«Στο χείλος της Αβύσσου ο Λίβανος» ( Κώστα Κωνσταντίνου )

Την ώρα που o κορονωϊός στη Μέση Ανατολή ανακάμπτει επικίνδυνα, ο γειτονικός Λίβανος βυθίζεται συνεχώς σε μια φοβερά επικίνδυνη για το μέλλον της χώρας οικονομική αλλά και πολιτική κρίση, με τις συνέπειες να είναι απρόβλεπτες. Και ίσως το πιο δύσκολο αυτή τη στιγμή ερώτημα να είναι εάν η κρίση ξεκινά από την οικονομία και καταλήγει στην πολιτική ή το αντίστροφο.

Την περασμένη εβδομάδα το (δημόσιο) Universite Libanaise της Βηρυτού εξέδωσε οδηγία προς όλα τα τμήματα του Πανεπιστημίου: από τούδε και στο εξής, μπορούν να τυπώνουν τις εξετάσεις τους μόνο σε ένα φύλλο χαρτιού και οποιοσδήποτε καθηγητής υπερβαίνει το όριο, θα πρέπει να καταβάλλει εξ ιδίων πόρων το κόστος. Στη Σιδώνα πάλι, η λύση που βρέθηκε στο παπνεπιστήμιο είναι να χρησιμοποιούνται τα χαρτιά που θα κατέληγαν στα σκουπίδια ώστε να τυπώνονται και από την άλλη πλευρά.

Στα τάρταρα η λίρα

Η έλλειψη χαρτιού στη χώρα δεν είναι -καν- η σοβαρότερη του είδους. Είναι ένα όμως από εκείνα τα συμπτώματα που αποτυπώνουν με έναν ιδιαίτερα γλαφυρό τρόπο την κρισιμότητα της κατάστασης.

Χαρτί δεν υπάρχει, διότι απλά δεν υπάρχουν πια χρήματα. Η λίρα του Λιβάνου η οποία κρατήθηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα στις 1,500 περίπου έναντι του δολαρίου έχει κατρακυλήσει μέχρι και στις 9,000 λίρες έναντι του αμερικανικού νομίσματος στη μαύρη αγορά. Η οικονομία βρίσκεται πλέον σε ελεύθερη πτώση.

Εργασία έναντι… τροφής

Ενδεικτικό είναι πως το Facebook αλλά και όπου αλλού μπορεί κανείς να βάλει μια αγγελία, έχει κατακλυστεί με αμέτρητες αναρτήσεις ατόμων τα οποία προσφέρουν υπηρεσίες. Έναντι φαγητού ή τροφίμων και μόνο. Ράφτρες και ράφτες, οικιακοί βοηθοί, ξυλουργοί και υδραυλικοί είναι μόνο μερικά από τα επαγγέλματα. Και η αμοιβή είναι πάντα σε τρόφιμα.

«Έκλεισαν» τα νοσοκομεία

Το συνδικάτο των ιδιωτικών (150 στον αριθμό) νοσοκομείων του Λιβάνου απηύθυνε την περασμένη εβδομάδα μια επιστολή – κραυγή απόγνωσης στην Κυβέρνηση, ενημερώνοντάς την ότι τα ιδιωτικά νοσοκομεία δεν μπορούν να δέχονται άλλους ασθενείς παρά μόνο περιστατικά ατόμων των οποίων απειλείται η ζωή άμεσα ή καρκινοπαθείς για χημειοθεραπείες.

«Οδηγούμαστε σε μαζική αυτοκτονία», έγραψε ο επικεφαλής του Συνδικάτου, σε μία μάλιστα χώρα στην οποία το 82% των νοσοκομειακών κλινών συνολικά είναι στον ιδιωτικό τομέα και μόλις το 18% στον κρατικό.

Οργή για τη Χεζμπολάχ 

Καθώς η οικονομική κρίση βαθαίνει, η οργή της κοινής γνώμης στρέφεται προς την Χεζμπολλάχ, την οργάνωση των Σιιτών για δύο κυρίως λόγους.

Πρώτον, διότι κοινή είναι η εκτίμηση ότι η οργάνωση η οποία κατέχει το χαρτοφυλάκιο της υγείας στην κυβέρνηση έχει αποτύχει να διαχειριστεί την Πανδημία η οποία ας σημειωθεί έχει μπει σε νέα φάση έξαρσης και χθες, Σάββατο 11 Ιουλίου, κατέγραψε 750 κρούσματα.

Το μεγαλύτερο αριθμό ημερησίων κρουσμάτων από την εμφάνιση του Covid-19 στη γείτονα, το Φεβρουάριο.

Δεύτερον, διότι η συμμαχία της Χεζμπολάχ με το Ιράν και οι συνεχείς παραβιάσεις του εμπάργκο προς την Τεχεράνη μέσω το λιβανικού εδάφους θεωρούνται το μεγαλύτερο εμπόδιο στο μοναδικό σωσίβιο στο οποίο μπορεί να ελπίζει η χώρα: το δάνειο 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο το οποίο θα προστεθεί στα πρόσθετα 11 δισεκατομμύρια τα οποία δεσμεύτηκαν να παράσχουν διεθνείς δωρητές στη διάσκεψη δωρητών του 2018.

Τα τελευταία κολλούν στις μεταρρυθμίσεις τις οποίες ανέλαβε να κάνει η κυβέρνηση της Βηρυτού αλλά δεν τις έχει προχωρήσει ακόμα σε κάποιον ικανοποιητικό βαθμό όπως και στο ζήτημα του Ιράν.

Όμως για τα -ακόμη σημαντικότερα- 20 δισεκατομμύρια του IMF είναι ξεκάθαρο πως οι ΗΠΑ -και όχι μόνο- απαιτούν τη συμμόρφωση του Λιβάνου με τις αποφάσεις της διεθνούς κοινότητας για το Ιράν και ειδικά για το ζήτημα των όπλων, του ξεπλύματος και της Χεζμπολάχ.

Στη μέση το Ιράν

Όσο κι αν η πρωτοφανής σε έκταση οικονομική κρίση οφείλεται εν μέρει στη Χεζμπολάχ -με την πανδημία αλλά και άλλους παράγοντες όπως τις στρεβλώσεις στο οικονομικό σύστημα, την έλλειψη μεταρρυθμίσεων και τη διαφθορά να είναι κυρίαρχες, ξεκάθαρο είναι πως οι δωρητές, η Δύση και τα πλούσια αραβικά κράτη, θεωρούν πως ο Λίβανος δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως προέκταση της Τεχεράνης και ο όρος του τερματισμού αυτής της κατάστασης είναι βασικός για την όποια βοήθεια.

Ο κόσμος ο οποίος βλέπει τη χώρα να βυθίζεται από τη μία μέρα στην άλλη ολοένα και περισσότερο στην κρίση και του οποίου ένα μεγάλο μέρος έχει αρχίσει ήδη να αντιμετωπίζει πρόβλημα επιβίωσης, αδυνατεί να κατανοήσει γιατί θα πρέπει ο Λίβανος να είναι προσδεδεμένος στο άρμα της Χεζμπολάχ και του Ιράν. Τα παραδείγματα της Λιβύης και της Υεμένης, αν και διαφορετικά στις λεπτομέρειες χρησιμοποιούνται στη χώρα αδιάκοπα για να περιγράψουν την ανησυχία για την πορεία που ο Λίβανος ακολουθεί.

Πώς απαντά ο Νασράλα

Ακόμα και η ίδια η Χεζμπολάχ νιώθει ήδη την πίεση, με τον ηγέτη της Χασάν Νασράλα, να επιχειρεί να κατευνάσει τις αντιδράσεις λέγοντας, την περασμένη Δευτέρα και σε έναν ασυνήθιστα ήπιο για τον ίδιο τόνο, ότι η Χεζμπολάχ «δεν είναι εμπόδιο στην αμερικανική βοήθεια στο Λίβανο».

Ωστόσο, δεν έδειξε ιδιαίτερα σημεία μεταστροφής: «Υπάρχουν και αυτοί που λένε ότι η Δύση είναι οξυγόνο για εμάς. Εμείς δεν ζητούμε να απομακρυνθεί ο Λίβανος από τη Δύση αλλά εάν μας αποκόψουν τη βοήθεια, τι θέλουν να κάνουμε;», είπε ο Νασράλα. Ο ηγέτης της Χεζμπολάχ αναφερόταν εμμέσως στην κατηγορηματική μέχρι πρότινος άρνησή του να ζητήσει έστω η χώρα βοήθεια από το IMF, διότι γνώριζε ότι αυτό θα ερχόταν με όρους οι οποίοι δεν συνέφεραν στην οργάνωσή του.

Αυτός ήταν και ένας πρόσθετος λόγος για την όξυνση της οικονομικής κατάστασης. Πλέον, συναινεί αλλά επιμένει ότι ο Λίβανος δεν μπορεί να δεχθεί κανέναν πολιτικό όρο. Ένας είναι για την ακρίβεια και αφορά εκείνον.

Ξυπνούν μνήμες εμφυλίου

Το διακύβευμα λοιπόν για τον Λίβανο, καθώς η οικονομία του καταρρέει μέρα με την ημέρα και οι πολίτες βιώνουν πράγματα τα οποία θυμίζουν τις μέρες του Εμφυλίου και τις ελλείψεις τότε, είναι εάν ο Νασράλα και η ακραία Χεζμπολάχ, θα δεχθούν να βάλουν νερό στο κρασί τους. Αντιλαμβανόμενοι ότι η κατάσταση θα ξεφύγει εκτός ελέγχου και ότι η χώρα μπορεί να βρεθεί στα πρόθυρα πολύ πιο σοβαρών καταστάσεων.

Το παρελθόν τους δεν συνηγορεί προς αυτή την κατεύθυνση αλλά και πάλι η πίεση της κοινής γνώμης σε μια απομονωμένη ομάδα -τη Χεζμπολάχ με μερικές συσπειρώσεις κομμουνιστικών και άλλων αντιαμερικανικών ομάδων- ίσως αποδώσει καρπούς.

Αλλά ακόμα και τότε, αμφίβολο είναι εάν θα είναι εύκολη υπόθεση η ανόρθωση της οικονομίας της χώρας στην κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει. Ο Λίβανος βράζει κοινωνικά, οι διαδηλώσεις αυξάνονται και πάλι και το μέλλον της χώρας είναι τόσο αβέβαιο όσο δεν υπήρξε εδώ και πολλά χρόνια.

Με τα ουκ ολίγα ρημαγμένα από τον Εμφύλιο ερείπια της Βηρυτού να προειδοποιούν πως λίγα πράγματα έχουν στην ουσία αλλάξει.

πηγή