«Τα κράτη συνειδητοποιούν ότι αυτό που συμβαίνει δεν αφορά μόνο -και μάλιστα όχι τόσο την Ουκρανία- αλλά την παγκόσμια τάξη πραγμάτων και τη θέση καθενός από τα κράτη σε αυτήν την παγκόσμια τάξη πραγμάτων», ανέφερε σε συνέντευξή του ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέϊ Λαβρόφ
(Ανανεωμένο) Ο κόσμος μπροστά σε μια «νέα Γιάλτα»; Προς μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων οδεύει η ανθρωπότητα, υποστήριξε σε πρόσφατη συνέντευξή του στον ρωσικό τηλεοπτικό σταθμό, NTV, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέϊ Λαβρόφ. Ο ίδιος ισχυρίστηκε επίσης ότι η Δύση επιδιώκει να δημιουργήσει εντός της Ευρώπης μια «δεύτερη Ουκρανία. Τη Μολδαβία».
Οι τελευταίες ημέρες ήταν πυκνές σε συμβολισμούς. Από τη μια μεριά, οι Σολτς, Μακρόν και Ντράγκι στο Κίεβο, να μοιράζουν στον Ζελένσκι ευχολόγια περί ενταξιακής διαδικασίας της Ουκρανίας στην ΕΕ. Κάτι που, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ, και εφόσον δεν υπάρξουν ενστάσεις, θα πάρει χρόνια.
Από την άλλη, το Οικονομικό Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης. Εκεί, όπως ήταν αναμενόμενο, απουσίαζαν παντελώς οι Δυτικοί, οι οποίοι τα προηγούμενα χρόνια συμμετείχαν πρόθυμα και μαζικά. Αντίθετα, παρούσες ήταν πολυπληθείς αντιπροσωπείες του αναπτυσσόμενου και ονομαζόμενου Τρίτου Κόσμου. Κυρίως από την Κίνα, την Ινδία και γενικότερα την Ασία, αλλά και από την Αφρική, τη Μέση Ανατολή και τη Λατινική Αμερική.
Δεν έλειψαν, μάλιστα, σημαντικές παρουσίες, όπως του προέδρου της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, και του Αιγύπτιου προέδρου, Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι. Έχει τη σημασία του, βέβαια, ότι συμμετείχαν στο Φόρουμ, όταν επί της «σκηνής» ήταν ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο πρόεδρος του Καζακστάν, Κασίμ-Τζομάρτ Τοκάγιεφ, όχι διά φυσικής παρουσίας, αλλά μέσω τηλεδιάσκεψης.
Εξίσου ενδιαφέρον είχε ότι στην κεντρική εξέδρα, δίπλα στον Πούτιν, καθόταν ο πρόεδρος του Καζακστάν. Στη χώρα αυτή, ως γνωστόν, προ μηνών εκδηλώθηκε σοβαρή πολιτική αναταραχή. Αποτέλεσμα ήταν η «αποστολή» ρωσικών στρατευμάτων, προκειμένου να αποκαταστήσουν την «τάξη» στην πιο πλούσια -σε ενεργειακούς και πάμπολλους άλλους πλουτοπαραγωγικούς πόρους- χώρα της Κεντρικής Ασίας. Χώρα με ρόλο – κλειδί στην περιοχή, στην οποία έχει μεγάλα οικονομικά συμφέροντα και η Κίνα.
«Μονοπολικός» και «πολυπολικός» κόσμος
Ουσιαστικά, η προσπάθεια της Μόσχας ήταν να παρουσιάσει το Φόρουμ της Πετρούπολης του 2022 ως μια διοργάνωση, γύρω από την οποία συσπειρώνεται όλος ο αναπτυσσόμενος κόσμος.
Σε αυτό το επικοινωνιακό πλαίσιο εντάσσεται και η φράση Πούτιν, κατά την ομιλία του, ότι «οι ΗΠΑ θεωρούν όλους τους άλλους, ως την αυλή τους και εξακολουθούν να τους συμπεριφέρονται σαν αποικία. Θεωρούν τους λαούς άλλων χωρών «ανθρώπους δεύτερης κατηγορίας». Προηγουμένως, ο Λαβρόφ, αναφερόμενος στην πολιτική της Δύσης έναντι του αναπτυσσόμενου κόσμου, είχε κάνει λόγο για «νεοαποικιοκρατική αγένεια».
Μέχρι και αντιπροσωπεία των Ταλιμπάν βρέθηκε στην Αγία Πετρούπολη. Κάτι που είχε ιδιαίτερο συμβολισμό, δεδομένου ότι μόλις πέρυσι το καλοκαίρι οι ΗΠΑ αποχώρησαν από το Αφγανιστάν, αφήνοντας τους συμμάχους τους στο έλεος των Ταλιμπάν, με τις γνωστές εικόνες ντροπής που εκτυλίχθηκαν στο αεροδρόμιο της Καμπούλ.
Κοντολογίς, επικοινωνιακός στόχος της Μόσχας ήταν να φανεί ότι πίσω από τη Ρωσία στοιχίζεται ο Τρίτος Κόσμος, ότι πλέον ο πλανήτης μοιράζεται σε «στρατόπεδα», ότι η κυριαρχία της Δύσης υποχωρεί και, από «μονοπολικός» που ήταν ο κόσμος, γίνεται «πολυπολικός».
Πρόκειται για μια άποψη, την οποία εδώ και χρόνια εκφράζει η Μόσχα, αλλά με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία, έχει γίνει ένα από τα κύρια αφηγήματά της.
Νέα Γιάλτα;
Ουσιαστικά, η Μόσχα κάνει λόγο για μια «νέα Γιάλτα», υπό τα νέα διεθνή δεδομένα που διαμορφώνονται τριάντα χρόνια μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, με νέες παγκόσμιες δυνάμεις που αναδύονται, όπως, μεταξύ άλλων, η Κίνα, αλλά και με νέες διεθνείς συμμαχίες. Ενδιαφέρον, για παράδειγμα, έχει η συμμετοχή της Βραζιλίας στο Φόρουμ της Πετρούπολης.
Εάν δημιουργείται μια νέα παγκόσμια ισορροπία δυνάμεων και ο κόσμος περνάει στη φάση της «πολυπολικότητας» μένει να φανεί. Η Ουάσιγκτον, βέβαια, ισχυρίζεται ότι δεν πρόκειται για «νέα Γιάλτα», αλλά για παγκόσμια σύγκρουση ανάμεσα στη «Δημοκρατία» και τον «Αυταρχισμό».
Βέβαιον είναι, ωστόσο, ότι οι ΗΠΑ, που φαίνεται να χάνουν το «μονοπώλιο» της «μοναδικής υπερδύναμης», πιέζουν τις ανερχόμενες δυνάμεις, όπως την Κίνα, προκειμένου να καθυστερήσουν όσο γίνεται την ισχυροποίησή τους. Κατά την άποψη Λαβρόφ, οι ΗΠΑ ουσιαστικά απλά προσπαθούν να κερδίσουν χρόνο και να παραμείνουν στη διεθνή πρωτοκαθεδρία.
«Η Δύση -είπε- θέλει να διασφαλίσει την ηγεσία των ΗΠΑ στον αιώνα τον άπαντα. Όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και στην Ασία-Ειρηνικό (δημιουργούνται η AUKUS, η QUAD), προκειμένου να περιορίσει την Κίνα και να απομονώσει τη Ρωσία. Πρόκειται, δηλαδή, για μια προσέγγιση που αφορά ολόκληρο τον πλανήτη. Το ΝΑΤΟ ήδη αποκτά παγκόσμια εμβέλεια. Ο Γενς Στόλτεμπεργκ δημόσια δήλωσε ότι είναι ένας Οργανισμός που πρέπει να αναλάβει ευθύνες για την παγκόσμια ασφάλεια».
Με αίμα και πόνο για τους λαούς
Όπως και να’χει, ανεξαρτήτως του «στρατοπέδου» που θα νικήσει, σίγουρο είναι ότι η ανθρωπότητα έχει μπει σε μια φάση που, όπως όλα δείχνουν, η νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων θα γραφτεί με αίμα και πόνο.
Κοινή πεποίθηση, δε, είναι ότι αυτή η επίπονη διαδικασία για τους λαούς δεν θα κρατήσει απλά μερικούς μήνες, αλλά θα έχει βάθος χρόνου. Κάτι που σημαίνει τεράστιες συνέπειες στο επίπεδο ζωής. Ιδιαίτερα, δε, των Ελλήνων, οι οποίοι υποφέρουν εδώ και πάνω από μια δεκαετία.
Υπό το φως, λοιπόν, των συνταρακτικών γεγονότων στον κόσμο, έχει ενδιαφέρον η «ατάκα» Λαβρόφ: «Τα κράτη συνειδητοποιούν ότι αυτό που συμβαίνει δεν αφορά μόνο -και μάλιστα όχι τόσο την Ουκρανία- αλλά την παγκόσμια τάξη πραγμάτων και τη θέση καθενός από τα κράτη σε αυτήν την παγκόσμια τάξη πραγμάτων», είπε χαρακτηριστικά.
Να σημειωθεί, βέβαια, ότι ο Λαβρόφ, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τον συνεχιζόμενο πόλεμο για πάνω από τρεις μήνες, έχει αλλάξει πρόσωπο. Συχνά εγκαταλείπει το στιλ του μετρημένου και έμπειρου διπλωμάτη που κάνει προσεκτική χρήση της γλώσσας του, και πλέον σε αρκετές περιπτώσεις χρησιμοποιεί σκληρή προπαγανδιστική ρητορική. Ωστόσο, δεν παύει να είναι από τους λίγους Ρώσους κρατικούς παράγοντες, του οποίου τα λόγια έχουν ακόμα ιδιαίτερη βαρύτητα.
Η Ελλάδα σε «στρατόπεδο»
Όπως και να’ χει, μια «νέα Γιάλτα» σημαίνει μοίρασμα του κόσμου σε «στρατόπεδα». Κάτι που έζησε η ανθρωπότητα, σε διαφορετικές εποχές βέβαια και με διαφορετικούς συσχετισμούς δυνάμεων, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η Ελλάδα, σαν χώρα που από συστάσεώς της ως νεοελληνικό κράτος, βρέθηκε στο Δυτικό στρατόπεδο, στην αγγλο-γαλλική σφαίρα επιρροής, συνέχισε μετά τη Γιάλτα στην αμερικανική σφαίρα επιρροής. Σημείο σταθμός, η ένταξή της στην άλλοτε Ευρωπαϊκή Κοινότητα, η οποία, ωστόσο, σήμερα υφίσταται δραματικά πλήγματα.
Ακριβώς, λοιπόν, επειδή δεν είχε μόνο μεγάλα κέρδη από την ένταξή της σε ένα συγκεκριμένο στρατόπεδο, αλλά είχε και σοβαρές εθνικές ζημιές, διαχρονικά, άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο, είχε ως πυξίδα της εξωτερικής πολιτικής της μια πολύ πιο ισορροπημένη προσέγγιση (πολύπλευρη εξωτερική πολιτική, ονομάστηκε). Ναι μεν ανήκε στη Δύση, αλλά πάντα κρατούσε ανοικτούς τους διαύλους προς την Ανατολή, κ.ο.κ.
Έχοντας πάρει, λοιπόν, τα απαραίτητα ιστορικά μαθήματα, η χώρα μας σήμερα καλείται να συνεχίσει στη «γραμμή» της πολύπλευρης εξωτερικής πολιτικής, αποφεύγοντας τις παγίδες της εξάρτησης από το ένα ή το άλλο στρατόπεδα. Κάτι που θα πρέπει να αποτελέσει «ιερό Ευαγγέλιο» για όλες τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας.
«Ο «εκλεκτός» του Θεού επί της γης»
Ενδιαφέρον έχει, επίσης, η έμμεση παραδοχή του Λαβρόφ ότι η Ρωσία δεν έχει τη δύναμη ή την ικανότητα σήμερα να αποτελέσει τον ένα πόλο στο νέο παγκόσμιο σκηνικό που η Μόσχα εκτιμά ότι διαμορφώνεται.
«Δεν βάζουμε ως στόχο μας να γίνουμε ένας από τους πόλους του πολυπολικού κόσμου», είπε. Και πρόσθεσε: «Απλά, διαπιστώνουμε την αντικειμενική πραγματικότητα. Ο κόσμος αλλάζει από μόνος του. Και όλες οι «απόπειρες» που κάνει σήμερα η Δύση αποσκοπούν στο να «φρενάρουν» αυτή την αντικειμενική ιστορική διαδικασία».
Κατά την άποψή του, συνολικά η Δύση έχει υποταχθεί σήμερα στις επιταγές των ΗΠΑ. Δουλεύει «για λογαριασμό των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες αυτοανακηρύχθηκαν παγκόσμια αφεντικά (μονοπολική παγκόσμια τάξη πραγμάτων), τα οποία όλοι οι άλλοι πρέπει να υπακούουν», υποστήριξε.
Να σημειωθεί πως στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο Πούτιν, ο οποίος, μιλώντας προχθές στο Φόρουμ της Α.Πετρούπολης, ανέφερε: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν εαυτόν ως τον εκλεκτό απεσταλμένο του Θεού επί της γης».
Όσον αφορά, πάντως, τη θεωρία, σύμφωνα με την οποία οι ΗΠΑ είναι «κατιούσα δύναμη», και ως εκ τούτου, είναι μετρημένα τα ψωμιά της, ο Σ.Λαβρόφ κάθε άλλο παρά φαίνεται να τη συμμερίζεται.
«Πολλοί λέγουν ότι τις Ηνωμένες Πολιτείες τις διακατέχει αγωνία, καθώς και ότι πρέπει να φοβάται κανείς τις ΗΠΑ, επειδή είναι σαν στριμωγμένο ζώο. Αυτό είναι υπερβολή», είπε. Και συνέχισε: «Δεν θα υποτιμούσα την ικανότητα της Ουάσιγκτον να πιέζει ξεδιάντροπα, προκειμένου να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά της με οποιοδήποτε μέσο. Ωστόσο, αυτό δείχνει ότι οι αντικειμενικές διαδικασίες που συντελούνται στον κόσμο προχωρούν προς διαφορετική κατεύθυνση και όχι στη διαιώνιση ενός μονοπολικού κόσμου».
Απαξίωση για την ΕΕ
Πέραν των επικρίσεων προς τις ΗΠΑ, εντύπωση προκαλεί η ιδιαίτερα επιθετική ρητορική της Μόσχας, τόσο από τον Πούτιν όσο και από τον Λαβρόφ, σε βάρος της ΕΕ. Κι αυτό τη στιγμή που είναι γνωστό ότι το κύριο «θύμα» της αντιπαράθεσης ΗΠΑ και Ρωσίας είναι η ίδια η Ευρώπη, η οποία, πάντως, εδώ και χρόνια παραμένει παγιδευμένη στα αδιέξοδά της, και τώρα είναι εγκλωβισμένη στις μυλόπετρες των δύο αντιπάλων.
«Το ΝΑΤΟ -είπε στη συνέντευξή του στο ρωσικό κανάλι, NTV, ο Σ.Λαβρόφ- ήταν πάντα υπάκουο στις ΗΠΑ. Τώρα η ΕΕ, ουσιαστικά, έχει σηκώσει «ψηλά τα χέρια». Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμανουέλ Μακρόν, προσπαθεί να υπερασπιστεί το σύνθημά του για στρατηγική αυτονομία της ΕΕ, αλλά κανείς δεν το υποστηρίζει. Οι Γερμανοί παραιτήθηκαν εντελώς».
Και πρόσθεσε: «Η ΕΕ πλέον δεν είναι μια οικονομική Ένωση, ούτε η Κοινότητα με τις αρχές που ξεκίνησε. Πρόκειται για μια γεωπολιτική δομή, η οποία συνθλίβεται και έχει ουσιαστικά συντριβεί από τις ΗΠΑ».
Απέχθεια προς το Δυτικό μοντέλο
Προχθές, επίσης, ο Πούτιν ανέφερε ότι «η ΕΕ έχει χάσει την πολιτική ανεξαρτησία της, οι ελίτ της χορεύουν στους σκοπούς που παίζει άλλος (σ.σ. εννοεί τις ΗΠΑ), προκαλώντας ζημιά στον πληθυσμό τους». Εκτίμησε, δε, ότι όλα αυτά θα οδηγήσουν σε ριζοσπαστικοποίηση των κοινωνιών και σε πολιτικές ανατροπές των ελίτ.
Επιθυμίες Πούτιν ή ρεαλιστική προσέγγιση της πραγματικότητας; Κοντός ψαλμός, αλληλούϊα! Να σημειωθεί ότι τα ίδια λέγουν γι’ αυτόν οι Δυτικοί αντίπαλοί του. Ότι, δηλαδή, οσονούπω θα ανατραπεί. Κατά τον Ρώσο πρόεδρο, πάντως, ήδη «μόνο οι άμεσες, μετρήσιμες απώλειες της ΕΕ από τις αντιρωσικές κυρώσεις, θα ανέλθουν σε 400 δισεκατομμύρια δολάρια».
Πάντως, ο Πούτιν ουδόλως κρύβει την… απέχθειά του προς το Δυτικό μοντέλο. «Για να είμαι ειλικρινής -είπε χαρακτηριστικά- μερικές φορές κοιτάς τι συμβαίνει εκεί (σ.σ. στη Δύση), ποιες δυνάμεις έρχονται στην εξουσία, … όλα μοιάζουν στημένα, γιατί το ένα ή το άλλο πολιτικό κόμμα που εναλλάσσονται στην εξουσία είναι ίδια, σαν δίδυμα».
Προς τη «μη Δύση»
Προς τα που οδεύει σήμερα, λοιπόν, η Ρωσία; Πηγαίνει προς τη «μη Δύση», όπως ερωτήθη ο Σ.Λαβρόφ;
Ο ίδιος, στην απάντησή του, ισχυρίστηκε τα εξής: «Δεν αλλάξαμε καθόλου ρότα. Πάντα συνεργαζόμασταν με τη Δύση, την Ανατολή, το Βορρά και το Νότο. Διευρύνουμε τις επαφές μας με την Ανατολή. Απλά, σε σχετικές γραμμές, η Ευρώπη έχει εξαφανιστεί από τις προτεραιότητές μας» (!).
Ως γνωστόν, δεν είναι λίγοι οι αναλυτές, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι ο δρόμος των ΗΠΑ για τον κύριο αντίπαλό του, την Κίνα, περνάει από τη Ρωσία. Από την ήττα της, για την ακρίβεια. Και μπορεί οι Κινέζοι να μην είναι διατεθειμένοι να στηρίξουν ενεργά τη Μόσχα, παρά τα όσα περί του αντιθέτου λέγονται, ωστόσο ουδόλως επιθυμούν μια απολύτως γονατισμένη και νικημένη Ρωσία.
Με το ίδιο σκεπτικό, ως όλα δείχνουν, κινείται και η Τουρκία του Ερντογάν, παίζοντας σε διπλό ταμπλό και φροντίζοντας να διευκολύνει όσο το δυνατόν τη Μόσχα, αλλά να στήνει γέφυρες και με τις ΗΠΑ και την ΕΕ, δείχνοντάς τους ότι τους είναι «απαραίτητος». Είναι εμφανές ότι και η Άγκυρα θεωρεί πως, από τη στιγμή που θα βγει από τη μέση η Ρωσία ως διεθνής παράγων και μεγάλη περιφερειακή δύναμη, η Τουρκία θα είναι πολύ πιο ευάλωτη στις αμερικανικές πιέσεις για να ξαναγίνει το «καλό παιδί» στο ΝΑΤΟ.
«Νέα Ευρώπη» εναντίον Ευρώπης
Ενδιαφέρουσα είναι, τέλος, η άποψη που διατυπώνεται συχνά το τελευταίο διάστημα στη Μόσχα, σύμφωνα με την οποία η Δύση, με μακρύ χέρι τη Βρετανία και τον Μπόρις Τζόνσον, θέλει να δημιουργήσει μια «δαγκάνα» γύρω από τη δυτική – βόρεια Ρωσία.
Το αντιρωσικό μέτωπο, σύμφωνα με αυτή την άποψη, θα περιλαμβάνει την Πολωνία, τις χώρες της Βαλτικής, την Ουκρανία και τη Βρετανία.
«Αν ο Μπόρις Τζόνσον προωθεί αυτή την πρωτοβουλία, είναι ξεκάθαρο ότι στρέφεται κατά της Ρωσίας. Άλλη εκδοχή δεν υπάρχει. Έτσι, όμως, στοχεύει και την ΕΕ», απάντησε ο Σ.Λαβρόφ, αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι παραπάνω χώρες, καθώς και άλλες της Κεντρικής Ευρώπης, η χαρακτηριζόμενη από την Ουάσιγκτον ως «νέα Ευρώπη», σχηματίζει ένα πολύ ισχυρό λόμπι – μέτωπο εντός της ΕΕ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου