Το ΔΝΤ σώζει τους πιστωτές, όχι τα υπερχρεωμένα κράτη

Βαρύτατο «κατηγορώ» κατά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου απηύθυναν χθες 35 μη κυβερνητικές οργανώσεις (Jubilee Debt Campaign - JBL), υποστηρίζοντας ότι με τα δάνειά του το Ταμείο σώζει τους πιστωτές των χωρών που δανείζει, ενθαρρύνοντας την ανάληψη υψηλών επενδυτικών ρίσκων και διαιωνίζοντας τις κρίσεις χρέους.

Σε ανάλυση τους -η οποία δημοσιοποιήθηκε χθες, λίγες μόνο ημέρες πριν από τη φθινοπωρινή συνόδου του Ταμείου και της Παγκόσμιας Τράπεζας– οι ΜΚΟ που μάχονται για το σπάσιμο των δεσμών του χρέους στον κόσμο, υπογραμμίζουν ότι το ΔΝΤ έχει δανείσει σήμερα περί τα 93 δισ. δολάρια σε 18 υπερχρεωμένες χώρες του κόσμου (Αργεντινή, Αφγανιστάν, Αγκόλα, Καμερούν, Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία, Τσαντ, Ισημερινός, Αίγυπτος, Γκάνα, Ιορδανία, Μαυριτανία, Μογγολία, Πακιστάν, Σάο Τόμε, Σιέρα Λεόνε, Σρι Λάνκα, Τυνησία και Ουκρανία).

Τα δάνεια αυτά έχουν δοθεί όμως χωρίς την πρόβλεψη κάποιας αναδιάρθρωσης τους χρέους αυτών των χωρών και κατά παράβαση της πολιτικής του Ταμείου, να μη δανείζει σε χώρες με μη διαχειρίσιμο χρέος.

Για όσο χρόνο το Ταμείο δανείζει σε αυτές τις χώρες, το χρέος τους εξυπηρετείται και η στάση πληρωμών απομακρύνεται. Ομως αυτό δεν σημαίνει ότι και το χρέος τους είναι διαχειρίσιμο, αφού σε περίπτωση ενός σοκ η αδυναμία πληρωμών από αυτές θεωρείται σχεδόν σίγουρη.

«Το ΔΝΤ έχει ως πολιτική του να μη δανείζει σε περιπτώσεις μη βιώσιμου χρέους, αλλά βλέπουμε ότι την παραβιάζει αρκετά συχνά διασώζοντας τους παράτολμους δανειστές. Αυτό δημιουργεί ηθικό κίνδυνο στο σύστημα κρατικού χρέους. Διασώζοντας συνεχώς χώρες με υψηλό χρέος, χωρίς να απαιτεί αναδιάρθρωση αυτού του χρέους, το ΔΝΤ μεταθέτει το βάρος στις πλάτες των πολιτών μιας χρεωμένης χώρας, αφήνοντας τους δανειστές ελεύθερους», υπογράμμισε η διευθύντρια της Jubilee Debt Campaign Σάρα Τζέιν Κλίφτον.

Στην ανάλυσή της η JBL σημειώνει ότι ακόμη και σε περιπτώσεις όπου η αναδιάρθρωση χρέους αποτελεί μέρος του προγράμματος του Ταμείου, αυτή καλύπτει το μίνιμουμ για τη μείωσή του στο επίπεδο που το ΔΝΤ θεωρεί ότι είναι διαχειρίσιμο.

Το αποτέλεσμα αυτών των ελλείψεων εκ μέρους του Ταμείου είναι οι αναδιαρθρώσεις χρέους να γίνονται πολύ καθυστερημένα και όταν συμβαίνουν να είναι πολύ μικρές.

Αυτό, με τη σειρά του, κάνει τους λαούς των χωρών που ταλανίζονται από κρίσεις χρέους να υποφέρουν χρόνια από περιττές περικοπές των δημόσιων δαπανών και οικονομική στασιμότητα. Αντίθετα, στην άλλη όχθη, οι πιστωτές των χωρών συνεχίζουν τα ριψοκίνδυνα στοιχήματά τους γνωρίζοντας ότι αν κάτι πάει στραβά θα τους σώσει το Ταμείο.

Ολα αυτά θυμίζουν έντονα την εμπειρία της Ελλάδας, όπου 232,9 δισ. ευρώ από τα 252 δισ. ευρώ (90%) που δανείστηκε η χώρα από το ΔΝΤ, την ΕΚΤ και τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δαπανήθηκαν για την αποπληρωμή των χρεών και τη διάσωση των πιστωτριών τραπεζών, αφήνοντας τους πολίτες της χώρας έρμαιο της ακραίας λιτότητας και της ύφεσης.

Ομοίως στην Αργεντινή, τον Ιούνιο του 2018, το ΔΝΤ χορήγησε 56 δισ. δολάρια τα οποία χρησιμοποιήθηκαν αποκλειστικά για την εξυπηρέτηση του χρέους. Την περίοδο που το πρόγραμμα του ΔΝΤ ξεκίνησε, το Ταμείο προέβλεπε ότι οι πληρωμές του εξωτερικού χρέους θα αγγίζουν το 50% των εξαγωγών της Αργεντινής, αρκετά υψηλότερα από το «ταβάνι» 21% που αυτό έχει.

Παραγνωρίζοντας το γεγονός αυτό το ΔΝΤ ισχυρίστηκε ότι το χρέος της λατινοαμερικανικής οικονομίας είναι «βιώσιμο, αλλά όχι με υψηλή πιθανότητα». Τελικό αποτέλεσμα ήταν τον προηγούμενο μήνα η κυβέρνηση να ανακοινώσει σχέδια για την αναδιάρθρωση του χρέους. Τον Ιούλιο του 2019 το ΔΝΤ συμφώνησε στη χορήγηση δανείων 6 δισ. δολαρίων στο Πακιστάν, ξανά χωρίς αναδιάρθρωση χρέους και παρά την πρόβλεψή του ότι η εξυπηρέτηση του εξωτερικού χρέους θα ανέλθει το επόμενο έτος στο 54% των εξαγωγών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το ίδιο το ΔΝΤ διαπιστώνει σε πρόσφατη έρευνά του ότι προγράμματα των υπερβολικά χρεωμένων χωρών είναι πιο επιτυχημένα αν εφαρμοστεί αναδιάρθρωση χρέους στην αρχή τους.

Συγκεκριμένα, 45% των προγραμμάτων του ΔΝΤ που περιελάμβαναν αναδιάρθρωση χρέους στέφθηκαν με επιτυχία, 40% ήταν μερικώς επιτυχημένα, ενώ απέτυχε μόλις το 15%. Αντίθετα, μόνο το 5% των προγραμμάτων του Ταμείου, στα οποία δεν υπήρχε αναδιάρθρωση χρέους, ήταν επιτυχημένο, το 45% ήταν μερικώς επιτυχημένο, ενώ το 40% αυτών απέτυχε.

www.efsyn.gr