Το σωτήριο έτος 2012-2013, εν μέσω βαθύτατης οικονομικής κρίσης, η τότε κυβέρνηση Σαμαρά επέμενε ότι η ανάπτυξη και το success story βρίσκονται προ των πυλών. Ενα από τα επενδυτικά πουλέν ήταν η Eldorado Gold, η οποία εκτός από το μεταλλείο στη Χαλκιδική είχε αγοράσει και τα μεταλλεία χρυσού στη Θράκη.
Ο τότε πρωθυπουργός σε ένα κρεσέντο αυτοπεποίθησης είχε δηλώσει ότι εντός δέκα ημερών θα εκδοθούν οι άδειες για το χρυσωρυχείο στο Πέραμα. Η αναζωπύρωση των επενδυτικών σχεδιασμών για την εξόρυξη και επεξεργασία χρυσού με κυάνιο είχε πυροδοτήσει σφοδρές αντιδράσεις από τους φορείς και τους κατοίκους της περιοχής αφού τα επενδυτικά σχέδια είχαν ακυρωθεί με αποφάσεις του ΣτΕ. Σήμερα, επτά χρόνια μετά, η κυβέρνηση Μητσοτάκη χρησιμοποιώντας την ίδια ρητορική προσπαθεί να θέσει και πάλι επί τάπητος το θέμα των μεταλλείων στην περιοχή αν και όλοι γνωρίζουν ότι η επένδυση είναι χαμένη από χέρι –για την ακρίβεια έχει ακυρωθεί με αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας– ενώ ενάντια είναι σύσσωμη η τοπική κοινωνία, κάτοικοι, δήμοι, περιφέρεια, καθώς και επιστημονικοί φορείς.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε από το βήμα της ΔΕΘ ότι το θέμα της επένδυσης χρυσού στη Θράκη θα προχωρήσει εφόσον υπάρχει η σύμφωνη γνώμη της τοπικής κοινωνίας. Την ίδια ώρα η Eldorado ανακοίνωνε στα ξένα χρηματιστήρια ότι θα επιχειρήσει ξανά να πετύχει περιβαλλοντική αδειοδότηση για το μεταλλείο του Περάματος και την απόληψη χρυσού με κυάνιο. Το ερώτημα που προκύπτει για την κυβέρνηση είναι εάν η εξαγγελία του πρωθυπουργού ήταν της λογικής «να έχουμε κάτι να λέμε» ή της λογικής «να δείξουμε επενδυτικό οίστρο και μετά θα ρίξουμε την ευθύνη στους κατοίκους και στο ΣτΕ».
Γιατί δεν μπορεί ο πρωθυπουργός να μη γνωρίζει την κατάσταση ή να μην έχει ενημερωθεί από τον Κωστή Χατζηδάκη ο οποίος στην κυβέρνηση Σαμαρά ήταν υπουργός Ανάπτυξης και γνωρίζει –ή ευελπιστούμε ότι γνωρίζει– την υπόθεση από πρώτο χέρι… Και το ερώτημα που προκύπτει για την Eldorado είναι πώς, εφόσον είναι απόλυτα γνώστης της κατάστασης, ενημερώνει τα ξένα χρηματιστήρια, άρα δυνάμει ξένους επενδυτές, για μια επένδυση που έχει ανυπέρβλητα προβλήματα. Eχει πάρει υποσχέσεις από κυβερνητικούς παράγοντες; Συμμετέχει στο εικονικό road show της «επενδυτικής έκρηξης» με πλήρη γνώση ότι πρόκειται για… κουβέντα να γίνεται;
Ο ΧΡΥΣΟΣ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ
Στη Θράκη, όπως επισημαίνει το Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων, η Eldorado έχει δύο κατά 100% θυγατρικές εταιρείες, τα Χρυσωρυχεία Θράκης και τη Μεταλλευτική Θράκης, τις οποίες απέκτησε εξαγοράζοντας άλλες εταιρείες που προσπάθησαν να αναπτύξουν μεταλλεία χρυσού στην περιοχή και απέτυχαν. Ο λόγος που απέτυχαν να αναπτύξουν τα χρυσωρυχεία στο Πέραμα και στις Σάπες είναι οι αγώνες εδώ και 20 χρόνια των κατοίκων των νομών Ροδόπης και Eβρου αλλά και δύο αποφάσεις του ΣτΕ που ακύρωσαν τα έργα για το μεταλλείο στις Σάπες το 2006 και το μεταλλείο στο Πέραμα το 2008.
Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι το έργο για το οποίο ενδιαφέρεται ακόμη η Eldorado είναι αυτό του Περάματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά την ακύρωσή του από το ΣτΕ, η θυγατρική της Χρυσωρυχεία Θράκης υπέβαλε νέα μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για γνωμοδότηση στην τοπική κοινωνία τον Οκτώβριο του 2012. Τοπική Αυτοδιοίκηση και κάτοικοι μέσα από αποφάσεις των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων γνωμοδότησαν αρνητικά επί της επένδυσης και της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι όταν το 2013 η κυβέρνηση Σαμαρά συνειδητοποίησε ότι η επένδυση δεν μπορεί να προχωρήσει και έκανε όπισθεν ολοταχώς, υπήρξαν ως συνήθως δημοσιεύματα που έκαναν λόγο για μια από τις μεγαλύτερες επενδύσεις που βρίσκεται υπό διωγμό, τη στιγμή μάλιστα που η χώρα έχει περισσότερο από ποτέ ανάγκη τα ξένα επενδυτικά κεφάλαια.
Δημοσιεύματα-καρμπόν που εμφανίζονται κάθε φορά που μια επένδυση σχεδιάζεται και επιχειρείται να πάρει το πράσινο φως χωρίς να λαμβάνει υπόψη τους νόμους και τις αποφάσεις ακόμη και του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου· χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις αντιρρήσεις της τοπικής κοινωνίας και των επιστημονικών φορέων.
ΦΟΒΟΙ ΓΙΑ ΣΥΜΒΑΣΗ «ΠΑΚΕΤΟ»
Η σπουδή της κυβέρνησης Μητσοτάκη να αποδεχτεί ως θέμα συζήτησης αλλαγές στη σύμβαση που έχει υπογράψει το ελληνικό δημόσιο με την Eldorado για το μεταλλείο της Χαλκιδικής σε συνδυασμό με την επαναφορά των μεταλλείων της Θράκης στην ατζέντα ενισχύει τις πληροφορίες περί ενός κομπρεμί που θα οδηγήσει σε αδιέξοδο το ελληνικό δημόσιο. Και αυτό γιατί σε αντίθεση με τα μεταλλεία στη Χαλκιδική, γι’ αυτά στη Θράκη δεν υπάρχει σύμβαση κυρωμένη με νόμο από τη Βουλή.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι επενδυτές μπορούν να υποβάλουν εκ νέου επενδυτικό σχέδιο ως κάτοχοι των μεταλλευτικών παραχωρήσεων αλλά εναπόκειται στην κρίση της πολιτείας να το εγκρίνει ή να το απορρίψει. Στην περίπτωση όμως που, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες, η κυβέρνηση συζητά την αναθεώρηση της σύμβασης για τις Σκουριές με παράλληλη προσθήκη και της επένδυσης στη Θράκη, το ελληνικό δημόσιο θα βρεθεί «αλυσοδεμένο» με μια σύμβαση που θα κυρωθεί από τη Βουλή και θα δεσμεύει το κράτος και για μια επένδυση το σχέδιο της οποίας έχει απορριφθεί από τα περιφερειακά όργανα ενώ έχει ακυρωθεί και από το ΣτΕ.
ΠΟΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ;
Η Διανομαρχιακή Επιτροπή Ροδόπης – Εβρου κατά της Εξόρυξης και Μεταλλουργίας Χρυσού εδώ και πολλά χρόνια βρίσκεται σε ετοιμότητα και με εμπεριστατωμένα στοιχεία απαντά σε εκείνους που επιμένουν να παρουσιάζουν ως πανάκεια για την εθνική και τοπική οικονομία την ανάπτυξη των μεταλλείων χρυσού. Οπως επισημαίνει σε υπόμνημα που έχει συντάξει, «τα οφέλη για την τοπική κοινωνία και την εθνική οικονομία περιορίζονται σε ελάχιστες θέσεις εργασίας (όσες σε μια μικρομεσαία επιχείρηση), στη φορολογία των εταιρειών (και αυτή αμφίβολη, διότι η Eldorado Gold, μητρική εταιρεία τόσο των Χρυσωρυχείων Θράκης όσο και της Μεταλλευτικής Θράκης, φυγαδεύει μέσω θυγατρικών εταιρειών στην Ολλανδία τα κέρδη της σε φορολογικούς παραδείσους για να μην πληρώνει φόρους στην Ελλάδα) και την καταβολή ενός πενιχρού μισθώματος, μόνο του δημόσιου μεταλλείου των Σαπών, της τάξης του 1% της αξίας του παραγόμενου χρυσού.
Πρέπει δε να σημειωθεί πως η χώρα μας μόλις το 2014 θεσμοθέτησε τέλη ή δικαιώματα (loyalties) υπέρ του δημοσίου από τα ιδιωτικά μεταλλεία (παραχωρήσεις μεταλλείων). Με βάση τη σημερινή τιμή του χρυσού, τα τέλη αυτά είναι πολύ χαμηλά, της τάξης του 2% επί του περιεχόμενου μετάλλου». Στον αντίποδα, επισημαίνουν, η παραγωγή χρυσού αποτελεί βαριά ενεργοβόρα και υδροβόρα, μεταλλευτική (στο επίπεδο εξόρυξης) και χημική (στο επίπεδο μεταλλουργίας) βιομηχανία. «Μετατρέπει τεράστιες εκτάσεις γης σε χώρο απόθεσης τοξικών αποβλήτων (με κυάνιο και πλήθος άλλων τοξικών στοιχείων) με στόχο την απόληψη ελάχιστων συγκριτικά ποσοτήτων χρυσού (2-3 g χρυσού από έναν τόνο κοιτάσματος)».
ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ
Στο υπόμνημά της η Διανομαρχιακή Επιτροπή Ροδόπης – Εβρου παρουσιάζει και τις δυσμενείς και σε πολλές περιπτώσεις μη αναστρέψιμες επιπτώσεις για την περιοχή και συγκεκριμένα:
• Σπατάλη νερού και συσσώρευση βαρέων μετάλλων στα υδατορέματα με συνεπαγόμενη ρύπανση των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων (όξινη απορροή, τοξικές ενώσεις, βαρέα μέταλλα, κυάνιο).
• Σημαντικές επιπτώσεις στην ποιότητα του αέρα κυρίως λόγω των εκπομπών αιωρουμένων σωματιδίων που περιέχουν βαρέα μέταλλα και τοξικούς ρύπους (διοξείδιο του άνθρακα, διοξείδιο του θείου, κυανιόντα κ.λπ.) που προκαλούν σοβαρές βλάβες στην υγεία των εργαζομένων και των περιοίκων.
• Ρύπανση των εδαφών που τα καθιστά ακατάλληλα για την παραγωγή αγροτικών προϊόντων που προορίζονται για διατροφή με συνέπεια την απαξίωση της αγροτικής οικονομίας.
• Ρύπανση παράκτιων περιοχών με σοβαρές επιπτώσεις στην αλιεία, την αναψυχή και στον τουρισμό. Στην περίπτωση του Περάματος καταργείται η φυσική λειτουργία σημαντικού ρέματος που συγκεντρώνει τα νερά μιας μεγάλης λεκάνης απορροής (από τον λόφο του μεταλλείου μέχρι την Ακρόπολη του Περάματος) και μετατρέπει το ρέμα σε έναν απέραντο χώρο απόθεσης εκατομμυρίων κυβικών μέτρων τοξικών κυανιούχων αποβλήτων.
• Γειτνίαση με κατοικημένες περιοχές (700 μέτρα από το κέντρο των Σαπών και 300 μέτρα από το Πέραμα) με ανεξέλεγκτες και δραματικές επιπτώσεις για την υγεία των κατοίκων. Τόσο οι εργαζόμενοι όσο και οι κάτοικοι περιοχών με ορυχεία εμφανίζουν υψηλά ποσοστά χρόνιων δηλητηριάσεων και ασθενειών, ο δε μέσος όρος ζωής τους είναι μικρότερος των υπολοίπων κατά 10-15 χρόνια.
• Μη αναστρέψιμη καταστροφή του περιβάλλοντος (αλλαγή του τοπίου, καταστροφή του Δάσους Μαύρης Πεύκης στα Πετρωτά).
• Υπονόμευση κάθε προοπτικής τουριστικής ανάπτυξης και γενικότερα απαξίωση άλλων πλεονεκτημάτων της περιοχής (αρχαιολογικοί χώροι, σπήλαια, παραδοσιακοί οικισμοί, γεωθερμικά πεδία, ανάπτυξη συμβατικής και βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας, ιχθυοκαλλιέργειες, υδροβιότοποι κ.λπ.).
Ιδιαίτερα σημαντική φαίνεται η επίπτωση στον τουρισμό ο οποίος αναπτύσσεται ραγδαία μετά τη λειτουργία του συνοριακού σταθμού Νυμφαίας – Μακάζας, λόγω της μεγάλης επισκεψιμότητας από τους βόρειους γείτονές μας, και εξελίσσεται πλέον σε έναν εκ των σημαντικότερων παραγόντων της τοπικής ανάπτυξης. Με αφορμή την αναθέρμανση του θέματος από τον πρωθυπουργό και τις κινήσεις της Eldorado που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, το δημοτικό συμβούλιο Αλεξανδρούπολης με ομόφωνη απόφασή του στις 25 Σεπτεμβρίου ξεκαθάρισε για μια ακόμη φορά ότι κάτοικοι και φορείς είναι αντίθετοι στην επένδυση. Οπως αναφέρεται στην απόφαση του δημοτικού συμβουλίου: «Ομόφωνα λέμε ένα μεγάλο ΟΧΙ στην επένδυση εξόρυξης χρυσού για περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς, ηθικούς και οικονομικούς λόγους.
Εχει ήδη κριθεί ότι οι συνέπειες για το περιβάλλον, τη δημόσια υγεία και την ανάπτυξη της περιοχής μας θα είναι τραγικές και διαχρονικές. Θεωρούμε μη αποδεκτό και έξω από κάθε συζήτηση, μετά την παραπάνω ξεκάθαρη θέση κατά της επένδυσης, κάθε αίτημα δημοψηφίσματος και οποιαδήποτε άλλη ενέργεια που έχει στόχο την επένδυση εξόρυξης χρυσού». Λίγες ημέρες νωρίτερα, στις 19 Σεπτεμβρίου, απόφαση ενάντια στην ανάπτυξη των μεταλλείων χρυσού πήρε η Περιφερειακή Ενωση Δήμων Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, χαρακτηρίζοντας μη αναπτυξιακή την επένδυση και εμμένοντας στην κάθετη άρνηση προκειμένου να προστατευθούν το περιβάλλον, η τοπική οικονομία και η δημόσια υγεία.
* Περιοδικό Hot Doc #189, «Περιβάλλον & Αρχαία», 6/10/2019
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου