Οι γιατροί -και όχι μόνο- που βλέπετε να μιλούν σε δημοφιλείς τηλεοπτικές εκπομπές ή σε site μπορεί να μην έχουν επιλεγεί για τα προσόντα τους. Αλλά να έχουν πληρώσει για την εμφάνισή τους. Σύμφωνα με τον τιμοκατάλογο της εταιρείας δημοσίων σχέσεων που παρουσιάζουμε στη συνέχεια, τα 3 λεπτά στην εκπομπή του Χασαπόπουλου ή του Λιάγκα, κοστίζουν 5.000 ευρώ + ΦΠΑ. Στην εκπομπή του Νίκου Ευαγγελάτου, το πακέτο ανεβαίνει στα 10.000 ευρώ + ΦΠΑ. Και το πακέτο προσφορών είναι μεγάλο…
Μετά τους παραγωγούς – δημοσιογράφους του ραδιοφώνου, γράφει ο Γιώργος Λακόπουλος που φέρνει στο φως την υπόθεση, οι οποίοι «εκφωνούν διαφημιστικά μηνύματα σαν να πρόκειται για ειδήσεις ή δημοσιογραφική εργασία, προκύπτουν οι… αγορασμένες τηλεοπτικές εμφανίσεις. Το θέμα αφορά την ΕΣΗΕΑ – αλλά πρωτίστως τη συνείδηση των δημοσιογράφων ως πραγματικών φορέων της ενημέρωσης».
Τιμολόγια «εγκυρότητας» και «αμεσότητας»
Σε προωθητικά υλικά που κυκλοφορούν στην αγορά της «ιατρικής προβολής» (θα δείτε ενδεικτικά στο τέλος), εταιρεία marketing προσφέρει «παρουσία» σε ενημερωτικές εκπομπές του MEGA και του ΑΝΤ1 με συγκεκριμένο τιμοκατάλογο. Σε προωθητικό υλικό που κυκλοφορεί στην ιατρική κοινότητα, εταιρεία επικοινωνίας απευθύνεται σε γιατρούς προσκαλώντας τους να συμμετάσχουν σε τηλεοπτικές εκπομπές «ενημερωτικού χαρακτήρα» του MEGA και του ΑΝΤ1 για την περίοδο 2025–2026.
- Στο MEGA και στον ΑΝΤ1, τρία λεπτά «ενημέρωσης με εγκυρότητα και αμεσότητα», για παράδειγμα στην εκπομπή του Ιορδάνη Χασαπόπουλου ή του Γιώργου Λιάγκα, κοστίζουν 5.000 ευρώ + ΦΠΑ.
- Σε άλλη «πιο πρωτοποριακή» εκπομπή, όπως στην εκπομπή του Νίκου Ευαγγελάτου, το πακέτο ανεβαίνει στα 10.000 ευρώ + ΦΠΑ.
- Αν ο γιατρός προτιμά Σαββατοκύριακο, στην εκπομπή για παράδειγμα της Ελένης Τσολάκη, η τιμή πέφτει στα 4.500 ευρώ + ΦΠΑ.
Η σημείωση κάτω από κάθε προσφορά είναι απολαυστικά υποκριτική:
«Το ποσό αφορά την προετοιμασία και επιμέλεια της παρουσίασης και δεν αποτελεί αντίτιμο φιλοξενίας».
Με άλλα λόγια, πληρώνεις για να «εμφανιστείς» χωρίς –θεωρητικά– να πληρώνεις για να «φιλοξενηθείς». Η λέξη «εμφάνιση» γίνεται δημοσιογραφική μάσκα για μια ξεκάθαρη εμπορική συναλλαγή.
Από την οθόνη στα sites: Άρθρα επί πληρωμή
Η ίδια εταιρεία δεν σταματά εκεί. Προσφέρει και «πακέτα διαδικτυακής παρουσίας», όπου το «επιστημονικό άρθρο» του γιατρού δημοσιεύεται –επί πληρωμή– σε ενημερωτικά sites πρώτης γραμμής.
Ανάλογα με το budget, ο πελάτης μπορεί να «επιλέξει» από tlife.gr, newsbeast.gr, cnn.gr, tanea.gr, tovima.gr, sport24.gr, gazzetta.gr και άλλα.
Τιμές; Από 1.500 έως 5.550 ευρώ + ΦΠΑ.
Με εγγύηση ότι «η επιμέλεια του άρθρου θα μεγιστοποιήσει τη δυναμική της ενέργειας». Ή, πιο απλά: η εταιρεία θα φροντίσει το πληρωμένο κείμενο να μοιάζει όσο το δυνατόν περισσότερο με είδηση.
Νόμιμο, αλλά είναι δημοσιογραφία;
Οι πολίτες βλέπουν έναν «ειδικό» στην τηλεόραση ή διαβάζουν ένα «άρθρο γνώμης» και θεωρούν ότι πρόκειται για έγκυρη δημοσιογραφική παρουσίαση. Κανείς δεν τους ενημερώνει ότι πίσω από τα μικρόφωνα και τις κάμερες κρύβονται τιμολόγια, όχι ρεπορτάζ.
Νόμιμο; Ναι. Ηθικό; Ούτε κατά διάνοια.
Τυπικά, οι παραπάνω πρακτικές δεν είναι παράνομες. Οι συναλλαγές γίνονται με τιμολόγια, δηλώνονται στην εφορία, και αφορούν –θεωρητικά– «υπηρεσίες επικοινωνίας».
Το ζήτημα είναι ουσιαστικό και δεοντολογικό. Όταν οι τηλεθεατές ή αναγνώστες ενημερώνονται για θέματα υγείας, χωρίς να γνωρίζουν ότι οι «καλεσμένοι» έχουν πληρώσει για τη συμμετοχή τους ή ότι τα «άρθρα» είναι διαφημιστικές καταχωρήσεις, η γραμμή ανάμεσα στην ενημέρωση και τη διαφήμιση θολώνει επικίνδυνα.
Η ευθύνη των δημοσιογράφων και της ΕΣΗΕΑ
Το πιο σκοτεινό σημείο της ιστορίας δεν είναι το marketing, αλλά η σιωπή των ίδιων των δημοσιογράφων που συμμετέχουν στις «ενημερωτικές» αυτές παραστάσεις.
Πόσοι γνωρίζουν τι συμβαίνει; Πόσοι αμείβονται από αυτά τα «κόστη επιμέλειας»; Και πόσοι από αυτούς εξακολουθούν να θεωρούν τον εαυτό τους δημοσιογράφο;
Η ΕΣΗΕΑ καλείται, για ακόμη μία φορά, να αποδείξει αν διαθέτει μηχανισμούς εποπτείας ή αν έχει απλώς μετατραπεί σε παρατηρητή ενός κλάδου που ξεπουλά την αξιοπιστία του με δελτία τύπου και «πακέτα συνεργασίας».
Ο Κώδικας Δεοντολογίας της ΕΣΗΕΑ είναι σαφής: «Ο δημοσιογράφος οφείλει να διακρίνει με απόλυτη σαφήνεια την ενημέρωση από τη διαφήμιση».
Στην πράξη, όμως, η διάκριση αυτή έχει καταργηθεί. Όταν το «παράθυρο στην επικαιρότητα» γίνεται βιτρίνα για πληρωμένους καλεσμένους, τότε η ενημέρωση έχει περάσει οριστικά στο χρηματιστήριο της εικόνας.
Όταν ο πολίτης δεν μπορεί πια να ξεχωρίσει την είδηση από τη διαφήμιση, τότε δεν υπάρχει ενημέρωση, υπάρχει μόνο προώθηση. Η δημοσιογραφία δεν είναι προϊόν. Είναι η άναδειξη της αλήθειας που χτίζει υπόσχεση εμπιστοσύνης. Και αυτή η υπόσχεση, σήμερα, δοκιμάζεται όσο ποτέ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου