Στην επικείμενη εκλογική αναμέτρηση, εφόσον υπάρξει και δεύτερος επαναληπτικός γύρος, θα ψηφίσουμε με δύο διαφορετικά εκλογικά συστήματα!
ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ ΑΠΟ ΤΟ 1926 μέχρι σήμερα έχουν εφαρμοστεί 16 διαφορετικά εκλογικά συστήματα αποδεικνύει ότι οι εκλογικοί νόμοι ανέκαθεν χρησιμοποιούνταν από τις κυβερνήσεις ως εργαλεία για να τους φέρουν τη νίκη.
Στην επικείμενη εκλογική αναμέτρηση, εφόσον υπάρξει και δεύτερος επαναληπτικός γύρος, θα ψηφίσουμε με δύο διαφορετικά εκλογικά συστήματα!
— Με ποιο εκλογικό σύστημα θα ψηφίσουμε στις εκλογές;
Οι εκλογές της 21ης Μαΐου θα διεξαχθούν με τον εκλογικό νόμο της απλής αναλογικής που ψηφίστηκε το 2016 από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Στην περίπτωση που γίνουν όμως και δεύτερες επαναληπτικές εκλογές, τότε αυτές θα πραγματοποιηθούν με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής που ψηφίστηκε από την κυβέρνηση της Ν.Δ. το 2020.
— Ο εκλογικός νόμος με τον οποίο θα ψηφίσουμε την 21η Μαΐου είναι καθαρή μορφή απλής αναλογικής;
Με την απλή αναλογική, η αναλογία μεταξύ ψήφων και εδρών είναι για όλα τα κόμματα η ίδια. Ο συγκεκριμένος εκλογικός νόμος δεν διακρίνει τα κόμματα σε μικρά και μεγάλα. Οι 300 έδρες μοιράζονται αναλογικά χωρίς μπόνους και χωρίς κάποια άλλη ιδιαίτερη ενίσχυση, μόνο όμως στα κόμματα τα οποία περνάνε το όριο του 3%. Όλα τα κόμματα που μπαίνουν στη Βουλή παίρνουν σε έδρες το ποσοστό που αναλογεί στις ψήφους τους και κάτι παραπάνω, το οποίο ουσιαστικά είναι αυτό που κλέβουν από τα μικρότερα κόμματα που μένουν εκτός βουλής. Όλα όμως τα κόμματα κλέβουν ισόποσα, αναλογικά.
Το ποσοστό του συνόλου των κομμάτων που μένουν εκτός Βουλής καθορίζει το ποσοστό που χρειάζεται για την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Όσο υψηλότερο είναι το άθροισμα των κομμάτων που μένουν εκτός Βουλής, τόσο χαμηλότερο είναι το απαραίτητο όριο, δηλαδή το εκλογικό ποσοστό που χρειάζεται για να συγκροτηθεί κυβερνητική πλειοψηφία, είτε από ένα κόμμα είτε από μία συνεργασία κομμάτων.
— Γιατί είναι καθοριστικός ο ρόλος των κομμάτων που μένουν εκτός Βουλής;
Επειδή το ποσοστό του συνόλου των κομμάτων που μένουν εκτός Βουλής καθορίζει το ποσοστό που χρειάζεται για την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Όσο υψηλότερο είναι το άθροισμα των κομμάτων που μένουν εκτός Βουλής, τόσο χαμηλότερο είναι το απαραίτητο όριο, δηλαδή το εκλογικό ποσοστό που χρειάζεται για να συγκροτηθεί κυβερνητική πλειοψηφία, είτε από ένα κόμμα είτε από μία συνεργασία κομμάτων.
Μία τάξη μεγέθους των πιθανών ποσοτικών συσχετισμών με συγκεκριμένα παραδείγματα μας δίνει ο Παναγιώτης Κουστένης, διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης και μαθηματικός-στατιστικολόγος: Εάν για παράδειγμα, το άθροισμα των κομμάτων που μένουν εκτός Βουλής είναι στο 5%, τότε το απαιτούμενο ποσοστό για να σχηματιστεί κυβέρνηση ανέρχεται στο 47,7%. Αν είναι στο 6,3%, όπως στις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015, το απαιτούμενο ποσοστό για κυβέρνηση ανέρχεται στο 47%. Εάν τα κόμματα εκτός Βουλής πιάσουν 8,5%, όπως στις εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015, τότε το απαιτούμενο ποσοστό για σχηματισμό κυβέρνησης είναι το 45.9%.
Με βάση πιο ακραία σενάρια, που έχουν μελετηθεί λόγω απλής αναλογικής, όπως μάς εξηγεί ο κ. Κουστένης, εάν τα κόμματα που μείνουν εκτός Βουλής πιάσουν αθροιστικά το 9,5%, τότε το απαραίτητο όριο κυβερνητικής πλειοψηφίας χαμηλώνει στο 45,4%. Ενώ εάν το ποσοστό των κομμάτων που μένουν εκτός Βουλής, ανέλθει στο 10,5% τότε το αντίστοιχο ποσοστό θα πέσει στο 44,9%.
— Τι ποσοστό θα χρειαστεί το πρώτο κόμμα στις εκλογές της 21ης Μαΐου για να βγει αυτοδύναμη κυβέρνηση;
Η απλή αναλογική καθιστά δύσκολη τη μονοκομματική πλειοψηφία. Με βάση τα παραδείγματα που προαναφέρθηκαν, για να συγκροτηθεί μία κυβερνητική πλειοψηφία, είτε από ένα κόμμα είτε μέσω συνεργασίας κομμάτων, θα χρειαστεί ένα ποσοστό γύρω στο 45%-46%.
— Άρα είναι ανέφικτη η αυτοδυναμία την πρώτη Κυριακή;
Τέτοια θηριώδη ποσοστά, που είχαν υπερβεί το όριο του 45%, πέτυχε η Ν.Δ. το 1974, το ΠΑΣΟΚ το 1981, η Ν.Δ. το 1990 και το ΠΑΣΟΚ το 1993. Την πρώτη Κυριακή μπορεί να σχηματιστεί κοινοβουλευτική πλειοψηφία μόνο αν αθροιστούν τα ποσοστά κάποιων κομμάτων για να σχηματιστεί κυβέρνηση συνεργασίας.
— Γιατί έφερε αυτόν τον εκλογικό νόμο ο ΣΥΡΙΖΑ αφού και εκείνον θα τον εμποδίσει να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, σε περίπτωση που κερδίσει;
Την περίοδο που ο Αλέξης Τσίπρας έφερε την απλή αναλογική, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε ανάγκη από πολιτικές κινήσεις με αριστερό πρόσημο λόγω των συμβιβασμών του 3ου μνημονίου. Ο δεύτερος λόγος ήταν πως είχε την πεποίθηση ότι η επιλογή της απλής αναλογικής θα τον κρατούσε ως πρωταγωνιστή στο πολιτικό παιχνίδι και θα τον βοηθούσε να παραμείνει στην εξουσία.
Προέταξε το πάγιο αίτημα για απλή αναλογική και ανέμενε ότι θα είχε τη συναίνεση και από άλλα κόμματα (την οποία δεν κέρδισε) για να μπορέσει να εφαρμοστεί στις εκλογές του 2019. Η αποτυχία συγκέντρωσης 200 βουλευτών όμως άφησε στο κενό τους σχεδιασμούς αυτούς.
— Αφού η κυβέρνηση Μητσοτάκη άλλαξε τον εκλογικό νόμο, γιατί δεν ψηφίζουμε με τον καινούργιο την 21η Μαΐου;
Ο σημερινή κυβέρνηση άλλαξε τον νόμο και γι' αυτό οι δεύτερες εκλογές θα γίνουν με τον νέο νόμο 4654/2020, που προβλέπει ένα άλλο εκλογικό σύστημα. Επειδή όμως υπάρχει ο συνταγματικός περιορισμός, σύμφωνα με τον οποίο αν δεν ψηφιστεί η αλλαγή του εκλογικού νόμου από τα 2/3 των βουλευτών, δεν ισχύει για τις επόμενες εκλογές, αλλά για τις μεθεπόμενες, έτσι οι πρώτες εκλογές, της 21ης Μαΐου, θα γίνουν με την απλή αναλογική. δηλαδή τον εκλογικό νόμο που ψήφισε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ το 2016, ο οποίος επίσης δεν μπόρεσε να εφαρμοστεί στις εκλογές του 2019, καθώς ούτε αυτός κατάφερε τότε να συγκεντρώσει τα 2/3 των απαιτούμενων βουλευτικών ψήφων.
Αν πραγματοποιηθούν τελικά δύο εκλογικές αναμετρήσεις, θα διεξαχθούν με δύο διαφορετικά εκλογικά συστήματα.
— Στην περίπτωση που πάμε σε δεύτερες εκλογές, ποιο είναι το εκλογικό ποσοστό για να υπάρξει κοινοβουλευτική πλειοψηφία;
Στις δεύτερες εκλογές θα χρειαστεί ένα ποσοστό πάνω από το 37,5%, πιθανότατα και πάνω από το 38%, αλλά αυτό θα εξαρτηθεί από το ποσοστό που θα πιάσουν αθροιστικά τα κόμματα που θα μείνουν εκτός Βουλής. Αν πιάσουν 10%, που είναι το ακραίο σενάριο, με 37,5% μπορεί να υπάρξει αυτοδυναμία. Εάν πιάσουν 8%, όπως ήταν το 2019, χρειάζεται ένα ποσοστό της τάξεως του 38%. Επειδή όμως τα κόμματα εκτός Βουλής στις δεύτερες εκλογές μπορεί να συμπιεστούν και να φτάσουν στο 6%, τότε η αυτοδυναμία μπορεί να χρειαστεί και 38,5%.
— Πόσες μέρες περιθώριο θα έχουν τα κόμματα για να συμφωνήσουν τις προγραμματικές αρχές μιας κυβέρνησης σε περίπτωση συνεργασίας;
Τυπικά το χρονικό περιθώριο είναι τα τριήμερα των διερευνητικών εντολών. Εάν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης που να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Βουλής. Αν δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, στον αρχηγό του τρίτου κόμματος.
Aν όλες οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, θα καλέσει τους αρχηγούς των κομμάτων και θα επιδιώξει τον σχηματισμό κυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Βουλής για τη διενέργεια εκλογών. Σε περίπτωση αποτυχίας, αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου τον σχηματισμό Κυβέρνησης όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Βουλή.
— Είναι επαρκές το διάστημα αυτό;
Τα χρονικά περιθώρια είναι πολύ περιορισμένα σε σχέση με το τι συμβαίνει σε άλλες χώρες. Και στα Συντάγματα άλλων χωρών είναι συγκεκριμένος ο χρόνος, αλλά είναι πολύ μεγαλύτερος γιατί υπάρχει η λογική της συνέχειας του κράτους σε αντίθεση με την Ελλάδα, που αν δεν υπάρχει άμεσος σχηματισμός κυβέρνησης, θεωρείται κενό εξουσίας.
— Τι αλλαγές θα φέρει στη Βουλή η ψήφος των αποδήμων που καθιερώνεται για πρώτη φορά; Πώς θα εκλέξουν οι απόδημοι βουλευτή;
Όταν ξεκίνησε η συζήτηση για την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού στην κυβέρνηση εκτιμούσαν ότι η ρύθμιση θα έφερνε στις κάλπες περισσότερους από 200.000 χιλιάδες ψηφοφόρους. Τα αυστηρά κριτήρια όμως που τέθηκαν για την εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους του εξωτερικού από την αντιπολίτευση λειτούργησαν αποτρεπτικά για χιλιάδες Έλληνες που ζουν εκτός Ελλάδος.
Επίσης πολλοί Έλληνες του εξωτερικού θεώρησαν ότι η ψήφος τους είναι εν τη γενέσει της προβληματική, υπό την έννοια ότι δεν μπορούν να ψηφίσουν κυβερνήσεις που επηρεάζουν τις ζωές άλλων και όχι τη δική τους.
Σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που έχει θέσει ο νόμος, για να ψηφίσουν οι Έλληνες που ζουν στο εξωτερικό θα πρέπει να έχουν διαμείνει τουλάχιστον δύο χρόνια στην Ελλάδα την τελευταία τριακοπενταετία και να έχουν υποβάλει φορολογικές δηλώσεις τα τελευταία δύο έτη πριν από το έτος των εκλογών. Όσες και όσοι πληρούν αυτά τα κριτήρια, εγγράφονται στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους του εξωτερικού για 8 χρόνια.
— Πού θα προσμετρηθεί η ψήφος τους;
Η ψήφος τους προσμετράται στον συνολικό αριθμό ψήφων των κομμάτων σε ολόκληρη την επικράτεια, για την εκλογή τριών βουλευτών επικρατείας. Εκτιμάται ότι η ψήφος των αποδήμων Ελλήνων δεν πρόκειται να έχει κάποια καθοριστική συμβολή στο εκλογικό αποτέλεσμα.
Η πρωτοβουλία φαίνεται να εξελίχθηκε σε φιάσκο, επειδή είναι ελάχιστοι οι απόδημοι που πήγαν να εγγραφούν για να συμμετάσχουν στις εκλογές. Ακόμη και αυτή η αντιπροσώπευση των τριών βουλευτών που τους έδωσαν χαρακτηρίζεται ως δυσανάλογα μεγάλη σε σχέση με την εξαιρετικά μικρή συμμετοχή τους.
— Πόσοι απόδημοι θα ψηφίσουν;
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία από το υπουργείο Εσωτερικών, 23.000 Έλληνες και Ελληνίδες από 69 χώρες έκαναν αίτηση για να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα από τις χώρες μόνιμης διαμονής τους. Από αυτές τις αιτήσεις, είχαν εγκριθεί περίπου 17.500.
Αν σκεφτεί κανείς ότι οι ομογενείς ξεπερνούν τα 3,5 εκατομμύρια συν τη μαζική φυγή λόγω brain drain από το 2010 και μετά, στην οποία προσμετρώνται περισσότεροι από 200 χιλιάδες άνθρωποι, ο αριθμός των αιτήσεων είναι πολύ μικρός.
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου