Ο φοβερός απολογισμός των καταστροφών, που προξένησαν οι Γερμανοί και οι σύμμαχοί τους στην Ελλάδα κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και της Κατοχής

Επιμέλεια: Ευθύμιος Χατζηϊωάννου.

Συμπληρώθηκαν εφέτος 75 χρόνια από την επίθεση, που υπέστη η Πατρίδα μας από τις δυνάμεις του Άξονα, που σήμανε και την συμμετοχή της Ελλάδος στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η χώρα μας πλήρωσε πολύ βαρύ τίμημα στον αγώνα της εναντίον του Φασισμού και του Ναζισμού, όχι μόνον σε έμψυχο δυναμικό, αφού έχασε στην διάρκεια του Πολέμου σχεδόν το 9% του πληθυσμού της, αλλά σε υλικό πλούτο και υποδομές του κράτους.
Κατά την διάρκεια της ειδικής συνεδρίασης της ελληνικής Διακομματικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για την διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών, ο δικηγόρος κ. Σαράντος Θεοδωρόπουλος κατέθεσε έναν παραστατικό χάρτη του 1946, ο οποίος απεικονίζει όλα τα χωριά της Ελλάδας, που υπέστησαν καταστροφές από τους Ναζί και τους συμμάχους τους κατά την διάρκεια της γερμανικής Κατοχής.

Σε 1170 ανέρχεται ο αριθμός των χωριών, που έκαψαν οι Γερμανοί και οι σύμμαχοί τους στο διάστημα 1941-1944 σε όλη την ελληνική επικράτεια

«Είναι μια αψευδής απόδειξη της καταστροφής», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Θεοδωρόπουλος.
Οι Γερμανοί εφάρμοσαν ένα προμελετημένο σχέδιο, προκειμένου να κάμψουν το ηθικό του ελληνικού πληθυσμού, κάτι που, βέβαια, δεν κατάφεραν: Την μέθοδο των αντιποίνων.
Με βάση την μέθοδο αυτή, για κάθε απώλεια δικών τους στρατιωτών σε μια μάχη ή σε ενέδρα των ανταρτών, πυρπολούσαν τα πλησιέστερα χωριά και εκτελούσαν όλους ή κάποιους από τους κατοίκους τους. Σε 1170 ανέρχεται ο αριθμός των χωριών, που έκαψαν στο διάστημα 1941-1944 σε όλη την ελληνική επικράτεια.

Χιλιάδες πέθαναν από πείνα, ασιτία και επιδημίες, ενώ 1,2 εκατομμύρια Έλληνες έμειναν άστεγοι

Βέβαια, οι ψυχροί αριθμοί είναι ανίκανοι να δείξουν όλη την φρίκη, συντελούν, όμως, στο να προσπαθήσουμε να συλλάβουμε, όσο μπορούμε, το μέγεθος του ολέθρου, που προκάλεσαν στην πατρίδα μας.
Εξαιτίας του πληθωρισμού και των ενεργειών των στρατευμάτων Κατοχής, ο ελληνικός λαός, κυρίως στην Αθήνα και τις μεγάλες πόλεις, καταδικάστηκε σε εντονότατο υποσιτισμό και σε θάνατο από πείνα, ενώ πολλοί Έλληνες πέθαναν την περίοδο εκείνη από αρρώστειες και επιδημίες.

Πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, επί συνόλου πληθυσμού 7.335.000 ανθρώπων, δεν υπήρχαν άστεγοι. Στην απελευθέρωση, επί συνόλου πληθυσμού 6.700.000 ανθρώπων, οι άστεγοι στην Ελλάδα έφταναν περίπου τους 1.200.000!
Επίσης, είτε από σαμποτάζ των ανταρτών, είτε από τις καταστροφές, που προξένησαν οι Γερμανοί, εγκαταλείποντας την Ελλάδα, το οδικό δίκτυο της Ελλάδας στο τέλος του Πολέμου ήταν τελείως κατεστραμμένο.

Οι Ελληνικοί Σιδηρόδρομοι καταστράφηκαν ολοσχερώς και ο ελληνικός Εμπορικός Στόλος έχασε το 75% των πλοίων του

Όταν απελευθερώθηκε η Ελλάδα, οι Ελληνικοί Σιδηρόδρομοι απλά δεν υπήρχαν! Το μεν σιδηροδρομικό δίκτυο ήταν σχεδόν όλο κατεστραμμένο, τα δε βαγόνια τα είχαν αρπάξει οι Βούλγαροι και οι Γερμανοί και τα είχαν μεταφέρει στις πατρίδες τους για να ενισχύσουν τα δικά τους σιδηροδρομικά δίκτυα…
Αλλά και ο ελληνικός Εμπορικός Στόλος ακολούθησε την μοίρα του σιδηροδρόμου. Από 583 πλοία, που είχαμε το 1939, φορτηγά και επιβατηγά, χάθηκαν τα 434, δηλαδή περίπου το 75%. Η χωρητικότητα του Εμπορικού Στόλου από περίπου 1.930.000 τόνους, που ήταν προπολεμικά, έπεσε στους περίπου 530.000 τόνους! Μειώθηκε δηλαδή κατά 73%.
Αξίζει εδώ να σημειωθεί, ότι ένα σημαντικό τμήμα των απωλειών αυτών οφείλεται και στην βύθιση πολλών ελληνικών εμπορικών πλοίων, που συμμετείχαν κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου σε Συμμαχικές νηοπομπές και επιχειρήσεις από πολεμικά πλοία και αεροπλάνα του Άξονα.

Τεράστια η καταστροφή στην βιομηχανία, την πολιτική Αεροπορία, τις τηλεπικοινωνίες και στις υποδομές

Ακόμη, πολλά αεροδρόμια, εγκαταστάσεις (λιμάνια, κτίρια κλπ.) και εργοστάσια καταστράφηκαν εντελώς εξαιτίας του πολέμου και της Κατοχής. Τα αεροπλάνα και τα μηχανήματα διαλύθηκαν ή μεταφέρθηκαν στις χώρες του Άξονα. Το 1945 η Πολιτική Αεροπορία ήταν σαν να μην υπήρξε ποτέ!
Και επειδή η καταστροφή των συγκοινωνιακών δικτύων φαίνεται πως δεν ήταν αρκετή για τους Ναζί, γι’ αυτό αποφάσισαν να συνεχίσουν το έργο τους και στις τηλεπικοινωνίες. Έτσι, κατέστρεψαν όλες τις υπεραστικές γραμμές, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των μηχανημάτων και των εγκαταστάσεων το άρπαξαν για την πατρίδα τους.
Όλα αυτά αποτελούν μερικά μόνον από τα στοιχεία των καταστροφών, που υπέστη η πατρίδα μας.

Περιπτώσεις θηριωδιών και ωμοτήτων,που διέπραξαν στην Ελλάδα τα γερμανικά, ιταλικά και βουλγαρικά στρατεύματα Κατοχής

Στην συνέχεια θα αναφέρουμε ενδεικτικά ορισμένες χαρακτηριστικές περιπτώσεις από το σύνολο των ωμοτήτων και θηριωδιών, που διέπραξαν οι κατακτητές μας κατά την διάρκεια της Κατοχής, όπως αναφέρονται στην σχετική έκθεση:

-Δήμος Αγίου Δημητρίου, Νομού Ιωαννίνων, χωριό Μουσιωτίτσα: 25 Ιουλίου 1943, 153 νεκροί (άντρες και γυναικόπαιδα, με ανείπωτα βασανιστήρια).

-Δήμος Αγριάς Νομού Μαγνησίας, χωριο Δράκεια: 18 Δεκεμβρίου 1943, 118 νεκροί ( όλοι οι άντρες του χωριού, εκτελεσμένοι με πυροβολισμό εξ επαφής πίσω στο κεφάλι).

-Δήμος Νέας Αγχιάλου, Νομού Μαγνησίας: Τον Απρίλιο του 1943, οι Ιταλοί, με διαταγή του στρατιωτικού διοικητή Βόλου, πυρπολούν ολοσχερώς το χωριό, καταστρέφοντας ακόμη και το εξατάξιο Δημοτικό Σχολείο, που ήταν δωρεά του Συγγρού από το 1910. Από τα 700 σπίτια του χωριού, τα 650 έγιναν στάχτη.

-Δήμος Αετού, Νομού Μεσσηνίας: Στις 11 Σεπτεμβρίου 1943, δυο γερμανικές διμοιρίες πυρπολούν τον Αετό και εκτελούν 700 άοπλους αγρότες.

-Δήμος Αιγίου, Νομού Αχαΐας, χωριο Φτέρη: Τον Δεκέμβριο του 1943, οι Γερμανοί καίνε ολοσχερώς το χωριό, και εξοντώνουν τον ανδρικό πληθυσμό.

-Δήμος Αμφίπολης, Νομού Σερρών, χωριό Νέα Κερδύλλια: Στις 17 Οκτωβρίου 1941 οι Γερμανοί επιλέγουν δυο τόπους θυσίας, και εκτελούν 250 άντρες και κάπως μεγαλύτερα παιδιά. Στην συνέχεια, αφήνουν τους γέρους να θάψουν τα παιδιά και τα εγγόνια τους.

-Δήμος Άμφισσας, Νομού Φωκίδας, χωριά Προσήλιο και Αγία Ευθυμία: Στις 26 Οκτωβρίου 1942, το χωριό Προσήλιο (Σεγδίτσα) υφίσταται ξεριζωμό και ολοκαύτωμα. Το χωριό Αγία Ευθυμία πυρπολείται την Μεγάλη Παρασκευή του 1943, με τα θυμάτα κατά την διάρκεια της Κατοχής να φθάνουν συνολικά τα 120.

-Δήμος Ανατολικού Σελίνου, Νομού Χανίων, χωριά Σούγια. Μονή, Λιβαδάς και Κουστογέρακο: Και τρία χωριά, που βρίσκονται στην κακοτράχαλη πλαγιά της Μαδάρας, καταστρέφονται ολοκληρωτικά με πυρπολισμό, λόγω της σκληρής αντίστασης που προβάλλουν, ενώ σφαγιάζονται όλοι σχεδόν οι κάτοικοί τους.

-Δήμος Ανωγείων, Νομού Ρεθύμνου, χωριό Ανώγεια: Επί 24 ημέρες, από τις 13 Αυγούστου μέχρι τις 5 Σεπτεμβρίου 1944, οι Γερμανοί λεηλατούσαν, έσφαζαν και έκαιγαν, καταστρέφοντας το χωριό. Σημειωτέον ότι τα Ανώγεια υπέστησαν δυο ολοκαυτώματα και από τους Τούρκους, το 1822 και το 1867.

-Δήμος Βερμίου, Νομού Κοζάνης, χωριά Μεσόβουνο και Πύργοι: Στις 27 Απριλίου 1944, γερμανικές μονάδες των Ες-Ες, υποστηριζόμενες από Ιταλούς και επίορκους Έλληνες δωσίλογους, εισβάλλουν στο Μεσόβουνο (στο οποίο είχαν εισβάλλει ξανά στις 23 Οκτωβρίου 1943, εκτελώντας 157 άντρες) και προβαίνουν σε ωμότητες, βιάζοντας, σφάζοντας, και καίγοντας τους κατοίκους και τις περιουσίες τους. Τα θύματα ανέρχονται σε 520, ενώ οι βασανιστές και εκτελεστές τους απαγόρευσαν ακόμη και την ταφή των πτωμάτων.

-Δήμος Βιάννου, Νομού Ηρακλείου, χωριά Άγιος Βασίλειος, Αμιρά, Άνω Βιάννος, Βάχος, Έμπαρος, Καλάμι, Κάτω Βιάννος,Κάτω Σύμη, Κεφαλοβρύσι, Πεύκος, Συκολόγος, Χονδρός: Στις 14 Σεπτεμβρίου 1943 οι Γερμανοί λεηλατούν όλα αυτά τα χωριά και εκτελούν 461 Έλληνες πατριώτες. Σημειώνονται ασύλληπτες θηριωδίες, όπως ξεκοιλιασμοί εγκύων γυναικών και βρεφών.

-Δήμος Βουκολίων, Νομού Χανίων, χωριό Κακόπετρος: Οι Γερμανοί πολλές φορές κατά την διάρκεια της Κατοχής και με αποκορύφωμα τις 28 Αυγούστου 1944, βασανίζουν και δολοφονούν κατοίκους του και καταστρέφουν περιουσίες.

-Δήμος Γαλαξειδίου, Νομού Φωκίδας, χωριό Βουνιχώρα: Στις 10 Απριλίου 1943, το χωριο υφίσταται γενικό ολοκαύτωμα, με μαρτύρια και εκτέλεση πολλών κατοίκων του.

-Δήμος Γραβιάς, Νομού Φωκίδος, χωριό Καλοσκοπή: Το Πάσχα και τον Αύγουστο του 1944, το χωριό υφίσταται ολοκαύτωμα με εκτελέσεις πολλών κατοίκων του.

-Δήμος Διστόμου, Νομού Βοιωτίας, χωριό Δίστομο: Στις 10 Ιουνίου 1944 πρωί-πρωί, οι Γερμανοί μεταμφιεσμένοι σε μαυραγορίτες, εισβάλλουν στο χωριό, πυροβολώντας αδιάκριτα ζώα, παιδιά και ενήλικες. Συλλαμβάνουν 12 παλικάρια, που θερίζανε τα χωράφια τους. Ερώτησαν τον παπά του χωριού και τον πρόεδρο, αν υπάρχουν αντάρτες κρυμμένοι στο χωριό, και παίρνουν αρνητική απάντηση. Ζητούν τρόφιμα και οι Διστομίτες τους φέρνουν ό,τι καλύτερο έχουν, με ελπίδα να απελευθερωθούν τα παλικάρια. Σε λίγο οι Γερμανοί ξεκινούν για το Στείρι. Πέφτουν σε ενέδρα, που είχαν στήσει οι αντάρτες, γίνεται μάχη, και σκοτώνονται αρκετοί Γερμανοί. Επιστρέφουν στο Δίστομο, όπου ξεκινούν μια άνευ προηγουμένου σφαγή. Εξαφανίζουν κάθε ίχνος ζωής, αφού αποκεφαλίσουν τον παπά, λογχίσουν μωρά στις κούνιες τους, βιάσουν γυναίκες και κόψουν τους μαστούς τους. Σε 218 ανέρχονται οι άμαχοι νεκροί μέσα σε δύο ώρες.

-Δήμος Δοξάτου, Νομού Δράμας, κωμόπολη Δοξάτο: Το χωριό Δοξάτο, που υπέστη καθολική σφαγή από τους Βούλγαρους στις 30 Ιουνίου 1913, υφίσταται και πάλι ολοκαύτωμα από τα βουλγαρικά στρατεύματα Κατοχής, μαζί με το χωριό Χωριστή (πρώην Τσατάλτζα) τον Σεπτέμβριο του 1941. Επίσης η πόλη της Δράμας στις 29 Σεπτεμβρίου 1941 υφίσταται μαζική σφαγή των κατοίκων της από τους Βουλγάρους όπως και άλλα χωριά της περιοχής.

-Δήμος Ελείου Προνών, Νομού Κεφαλληνίας, χωριό Αγρίνια: Στις 10 Ιουνίου 1944 οι Γερμανοί εκτελούν πολλούς κατοίκους και κατακαίουν τις περιουσίες τους.

-Δήμος Ζαρού, Νομού Ηρακλείου, χωριό Βορίζια: Τον Αύγουστο του 1943 οι Γερμανοί προβαίνουν σε μαζικό ολοκαύτωμα και ισοπέδωση του χωριού.

-Δήμος Θεραπνών, Νομού Λακωνίας, χωριά Άγιοι Ανάργυροι, και Ζούπαινα: Στις 5 Ιουνίου 1044 οι Γερμανοί προβαίνουν σε σφαγή των κατοίκων και ολοκαύτωμα.

-Δήμος Ιεράπετρας, Νομού Λασιθίου, χωριά Ρίζα, Γδόχια, Μουρνιές, Μύθοι, Μύρτος: Στις 14 Σεπτεμβρίου 1943, οι Γερμανοί κηρύσσουν όλη την περιοχή «νεκρή ζώνη» με γενικό αφανισμό. Αναφέρονται και εκεί θηριωδίες, με ξεκοίλιασμα εγκύων γυναικών.

-Δήμος Καλαβρύτων, Νομού Αχαΐας, χωριά Καλάβρυτα, Ρογοί, Κερπινή, Άνω και κάτω Ζαχλωρού, Σκεπαστό, Πριόλιθος, Ι. Μ. Αγίας Λαύρας, Ι. Μ. Μεγάλου Σπηλαίου: Στις 13 Δεκεμβρίου 1943, οι Γερμανοί προβαίνουν σε μνημειώδεις θηριωδίες, με γενική σφαγή πολλών κατοίκων και ολοκαύτωμα.

-Δήμος Καντάνου, Νομού Χανίων, χωριά Κάντανος, Φλώρια: Στις 3 Ιουνίου 1941 η Κάντανος ισοπεδώνεται από τους Γερμανούς «για να μην οικοδομηθεί ξανά ποτέ»!

-Δήμος Κάρλας, Νομού Μαγνησίας, χωριά Ριζόμυλος, Κερασιά: Στρατεύματα Κατοχής καταστρέφουν τα χωριά με βολές πυροβολικού και σκοτώνουν πολλούς κατοίκους τους.

-Δήμος Κεντρικού Ζαγορίου, Νομού Ιωαννίνων, χωριά Ασπράγγελοι, Ελάτη, Μανασής, Καλουτάς, Μεσοβούνι: Τα χωριά καταστρέφονται ολοσχερώς με ολοκαύτωμα.

-Δήμος Κλεισούρας, Νομού Καστοριάς: Στις 5 Απριλίου 1944 οι δυνάμεις Κατοχής προβαίνουν στην Κλεισούρα σε ανθρωποσφαγή 280 μαρτύρων και πυρπόληση.

-Κοινότητα Κομμένου, Νομού Άρτας: Στις 16 Αυγούστου 1943, πραγματοποιείται από τους Γερμανούς στο Κομμένο γενική σφαγή πληθυσμού με βασανισμούς και ολοκαύτωμα. Οι νεκροί ανέρχονται σε 317, μεταξύ των οποίων γέροι, νέοι και βρέφη, ενώ ξεκληρίζονται ολόκληρες οικογένειες.

-Δήμος Κουρητών, Νομού Ρεθύμνου, χωριό Λοχριά: Από τον δεκαπενταύγουστο του 1943 αρχίζουν οι Γερμανοί σφαγές στο χωριό, με αποτέλεσμα την βιβλική καταστροφή του.

-Δήμος Κρουσώνα, Νομού Ηρακλείου, χωριό Σάρχος: Οι Γερμανοί αφανίζουν ολόκληρο το χωριό.

-Δήμος Λάμπης, Νομού Ρεθύμνου, χωριά Σακτούρια και Κρύα Βρύση: Οι Γερμανοί αφανίζουν τα χωριά.

-Δήμος Λεβιδίου, Νομού Αρκαδίας, χωριό Βλαχέρνα: Στις 19 Ιουλίου 1944 καταστρέφεται το χωριό με ολοκαύτωμα από τους Γερμανούς.

-Κοινότητα Λεχόβου, Νομού Φλώρινας, χωριο Λέχοβο: Το χωριό λεηλατείται και πυρπολείται ολοσχερώς από τα στρατεύματα Κατοχής.

-Δήμος Λιδωρικίου, Νομού Φωκίδας, χωριό Λιδωρίκι: Στις 29 Αυγούστου 1944 καταστρέφεται το χωριό με ολοκαύτωμα.

-Δήμος Μουσούρων, Νομού Χανίων, χωριό Σκινές: Το καλοκαίρι του 1941 το χωριό πυρπολείται και καταστρέφεται με πολλά θύματα από τους κατοίκους του.

-Δήμος Μηθύμνης, Νομού Χανίων, χωριό Μαλάθυρος: Στις 28 Αυγούστου 1944, οι Γερμανοί προβαίνουν στην μαζική εκτέλεση 60 κατοίκων του.

-Δήμος Νίκαιας, νομού Αττικής: Στις 17 Αυγούστου 1944 γίνεται στην Νίκαια το περιβόητο «Μπλόκο της Κοκκινιάς!, όπου οι Γερμανοί με Έλληνες δωσίλογους «γερμανοτσολιάδες» κάνουν βασανισμούς και μαζικές εκτελέσεις.

-Δήμος Παραμυθιάς, Νομού Θεσπρωτίας: Στις 27 Σεπτεμβρίου 1943 οι Γερμανοί, με την βοήθεια των Αλβανών Τσάμηδων, εκτελούν 49 Έλληνες προκρίτους.

-Δήμος Παρνασσού, Νομού Φωκίδας, χωριά Επτάλοφος (ή Πάνω Αγόριανη), και Λιλαία: Στις 8 Οκτωβρίου 1943 οι Γερμανοί προβαίνουν σε ολοκαύτωμα.

-Δήμος Περάματος, Νομού Ιωαννίνων, χωριό Λιγκιάδες: Στις 3 Οκτωβρίου 1943, οι Γερμανοί προβαίνουν σε ανελέητη εξόντωση όλου του πληθυσμού.

-Δήμος Περάσματος, Νομού Φλώρινας, Δροσοπηγή (πρώην Μπελκαμένη): Στις 4 Απριλίου 1944 οι δυνάμεις Κατοχής καταστρέφουν το χωριό με ολοκαύτωμα.

-Δήμος Ποταμιάς, Νομού Λάρισας, χωριό Δομένικο: Στις 16 Φεβρουαρίου 1943, οι Ιταλοί, προσπαθώντας να εκδικηθούν την ήττα τους από τον ελληνικό στρατό στα βουνά της Αλβανίας, εκτελούν μαζικά αόπλους και προβαίνουν σε ολοκαύτωμα.

-Δήμος Σερβίων, Νομού Κοζάνης, κωμόπολη Σέρβια: Τον Οκτώβριο του 1944 οι Γερμανοί προβαίνουν σε ολοκληρωτικό ολοκαύτωμα.

-Δήμος Συβρίτου, Νομού Ρεθύμνου, χωριά Άνω Μέρος, Γερακάρι, Βρύσες Αμαρίου και χωριά του Κέντρους, Βρύσες, Καρδάκι, Σμιλές, Γουργούθι: Στις 22 Αυγούστου 1944 οι Γερμανοί προβαίνουν σε ολοκαύτωμα.

-Δήμος Τριταίας, Νομού Αχαΐας, χωριό Ερυμάνθεια: Στις 27 Ιουλίου 1943, το χωριό καταστρέφεται από στρατεύματα Κατοχής με γενικό ολοκαύτωμα.

-Κοινότητα Τσαριτσάνης, Νομού Λάρισας: Στις 20 Αυγούστου 1944 το χωριό καταστρέφεται με γενικό ολοκαύτωμα.

-Δήμος Τυλίσου, Νομού Ηρακλείου, χωριό Δαμάστα: Στις 21 Αυγούστου 1944 οι Γερμανοί προβαίνουν σε μαζική εκτέλεση 30 επίλεκτων νέων.

-Δήμος Τυμπακίου, Νομού Ηρακλείου, χωριά Τυμπάκι, Καμάρες, Μαγαρικάρι: Τα χωριά υφίστανται ολοσχερή καταστροφή από τους Γερμανούς κατά την περίοδο 1941-1944.

-Κοινότητα Τυμφρηστού, Νομού Φθιώτιδας: Στις 30 Οκτωβρίου με 11 Νοεμβρίου 1943, τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής εξαπολύουν εκκαθαριστική επιχείρηση στην περιοχή, με οικτρούς βασανισμούς και εκτελέσεις κατοίκων και πυρπόληση των περιουσιών τους.

-Δήμος Υπάτης, Νομού Φθιώτιδας: Στις 17 Ιουνίου 1944, οι Γερμανοί μετατρέπουν με πυρπολισμό την όμορφη Υπάτη σε ερείπια, αφού πρώτα εκτελέσουν αλύπητα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού της.

-Δήμος Χορτιάτη, Νομού Θεσσαλονίκης: Στις 2 Σεπτεμβρίου 1044, Γερμανοί και δωσίλογοι ταγματασφαλίτες εισβάλλουν στον μαρτυρικό Χορτιάτη και βιάζουν, βασανίζουν, δολοφονούν 149 ανθρώπους, μεταξύ των οποίων και αβάπτιστα βρέφη. Στη συνέχεια βάζουν φωτιά και καταστρέφουν μεγάλο μέρος του χωριού.

Απέναντι σε όλους αυτούς τους αναρίθμητους μάρτυρες, έχουμε χρέος ιερό την διατήρηση της μνήμης

Πηγή