Η πλειοψηφία της σύγχρονης επιστήμης αντιλαμβάνεται το σύμπαν σαν μία τέλεια μηχανή, η οποία λειτουργεί με βάση κάποιους σταθερούς φυσικούς και αναλλοίωτους νόμους, αποτελείται και από ένα σύνολο άψυχων βασικών δομικών στοιχείων. Για τα αρχαίους πολιτισμούς, ο Κόσμος και η Γη ήσαν μέρη ενός ζώντος οργανισμού, ο οποίος εκτός από την υλική δομή του, είχε παράλληλα και πνευματική υπόσταση.
Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι, οι οποίοι υπήρξαν οι θεμελιωτές των επιστημών, παρατήρησαν ότι η ορατή τάξη του σύμπαντος ήταν η αντανάκλαση της αόρατης τάξεως, των κοσμογονικών και πνευματικών μονάδων, βασιλείων και ειδών, που με την συνεχή πορεία μέσα στην ύλη προκαλούν την εξέλιξη και την πρόοδο της ζωής. Έτσι και στο ανθρώπινο σώμα, οι κινήσεις προέρχονται από την ψυχή διά μέσου του νου, ο οποίος σκέπτεται και δίνει με την θέλησή του τις κατάλληλες εντολές, για να προβαίνουν τα διάφορα μέλη του στις ορθές ενέργειές τους.
Δεν δεχόταν ότι η διάνοια προερχόταν από την ύλη, αλλά η ύλη από την διάνοια και ότι το σύμπαν δεν δημιουργήθηκε από τον τυφλό χορό των ατόμων, τα οποία γεννώνται από τα παλμούς της παγκόσμιας ψυχής. Είχαν διατυπώσει φιλοσοφικά και επιστημονικά, ότι η εξέλιξη προχωρούσε κατά κύκλους ομόκεντρους από το παγκόσμιο στο επιμέρους, από το αόρατο στο ορατό, από το καθαρό πνεύμα στην οργανωμένη υπόσταση, από την θεότητα σε όλα τα έμψυχα και τον άνθρωπο.
Σε κάθε αρχαίο πολιτισμό, υπήρχε μία κλίμακα των φυσικών δυνάμεων και της εσωτερικής γνώσεως του κόσμου που τα περιβάλλει, καθώς και τα της ανθρωπίνης φύσεως, η οποία ονομαζόταν σοφία – γνώση. Οι άνθρωποι που ασχολούνταν με την προσέγγισή και την κατάκτησή τους, ονομάζονταν σοφοί. Αργότερα, ονομάστηκαν φιλόσοφοι από τον Πυθαγόρα και τον Σωκράτη, διότι σοφός και κατέχων την όλη γνώση ήταν μόνον ο Θεός.
Ο Πυθαγόρας ονόμαζε φιλόσοφο, αυτόν που γνώριζε τις λειτουργίες τόσο της υλικής όσο και της πνευματικής φύσεως, δίδασκε δε τους μαθητές του να γνωρίζουν πραγματικά αυτές τις αλήθειες. Η φιλοσοφία και η θρησκεία δεν ήσαν για μία θεωρητική προσέγγιση του κόσμου, αλλά και βιωματική - τρόπος ζωής.
Οι αρχαίοι πρόγονοί μας, ήσαν οι μόνοι που στοχάστηκαν και προσέγγισαν με επιστημονικό τρόπο και με μεθοδολογία τα θέματα τα κοσμογονίας, της θεολογίας και της φυσιολογίας. Τις γνώσεις που αποκτούσαν δεν τις κρατούσαν μυστικές για τον εαυτό τους αλλά με τις περίφημες σχολές τους, επί πολλούς αιώνες μόρφωναν και επηρέαζαν επ’ αγαθώ τους διάφορους λαούς. Στην ιστορία της ανθρωπότητας, τίποτα δεν είναι πιο εκπληκτικό ή τόσο δύσκολο να περιγραφεί όσο η αλματώδης άνοδος και εξέλιξη του πολιτισμού, της τέχνης και η εξέλιξη της θρησκείας – λατρείας στην Αρχαία Ελλάδα.
Το τι προσέφεραν στην τέχνη και στην λογοτεχνία είναι γνωστά σε πολλούς, αλλά και το τι είχαν πραγματοποιήσει στον καθαρά διανοητικό τομέα, είναι ακόμη περισσότερο θαυμαστά, γράφει ο Bertrand Russel στην «Ιστορία τα Δυτικής φιλοσοφίας».
Οι Έλληνες ατένισαν το σύμπαν δίχως προκατάληψη, με μία σοβαρή συνδυαστική ικανότητα, η οποία αφορούσε όλα τα βασικά ζητήματα της φιλοσοφίας και της ζωής. Αυτά, τα εξέτασαν και τα έθεσαν με χαρακτηριστική για το Ελληνικό πνεύμα καθαρότητα. Δημιούργησαν τις βασικές έννοιες της φιλοσοφίας και της φυσικής επιστήμης, επηρεάζοντας καταλυτικά όλη την μετέπειτα Ευρωπαϊκή και την παγκόσμια επιστήμη.
Το μεγαλείο των Ελλήνων φιλοσόφων, απηλλαγμένο από καταπιεστικές θρησκευτικές δοξασίες και προκαταλήψεις, προσέγγισε, κατέκτησε την λατρεία και πρόβαλε την γνώση σαν το υπέρτατο αγαθό, αλλά αυτή η γνώση δεν παρέμεινε προνόμιο μίας ανύπαρκτης Ελληνικής ιερατικής τάξης, όπως συνέβαινε με τους άλλους λαούς. Η κατάκτηση και η αποκάλυψη της γνώσεως σύμφωνα με τον Πλάτωνα, δεν είναι εύκολη. Πρέπει πρώτα να γνωρίσουμε τον εαυτό μας με το περίφημο Δελφικό παράγγελμα «Γνώθι σ’ αυτόν».
Η γνώση του εαυτού μας και της σχέσης της με τον κόσμο που τα περιβάλλει, σύμφωνα με τον Σωκράτη, αποτελεί την ευτυχία της ζωής και την αφετηρία της ωρίμου σκέψεως και της φιλοσοφίας.
Ο Πλάτων αναφέρει ότι, η γνώση και η βίωση της θρησκείας, δεν είναι κάτι που μπορεί να περιγραφεί με λόγια και τις επιστήμες. Απαιτείται μακρά μελέτη του θέματος και διάπλαση του χαρακτήρα με αυτήν, ώστε ο κάθε άνθρωπος να κατανοήσει τον θείο σπινθήρα που φέρει μέσα του, δηλαδή να βιώνει συνεχώς την Αρετή.
«Στον Φαίδωνα» εξάλλου, μας αποκαλύπτει ότι η ατραπός της κατακτήσεως της Αλήθειας, οδηγεί τόσο στον δρόμο της αγάπης, όσο και στην οδό του θανάτου, ήτοι την παιδεία θανάτου εν ζωή. Είναι πιθανόν λέει, οι άνθρωποι να μην αντιλαμβάνονται ότι όλοι όσοι προσφεύγουν στην ενασχόληση με την φιλοσοφία, εκπαιδεύονται για ένα πράγμα μόνο – τον θάνατο, τον οποίον διαπραγματεύεται η θρησκεία - λατρεία. Φυσικά, πρώτιστα εννοεί τον θάνατο των θηρίων που φέρουμε μέσα μας, της Αμάθειας, του Εγώ και του Θέλω, τα οποία πρέπει να τα πατάξουμε, για να αναγεννηθεί ο πνευματικός άνθρωπος. Η γνώση της αλήθειας είναι το υπέρτατο αγαθό, το οποίον μέσω της φιλοσοφίας υμνεί και εξυψώνει την λατρεία.
Η λέξη Αλήθεια, «α» στερητικό και λήθη, σημαίνει να μην λησμονούμε. Η λήθη αυτή σχετίζεται με την άγνοια της θείας προέλευσης και του τελικού σκοπού, που δεν είναι τίποτα άλλο παρά η επάνοδός στην θεϊκή μονάδα, από την οποίαν έχομε εκπορευθεί. Η κατανόηση του θείου πεδίου με το οποίον ο κάθε ένας από εμάς συνδέεται, είναι ο αληθινός και ο τελικός σκοπός της ενσαρκώσεώς μας. Σοφία είναι να νικάμε τον κακό εαυτό μας, ενώ άγνοια είναι να ηττώμεθα από αυτόν, αναφέρει ο Σωκράτης.
Για τον φιλόσοφο, σκοπός τα ζωής είναι η απόκτηση σοφίας – γνώσεως, με συνεχή και επίπονη άσκηση για την τελειοποίηση του πνεύματός του, μέσα σε υγιή θρησκευτικά – λατρευτικά πλαίσια. Ο πατέρας και η πηγή του Νου είναι το Αγαθό, το Ένα. Όταν λοιπόν ο άνθρωπος φθάσει στην πηγή της εκπορεύσεώς του, τότε περιβάλλεται από την Θεία Αρετή. Εκείνοι που αντιλαμβάνονται τις υψηλότερες διδασκαλίες, είναι και ικανοί να συλλάβουν και τις απλούστερες, εκείνοι οι οποίοι εκ’ φύσεως αντιλαμβάνονται μόνον τις κοινές, τις αφελείς και καταπιεστικές διδασκαλίες, είναι ανίκανοι να νοήσουν τις ευγενέστερες. Αυτό ήταν και παραμένει ένα μεγάλο πρόβλημα των δογματικών θρησκειών και των ιερατείων τους, το ίδιο δε ισχύει και για τις αρετές. Εκείνος που γνωρίζει και κατακτά τις ανώτερες, έχει φυσικά την δυνατότητα να γνωρίζει την πλάνη και τα ψεύδη των απλουστέρων.
Η γνώση είναι δύναμη και τα είναι γνωστό ότι, η εξουσία διαχρονικά θέλει να ελέγχει την δύναμη από όπου και εάν προέρχεται. Η πνευματική διασπορά την οποίαν επέφερε η πολυδιάσπαση της επιστήμης καθώς και η εξειδίκευση των επιστημών, βελτίωσε το βιοτικό επίπεδο του ανθρώπου, αλλά περιόρισε τους πνευματικούς ορίζοντές του. Η γνώση που λαμβάνει σήμερα ο άνθρωπος, περιορίζεται στο γνωστικό του αντικείμενο. Η φιλοσοφία διευρύνει το πνεύμα, διότι παρατηρεί και προσπαθεί να ερμηνεύσει ορθολογικά την φύση, τις δυνάμεις, τις εκφάνσεις και τους νόμους που την διέπουν, εξασφαλίζοντας μία συνολικότερη εικόνα και γνώση για τον κόσμο, διότι προχωρά και πέρα από την ορατή πλευρά των πραγμάτων και των φαινομένων.
Ο Πλάτων, διαπραγματεύεται περίφημα το δράμα του ανθρωπίνου γένους, στον μύθο του σπηλαίου. Σε αυτόν, περιγράφει συμβολικά την εικονική πραγματικότητα και την ανθρωπότητα αλυσοδεμένη να ζει σε ένα σκοτεινό σπήλαιο, ώστε να βλέπει μόνο στο εσωτερικό μέρος του τις σκιές και τα είδωλα ακόμα και του εαυτού του. Εάν κάποιος μπορούσε να δραπετεύσει ή και να ελευθερωθεί μόνος του από τα δεσμά του και να αντικρίσει το αληθινό φως του ήλιου – γνώση, τα μάτια του δεν θα άντεχαν το φως – γνώση. Εάν δε επέστρεφε στο σπήλαιο και περιέγραφε τους υπολοίπους ότι, ο κόσμος των σκιών δεν είναι ο πραγματικός κόσμος, θα κινδύνευε να χλευαστεί ή ακόμη και να τον σκοτώσουν εάν επέμενε στην αλήθεια.
Η άνοδος από την υλιστική κατάσταση των σκιών, είναι δύσκολη έως ότου αντικρύσουν το αληθινό φως. Στις μεταφυσικές του ανησυχίες ο άνθρωπος όταν στερείται την γνώση, δίνει απλοϊκές απαντήσεις διότι λατρεύει και φοβάται ό,τι δεν κατανοεί και δεν είναι σε θέση να το ελέγξει και να το ερμηνεύσει. Λατρεύει τυπικά τον προσωπικό του Θεό με τον τρόπο που έχει θεσπίσει και επιβάλει η θρησκεία - λατρεία, την οποία του ορίζει η πολιτεία και συμβατικά η κοινωνία.
Αργότερα, κάτω από την πίεση των φυσικών εμπειριών και από την έφεσή του για όλο και βαθύτερη διείσδυση στον εσωτερικό του κόσμο, αναζητά την μεταφυσική γνώση και τελικά την λύτρωση μέσα από τον κύκλο των επαναγεννήσεων και των δοκιμασιών του.
Μεταφυσική, είναι ο όρος που καλύπτει όλα όσα δεν μπορεί να αντιληφθεί ο άνθρωπος με τις αισθήσεις του. Είναι το απεριόριστο πεδίο που βρίσκεται πέρα από την ανθρώπινη αντίληψη, περιέχει δε όσα μεσολαβούν μεταξύ του ανθρώπου και της πηγής που τον δημιούργησε, τα οποία μπορεί να συλλάβει μόνον με την καθαρή του σκέψη. Σημαντικό ρόλο παίζουν η παιδεία, η ορθή γνώση, η ελευθερία της σκέψεως, της εκφράσεως και φυσικά το περιβάλλον.
Οι αρχαίοι Έλληνες Σοφοί, στην πολλαπλότητα και μεταβλητότητα των φαινομένων αναζητούσαν το Εν, την θεία Ουσία του Κόσμου. Ο Παρμενίδης – το Όντως Ον, ο Αναξαγόρας – τον Νου, ο Αναξίμανδρος – το Άπειρον, ο Ηράκλειτος – το Αείζωον Πυρ και τον Λόγο, ο Πλάτων – το Αγαθόν, ο Αριστοτέλης – το Πρώτον Κινούν Ακίνητον.
Σύμφωνα με τον Σπεύσιππο, ανιψιό και διάδοχο του Πλάτωνος στην Ακαδήμεια, «το μη υλικό γίνεται αισθητό μέσω τα επιστημονικής σκέψεως, ενώ το υλικό μέσω τα επιστημονικής έρευνας και τα αντιλήψεως».
Τις επιστήμες στην αρχαιότητα φιλοσοφία, αστρονομία, μαθηματικά, γεωμετρία, αρχιτεκτονική, μουσική, ιατρική, φυσιολογία και την ανώτερη φυσιολατρική θρησκεία, τις δίδασκαν στις Σχολές τους.
Την υπερβατική και απόκρυφη γνώση την δίδασκαν σε εκείνους, οι οποίοι ήσαν ικανοί να την κατανοήσουν, να την σεβαστούν, να την διαφυλάξουν και να την μεταδώσουν στους επιγενόμενους, κατά την διάρκεια των διαδοχικών μυήσεων στα διάφορα ειδικευμένα μυστηριακά και μυητικά κέντρα του ευρύτερου Ελληνικού χώρου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου