Αναμνήσεις από την Εθνική Αντίσταση στα βουνά της Ρούμελης ( Δήμου Γ.Παπαδήμα , Ιτέα )

Όταν περνάς τα 90 και έχεις ζήσει τις πιο δύσκολες περιόδους που πέρασε η πατρίδα μας , καλό είναι προς το τέλος της ζωής σου να καταθέτεις τις εμπειρίες σου. 

Να μοιράζεσαι τις εμπειρίες σου για να της βρουν οι μελλοντικά επιθυμούντες να ασχοληθούν με την συγγραφή της νεότερης ιστορίας. 

Γεγονότα από την καθημερινή ζωή του δοκιμαζόμενου λαού ,  την αντίδραση των πολλών στην τυραννία των κατακτητών , την προδοσία των προσκυνημένων , τον φόβο , την πείνα , τους κλέφτες , το καθημερινό άγχος για την εξεύρεση των αναγκαίων αγαθών , το θάνατο που σε περίμενε σε κάθε σου βήμα όχι μόνο από την κτηνωδία των κατακτητών αλλά και από τα διάσπαρτα πυρομαχικά που λόγω σχήματος εκλαμβάνονταν από τα παιδιά σαν παιχνίδια και μοιραία οδηγούνταν στον ακρωτηριασμό και στον θάνατο. 

Έκλαψα φίλο και συμμαθητή στο γυμνάσιο από τέτοιο συμβάν και δεν ήταν δυστυχώς αυτός ο μόνος νεκρός από αυτό το λόγο. 

Είναι τέλος Αυγούστου του 1943 όταν ο πατέρας μου με το άλογό μας φορτωμένο με λάδι που μας πλεόναζε , ταξίδεψε στο Ζέλι της Αταλάντης να το ανταλλάξει με σιτάρι και όσπρια. Εκεί ,  είχε παντρευτεί μια από τις πέντε αδερφές του παππού μου. Επιστρέφοντας το άλογο νηστικό και κουρασμένο , του έπεσε στο δρόμο . Το ξεφόρτωσε για να σηκωθεί και στην προσπάθειά του να το ξαναφορτώσει έπαθε διπλή κήλη .

Το διάστημα της απουσίας του , η οργάνωση του ΕΑΜ Ιτέας μας ειδοποίησε ότι το άλογο με οδηγό ή χωρίς , ήταν η σειρά του να μεταφέρει εφόδια στους αντάρτες στην Άνω Αγόριανη. 

Την εποχή εκείνη δεν ήτανε σώφρον να το αρνηθείς παρά το γεγονός ότι το άλογο εξασφάλιζε την επιβίωση δύο οικογενειών , συνολικά 11 ατόμων. Ας μη ξεχνάμε επίσης ότι η επιβίωση του αντάρτη , η σίτιση , η περίθαλψη και η πληροφόρηση , ιστορικά επαφίενται στην στήριξη του λαού της υπαίθρου. Το άλογο ήταν τεσσάρων ετών και πολύ ατίθασο. Δεχόταν μόνο τον πατέρα μου και εμένα που το βοσκούσα καθημερινά .

Το να το εμπιστευόσουν σε ξένα χέρια ήταν πρόβλημα αν θα το ξανάβλεπες. 

Από τους γονείς μου πάρθηκε δύσκολη απόφαση να το συνοδεύσω , προς μεγάλη μου χαρά , εγώ. 

Τους Ιταλούς στην Ιτέα είχε αντικαταστήσει ένα γερμανικό τάγμα. Προς ασφάλεια τους οι Γερμανοί από τις νυχτερινές επιθέσεις που δέχονταν από τους αντάρτες συρματόπλεξαν την Ιτέα στο μέσο , με φράχτη 150 επί 100 και στις γωνίες των τετραγώνων των εσωτερικών παράλληλων δρόμων κατασκεύασαν κτιστά πολυβολεία. 

Άφησαν τρία περάσματα σ' αυτόν τον φράχτη που κατά την διάρκεια της ημέρας φυλάσσονταν με σκοπό και έκλειναν με την απαγόρευση της κυκλοφορίας. 

Πριν το κλείσιμο της πύλης “Κατσίμπρα” , όπως την αποκαλούσαμε , στο βορειοανατολικό τμήμα της Ιτέας , η οργάνωση μου έδωσε φορτωμένο το άλογο μας με δύο κόφες μέσα στις οποίες υπήρχαν , στον πάτο φάρμακα , στο μέσο κούτες με τσιγάρα των 88, στούκας τα λέγαμε τότε και στην κορυφή παραπλανητικά μια σειρά τσαμπιά σταφύλια προκειμένου να τα βγάλω έξω και να τα φέρω στην οικία Ηλία Μουρίκη που ήταν εκτός περιφράξεως. 

Ήταν 30 προς 31 Αυγούστου του 1943, έφτασα στην πύλη όπου με σταμάτησε ο σκοπός , έριξε μια ματιά στις κορυφές από τις κόφες , πήρε ένα τσαμπί σταφύλι και με άφησε να περάσω. Προχώρησα αρκετά πιο πάνω για να μη με βλέπει και επέστρεψα στον προορισμό , όπου και με περίμεναν.

Άνοιξαν την αυλόπορτα και μπήκα μέσα στην ευρύχωρη αυλή του σπιτιού όπου ξεφόρτωσαν τις κόφες και άλλαξαν την συσκευασία. 

Εκεί συνάντησα δύο δεκαοχτάρηδες Δελφιώτες Επονίτες , τον Αχιλλέα Κοτοπούλη και τον Ιωάννη Ηλιόπουλο. 

Αυτοί θα με οδηγούσαν μέχρι το οροπέδιο του Παρνασσού στην θέση “Καλάνια”

Τα μεσάνυχτα ξαναφόρτωσαν το άλογό μου , άνοιξαν την αυλόπορτα και οι τρεις ξεχυθήκαμε στο σκοτάδι , πήραμε το αρχαίο μονοπάτι για να φτάσουμε τα χαράματα στους , ελεύθερους Γερμανών , Δελφούς , στο σπίτι του Αχιλλέα. 

Το μεσημέρι φάγαμε εκεί και αμέσως φορτώσαμε το άλογό μας και δύο δικά τους μουλάρια με εφόδια για τους αντάρτες και ανηφορίσαμε στην κακιά σκάλα με προορισμό τα “Καλάνια”. 

Στα “Καλάνια” ήμασταν πριν το ηλιοβασίλεμα. Εδώ οι αντάρτες είχαν εγκαταστήσει ένα σταθμό με υπεύθυνο το μόνιμο ταγματάρχη του Ελληνικού στρατού , Δελφιώτη , Ιωάννη Ντάσιο .  

Εδώ θα διανυκτέρευα και θα αποχωριζόμουνα τους οδηγούς μου. 

Προς μεγάλη μου χαρά συνάντησα τον πρώτο Ιτιώτη αντάρτη , το σεμνό δεκαοκτάχρονο παλικάρι το Νίκο Φ. Ταλαρούγκα.  Ασταμάτητες οι ερωτήσεις του για την οικογένειά του και για τους φίλους του από την Γερμανοκρατούμενη Ιτέα.

Μια ομάδα Άγγλων στρατιωτών , πρώην αιχμαλώτων των Γερμανών , που είχαν απελευθερωθεί από τους αντάρτες στην μάχη του Μπράλου , παρέμεναν θλιμμένοι και αμίλητοι . Τους πλησίασα και τους μίλησα και δεν φαντάζεστε την χαρά που ένιωσαν. Μέχρι την στιγμή εκείνη , η συνεννόηση τους γινότανε με την “γλώσσα των χεριών” . Οι παρευρισκόμενοι αντάρτες μας περικύκλωσαν και απορούσαν πως ένα παιδί μιλούσε με αυτούς τους ξένους…

Ανάμεσα στους αντάρτες ήταν και ένας πρώην (   κλαρίτης =ληστής ) κοντούλης, στραβοπόδης , φορούσε μια πουκαμίσα με τσαπράζια και σταυρωτές φυσιγγιοθήκες . 

Το όπλο του ήταν ένα Μάνλιχερ του Ελληνικού Στρατού . Αυτό το όπλο στην παιδική μου φαντασία ήταν το έργο του…θεού Ηφαίστου…

Ήταν το όπλο που ταπείνωσε τους Ιταλούς στην Αλβανία .

Τον πλησίασα και τον παρακάλεσα λέγοντας : “συναγωνιστή θα μου δώσεις το όπλο σου να ρίξω μια” ; Τα λόγια μου φαίνεται πως λύγισαν τον σκληρό κλαρίτη και κινήθηκε να το κατεβάσει από τον ώμο του για να μου το δώσει . Ένας άλλος αντάρτης που έστεκε δίπλα του , τον μάλωσε .”Τι κάνεις εκεί  ;” του λέει . Δεν έχουμε σφαίρες να πολεμήσουμε τους εχθρούς κι εσύ της χαραμίζεις για σκοποβολή;”  

Ο κλαρίτης αδιαφόρησε στην παρατήρηση του συναγωνιστή του , γύρισε προς εμένα και μου είπε : “θα σου βάλω στόχο εάν δεν το βαρέσεις τι να σου κάνω” ; Nα με δέσεις ως το πρωί στον έλατο του απαντώ .  

Πέρασε μια σφαίρα στην θαλάμη , μου υπέδειξε σαν στόχο ένα πεσμένο σάπιο έλατο και μου είπε “βάρα τον”. Σημάδεψα τον έλατο και πυροβόλησα. Το βλήμα τον πέτυχε και τον διέτρησε . Απ’ τη χαρά μου πετούσα στα ουράνια… 

Νύχτωσε γύρω απ' τη φωτιά , ο Γιάννης Ντάσιος μας διηγιόταν ιστορίες από τον νικηφόρο αγώνα του ελληνικού στρατού στα βουνά της Αλβανίας. Μακροσχοίνιασα το άλογο για να βόσκει αλλά και να μη φύγει και εξαντλημένος έπεσα να κοιμηθώ κάτω από ένα έλατο.

Ζούσα το παιδικό μου όνειρο. Ο “καπετάνιος” ήταν στο βουνό μαζί με τους αντάρτες. 

Ποιος να μου έλεγε τι μου επιφυλάσσει η επομένη. 

Ο πρώτος λόχος του τάγματος Παρνασσίδας με διοικητή τον Χαράλαμπο Μώκο αξιωματικό του Ελληνικού στρατού με το ψευδώνυμο “Καλλίας” ,  είχε πάρει εντολή να χτυπήσει την γερμανική διλοχία που φρουρούσε τον αυχένα του 51ου χιλιόμετρου του δρόμου Λαμίας - Άμφισσας με ταυτόχρονο αντιπερισπασμό του Γερμανικού φυλακίου στα “Τοπολιάτικα αμπέλια”. 

Δυστυχώς , ο επιδιωκόμενος αιφνιδιασμός των Γερμανών , από τυχαίο περιστατικό , είχε χαθεί και η μάχη είχε αρχίσει πολύ πριν φέξει. Ξύπνησα από την ανακατωσούρα που γινότανε στη βάση. Μου φόρτωσαν το άλογο και μου έδωσαν συνοδό ένα νεαρό Αθηναίο , που είχε έρθει να καταταγεί αντάρτης , να τον πάρω στην Αγόριανη. Μου υπέδειξαν το μονοπάτι που θα μας πήγαινε στην Αγόριανη. 

Που πηγαίναμε δυο άγνωστα παιδιά σε άγνωστο τόπο;  

Την λύση την έδωσε το άλογο καθότι το δρομολόγιο αυτό το είχε κάνει πολλές φορές με τον πατέρα μου. 

Δέσαμε το καπίστρι στο σαμάρι και ακολουθούσαμε από πίσω , στο σωστό δρόμο , που οδηγούσε το αλάνθαστο ένστικτό του ζώου.

Όταν πλησιάζαμε στο χωριό , η μάχη στο 51ο χιλιόμετρο είχε ανάψει για τα καλά. Ένα Γερμανικό αεροπλάνο πετούσε πάνω από την Αγόριανη και μόλις το άκουσε ο Αθηναίος σύντροφός μου πανικοβλήθηκε. 

“Θα γυρίσω πίσω στα “Καλάνια” μου είπε “ και με εγκατέλειψε. 

Εγώ συνέχισα μόνος μου ακολουθώντας το άλογο. Όταν βρέθηκα στη θέση “Ζαμπιός” λίγο πάνω από το χωριό κάτω από ένα έλατο κοιμόταν ένας αντάρτης και τι έκπληξη ο αντάρτης ήταν ο βαφτιστικός του θείου μου , ο μεγαλύτερος αδερφός του καλύτερου φίλου και συμμαθητή μου , ο Ευθύμιος Γ.Καλλίας ένας εκ των τριών διασωθέντων από την φονική ενέδρα των Γερμανών στην Αγία Τριάδα. 

Μαζί βαδίσαμε και φτάσαμε στο χωριό , στο φούρνο του Σουλίου που τον χρησιμοποιούσαν οι αντάρτες. Εδώ συνάντησα τον πρωτοαντάρτη , πρώτο μου εξάδερφο Δήμο Δεσύλλα και τον άλλο Ιτιώτη αντάρτη Αγγελή Αγουρίδη. 

Δεν πίστευαν πως έφτασα μόνος μου στην Άνω Αγόριανη. Βροχή και εδώ ερωτήσεων για τους δικούς τους και τους φίλους τους στην Ιτέα .

Όλοι μαζί , κατεβήκαμε στην πλατεία του χωριού με τα αιώνια πλατάνια. Στο βόρειο μέρος της πλατείας , στο άλλοτε παντοπωλείο Σταμάτη,  ήταν η αποθήκη εφοδιασμού των ανταρτών που παρέδωσα το φορτίο και οδήγησα το άλογο μας στο στάβλο του πατρικού σπιτιού του παππού μου , που σήμερα είναι στην ιδιοκτησία των κληρονόμων , του , επίσης  συγγενή μας , Γεωργίου Καρατζά. Σε επαφή με το νότιο μέρος της πλατείας εκεί που παρέμεινα και τις υπόλοιπες μέρες στη διάθεσή του τάγματος.

Στις 3 μμ βρέθηκα στο μικρό χώρο μπρος από την οικία Φούντα όταν άκουσα σάλπιγγες και αντάρτικα εμβατήρια. 

Κατηφόριζε ο λόχος του Καλλία απ' τη μάχη . 

Στην παράταξη του λόχου διέκρινα δύο 19χρόνα Ιτιωτόπουλα ,  τον Εμμανουήλ Π. Μπεχλιβανίδη και το Γιώργο Ι. Πιλάλα. 

Ο Μανώλης κουβαλούσε στον ώμο του ένα Ιταλικό οπλοπολυβόλο και με το άλλο του χέρι , έσερνε στο χώμα μέσα σε περιττώματα ζώων , μια κουρελιασμένη Γερμανική σημαία , λάφυρο της μάχης.

Όπως άκουσα μετά , ο Μανώλης ήταν ο ήρωας αυτής της μάχης και δίπλα του βάδιζε ο Γιώργος φορτωμένος το κιβώτιο με τις δεσμίδες του οπλοπολυβόλου.

Το τάγμα αυτό ήταν επανδρωμένο από τα νιάτα της ανταρτομάνας Ιτέας . Αυτά τα παιδιά δεν τα άφησαν ποτέ να γράψουν την λαμπρή σελίδα της αντίστασης , τους στέρησαν την νίκη , την αξιοπρέπεια , τις τιμές του ήρωα , την ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο.

Την εθνική ομοψυχία απέναντι στον κατακτητή , αυτών των αμούστακων ρακένδυτων και ξυπόλυτων παιδιών , της Ελληνικής υπαίθρου , των συνεχιστών της αγέρωχης και αδάμαστης Ελληνικής ψυχής που η βασική σχολική μόρφωσή τους δεν έφτανε για να καταλάβουν την οικονομική θεωρία του … Μαρξισμού , έπαιξαν στα χαρτιά οι μεγάλοι της εποχής , με την “συμφωνία της Γιάλτας”. 

Εκεί τους κρέμασαν την ταμπέλα του.. κομουνιστή , εχθρού του ελεύθερου καπιταλιστικού πνεύματος.. Εκεί τους έβαλαν στο περιθώριο της μετέπειτα κοινωνικής ζωής. 

Εκεί μας μοίρασαν με το έτσι θέλω να “ανήκωμεν εις την δύσιν” . Για νάμαστε και πάλι υποτελείς σ’ αυτούς που πάσχισαν να διώξουν απ την χώρα μας , χύνοντας το αθώο αίμα τους .

Για εκείνα τα παλικάρια που έμειναν για πάντα πάνω στα βουνά σαν αγριολούλουδα ανάμεσα στα βράχια.. δεν βρέθηκε ποτέ κανένας τολμηρός πρόεδρος ή δήμαρχος  της πόλης της Ιτέας αψηφώντας κάθε δέσμευση ή σχέση υποτέλειας για να δώσει το όνομά τους σε ένα δρόμο της γενέτειράς τους , να θυμίζει στους νεότερους ότι έπεσαν εθελοντικά αγωνιζόμενοι υπέρ πατρίδος .

Τους γνώρισα προσωπικά και αυτούς αλλά και τους αγώνες τους και θεωρώ καθήκον μου να γνωστοποιήσω τα ονόματά τους :

Ηλίας Αλεξ. Παπαγεωργίου , σκοτώθηκε στην ενέδρα της Αγίας Τριάδας . 

Σιβερίνος Σκούφος , από μάνα Ιταλίδα , σκοτώθηκε πολεμώντας τους Ιταλούς στην Παύλιανη. 

Γεώργιος Οικονόμου , βαριά τραυματισμένος στην μάχη της Άμφισσας ,  συνελήφθη από τους Γερμανούς και λέγεται πως τα κτήνη τον έθαψαν ζωντανό. 

Πέτρος Χώχος , σκοτώθηκε μαχόμενος , ξυπόλυτος , εναντίον των οπισθοχωρούντων  Γερμανών από την μάχη της Αράχωβας , στον Χρισσαϊτικο λόγγο . 

Αιωνία η μνήμη σας παλικάρια. 

Την επομένη , στην εκκλησιά της Άνω Αγόριανης , που τελέσθηκε ευχαριστήρια δοξολογία , κρατούσα το κηροπήγιο δίπλα στον Παπανδρέα . 

Απέναντί μου , σε στάση προσοχής ο Καλλίας φορούσε τη στολή του Έλληνα  Αξιωματικού με τα φλόγιστρα στο πέτο , το αριστερό δε φλόγιστρο ήταν παραμορφωμένο , είχε συμβεί το απίστευτο , μια σφαίρα από Γερμανικό μάουζερ είχε εξοστρακισθεί πάνω στο ορειχάλκινο φλόγιστρο πάχους ενός χιλιοστού και τον είχε γλυτώσει από βέβαιο θάνατο. Ο χάρος του χορήγησε προσωρινή άδεια για να του την αφαιρέσει στην ενέδρα της Αγίας Τριάδας ..

Σταυροπόδι στην πλατεία κάθε βράδυ , κάτω απ τα αιωνόβια πλατάνια προσπαθούσαμε να απαλλαγούμε από τις ψείρες στο κορμί μας , περιμένοντας ν ακούσουμε τα “κουδουνάκια” του BBC , με κάποια ευχάριστα νέα από τα μέτωπα του πολέμου , από ένα πανάρχαιο βραχνό ραδιόφωνο μπαταρίας , τοποθετημένο στο αριστερό θολωτό παράθυρο της οικίας Κοφίνη που σήμερα δεν υπάρχει λόγω κατεδάφισης για έργα επέκτασης της πλατείας.

Ένα βράδυ της 6ης ή 7ης Σεπτεμβρίου 1943 , ακούστηκε η φωνή του εκφωνητή να λέει : “ Έλληνες προσοχή προσοχή , η Ιταλία συνθηκολόγησε” . 

Στο ακροατήριο ήταν ένας γεροδάσκαλος , ο πατέρας του στρατιωτικού του τάγματος , Νικηφόρου , που τράβηξε το πιστόλι του και πυροβόλησε στον αέρα. Τι τόθελε…. ;

Αμέσως , κάθε μάρκας και διαμετρήματος , όπλα εμφανίσθηκαν στα χέρια των παρευρισκομένων και άρχισαν να ρίχνουν στον αέρα.

Ασθμαίνοντας έφθασαν στην πλατεία , Ο Νικηφόρος , ο Παπαζήσης , ο Διαμαντής οι καπεταναίοι του δευτέρου και τρίτου λόχου , ο Μεσολογγίτης και ο Τηλέμαχος , καθώς και ο καπετάνιος του 4ου λόχου οπλομηχανημάτων . Ο λόχος του Κάλλια απουσίαζε σε αποστολή . 

Με μεγάλο κόπο όλοι αυτοί που προανέφερα προσπάθησαν να κατευνάσουν τις ιαχές και να σταματήσουν τους πυροβολισμούς των παρευρισκομένων στην πλατεία που μόλις είχαν μάθει το χαρμόσυνο γεγονός της συνθηκολόγησης των Ιταλών.

Όταν τελικά η πλατεία συνήλθε από τον “Αρμαγεδώνα” και αφού συνέταξαν τους τρεις λόχους τους , ο Νικηφόρος έβγαλε ένα σύντομο λόγο. 

“Αφού αντικαταστήσετε τα άσκοπα δαπανηθέντα πυρομαχικά σας , θα πάτε να κοιμηθείτε και αύριο το πρωϊ θα πάμε στην Αράχωβα να αφοπλίσουμε το εκεί ευρισκόμενο Ιταλικό τάγμα” . 

Μια πολεμική ιαχή έσχισε τον αέρα, στο σκοτάδι της πλατείας:

“Τώραααα , τώωρααα” !!

“Τώρα θέλετε”; “τώρα φεύγουμε” ήταν η απάντηση του Νικηφόρου. Συντεταγμένοι όπως ήσαν , αναχώρησαν μέσα στο σκοτάδι για την Αράχωβα.

Στην Άνω Αγόριανη μείναμε όλοι οι προσκωλυόμενοι . Τις δύο τα μεσάνυχτα με ξύπνησε ο καπετάν Γλαύκος , ψευδώνυμο του Ιτιώτη αντάρτη Γεωργίου Εμμανουήλ . 

Φεύγουμε για την Ιτέα μου λέει , θα συνταξιδέψουμε με την Ευθυμία Μουρίκη (την μετέπειτα σύζυγό του ) και την Γιαννίτσα Ν.Παπαδήμα (πρώτη μου εξαδέλφη ) και οι δύο οργανωμένες στην αντίσταση.

Βαδίζαμε όλη νύχτα και το χάραμα μας βρήκε στο “Κρόκι”, ένα μέρος που είχε νερό , πάνω από τους Δελφούς , το αρχαίο “Κορύκειο Άντρο” .

Εδώ , σταματήσαμε να ξεκουραστούμε και να μαλακώσουμε τα παξιμάδια στο νερό , που μας είχαν δώσει για τροφή. Δεν θα είχε περάσει ούτε ένα τέταρτο της ώρας και από αριστερά μας ακούστηκε κροτάλισμα αυτόματου όπλο σε ρυθμό βολή κατά βολή. 

Ο καπετάνιος , πετάχτηκε όρθιος και είπε : “ αυτό το όπλο είναι από τα ιταλικά αντιαρματικά που πιάσαμε στην Παύλιανη ,  δεν θες να αρπάχτηκαν οι δικοί μας με τους Ιταλούς στην Αράχωβα ;

Τα πράγματα δεν ήταν ακριβώς έτσι όπως φοβήθηκε ο καπετάνιος. 

Ο Ιταλός διοικητής του τάγματος ήταν φασίστας και στους αντάρτες που ήρθαν σε συνεννόηση μαζί του για να παραδώσει τον οπλισμό ισχυρίστηκε ότι περιμένει άνωθεν οδηγίες. Συγχρόνως όμως ειδοποίησε τους Γερμανούς που στρατοπέδευαν στην Άμφισσα να έλθουν προς υποστήριξή του. 

Μια φάλαγγα 12 γερμανικών αυτοκινήτων φορτωμένα στρατιώτες ,  αχάραγα με αναμμένα τα φώτα , ξεκίνησε από Άμφισσα με κατεύθυνση την Αράχωβα. 

Στην μεγάλη αριστερή στροφή του δρόμου μεταξύ Δελφών - Αράχωβας εκεί που σήμερα υψώνεται η στήλη με τα ονόματα των πεσόντων στη μάχη , η φάλαγγα χτυπήθηκε από τους ενεδρεύοντες αντάρτες. 

Άρον - άρον εμείς εγκαταλείψαμε το “Κρόκι” και ριχτήκαμε στον κατήφορο της “κακιάς σκάλας”. 

Στο μέσο της διαδρομής ο καπετάνιος “Γλαύκος” , μας εγκατέλειψε για να επιστρέψει στη βάση του τάγματος στην Άνω Αγόριανη . 

Εμείς συνεχίσαμε την πορεία μας. Όταν είχαμε φτάσει πάνω από τους Δελφούς , είδαμε ένα γερμανικό αυτοκίνητο με κλαταρισμένο το πίσω αριστερό λάστιχο που είχε ξεφύγει από την ενέδρα να κατευθύνεται προς Άμφισσα. Από μονοπάτι σε μονοπάτι φτάσαμε στο Χρισσό.

Στο Χρισσό παρέμεινε η Ευθυμία ενώ εγώ με την εξαδέλφη μου συνεχίσαμε προς την γερμανοκρατούμενη Ιτέα. 

Περάσαμε τον “Ανάβορο” και φτάσαμε στην μεγάλη αριστερή στροφή στο κάτω μέρος του Χρισσού. 

Εδώ μας πρόλαβε η δεύτερη γερμανική φάλαγγα που έσπευδε να ενισχύσει στην μάχη τους Γερμανούς. Στο τέταρτο αυτοκίνητο υπήρχε ένα μυδράλιο θέσεως και ο Γερμανός χειριστής το έστρεψε προς εμάς σκοπεύοντάς μας . Εκείνη τη στιγμή νόμιζα ότι ήρθε το τέλος μας. Ευτυχώς όμως δεν πάτησε την σκανδάλη… 

Πιάσαμε το μονοπάτι που κατεβαίνει στον ελαιώνα. 

Στην καλύβα της αγροφυλακής , μας περίμενε ο μικρότερος αδερφός της μητέρας μου , υπεύθυνος του ΕΑΜ Ιτέας.  

“ Κάνε γρήγορα” μου λέει “ Κατέβασε τα πράγματα και φύγετε γρήγορα”. 

Δεν πρόλαβα να μαζέψω την τριχιά και πίσω μας ακούστηκαν ριπές πολυβόλων. 

Είχε αρχίσει η μάχη της μαχητικής ομάδας Ιτέας με τους οπισθοχωρούντες Γερμανούς από τη μάχη της Αράχωβας. 

Εδώ σκοτώθηκε το δεκαοκτάχρονο παλικάρι , ο Πέτρος Χώχος. 

Καβάλησε η ξαδέρφη μου στο σαμάρι και εγώ στα καπούλια του αλόγου και καλπάσαμε στο μονοπάτι προς Ιτέα. 

Από την πύλη “Κατσίμπρα” μπήκαμε μέσα στην περιφραγμένη Ιτέα , που ήταν τα σπίτια μας , χωρίς να μας σταματήσει ο Γερμανός σκοπός. 

Το άλογο κι και ο συνοδός του , είχαν αισίως εκτελέσει την αποστολή τους …

Το άλογο αυτό , μας το πήραν οι Γερμανοί την τελευταία ημέρα της αποχώρησής τους από την Ελλάδα. Για τους γνωστούς λόγους εκείνης της εποχής , δε μας δόθηκε άλογο από εκείνα που έφερε η UNRA προς αντικατάσταση των απωλεσθέντων από τους Γερμανούς.

Η νεολαία της σκλαβωμένης μας πατρίδας που σαν παιδάκι συνάντησα πάνω στα βουνά της Ρούμελης , ήταν εθελοντές αντάρτες στον απελευθερωτικό της αγώνα .

“Ου περί χρημάτων τον αγώνα εποίουν , αλλά περί αρετής”..

Η σημερινή νεολαία , εάν επιθυμεί την σωτηρία της πατρίδας μας από το σημερινό αδιέξοδο που έχει περιέλθει , ας αποτάξει                            το παγκοσμιοποιημένο “how much do you make” , ακολουθώντας την αρετή εκείνων , υποσχόμενοι “Άμμες δε γ΄ εσσόμεθα πολλώ κάρρονες” (=Εμείς όμως θα γίνουμε καλύτεροι)…

Με τέτοια νιάτα , σαν εκείνης της γενιάς , η Ελλάδα δεν θα φοβότανε σήμερα τις απειλές του Ερντογάν , του κάθε Σόϊμπλε , του Δ.Ν.Τ και κάθε λογής γραβατωμένου τζιτζιφιόγκου…

Δήμος Γ.Παπαδήμας

Ιτέα , Μάιος 2020



Δημοσιεύτηκε στην ΩτΦ