Ο Ιουλιανός (Φλάβιος Κλαύδιος Ιουλιανός, Μάιος 332 — 26 Ιουνίου 363), γνωστός για άλλους ως Ιουλιανός ο Παραβάτης και για άλλους Ιουλιανός ο Μέγας, ήταν Ρωμαίος αυτοκράτορας κατά την πρωτοβυζαντινή περίοδο και αξιοσημείωτος φιλόσοφος και συγγραφέας στην Ελληνική γλώσσα.
Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, ο πατέρας του Ιούλιος ήταν ετεροθαλής αδερφός του Μ. Κωνσταντίνου. Όταν ο τελευταίος πέθανε το 337 και καθώς δεν είχε ξεκαθαρίσει το θέμα της διαδοχής, δολοφονήθηκαν από τον στρατό οι ετεροθαλείς αδερφοί του Ιούλιος και Δαλμάτιος καθώς και πολλοί άλλοι συγγενείς και υποστηρικτές τους.
Η πιθανότερη εκδοχή είναι πως ο γιός του Μ. Κωνσταντίνου, Κωνστάντιος Β’, ο οποίος κατέλαβε τελικά και την εξουσία, είχε διατάξει τις δολοφονίες των θείων του για να βγάλει από την μέση όλους τους ενδεχόμενους διεκδικητές του θρόνου. Μετά τις σφαγές, ο Κωνστάντιος παρέδωσε τα ξαδέρφια του Ιουλιανό και Γάλλο στον επίσκοπο Ευσέβιο Νικομηδείας, ο Ιουλιανός διδάχθηκε από έναν Γότθο ευνούχο τα ομηρικά έπη και όπως έγραψε αργότερα, η γνωριμία με τον Όμηρο υπήρξε η χρυσή εποχή της παιδικής του ηλικίας.
Σε ηλικία 11 ετών ανέθεσαν την μόρφωση του στον επίσκοπο Καππαδοκίας στην Καισάρεια, ο Ιουλιανός θυμόταν σε όλη του την ζωή με φρίκη την μαθητεία κοντά του. Το 348 του επιτράπηκε να επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη και συνέχισε τις σπουδές του κοντά σε δασκάλους τόσο εθνικούς όσο και χριστιανούς. Το 350 πήγε στην Πέργαμο και μαθήτευσε κοντά στον νεοπλατωνιστή φιλόσοφο Αιδέσιο, μαθητή του Ιάμβλιχου, γνώρισε και τον φιλόσοφο Μάξιμο, με συνέπεια να αποκτήσει νεοπλατωνική φιλοσοφική αντίληψη και να απορρίψει μέσα του, μυστικά προς το παρόν, τον χριστιανισμό.
Ο αδερφός του εν τω μεταξύ είχε αναγορευτεί Καίσαρας των ανατολικών επαρχιών από τον Κωνστάντιο Β και είχε σταλεί στην Αντιόχεια. Το 354 ανακλήθηκε και αποκεφαλίστηκε για κακοδιοίκηση. Γεγονός που είχε αντίκτυπο και στον Ιουλιανό, έπεσε σε δυσμένεια και τέθηκε σε απομόνωση, έζησε για 6 μήνες νομίζοντας καθημερινά πως θα τον εκτελέσουν. Τελικά σώθηκε, είτε από την γυναίκα του Κωνστάντιου, αυτοκράτειρα Ευσεβία που τον συμπαθούσε, είτε λόγω της φιλοσοφική του σκέψης και ενασχόλησης βάσει των οποίων θεωρήθηκε ακίνδυνος για τον θρόνο.
Στάλθηκε στην Αθήνα όπου συνέχισε τις σπουδές του και κοντά σε χριστιανούς όπως ο Προαιρέσιος, με συμμαθητές τον Μέγα Βασίλειο και τον Γρηγόριο τον Ναζιανζηνό και νεοπλατωνικούς όπως ο Πρίσκος ενώ μυήθηκε και στα Ελευσίνια μυστήρια. Το 355 ο Ιουλιανός διορίζεται καίσαρας της Δύσης με έδρα το Μιλάνο κι αναγκάζεται με θλίψη στην καρδιά να αφήσει την Αθήνα που παρέμενε ακόμη κέντρο γνώσης και πολιτισμού . Την ίδια χρονιά παντρεύτηκε τη αδελφή του Κωνστάντιου Ελένη και ανέλαβε την αρχηγία του στρατού στην Γαλατία, με σκοπό να εξουδετερώσει τις επιδρομές των γερμανικών φύλων.
Ο Ιουλιανός επιδεικνύει αξιοσημείωτες ηγετικές ικανότητες και κατορθώνει να περιορίσει και τους Αλαμανούς και τους Φράγκους πιο πέρα του Ρήνου. Παράλληλα προωθεί διοικητικές και φορολογικές μεταρρυθμίσεις στην Γαλατία υπέρ του λαού και του στρατού ώστε να γίνεται αγαπητός στον κόσμο και να προκαλεί τον φθόνο και την καχυποψία στον αυτοκράτορα. Ανάμεσα σε όλα τα άλλα, δεν σταματά ποτέ την μελέτη φιλοσοφικών κειμένων και την συγγραφή.
Το 360 ο αυτοκράτορας του ζητά να φύγει με μέρος του στρατού από την Γαλατία και να βοηθήσει στην εκστρατεία κατά των Περσών στην ανατολή. Στο άκουσμα αυτής της είδησης, το στράτευμα -ίσως και υπό την υποκίνηση του- επαναστατεί κατά του Κωνστάντιου και ανακηρύσσει τον Ιουλιανό Αύγουστο. Ο Ιουλιανός έστειλε επιστολή στον Κωνστάντιο για να του αναγνωριστεί ο τίτλος, ο Κωνστάντιος αρνήθηκε, ο Ιουλιανός ετοιμαζόταν να εισβάλει στην επικράτεια του Κωνστάντιου και η εμφύλια σύρραξη έδειχνε αναπόφευκτη, όταν πέθανε απροσδόκητα ο Κωνστάντιος και ο Ιουλιανός στις 11 Δεκεμβρίου του 361 εισήλθε θριαμβευτικά ως αυτοκράτορας στην Κωνσταντινούπολη.
Πρώτο του μέλημα ήταν να τιμωρήσει τους δολοφόνους του πατέρα του και να προωθήσει τους δικούς του ανθρώπους στο παλάτι. Τρεις ήταν οι άξονες της πολιτικής του: εξουδετέρωση του περσικού κινδύνου, αναδιάρθρωση της διοικητικής μηχανής, θρησκευτική και εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Η επίδραση του θρησκευτικού φανατισμού του Κωνστάντιου και η διδασκαλία των ομηρικών επών και την αρχαίας Ελληνικής φιλοσοφίας, τον είχαν στρέψει προς την θρησκεία των αρχαίων Ελλήνων.
Σε λιγότερο από δύο χρόνια εξουσίας εξέδωσε διάταγμα υπέρ την ανεξιθρησκείας αποκαθιστώντας έτσι την Εθνική θρησκεία, σταμάτησε δια νόμου τις επιχορηγήσεις προς την χριστιανική εκκλησία, απαγόρευσε να τον αποκαλούν δεσπότη, απαγόρευσε στους χριστιανούς να γίνονται δάσκαλοι στα σχολεία της Αυτοκρατορίας, τους επέβαλε να επισκευάσουν τις ζημιές που είχαν προξενήσει στα ιερά των εθνικών.
Πήρε μέρος στην εκστρατεία κατά των Περσών και στις 26 Ιουνίου 363 πληγώθηκε από δόρυ στο συκώτι. Αυτόπτες μάρτυρες υποστήριξαν πως το δόρυ έφυγε από χέρι χριστιανικό. Πέρασε τις τελευταίες ώρες της ζωής του στη σκηνή του, συζητώντας με τους φιλοσόφους Πρίσκο και Μάξιμο για την αθανασία της ψυχής. Με το θάνατο του Ιουλιανού έσβησε και το όραμά του για την αναβίωση της εθνικής θρησκείας. Ακόμη και οι εχθροί του αναγνώρισαν, ότι υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους αυτοκράτορες. Τον διαδέχθηκε στο θρόνο ο αρχαιότερος αξιωματικός της φρουράς, ο Ιοβιανός, με καταγωγή από περιοχή της σημερινής Ουγγαρίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου