Η Τζούλια Γκανάσου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1978. Σπούδασε Πληροφορική στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, Λογοτεχνία (ως υπότροφος) στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης και στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, καθώς και Ευρωπαϊκό Πολιτισμό στο Ε.Α.Π. Βιοπορίζεται από την πληροφορική. Έχει εκδώσει έξι έργα πεζογραφίας. Το τρίτο βιβλίο της, Ως το τέλος, ήταν υποψήφιο για το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας 2014 και το Βραβείο Νέου Λογοτέχνη 2013 του περιοδικού Κλεψύδρα. Η νουβέλα Γονυπετείς (γ’ έκδοση) απέσπασε το βραβείο Μεσόγειος 2018 από το Πανεπιστήμιο του Έξιτερ και το Βραβείο Διηγήματος στα βραβεία βιβλίου Public 2018. Το βιβλίο Γόνιμες μέρες (β’ έκδοση) ήταν υποψήφιο για το βραβείο Ιστορίες Εγκλεισμού 2021 του περιοδικού World Literature Today και το Βραβείο Μυθιστορήματος στα βραβεία βιβλίου Public 2022. Διηγήματα και κείμενά της δημοσιεύονται σε εφημερίδες και ιστότοπους πολιτισμού κι έχουν συμπεριληφθεί σε εκδόσεις και λογοτεχνικά φεστιβάλ στην Ελλάδα, τη Μεγάλη Βρετανία και τη Γαλλία. Το μυθιστόρημα Δευτέρα παρουσία, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις Εκδόσεις Καστανιώτη, μας έδωσε την αφορμή για την ακόλουθη συνέντευξη.
Δευτέρα παρουσία, ο τίτλος του πρόσφατου μυθιστορήματός σας. Θα μας δώσετε κάποια στοιχεία του;
Η ιστορία του βιβλίου λαμβάνει χώρα σε μια κατοικημένη πόλη η οποία βομβαρδίζεται. Μια εγγονή και μια γιαγιά βρίσκονται μόνες στο άδειο σαλόνι του σπιτιού τους. Η έφηβη προτείνει να φύγουν, να βρουν καταφύγιο. Η γιαγιά αρνείται. Η Άννα επιμένει. Διαπιστώνει ότι τα πόδια της Όλγας έχουν παραλύσει. Τότε, η εγγονή παίρνει τη γιαγιά στην πλάτη και βγαίνουν από το σπίτι. Η Όλγα πάνω στην Άννα, η Άννα κάτω από την Όλγα, οι δύο γυναίκες σαν ένα σώμα θα έρθουν αντιμέτωπες με την αποσύνθεση ενός κόσμου, με σκιές και αγρίμια με αποκριάτικες μάσκες, με παρένθετες μητέρες και καταφύγια φυλακές, με παιδομάζωμα και με κάθε λογής όμορφα πλάσματα προσπαθώντας να επιζήσουν. Πρόκειται για μια ιστορία επιβίωσης σε μια βομβαρδιζόμενη χώρα, για μια περιπέτεια ενηλικίωσης στις φλόγες του πολέμου, για έναν αγώνα διεκδίκησης των πλέον δεδομένων, του νερού, της τροφής, της στέγης, της ασφάλειας, της αγάπης, και κάποιων όχι και τόσο αυτονόητων, της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης, της ειρήνης, της ίδιας της ζωής.
Η εγγονή, που συμβολίζει το μέλλον, προσπαθεί να σώσει τη γιαγιά, που συμβολίζει το παρελθόν. Είναι ορθή η αντίληψή μου για τη συγγραφική πρόθεση;
Η εγγονή, που συμβολίζει το νέο, την ορμή, την αλλαγή, χρειάζεται, τιμά, διασώζει και συνεργάζεται με τη γιαγιά, η οποία συμβολίζει την εμπειρία, τη γνώση, την κληρονομιά του παρελθόντος. Σε όλο το βιβλίο, οι δύο γυναίκες συνυπάρχουν και αλληλεπιδρούν σαν ένα νέο ζωντανό σώμα. Αυτό το διττό σώμα συμβολίζει τη σημασία της ενεργούς σύμπραξης και διάδρασης του παλαιού με το νέο, του ατομικού με το συλλογικό, με όραμα έναν καλύτερο κόσμο. Έχει βαθιά ανθρωπιστικό, επαναστατικό και αντιρατσιστικό χαρακτήρα. Το διττό σώμα της εγγονής με τη γιαγιά στην πλάτη, το διττό σώμα των παρένθετων μανάδων (στο δεύτερο μέρος του βιβλίου), οι οποίες κυοφορούν «κατά παραγγελία», το διττό σώμα των γυναικών που κουβαλάνε ή θηλάζουν βρέφη σαν να είναι ενσωματωμένα επάνω τους, το διττό σώμα των εραστών όταν σμίγουν, το διττό σώμα της νεκρής που γίνεται «φορείο» για την ετοιμόγεννη (στο τρίτο μέρος του βιβλίου), της ζωής και του θανάτου που συνυπάρχουν διαρκώς, της «πατρίδας» που αφήνουμε πίσω και της «πατρίδας» που ελπίζουμε ότι θα χτίσουμε, το διττό σώμα που δεν αποδέχεται την ήττα, ελπίζει και παλεύει για μια δεύτερη ευκαιρία στη ζωή, για μια Δευτέρα παρουσία, είναι το πιο δυνατό σύμβολο του έργου.
Η αγάπη, το νοιάξιμο για τον άλλον, συχνά και για τους πολύ δικούς μας – μήπως όταν η έλλειψη τέτοιων συναισθημάτων γενικεύεται, αυτό αποτελεί τελικά αφορμή συγκρούσεων και αιματηρών συρράξεων;
Όταν η αγάπη, η αλληλεγγύη, ο ανθρωπισμός αρχίζουν να ατονούν, η κοινωνική συμβίωση μετατρέπεται σε στεγνή συνύπαρξη με όρους θηριωδίας. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι εύκολο να καλλιεργηθούν και να υπερισχύσουν φαινόμενα αιματηρών συγκρούσεων υποκινούμενα από πολιτικά ή οικονομικά κίνητρα, καθώς και φαινόμενα εκμετάλλευσης του ανθρώπου από τον άνθρωπο σε όλα τα επίπεδα.Η αλήθεια είναι ότι με αναστατώνουν υπέρμετρα και με εξοργίζουν οι βομβαρδισμοί κατοικημένων πόλεων και άμαχων πληθυσμών σε όλο τον κόσμο. Παρακολουθώντας την περίπτωση του πολέμου στην Ουκρανία και στη Λωρίδα της Γάζας, οι εικόνες με συγκλόνισαν. Αυτό αποτέλεσε το έναυσμα και το υλικό για το πρώτο μέρος του βιβλίου, όπου η εγγονή με τη γιαγιά στη ράχη προσπαθούν να βρουν καταφύγιο στη βομβαρδιζόμενη πόλη. Ταυτόχρονα, έπεσαν στην αντίληψή μου βίντεο από το καταφύγιο μιας εταιρείας με παρένθετες μητέρες στο Κίεβο, όπου εξακολουθεί να πραγματοποιείται η παραγωγή μωρών «κατά παραγγελία» καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου. Αυτό μου έγινε (τρόπον τινά) εμμονή. Έψαξα όλες τις πληροφορίες που υπήρχαν στο διαδίκτυο (και ήταν απρόσμενα πολλές) και έγραψα το δεύτερο μέρος του βιβλίου (με συγκεκριμένες παραπομπές σε αληθινά γεγονότα), όπου η εγγονή με τη γιαγιά βρίσκονται «αιχμάλωτες» στο καταφύγιο με τις παρένθετες μανάδες. Αυτό αποτελεί και ένα συγγραφικό πείραμα: πώς επιδρά στον αναγνώστη και στη διαδικασία της πρόσληψης του έργου η συνύπαρξη (στην ίδια σελίδα) της μυθοπλασίας και των πραγματικών γεγονότων που την ενέπνευσαν.
Όταν η αγάπη, η αλληλεγγύη, ο ανθρωπισμός αρχίζουν να ατονούν, η κοινωνική συμβίωση μετατρέπεται σε στεγνή συνύπαρξη με όρους θηριωδίας.
Πώς κρίνετε τη γενικότερη αδιαφορία συμπολιτών μας απέναντι στους πολέμους που πλήττουν γειτονικές μας χώρες;
Η αδιαφορία των ανθρώπων για ό,τι άσχημο συμβαίνει γύρω τους και συχνά δίπλα τους είναι επίσης ένα από τα σημεία των καιρών που με θλίβουν αφάνταστα. Σε αυτό το πλαίσιο, ήταν σαφώς στις προθέσεις μου να ανοίξω μια συζήτηση για φλέγοντα σύγχρονα ζητήματα, όπως είναι οι μαζικές δολοφονίες άμαχων πληθυσμών, η εκμετάλλευση και η εμπορευματοποίηση του ανθρώπινου σώματος, η έμφυλη βία, οι γενοκτονίες με το άλλοθι ενός «πολιτισμένου» πολέμου, η περιθωριοποίηση των ηλικιωμένων, το αίτημα της καθημερινής διεκδίκησης των πλέον δεδομένων.
Ποια ήταν η αφορμή για να ασχοληθείτε με τη λογοτεχνία, τόσο σε επίπεδο σπουδών όσο και συγγραφικά;
Η λογοτεχνία ήταν, είναι και θα είναι το μεγαλύτερο καταφύγιο, τόσο στο επίπεδο της υπαρξιακής παρηγορίας μέσω της ανάγνωσης, όσο και στο επίπεδο της έκφρασης μέσω της γραφής. Ως εκ τούτου, υπήρχε πάντα μέσα μου ένα κάλεσμα, μια έλξη προς την πεζογραφία. Είναι το «κυρίαρχο πάθος», που έλεγε ο Φρόιντ.
Τι θεωρείτε εξέλιξη σε έναν συγγραφέα;
Η εξέλιξη είναι το μεγαλύτερο στοίχημα σε όλα. Για μένα ως ταγμένη πεζογράφο, εξέλιξη είναι το επόμενο έργο να διατηρεί τις προηγούμενες αρετές και κατακτήσεις σε συγγραφικό επίπεδο και συγχρόνως να είναι (έστω λίγο) καλύτερο στο επίπεδο της έκφρασης, της ροής του λόγου, του χειρισμού των αφηγηματικών τεχνικών, της πρωτοτυπίας του θέματος και των ιδεών, της δόμησης των χαρακτήρων, του πλουραλισμού του λογοτεχνικού σύμπαντος, της ειλικρινούς απεύθυνσης στον αναγνώστη.
Διαβάζετε βιβλία άλλων; Θεωρείτε πως γράφονται καλά μυθιστορήματα σήμερα;
Διαβάζω μανιωδώς τόσο Έλληνες όσο και ξένους πεζογράφους. Δηλώνω ευγνώμων για την εκδοτική παραγωγή. Ναι, γράφονται συγκλονιστικά βιβλία!
Ποιο βιβλίο διαβάσατε πρόσφατα και σας εντυπωσίασε;
Το Στη γη είμαστε πρόσκαιρα υπέροχοι του Ocean Vuong από τις Εκδόσεις Gutenberg [μτφρ. Έφη Φρυδά] και το Βαθύ το σκοτάδι πριν την αυγή της Ελένης Πριοβόλου από τις Εκδόσεις Καστανιώτη.
Ποια αξία θεωρείτε υπέρτατη;
Την αγωνιστικότητα. Άλλωστε, με αυτόν τον γνώμονα έγραψα τη Δευτέρα παρουσία. Οι άνθρωποι πρέπει να συνεχίζουν να αγωνίζονται ακόμη και όταν όλα μοιάζουν να έχουν καταστραφεί, να συνεχίζουν να πιστεύουν ότι ακόμη και στις πιο ζοφερές καταστάσεις υπάρχουν στιγμές που υπερισχύει το φως. Αυτό συμβαίνει συνέχεια στο βιβλίο. Η ελπίδα έρχεται στα πιο απίθανα σημεία. Οι άνθρωποι πρέπει να υπερασπίζονται πάση θυσία την ειρήνη, την αλληλεγγύη και τη δικαιοσύνη για όλα τα έμβια όντα, πρέπει να οραματίζονται πάντα μια «δευτέρα παρουσία» στη ζωή.
Ασχολείστε με τη συγγραφή του επόμενου βιβλίου σας;
Προς το παρόν, «κυοφορώ» την ιδέα και το υλικό που θα την εμψυχώσει.
Δευτέρα παρουσία
Τζούλια Γκανάσου
Εκδόσεις Καστανιώτη
σ. 272
ISBN: 978-960-03-7288-5
Τιμή: 14,00€
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου