ΕΝΤΟΣ ΔΕΛΦΙΚΟΥ ΤΟΠΙΟΥ ΚΑΙ NATURA…(αναδημοσίευση από το Fokidanews)

Γιατί το ΣτΕ απέρριψε την προσφυγή του Δήμου Δελφών για το Χωροταξικό

Εν Δελφοίς, Έντυπη Έκδοση, 2 Απριλίου

Σε μια ομολογουμένως δύσκολη μάχη φαίνεται πως έχει αποδυθεί ο Δήμος Δελφών επιχειρώντας να πετύχει την αναθεώρηση του υφιστάμενου περιφερειακού χωροταξικού πλαισίου, όπως σας έχουμε πληροφορήσει και με σχετικό ρεπορτάζ πριν από λίγες εβδομάδες.

Για το σκοπό αυτό ο Δήμος έχει προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας, κάτι που έχουν πράξει επίσης τόσο η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, ο Σύνδεσμος ΟΤΑ «Ο Αρίων», καθώς και συλλογικότητες της περιοχής.

Στόχος του Δήμου είναι να ακυρωθούν τα σκέλη που αφορούν στην οριοθέτηση περιοχών εξορυκτικής εκμετάλλευσης, καθώς στο υφιστάμενο χωροταξικό πλαίσιο, που βέβαια εκ φύσεως και κατά κεντρικό σχεδιασμό “κουμπώνει” με το αντίστοιχο και υπερκείμενο εθνικό χωροταξικό πλαίσιο, μεγάλα τμήματα της χωρικής επικράτειας της Παρνασσίδας είναι χαρακτηρισμένα ως αποκλειστικής μεταλλευτικής εκμετάλλευσης. Γεγονός, βέβαια, που λειτουργικά ανταγωνιστικά με άλλους κρίσιμους παραγωγικούς τομείς της περιοχής και του πληθυσμού, όπως ο πρωτογενής αγροκτηνοτροφικός τομέας και ο τουρισμός σε διάφορες εκδοχές του.

Παράλληλα, στο ίδιο πλαίσιο στόχευση του Δήμου Δελφών είναι η οριοθέτηση περιοχών για την εγκατάσταση βιομηχανικών ανεμογεννητριών, στην ίδια λογική με τον τομέα των εξορύξεων, αλλά και η χωροθέτηση των περιοχών ανάπτυξης υδατοκαλλιεργειών. Ο Δήμος Δελφών έχει προσφύγει για το σκοπό αυτό στο Συμβούλιο της Επικρατείας έχοντας ως δικηγόρο την κα. Χαροκόπου.

Επί της παρούσης εκείνο που έχει γίνει ήδη κατορθωτό είναι η μερική ακύρωση των προνοιών του περιφερειακού χωροταξικού πλαισίου Στερεάς Ελλάδας στον τομέα των βιομηχανικών ανεμογεννητριών. Στα άλλα δύο σκέλη η προσπάθεια συνεχίζεται, εντούτοις πρόκειται σε κάθε περίπτωση για μια δύσκολη προσπάθεια με αβέβαιη έκβαση, που από το αποτέλεσμα της, ωστόσο, θα κριθούν πολλά για τις βιοτικές προοπτικές και το αναπτυξιακό μέλλον του τόπου.

Ωστόσο, από τα κυριότερα σημεία της περίληψης της απόφασης του ΣτΕ, που δημοσιεύει σήμερα η Εν Δελφοίς, προκύπτουν ορισμένα χρήσιμα συμπεράσματα, τα οποία είναι μεν γνωστά εδώ και πολύ καιρό σε όσους έχουν καταπιαστεί με το ζήτημα, αγνοούνται εντούτοις από τη μεγάλη πλειοψηφία των κατοίκων της Φωκίδας. Ειδικότερα, ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι δυνατότητες ανάπτυξης εξορυκτικών δραστηριοτήτων ή ιχθυοκαλλιεργειών ακόμα και σε αντίθεση με το νόμο για την προστασία του Δελφικού Τοπίου ή των διατάξεων που ρυθμίζουν τις περιοχές που υπάγονται στην προστασία natura, κ.α. 

Εξορύξεις

Πιο συγκεκριμένα, με βάση τις αποφάσεις 175 – 179/2021 της Ολομέλειας του ΣτΕ, με Πρόεδρο τον  κ. Αθ. Ράντο και εισηγήτρια την κα.  Μ. Γκορτζολίδου, έγινε εν μέρει δεκτή η αίτηση ακυρώσεως του Δήμου Δελφών και ακυρώθηκε η ρύθμιση του άρθρου 11 παρ. Γ΄ της ανωτέρω απόφασης, σύμφωνα με την οποία, «Είναι κατ’ αρχήν αποδεκτή η εγκατάσταση βιομηχανικών μονάδων που συνδέονται με την εξόρυξη σε δάση ή δασικές εκτάσεις, στο πλαίσιο των διατάξεων της δασικής νομοθεσίας, όταν δεν είναι τεχνικοοικονομικά πρόσφορη ή εφικτή η εγκατάσταση εκτός των περιοχών αυτών». Κατόπιν αυτού, οι υπόλοιπες δίκες κηρύχθηκαν κατά το μέρος τούτο καταργημένες, οι δε αιτήσεις ακυρώσεως κατά τα λοιπά απερρίφθησαν.

Η κεντρική αιτιολογία του ΣτΕ ήταν ότι τόσο οι γενικές κατευθύνσεις που περιέχονται στα περιφερειακά χωροταξικά πλαίσια όσο και οι ειδικότερες ρυθμίσεις αναπτύσσουν νομική δεσμευτικότητα. Ειδικότερα ανά τομέα οι κύριοι λόγοι απόρριψης των νομικών αυτών διαβημάτων του Δήμου, σύμφωνα με την περίληψη της απόφασης του ΣτΕ που δημοσιεύθηκε, ήταν οι εξής:

Σχετικά με την χωρική οργάνωση της εξορυκτικής βιομηχανικής δραστηριότητας Ορυκτών Πρώτων Υλών, ο χώρος στον οποίο εντοπίζεται κοίτασμα μεταλλευτικών, βιομηχανικών ορυκτών θεωρείται εκ του νόμου χωροθετημένο μεταλλείο. Με τις κείμενες νομικές ρυθμίσεις παρέχεται η δυνατότητα χαρακτηρισμού των επίμαχων περιοχών ως μεταλλευτικής χρήσης με μόνο κριτήριο την εφαρμογή της μεταλλευτικής νομοθεσίας, χωρίς ειδική συνεκτίμηση των λοιπών περιβαλλοντικών παραμέτρων, και ιδίως της σημασίας του «Δελφικού Τοπίου».

Παράλληλα, τίθεται ως στρατηγική κατεύθυνση η διασφάλιση των εκάστοτε κατοχυρωμένων θεσμικά μεταλλευτικών χώρων και παρέχεται το κατευθυντήριο πλαίσιο για την περαιτέρω εξειδίκευσή του όρου «περιοχές αποκλειστικής μεταλλευτικής δραστηριότητας» από υποκείμενα μέσα χωροταξικού σχεδιασμού, μέσω του χαρακτηρισμού τους, από τα τελευταία, ως αποκλειστικής μεταλλευτικής χρήσης. Το επιτρεπτό, αναφέρει η περίληψη της απόφασης του ΣτΕ, της ασκήσεως της μεταλλευτικής δραστηριότητας στις περιοχές αυτές θα κριθεί, εν τέλει, στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, βάσει των νομικών καθεστώτων προστασίας των περιοχών (natura, δασικών, αρχαιολογικών κ.λ.π.) που θα καθορισθούν στο μέλλον και των εκάστοτε απαιτήσεων προστασίας του περιβάλλοντος. Συνεπώς, ο περί του αντιθέτου λόγος ακυρώσεως, στηριζόμενος, κατά το πλείστον, σε εσφαλμένη αντίληψη για το ακριβές περιεχόμενο της προσβαλλομένης πράξεως, κρίθηκε απορριπτέος ως αβάσιμος. 

Ως αβάσιμος επίσης απερρίφθη και ο λόγος ακυρώσεως περί αντιθέσεως του άρθρου 11 για τους οικοτόπους. Και τούτο, διότι οι διατάξεις του τελευταίου αυτού άρθρου δεν απαγορεύουν, κατ’ αρχήν, την άσκηση εξορυκτικών δραστηριοτήτων εντός ή πλησίον των προστατευόμενων τόπων του δικτύου Natura 2000, εφόσον διασφαλίζεται ότι η εν λόγω δραστηριότητα έχει σχεδιαστεί, ώστε να μη παραβλάπτεται η ακεραιότητα του τόπου.

Αναφορικά με το νόμο για το “Δελφικό Τοπίο” τώρα, αν και ορίζεται ρητώς ότι απαγορεύεται εντός αυτού η μεταλλευτική δραστηριότητα, ωστόσο  δεν εισάγεται πλήρης απαγόρευση άσκησης μεταλλευτικών εργασιών μέσα ή κοντά σε αρχαιολογικό χώρο ή μνημεία, εξαρτά, όμως, εφόσον συντρέχει περίπτωση, την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων αυτών από την έγκριση του Υπουργού Πολιτισμού και μόνον εφ’ όσο, η απόσταση από το μνημείο ή η θέση του σημείου των επεμβάσεων εντός του αρχαιολογικού χώρου, η οπτική επαφή, η μορφολογία του εδάφους και ο χαρακτήρας των εργασιών είναι τέτοια, ώστε να μην κινδυνεύει να προκληθεί άμεση ή έμμεση βλάβη στο μνημείο ή τον αρχαιολογικό χώρο.

Ανεμογεννήτριες

Αναφορικά με την προσφυγή του Δήμου στο σκέλος της άναρχης εγκατάστασης βιομηχανικών ανεμογεννητριών, αυτή απερρίφθη ως αβάσιμη στο εξής σκέλος: Από τα στοιχεία του φακέλου και το περιεχόμενο του προσβαλλόμενου Π.Χ.Π, σημειώνει η περίληψη του ΣτΕ, δεν προκύπτει χωροθέτηση αιολικών πάρκων στο νομό Φωκίδας, αλλά ο καθορισμός προτεινομένων περιοχών για αιολικά πάρκα, κατ’ εκτίμηση, αφενός του σημαντικού αιολικού δυναμικού της περιοχής, αφετέρου των ήδη υπαρχουσών τεχνικών υποδομών για τη λειτουργία τους.

Για τη χωροθέτηση  των εν λόγω εγκαταστάσεων εντός Ζ.Ε.Π επιβάλλεται, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, η σύνταξη ειδικής οικολογικής αξιολόγησης. Κατά συνέπεια, συνεχίζει η περίληψη της απόφασης, “ο λόγος ακυρώσεως, σύμφωνα με τον οποίο η προσβαλλόμενη πράξη ήταν ακυρωτέα, διότι αιφνιδίως οριοθετούνται τεράστιες περιοχές συγκέντρωσης αιολικών πάρκων, προτεινόμενες περιοχές για αιολικά πάρκα και ευρύτατες ΠΑΠ, χωρίς να περιλαμβάνεται στη στρατηγική μελέτη του προσβαλλόμενου πλαισίου εμπεριστατωμένη μελέτη για την ορνιθοπανίδα, ούτε να έχει ληφθεί υπόψη άλλη ορνιθολογική μελέτη, απερρίφθη ως αβάσιμος”.

Υδατοκαλλιέργειες

“Το γεγονός ότι μία θαλάσσια έκταση εντάσσεται στο δίκτυο Natura 2000, δεν αποκλείει την εγκατάσταση νέων μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας στην εν λόγω περιοχή, αλλά η ίδρυση νέων μονάδων είναι δυνατή σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις που τίθενται από τα νομικά καθεστώτα προστασίας τους, οπότε με τις ρυθμίσεις αυτές διασφαλίζεται η διατήρηση του προστατευόμενου αντικειμένου κάθε συγκεκριμένης περιοχής. Κατά συνέπεια, η ένταξη του Κορινθιακού Κόλπου στο δίκτυο Natura 2000 δεν καθιστά, κατ’ αρχήν, απαγορευμένη την εγκατάσταση μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας”, σημειώνει σχετικά το ΣτΕ, και συνεχίζει προσθέτοντας:

Από τον χάρτη που συνοδεύει την προσβαλλόμενη πράξη και τα λοιπά στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι το επίδικο περιφερειακό πλαίσιο εναρμονίζεται με τις κατευθύνσεις του ειδικού χωροταξικού σχεδιασμού για τις υδατοκαλλιέργειες και περιέχει, στον θαλάσσιο χώρο της περιφέρειας του Νομού Φωκίδας, τις Π.Α.Υ. που έχουν ήδη καθορισθεί από το ΕΠΧΣΑΑ/Υδατοκαλλιέργειες.

Ως εκ τούτου, ο λόγος ακυρώσεως, σύμφωνα με τον οποίο οι ρυθμίσεις της προσβαλλόμενης πράξης ως προς την ανάπτυξη των υδατοκαλλιεργειών στο θαλάσσιο μέτωπο της Φωκίδας παραβιάζουν το άρθρο 24 παρ. 1 του Συντάγματος, διότι ο αποκλεισμός του μεγαλύτερου τμήματος του θαλασσίου μετώπου της Φωκίδας και ο καθορισμός των Π.Ο.Α.Υ. εντός ή σε άμεση γειτνίαση με τις περιοχές προστασίας του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος παραβιάζουν τις συνταγματικές επιταγές για ορθολογική χωροταξία και συνιστούν υποβάθμιση του περιβάλλοντος της περιοχής και επιδείνωση των όρων διαβίωσης των κατοίκων, κρίθηκε απορριπτέος προεχόντως ως ερειδόμενος επί εσφαλμένης προϋποθέσεως. 

Η Βιώσιμη Ανάπτυξη

Εν κατακλείδι, η περίληψη της εν λόγω απόφασης του ΣτΕ, ερμηνεύοντας το πλαίσιο των κείμενων νομοθετικών κειμένων, αποφαίνεται ότι τα επιχειρήματα του Δήμου Δελφών για παράβαση των αρχών της Βιώσιμης Ανάπτυξης είναι νομικά αβάσιμα, πάντα σύμφωνα με τα σχετικά ψηφισθέντα και ισχύοντα, ενώ προτάσσεται η αποφυγή οικονομικών δράσεων και χρήσεων που είναι ανταγωνιστικοί προς τις εξορύξεις στις περιοχές κύριας μεταλλευτικής δραστηριότητας. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρεται  συμπερασματικά το εξής:

Εν όψει όλων των ανωτέρω, απορριπτέα ως αβάσιμα κρίθηκαν και τα προβληθέντα περί παράβασης της αρχής της βιώσιμης ανάπτυξης. Τούτο, διότι με τις ρυθμίσεις του προσβαλλόμενου ΠΧΠ δεν θεσπίζονται περιοχές αποκλειστικής μεταλλευτικής χρήσης, ούτε χωροθετούνται εγκαταστάσεις αιολικών πάρκων και περιοχές οργανωμένης ανάπτυξης υδατοκαλλιεργειών, ενώ επιπλέον δεν θεσπίζεται απαγόρευση αναπτύξεως άλλων οικονομικών δραστηριοτήτων, αλλά προβλέπεται ως στρατηγική κατεύθυνση η αποφυγή της προώθησης νέων χρήσεων, ανταγωνιστικών προς την εξορυκτική δραστηριότητα στις περιοχές κύριας μεταλλευτικής δραστηριότητας.

 πηγή