Cutty Sark... Ένα ιστορικό πλοίο που σώζεται μέχρι σήμερα

Στις 23 Νοεμβρίου 1869, καθελκύεται στο Νταμπάρτον της Σκωτίας το ιστιοφόρο Cutty Sark, ένα από τα τελευταία που ναυπηγήθηκαν και το οποίο σώζεται μέχρι τις μέρες μας.

Ζωντανή μνήμη των θαλάσσιων εμπορικών δρόμων του κόσμου, αλλά και της ζωής πάνω σε ένα σκάφος για πολλούς μήνες, αποτελεί το ιστορικό ιστιοφόρο Cutty Sark. Το όνομά του είναι εμπνευσμένο από το σατιρικό ποίημα “Τam Ο’ Shanter” που έγραψε το 1791 ο Σκωτσέζος ποιητής Ρόμπι Μπερνς και αναφέρεται σε μία νεαρή μάγισσα, που έτρεχε σαν τον άνεμο και φορούσε ένα ‘Cutty Sark’, δηλαδή ένα κοντό πουκάμισο. Το Cutty Sark καθελκύστηκε το 1869 στον ποταμό Κλάιντ της Σκωτίας για να μεταφέρει τσάι από την Κίνα και παρά το ότι οι κατασκευαστές του έδιναν διάρκεια ζωής μόνο 30 χρόνια, το ιστιοφόρο, που αποτελεί σπάνια κατασκευή με σκελετό από επεξεργασμένο σίδερο και επένδυση από ξύλο, αποδείχθηκε ανθεκτικότατο, ταξιδεύοντας στις θάλασσες για 84 ολόκληρα χρόνια, κατόρθωμα που ελάχιστα πλοία έχουν πετύχει.

Η ιστορία του Cutty Sark θα μπορούσε να γίνει κινηματογραφική ταινία. Το πρώτο από τα 8 συνολικά ταξίδια του προς τη Σαγκάη, ξεκίνησε στις 16 Φεβρουαρίου 1870 με κυβερνήτη τον George Moodie. Δυστυχώς το Cutty Sark δεν κατάφερε να γίνει ένα από τα γρηγορότερα σκάφη μεταφοράς τσαγιού και οι ιδιοκτήτες του δεν αποκόμισαν τα αναμενόμενα κέρδη. Μέσα σε όλες τις ατυχίες του το ιστορικό clipper είχε να αντιμετωπίσει και τον ανταγωνισμό από τα ατμόπλοια, που με τη διάνοιξη της Διώρυγας του Σουέζ το 1869, βρήκαν ένα γρήγορο και άμεσο πέρασμα από την Μεσόγειο στην Ερυθρά Θάλασσα, το οποίο δεν μπορούσαν να εκμεταλλευτούν τα ιστιοφόρα λόγω της εξάρτησής τους από τους ανέμους. Φτάνοντας στην Κίνα τον Απρίλιο του 1878, ο καπετάνιος Tiptaft, νικημένος από τον ατμό, δεν κατάφερε να βρει φορτίο τσαγιού και αναγκάστηκε να μεταφέρει διάφορα εμπορεύματα σε όλο τον κόσμο, όπως π.χ. άνθρακα από το Ναγκασάκι στη Σανγκάη, λινάρι από τη Μανίλα στη Νέα Υόρκη, λινάρι, λιπαντικά, τσάι και το αυστραλιανό ταχυδρομείο από την Καλκούτα στην Μελβούρνη.

Μετά από μια περίοδο παρακμής, κατά την οποία σημειώθηκαν δολοφονίες μελών του πληρώματος, ανταρσίες, μια αυτοκτονία καπετάνιου και γενικότερα μια κακή διακυβέρνηση του πλοίου, το Cutty Sark επέστρεψε στις επιτυχίες με το ταξίδι που ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 1883 από το Newcastle της Αυστραλίας. Αφού φόρτωσε 4.289 μπάλες μαλλιού και 12 βαρέλια λίπος αναχώρησε για το Λονδίνο στο οποίο κατέπλευσε τον Μάρτιο του 1884. Οι 83 ημέρες που διήρκεσε η επιστροφή του ήταν ο καλύτερος χρόνος της χρονιάς, κερδίζοντας τα υπόλοιπα πλοία της διαδρομής κατά 25 ημέρες έως ένα μήνα. Ήταν ένα απίστευτο επίτευγμα, δεδομένου ότι το Cutty Sark ήταν ήδη 14 ετών, σχεδόν στα μισά της αναμενόμενης ζωής του. Το 1885 αναλαμβάνει δράση ο πιο επιτυχημένος πλοίαρχος της ιστορίας του, ο Richard Woodget. Ο ικανότατος αυτός θαλασσόλυκος οδήγησε το σκάφος σε θάλασσες που κανένας καπετάνιος πριν από αυτόν δεν είχε τολμήσει, φτάνοντας μέχρι τα παγόβουνα στα νότια του Cape Horn. Ο Woodget, που αγαπούσε επίσης τη φωτογραφία, μας άφησε πολλά στιγμιότυπα του αγκυροβολημένου Cutty Sark στο λιμάνι του Σίδνευ και από τον διάλπου του πλοίου ανάμεσα από παγόβουνα. Εκείνη την περίοδο το σκάφος διακρίθηκε στο εμπόριο μαλλιού, καθώς ήταν το ταχύτερο πλοίο της γραμμής Σύδνεϋ - Αγγλία. Αξιοσημείωτο είναι ότι τον Ιούλιο του 1889 το Cutty Sark κινούμενο με 17 κόμβους προσπέρασε το Πολεμικό Ατμόπλοιο Brittania κινούμενο με φουλ τις μηχανές με 14,5-16 κόμβους, προς μεγάλη έκπληξη των μελών του πληρώματος.

Με το εμπόριο μαλλιού να περνά και αυτό στα ατμόπλοια και τα κέρδη να μειώνονται δραματικά οι ιδιοκτήτες αποφάσισαν να πουλήσουν το Cutty Sark στην πορτογαλική εταιρεία J. Ferreira & Co, το 1895. Με τη νέα ονομασία ‘Ferreira’ μετέφερε φορτία μεταξύ της Πορτογαλίας και των αποικιών της, ενώ μέσα στις σταθμούς του συχνά περιλαμβάνονταν προορισμοί όπως το Ρίο, η Νέα Ορλεάνη, η Μοζαμβίκη, η Αγκόλα και η Μεγάλη Βρετανία.

Το 1923 το σκάφος πωλήθηκε στον Βρετανό Wilfred Dowman, ο οποίος αφού επανέφερε την ονομασία του, το επισκεύασε και το διέθεσε για την εκπαίδευση των δοκίμων του πολεμικού και του εμπορικού ναυτικού της Αγγλίας.

Το 1938 νέο ιδιοκτήτης αναδείχθηκε το Incorporated Thames Nautical Training College, που συνέχισε να το χρησιμοποιεί για την εκπαίδευση των αξιωματικών μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ,50, οπότε η ίδια η πολιτεία, αναγνωρίζοντας την ιστορική αξία του ανέλαβε την συντήρηση και τη διαχείρισή του. Από το 1954 το Cutty Sark βρίσκεται στο Greenwich, όπου λειτουργεί ως μουσείο, με τους επισκέπτες να έχουν ξεπεράσει τα 15.000.000.

Στις 21 Μαΐου 2007, κατά τη διάρκεια εργασιών συντήρησης, ξέσπασε πυρκαγιά, που παραδόξως δεν προκάλεσε εκτεταμένες ζημιές στο πλοίο, καθυστέρησε όμως για πολλούς μήνες το πρόγραμμα συντήρησης. Στις 25 Απρίλιου 2012 το Cutty Sark ήταν ξανά έτοιμο να δεχθεί τους φίλους του.

Πηγή: AthensVoice, Plefsi Magazine