Η Κυβερνητική Κρίση στην Ιταλία και ο ρόλος της απλής αναλογικής.

 Όταν όλα αυτά θα έχουν τελειώσει, όταν η πανδημία θα μοιάζει με κακό όνειρο, θα συνειδητοποιήσουμε πόσο τυχερή στάθηκε η Ελλάδα που πέρασε τον εφιάλτη με μια αυτοδύναμη κυβέρνηση, χάρη στην οποία η μεγαλύτερη παγκόσμια κρίση είχε για την πατρίδα μας τις μικρότερες δυνατές απώλειες. Τα σημάδια από τις άλλες χώρες είναι εδώ. Με πρώτη την κυβερνητική κρίση στην Ιταλία…

Την ώρα που η χώρα θρηνεί πάνω από 80.000 νεκρούς, με τρεις περιφέρειες στο κόκκινο και δώδεκα στο πορτοκαλί, η κυβερνητική συμμαχία που στηρίζει τον πρωθυπουργό Κόντε δέχθηκε στις 14 Ιανουαρίου το αναμενόμενο από καιρό πλήγμα. Ο Ματτέο Ρέντσι, πρώην πρωθυπουργός που εγκατέλειψε το Δημοκρατικό Κόμμα για να ιδρύσει την «Ζωντανή Ιταλία», ανακοίνωσε ότι αποσύρει την εμπιστοσύνη του στην κυβέρνηση, οδηγώντας σε παραίτηση τις δύο υπουργούς του και τον έναν υφυπουργό.
Στην πραγματικότητα, ουδείς έχει καταλάβει για ποιον λόγο ο Ρέντσι έλαβε αυτήν την απόφαση, αν και από καιρό διατύπωνε κάποιες νεφελώδεις διαφωνίες σχετικά με τον τρόπο χρηματοδότησης της χώρας λόγω της κρίσης του κορονοϊού. Ουσιαστικά, όμως, δεν είχε εκφράσει συγκεκριμένες και σοβαρές αντιρρήσεις, λειτουργώντας κυρίως ως μοχλός πίεσης με αόριστες αιτιάσεις – αν και υπάρχουν πολλοί λόγοι για να διαφωνεί κανείς με τις πρακτικές που ακολουθήθηκαν στην Ιταλία κατά την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Συμφώνησαν όλοι ότι πρόκειται για ανεύθυνη συμπεριφορά, επτά στους δέκα Ιταλούς θεωρούν ότι τα κίνητρα του Ρέντσι είναι καθαρά προσωπικά, πλην όμως στην ταλαιπωρημένη και πονεμένη από την πανδημία χώρα έχει δημιουργηθεί μεγάλη αναταραχή και ανασφάλεια, με επιπτώσεις ακόμη και στα ομόλογά της.
Την Τρίτη ο Κόντε θα πάει στη Γερουσία για να εξασφαλίσει ψήφο εμπιστοσύνης, αλλά όλα δείχνουν ότι δεν έχει ακόμη εξασφαλίσει τις αναγκαίες 161 έδρες. Με τα σημερινά δεδομένα βρίσκεται στις 151. Τα τρία από τα τέσσερα κόμματα που μέχρι τώρα στήριζαν την κυβέρνηση – Δημοκρατικό Κόμμα, Πέντε Αστέρια και το μικρό κόμμα της Αριστεράς «Ελεύθεροι και Ίσοι» (LEU) – έχουν δηλώσει ότι θα δώσουν την ψήφο τους στην κυβέρνηση.
Οι ψήφοι δεν φτάνουν και τώρα ο Κόντε περνά ένα δύσκολο σαββατοκύριακο αναζητώντας νέους συμμάχους – ενδεχομένως και μεταξύ των βουλευτών του Ρέντσι – υπολογίζοντας ακόμη και στις ψήφους της Ένωσης Κέντρου (UDC).
Και δεν είναι μόνο ο Ρέντσι που έχει προκαλέσει ενδοκυβερνητικούς τριγμούς το προηγούμενο διάστημα. Το Δημοκρατικό Κόμμα έχει επανειλημμένα διαφωνήσει με τα Πέντε Αστέρια (κυρίως ως προς την ευρωπαϊκή βοήθεια), ενώ συχνά ακούγονταν γκρίνιες για τον προερχόμενο από το μικρό κόμμα της Αριστεράς υπουργό Υγείας Σπεράντσα.

Μια ψήφος αγάπης για την Ιταλία
Το καταπληκτικό είναι ότι η κυβέρνηση σκόνταψε και έπεσε… μόνη της και χωρίς καμιά βοήθεια! Η αντιπολίτευση της Δεξιάς και της Κεντροδεξιάς, όλο αυτό το δύσκολο διάστημα, ασκεί σχεδόν ήπια κριτική, ενώ όλοι μαζί – Λέγκα του Σαλβίνι, Φόρτσα Ιτάλια του Μπερλουσκόνι και Αδέλφια της Ιταλίας της Μελόνι – υπερψήφισαν στις 26 Νοεμβρίου τους προϋπολογισμούς και την αύξηση του δημοσίου ελλείμματος. Ξεκαθαρίζοντας, βέβαια, ότι δεν συγκυβερνούν και ότι αυτή δεν είναι ψήφος εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση αλλά «μια ψήφος αγάπης για την Ιταλία».
Υπάκουσαν έτσι όλοι στην έκκληση του Προέδρου της Δημοκρατίας Ματταρέλλα, ο οποίος, στις 17 Νοεμβρίου, είχε δηλώσει σε δραματικό τόνο: «Κινδυνεύουμε να μας διχάσει ο κορoνοϊός. Πρέπει να σταματήσουν οι άναρχες συγκρούσεις προς εξυπηρέτηση κομματικών συμφερόντων. Απαιτείται συνεργασία μεταξύ των θεσμικών παραγόντων».
Πήγαν, λοιπόν, όλοι μαζί σε Βουλή και Γερουσία και συνέπηξαν ένα αρραγές μέτωπο: Στη Βουλή 552 «ναι» και μόνο 6 αποχές και 1 όχι και στη Γερουσία 278 «ναι», 4 αποχές και 4 όχι.
Και τι έχουμε τώρα; Ενδοκυβερνητική κρίση μέσα σε ένα τοπίο απόγνωσης και αναζωπύρωσης του ιού. Ήδη συζητείται ότι ο Ρέντσι δεν θα καταψηφίσει, αλλά θα προτιμήσει την αποχή ή την απουσία από την αίθουσα – κάτι που μπορεί να αποδειχθεί ακόμη πιο προβληματικό.
Αυτά για όσους υποστηρίζουν την απλή αναλογική και τις πολυκομματικές κυβερνήσεις.
Ακόμη και αν βρεθούν οι ψήφοι στη Γερουσία, το πλήγμα είναι μεγάλο. Όσο κι΄ αν κάποιοι – και εδώ στην Ελλάδα – το ξεπερνούν με ύφος μπλαζέ του τύπου «στην Ιταλία αλλάζουν τις κυβερνήσεις σαν τα πουκάμισα».
Γιατί αυτή δεν είναι μια συνηθισμένη περίοδος. Είναι μια περίοδος ύψιστου συναγερμού. Κι’ αν ούτε σε τέτοιες εποχές δεν μπορεί να υπάρξει μια ανακωχή στις πολυκομματικές κυβερνήσεις, τότε… πότε;
Ακόμη και αν βρεθεί μια ευκαιριακή πλειοψηφία, ο τραυματισμός είναι μεγάλος και η Ιταλία δεν θα αποφύγει τελικά τις πρόωρες εκλογές. Κι’ αυτό διότι οι ευκαιριακές συμμαχίες δημιουργούν συνθήκες απονομιμοποίησης των κυβερνητικών αποφάσεων, ενώ οι νέοι «παίκτες» θα αρχίσουν να προβάλλουν και αυτοί τις απαιτήσεις τους.
Επιπλέον, η Ιταλία έχει και το πρόβλημα με τις διαφωνίες των περιφερειαρχών, οι οποίοι έχουν σημαντικές εξουσίες ειδικά σε θέματα υγείας και παιδείας και οι οποίοι κάθε τόσο διαφωνούν με την κυβέρνηση και μεταξύ τους.
Και οι διαφωνίες συνεχίζονται…
Αλλά ακόμη και αν υπάρξει μια πρόσκαιρη λύση, τα προβλήματα δεν θα σταματήσουν, καθώς το Δημοκρατικό Κόμμα και τα Πέντε Αστέρια διαφωνούν απολύτως στα θέματα της χρηματοδότησης της χώρας, με το κόμμα που ίδρυσε ο γνωστός κωμικός Μπέππε Γκρίλλο να βάζει βέτο στην προσφυγή στον Μηχανισμό Στήριξης.
Ο ίδιος ο Νικόλα Τζινγκαρέττι, γραμματέας του Δημοκρατικού Κόμματος, μιλά για λάθη και ολιγωρίες και προειδοποιεί ότι το κόμμα του έδωσε πολλά στον Κόντε – μεταξύ των οποίων και την μείωση του αριθμού των βουλευτών – με αντάλλαγμα δεσμεύσεις που δεν τηρήθηκαν.
Επιπλέον, οι «υπεύθυνοι», όπως έχουν αποκληθεί εκείνοι που παραμένουν στην κυβερνητική πλειοψηφία, προειδοποιούν τώρα τον Κόντε να μην έλθει σε καμία συμφωνία με τον Ρέντσι.
Ο οποίος Ρέντσι, έχει δηλώσει ότι πως αν ο Κόντε δεν εξασφαλίσει 161 ψήφους πρέπει να παραιτηθεί, ακόμη και αν λάβει την πλειοψηφία επί των παρόντων. Κατά τον Ρέντσι, αν αποχωρούσε ο Κόντε θα μπορούσε να σχηματιστεί κυβέρνηση με άλλον πρωθυπουργό, τον οποίο το κόμμα του θα στήριζε.
Σε όλα αυτά προσθέστε ότι η κυβέρνηση Κόντε, που ορκίστηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2019, είναι η 66η ιταλική κυβέρνηση από το 1946. Από αυτές, μόνο οι 15 έμειναν στην εξουσία για πάνω από 1,5 χρόνο (οι έξι κάτω από 2 χρόνια), 19 από 1 ως 1,5 χρόνο, 18 από 6 μήνες ως 1 χρόνο, 12 από τρεις ως έξι μήνες, 2 για λιγότερο από 3 μήνες.
Και όλα αυτά συνέβαιναν διότι κάθε φορά που η χώρα άλλαζε εκλογικό σύστημα, αυτό γινόταν περισσότερο αναλογικό.

Έτσι, αν δεν είχε προκύψει η πανδημία, η Ιταλία θα είχε για άλλη μια φορά πάει στις κάλπες από πέρσι την Άνοιξη. Το δράμα είχε ξεκινήσει μετά τις ευρωεκλογές του Μαΐου 2019, όταν ο Σαλβίνι της Λέγκα, με όχημα την αντιμεταναστευτική πολιτική, εξασφάλισε το 34% των ψήφων, κυριαρχώντας από τον Νότο ως τον Βορρά. Έτσι, στις 8 Αυγούστου 2019 οδήγησε σε πτώση την ίδια την κυβέρνηση στην οποία μετείχε!
Είχαν προηγηθεί οι εκλογές του Μαρτίου 2018, όταν τα δύο άκρα, τα Πέντε Αστέρια του Γκρίλλο και η Λέγκα του Βορρά του Σαλβίνι, συμμάχησαν και σχημάτισαν κυβέρνηση υπό τον εξωκοινοβουλευτικό καθηγητή της Νομικής Τζιουζέππε Κόντε, με Αντιπρόεδρο της κυβέρνησης τον σημερινό υπουργό των Εξωτερικών Λουίτζι Ντι Μάγιο - που στο μεταξύ ανέλαβε την ηγεσία των Πέντε Αστεριών - και υπουργό των Εσωτερικών τον Σαλβίνι. Εννέα υπουργοί από τα Πέντε Αστέρια, επτά από τη Λέγκα, τρεις τεχνοκράτες, σχεδόν όλοι χωρίς κυβερνητική εμπειρία. Η ετερόκλητη συμμαχία διαλύθηκε μέσα σε 14 μήνες.
Στα τέλη Αυγούστου του 2019, το Δημοκρατικό Κόμμα συμφώνησε να μπει σε κυβέρνηση με τα Πέντε Αστέρια – από το ένα άκρο στο άλλο δηλαδή – και τελικά σχηματίστηκε η κυβέρνηση που σήμερα βρίσκεται στον αέρα.
Άλλωστε, οι καυγάδες είχαν αρχίσει αμέσως. Δεν είχαν περάσει ούτε δεκαπέντε μέρες από την ορκωμοσία της 66ης κυβέρνησης και ο Ρέντσι είχε ανακοινώσει ότι θα αποσύρει (έκτοτε) τους υπουργούς του. Σταμάτησαν όλα με την εμφάνιση της πανδημίας, αλλά το πράγμα δεν σταμάτησε να βράζει.
Είναι προφανές ότι η σημερινή κρίση είχε προαναγγελθεί εδώ και πάνω από έναν χρόνο.
Αλλά για ποιον λόγο; Η απάντηση είναι ξεκάθαρη: Ελέω απλής αναλογικής! Εξαιτίας της οποίας η Ιταλία ετοιμάζεται για την 67η μεταπολεμική κυβέρνηση. Και στο βάθος… νέες κάλπες!