλβανίας, ότι μια μεγάλη μονάδα, από 800 Αλπινιστές, ήταν στην πλάτη μας. Αυτό αποτελούσε μια μαχαιριά στην πλάτη μας. Αποφασίζει τότε το Επιτελείο, το 1ο Σύνταγμα Πεζικού, να εξουδετερώσει τη θανατηφόρο αυτή εστία. Προετοιμάζεται η επίθεση και το μαθαίνω κι εγώ. Εφαρμόστηκε το σχέδιο του Μιλτιάδη. Το Σύνταγμα είχε τρία Τάγματα και το Πυροβολικό. Εγώ βρισκόμουν στο 1ο Τάγμα, στον 1ο Λόχο, δηλαδή στην αιχμή της επιθέσεως [...] Όπως ήταν τα βουνά, υπήρχε ένα ύψωμα κι εκεί ένα μοναστήρι (Τεκές), όπου εκεί είχανε τη βάση τους οι Ιταλοί [...] Εκεί, λοιπόν, ο ταγματάρχης Κονταξής, διοικητής Πυροβολικού του 1ου Συντάγματος, μας έσωσε. Τρομερή ευθυβολία του Πυροβολικού. Ήθελε την οβίδα από το παράθυρο και σακάτεψε τους Ιταλούς, με αποτέλεσμα να περιοριστούν οι απώλειές μας. Με τις 50 προαναφερθείσες οβίδες, που εβλήθησαν από μικρά κανονάκια, έκαναν τρομερή ζημιά. Εμείς, δυστυχώς, είχαμε τις περισσότερες απώλειες διότι επιτιθέμεθα επί μετώπου, ωστόσο μετά τις πετυχημένες βολές του Πυροβολικού, κάπως κόπασε το αντίστοιχο της Ιταλίας. Να φανταστείτε ότι οι Ιταλοί τρόμαξαν όταν είδαν μετά τα κανονάκια μας, γιατί νόμιζαν ότι φέραμε τρομερή δύναμη πυρός. Σε μια στιγμή, ο ασύρματός μας έκανε μια υποκλοπή. Ήτανε το τελευταίο σήμα του Ιταλού διοικητή του Τεκέ, ο οποίος έλεγε στο στρατηγείο του: “Υφιστάμεθα λυσσώδη επίθεση των Ελλήνων. Αμύνονται και οι τραυματίες μας”. Από τότε σίγησε και δεν ξαναμίλησε».
Η δημοσίευση γίνεται στη μνήμη του Ιωάννη Μπαρμπέρη που πολέμησε στο Αλβανικό Μέτωπο αλλά και στη μνήμη όλων εκείνων των «άγνωστων» συμπολεμιστών του, πολλοί εκ των οποίων δεν γύρισαν ποτέ πίσω σε ένα ζεστό σπίτι, ούτε καν για μια αξιοπρεπή ταφή.
Ο κατάλογος με όλους τους πεσόντες στο μέτωπο κατά τον πόλεμο του 1940-41 βρίσκεται εδώ
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Για λόγους ιστορικότητας και αυθεντικότητας της αφήγησης διατηρήθηκε αυτούσια η ορθογραφία που ακόμα και στις ίδιες λέξεις συχνά είναι διαφορετική. Η στίξη έχει αλλάξει όπου κρίθηκε απαραίτητο για την καλύτερη κατανόηση του κειμένου. Πολλές από τις τοποθεσίες που αναφέρονται σήμερα έχουν άλλη ονομασία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου